De uitzending van 23 december (Nieuwsuur)

Europa in 2020

Het was weer een tumultueus jaar op het Europees continent met verkiezingen en verdeeldheid over onderwerpen van migratie en klimaat tot de macht van de EU.

Vanavond blikken we terug met Europa-correspondent Saskia Dekkers. En we kijken vooruit: wat wordt de koers van Europa in 2020? Wat wordt de houding ten opzichte van andere machtsblokken zoals China, Rusland en de VS?

Branden verlammen Australië

De bosbranden in Australië die de dichtstbevolkte gebieden van het land teisteren, kunnen nog maanden doorgaan, waarschuwen de autoriteiten. Premier Scott Morrison krijgt veel kritiek. Hij en zijn conservatieve regering zouden niet genoeg actie hebben ondernomen tegen klimaatverandering.

Het debat verloopt fel. Vast staat dat het een extreem warme en droge zomer is in Australië. We spreken er vanavond over met hoogleraar Pacific Studies Ad Borsboom, die zelf jarenlang in Australië woonde.

http://feeds.feedburner.com/~r/nosnieuwsbuitenland/~4/lnfxuAcUcW4

https://nos.nl/l/2315979

Bosbranden: ‘Iedereen wijst naar klimaatverandering, behalve de Australische regering’ (Nieuwsuur)

De van oorsprong Nederlandse brandweerman Jeroen van Veen woont in de Australische staat Victoria. Hij is onderweg naar New South Wales om zijn collega's te helpen bij het bestrijden van de bosbranden daar.

Van Veen patrouilleert met een collega langs een 'frontlinie' van dertig kilometer. Ze wisselen twee andere brandweerlieden af, zodat die rust kunnen krijgen. "Die zitten al drie maanden in een noodtoestand. De branden zijn zo gigantisch dat iedereen uitgeput raakt."

De bosbranden in de staten Victoria en New South Wales hebben tot nu toe aan zes mensen het leven gekost en meer dan 680 huizen verwoest. Ruim 2,5 miljoen hectare is in vlammen opgegaan. Dat is een gebied ter grootte van ruim de helft van Nederland. "We hebben zulke branden nog nooit gezien. Dit zijn veruit de ernstigste branden ooit in Australië."

De Australische onderzoeker Paul Read betwijfelt of het de grootste branden ooit zijn, maar zegt wel dat ze ongekend zijn voor de tijd van het jaar. "De afgelopen 150 jaar waren de heftigste branden telkens begin februari. De branden van nu zijn compleet ongekend voor dit seizoen. De branden die in augustus begonnen, vormen nu megabranden samen met de branden die kortgeleden ontstonden."

Naast schade en doden hebben de branden ook gezorgd voor enorme luchtvervuiling. In Sydney is die inmiddels een gevaar voor de gezondheid. Zo'n lange periode van smog is volgens het ministerie voor Volksgezondheid ongekend.

En er is nog geen eind in zicht. Het duurt nog maanden voor de eerste regen wordt verwacht. Van Veen: "Het oosten van het land is kurkdroog. Alle verwachtingen zijn dat we in januari en februari nog grote branden krijgen."

Grote vervuiler

Voor de brandweerman lijdt het geen twijfel: klimaatverandering is de oorzaak van de recordbranden. "Behalve de regering is iedereen het daar wel over eens. Bij de brandweer twijfelt niemand. De hittegolven zijn nog nooit zo vroeg in het seizoen zo intensief geweest."

Onderzoeker Read wil niet zo ver gaan om klimaatverandering als dé oorzaak aan te wijzen, maar hij is er wel van overtuigd dat die eraan bijdraagt. "Ondertussen ontkent de Australische overheid de rol van klimaatverandering", zegt hij. "In 1969 waren er de eerste aanwijzingen van klimaatverandering, maar de overheid neemt het nog steeds niet serieus."

"Australië is per inwoners een van de grootste vervuilers ter wereld. Toch hebben we nog niks veranderd aan onze economie, de uitstoot en de hoeveelheid steenkool die we exporteren naar het buitenland. Dit is een schande", vindt Read.

Zowel de rechtse regering als de linkse oppositie maken een debat over het klimaatprobleem onmogelijk, zegt hij. "Onze premier Scott Morisson ontkent klimaatverandering. Ondertussen maakt de andere kant het moeilijk om er een fatsoenlijk gesprek over te voeren. We hebben hier te maken met twee hysterische groepen."

Feiten

Read wil dat de overheid veel meer focust op preventie in plaats van bestrijding van de branden. "Naar schatting 50 procent van de branden is bewust aangestoken, vooral door jongeren. Nog eens 35 procent ontstaat door menselijke onachtzaamheid. We moeten het toezicht verbeteren en voorkomen dat kinderen dit soort dingen doen. En we moeten veel meer doen om klimaatverandering te verminderen."

Van Veen en zijn brandweercollega's zijn van plan te gaan protesteren tegen de regering. "Het zijn geen experts in onze regering, maar beroepspolitici. Die houden zich niet bij de feiten. Ze moeten meer doen tegen klimaatverandering en we willen ook meer geld voor de brandweer, meer blusvliegtuigen en helikopters."

https://nos.nl/l/2314178

De uitzending van 26 juli (Nieuwsuur)

Moord op journaliste haalt oude wonden Noord-Ierland open

Deze week gaan we terug in de tijd, naar de tumultueuze zomer van 1969. Het was een zomer van grote gebeurtenissen die hun sporen nalieten in het heden. Zoals het begin van de 'Troubles', met de eerste Britse troepen die Noord-Ierland binnengingen. Het grootschalige geweld dat erop volgde is verdwenen, maar de spanningen zijn er nog steeds.

Vanwege de brexit en de vraag hoe de Noord-Ierse grens er straks uitziet, maar ook omdat niet iedereen bereid was afscheid te nemen van het conflict. Afgelopen april kwam journalist Lyra McKee om het leven in het Noord-Ierse Derry. Een moord die veel oude wonden heeft opengehaald.

Hevige bosbranden teisteren de poolcirkel

Satellietbeelden van de Noordpool tonen een treurig beeld. Aanzienlijke delen van Alaska, Groenland en Siberië staan in brand. De Noordpoolregio kampt deze zomer met hevige bosbranden en de impact op natuur en milieu is enorm.

Boven de poolcirkel is het net als in Europa veel te warm en droog voor de tijd van het jaar. Bosbranden op de Noordpool zijn niet zeldzaam, maar in deze omvang zijn ze wel uniek. We spreken erover met Sander Veraverbeke, bosbrandspecialist aan de Vrije Universiteit Amsterdam.

Meer en meer Van Gogh-toeristen vinden Brabant

In Brabant hangt slechts een handjevol schilderijen van de wereldberoemde Brabander Vincent van Gogh. Toch doet Van Gogh voor Brabant, wat Rembrandt doet voor Leiden en Amsterdam. Geld in het laatje brengen. Steeds meer toeristen reizen af naar Brabant om in de voetsporten te treden van Van Gogh.

http://feeds.feedburner.com/~r/nosnieuwsbinnenland/~4/sCIpInceuDI

https://nos.nl/l/2295185