Auteur: Karin Swiers

De Amerikaan Nathan Furr, professor Strategie bij Insead en specialist in innovatie, lanceert in juli een nieuw boek ‘The Upside of Uncertainty’. Zijn missie: mensen leren om wat minder bang te zijn voor het onbekende. Als je niet zo angstig meer bent, ga je meer mogelijkheden zien.

‘Onzekerheid is niet nieuw, maar de laatste twee jaar is die alleen maar groter geworden. Wie van lineaire vooruitgang houdt, krijgt het overal steeds moeilijker mee. En dat lineair denken, is wat we meekrijgen van onze ouders en van school’, vertelt hij tijdens de Deense Presidents Summit.

Kan je beter worden in omgaan met onzekerheid? Jazeker, alleen miste Furr in alle onderzoeken en literatuur een handleiding voor hoe je dat dan doet. Die heeft hij nu zelf geschreven. Hij is de mosterd gaan halen bij innovatieve ondernemers, maar ook bij investeerders, startuppers, spoedverplegers, gokkers, surfers, etc.

Leren omgaan met onzekerheid

Hun lessen heeft hij verwerkt in de vier armen van een rood kruis, een soort van EHBO-gids, Eerste Hulp Bij Onzekerheid. Voor MT/Sprout halen we er een spoedcursus uit.

#1 Van verliezen naar winnen

Verandering en onzekerheid zijn twee handen op één buik. Ze horen bij elkaar. Als je zelf kiest voor een verandering, dan voel je je daarbij altijd wat ongemakkelijk. Als je je daarop focust, dan verlies je het zicht op de mogelijkheden die verandering met zich meebrengt.

Ons brein registreert onzekerheid als een potentieel verlies

‘Hoe we onzekerheid omschrijven, beïnvloedt de manier waarop we reageren: hoe we over onzekerheid denken, hoe we beslissen en welke actie we gaan ondernemen. Ons brein registreert onzekerheid als een potentieel verlies. Daarom vermijden we het’, legt Furr uit.

Als je onzekerheid anders formuleert, kan je er beter mee omgaan. Herformuleer onzekerheid van de angst om te verliezen naar de kans om te winnen. ‘Mensen kunnen kiezen voor een eerste medicijn met 5 procent kans dat het niet werkt. Of ze kunnen kiezen voor een tweede medicijn met 95 procent kans op succes. Reken maar dat iedereen het tweede, succesvolle medicijn kiest. Zelfs als ze volledig identiek zijn.’

Dat herformuleren helpt je ook een andere mindset te creëren, zegt Furr. ‘Zeg niet tegen jezelf: ik ben een verliezer, ik ben bang, ik ben er niet goed in… Zeg tegen jezelf dat je wacht op nieuwe dingen en dat je er klaar voor bent. Je kan alleen het beste uit jezelf halen als je de grenzen opzoekt, of dit nu emotionele, sociale, financiële of andere grenzen zijn. De grens is waar de nieuwe, spannende dingen gebeuren.’

#2 Wat is jouw risicoprofiel?

Onzekerheid overkomt je, je kan niet altijd zelf kiezen waar je mee te maken krijgt en je kan er ook niet voor plannen. Maar je kan je er wel op voorbereiden en dat geeft vanzelf minder stress. Hoe? Door een risicoprofiel van jezelf op te maken.

Dat profiel gaat over veel meer dan alleen financiële risico’s. Je hebt ook emotionele, intellectuele, sociale en fysieke risico’s. ‘Als je in verschillende soorten risico’s gaat denken, dan kan je identificeren waar je een afkeer van hebt. Eventuele zwaktes kan je versterken, de sterkere kan je omarmen.’

Laat je voor belangrijke zaken niet tegenhouden door je afkeer van risico’s

‘Als ik in mijn jongere jaren ondernemer was geworden, dan was ik uit mijn dak gegaan van hoe de onzekerheid over hoe ik de huur moest betalen’, geeft Furr een persoonlijk voorbeeld. Het (h)erkennen van die risico-aversies en ze aanpakken, daardoor kun je beter omgaan met onzekerheid.

