Auteur: Jeannette Kras

Greta Thunberg inspireert de hele wereld tot een meer duurzame leefstijl, maar nergens heeft de zestienjarige klimaatactiviste zoveel invloed als in haar thuisland Zweden. Daar is nu een beweging van met name jongeren die niet meer willen vliegen.

Een vliegvrij 2019
“Ik kies ervoor om de trein te nemen om zo de emissie die ik veroorzaak met mijn gedrag te minimaliseren,” zegt de 23-jarige Rebecka Hoppe uit Lund tegen The Huffington Post. Samen met haar ouders, broer en zus ging ze de uitdaging aan om in heel 2019 niet in een vliegtuig te stappen.

“Het gaat om het maken van een statement,” reageert de 34-jarige Klara Lövgren. In 2019 is ze gestopt met persoonlijke vliegtrips en bijna alle zakelijke vliegreizen. In plaats daarvan nam de projectmanager uit Uppsala samen met haar partner deze zomer de trein naar Kroatië en Italië. “In Zweden consumeren we veel meer dan mensen in arme landen,” zegt ze. “Als ik een kleine impact kan hebben door minder energie te verbruiken door mijn manier van reizen dan vind ik dat ik dat moet doen.”

Consuminderen
Daar raakt ze een gevoelig punt. Hoewel Zweden wereldwijd de reputatie heeft voorloper te zijn op het gebied van duurzaamheid, voert het land nog een enorme strijd tegen het torenhoge consumptieniveau. Als de hele wereld zo zou consumeren als de Zweden, hadden we 4,2 planeten nodig in plaats van eentje, blijkt uit een rapport van het World Wildlife Fund.

Toch is het land ook op dit gebied op de goede weg. Van de 10 miljoen Zweden namen er dit jaar 14.500 deel aan de nationale campagne voor een ‘vliegvrij 2019’. De verwachting van de organisatie Vi håller oss på jorden (Wij blijven op de grond) is dat volgend jaar mogelijk 100.000 Zweden, 1 procent van de bevolking, zal tekenen voor een jaar zonder vliegen.

Dalende cijfers luchtvaart
Dat het niet bij goede bedoelingen blijft, blijkt uit de luchtvaartcijfers van Swedavia. Sinds januari is het aantal binnenlandse vluchten met 8 procent gedaald. Het aantal internationale vluchten verminderde met 3 procent. De afgelopen twee jaar zijn er drie keer zoveel Interrail-tickets (voor Europese treinrondreizen) verkocht dan eerder. Het grootste spoorbedrijf van Zweden noteerde een toename van het aantal verkochte kaartjes van 15 procent tussen juli en september. Reden is dat veel zakelijke reizigers en vakantiegangers zijn gestopt met de korte binnenlandse vluchten.

Bosbranden
“Lange tijd was het zo dat mensen je maar saai en tuttig vonden als je hen vertelde dat je de trein nam vanwege het klimaat,” vertelt Lövgren. Maar toen werd het zomer 2018. Alles verwoestende bosbranden reikten tot de poolcirkel en legden die zomer 260 vierkante kilometer aan bos in de as. Het waren de ergste branden in de Zweedse geschiedenis. Plotsklaps werd duidelijk wat een schade de opwarming van de aarde kan aanrichten. In september van dat jaar begon Thunberg haar klimaatstakingen.