Hij waarschuwt er tegelijkertijd voor dat inspelen op je sterktes altijd goed is, maar dat je voor belangrijke zaken je niet mag laten tegenhouden door je afkeer van een bepaald risico.

‘Een van mijn mentoren had een afkeer van financiële risico’s. Hij liet ons zelf onze boterhammen meenemen om enkele dollars te besparen op de lunchkosten.’

‘Maar zelf leende hij ondertussen wel 30.000 dollar om zijn onderzoek te verbeteren. Waarom? Omdat hij wist dat hij een betere baan zou krijgen dankzij goed kwalitatief onderzoek. Als iets zo belangrijk voor je is, dan mag je er wel in investeren, vond hij.’

‘We kunnen onze tolerantie voor risico verhogen door ze te erkennen en aan te pakken. Als je bang bent voor een pak slaag, dan kan je bijvoorbeeld leren kickboksen om dat risico te verminderen.’

#3 Weten versus twijfelen

Actie ondernemen is het meest cruciale onderdeel van omgaan met onzekerheid. Achter die kansen aangaan, geeft moed. Met doen, creëer je je eigen toekomst. Maar je moet dan wel bereid zijn om te leren, om ongelijk te hebben en om te veranderen.

Furr gelooft onder meer in de waarde van cognitieve flexibiliteit. Wat betekent dat? ‘Dat je voldoende moet vertrouwen op wat je weet om actie te ondernemen, maar tegelijkertijd ook net genoeg twijfels hebt om naar andere stemmen te luisteren.’

Besef dat er dingen zijn die je nog niet weet en ook niet kan weten

Hij vertelt het verhaal over een ervaren brandweerman die zijn collega’s vroeg om hun materiaal te laten vallen en te gaan schuilen voor een felle bosbrand. Dat sloeg nergens op, vonden ze, en dus bleven ze hun materiaal meesjouwen. Daardoor werden ze ingehaald door het vuur. De enige overlevende? De brandweerman die zijn materiaal wel dropte.

Navigeren door onzekerheid is gebaat bij het besef dat er dingen zijn die je nog niet weet en ook niet kan weten. Trek geen overhaaste conclusies, blijf niet doen wat je al eerder hebt gedaan, kijk naar je blinde vlekken.

‘Je moet je eigen vertrouwen in je kennis aanpassen, zodat je naar anderen kan luisteren, en dan pas de juiste weg kiezen. Laat je materiaal vallen wanneer dat nodig is, ook al heeft dat materiaal daarvoor altijd gewerkt.’

#4 Blijven varen op die woeste golven

Onzekerheid betekent ook obstakels op je pad krijgen. Zelfs als je geoefend hebt in herformuleren, als je goed voorbereid bent en bereid bent om het anders te doen, dan zal het niet altijd gaan zoals je wil. Hoe blijf je dan toch doorgaan?

Je wordt door elkaar geschud, maar zorg dat je niet zinkt

Nathan Furr vergelijkt dat volhouden met het rollen van een boot op de golven: je wordt door elkaar geschud, maar je zinkt niet. Als je faalt en je gefrustreerd raakt, sta jezelf dan toe om die frustraties te voelen. Vervolgens vraag je je af wat je ervan hebt geleerd. Wat is de volgende stap waar je aan kan werken?

Emotionele hygiëne, een reality check of gewoon het avontuur opzoeken zijn andere tools die je kan gebruiken. Hij vertelt hoe hij zelf het ‘dankbaarheidsframe’ gebruikte tijdens de pandemie.

‘Al mijn conferenties werden afgezegd en ik raakte in paniek. Ik heb me dan afgevraagd wat ik nog wel had. Ik rook de verse koffie, zag het zonlicht in de keuken. Als ik alles kwijt zou raken, dan zou ik nog altijd de koffiebonen ruiken, het zonlicht zien en met mijn gezin samenzijn. Daar ben ik dankbaar voor, en dat werkte.’

Lees meer over zelfontwikkeling:

• Groots veranderen? 4 tips om ‘meer’ uit het leven te halen
• Doelen halen? Maak ruimte in je agenda en stel harde deadlines
• 5 manieren om gemotiveerd te blijven volgens de wetenschap