Podcast Oog: droogte in Europa en scheurende motorrijders (NOS Binnenland)

Schrijver Marcel Möring sprak tijdens de Nationale Dodenherdenking in de Nieuwe Kerk in Amsterdam. Daar sprak hij over een razzia die plaatsvond in Assen. In 1942 werden 500 Joden weggevoerd. Waarom hij precies die gebeurtenis gebruikte in zijn toespraak vertelde hij in het Oog.

Het is enorm droog in het zuidelijke deel van Europa. Dat terwijl de zomer nog moet beginnen. Het water in de Po en het Gardameer in Italië staat nu al uitzonderlijk laag. In Spanje is de situatie nog nijpender; er wordt drinkwater uitgedeeld. In Portugal wordt al gevreesd voor bosbranden. Hein Pieper is dijkgraaf en lid van de EU Mission Board voor klimaatadaptatie en klimaatverandering. In de uitzending uit hij zijn zorgen.

Terwijl je op zondagmorgen zit te genieten van de rust, scheurt er een groep motorrijders voorbij. Een doorn in het oog, vindt Tony Hardenberg van de Nederlandse Federatie Omgevingslawaai Motorvoertuigen. Onlangs kwamen meerdere klagers bijeen tijdens het internationale Motorcycle Noise Pollution Event, Hardenberg legt de problemen uit.

Waar men wel écht tot rust komt: de internationale Jazz-dag. Unesco riep die in het leven en in meerdere landen werden speciale jazz-evenementen georganiseerd. Volgens jazzdrummer Joost Patocka en saxofonist Kika Sprangers kan de jazz wel zo'n eerbetoon gebruiken.

Deze aflevering van Het beste uit het Oog kun je hier beluisteren. Bevalt het? Vergeet je dan niet te abonneren!

Onze podcasts:

De Dag: elke werkdag twintig minuten verdieping bij één onderwerp uit het nieuws.

Met het Oog op Morgen: elke dag een overzicht van het nieuws, een blik in de ochtendkranten en het betere journalistieke interview.

Het Beste uit het Oog: iedere zaterdag selecteert de redactie van Met het Oog op Morgen de mooiste gesprekken van de afgelopen week.

De Stemming van Vullings en Van der Wulp: elke vrijdag een nieuwe aflevering waarin de politieke week wordt doorgenomen. Gemaakt door NOS en EenVandaag.

Lang verhaal kort: elke werkdag rond vijven één onderwerp, in 5 minuten. NOS op 3 vertelt je wat je moet weten over een actueel onderwerp om het nieuws erover beter te kunnen volgen.

https://nos.nl/l/2474066

Brand in natuurgebied Paaskamp bij Assen (NOS Binnenland)

In de buurt van Assen heeft een natuurbrand gewoed. Iets na middernacht stonden tientallen meters van natuurgebied Paaskamp in lichterlaaie. Het vuur was rond 03.00 uur onder controle. Volgens de brandweer is een gebied van zo'n 100 bij 300 meter verwoest.

Mensen in de omgeving kregen het advies ramen en deuren dicht te doen en de mechanische ventilatie uit te schakelen.

Uit de wijde omgeving werden brandweerkorpsen opgeroepen om het vuur te bestrijden. Brandweerlieden legden zogenoemde stoplijnen aan. Daarbij spuiten ze een strook nat, zoals een wandelpad, zodat het vuur niet kan overslaan.

Voor de zekerheid zijn er voorlopig nog brandweerlieden in het gebied.

Hoe de brand is ontstaan, is nog niet bekend.

https://nos.nl/l/2473893

Wekdienst 23/1: Uitspraak in zaak neef Taghi • Koeman nieuwe bondscoach (NOS Binnenland)

Goedemorgen! De rechtbank doet uitspraak in de zaak tegen de neef van Ridouan Taghi, die hem als advocaat bijstond. En Ronald Koeman volgt Louis van Gaal op als bondscoach van het Nederlands elftal.

Eerst het weer: het is vandaag op de meeste plaatsen grijs, de zon breekt alleen kort even door. Wel blijft het droog. Het wordt niet warmer dan 3 graden.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. Check hier de dienstregeling voor het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten?

Wat heb je gemist?

Natuurbranden zullen in Nederland steeds vaker onbeheersbaar worden, waarschuwen onderzoekers van onder meer het KNMI, de Wageningen University en Deltares. Doordat het klimaat opwarmt en droger wordt, neemt het risico op natuurbranden toe. Volgens de deskundigen kunnen de consequenties van dit soort branden al snel groot zijn, doordat Nederland erg dichtbevolkt is.

De onderzoekers pleiten voor meer preventie en slimme landschapsinrichting. Ook zou de brandweer zich verder moeten ontwikkelen, zegt Brandweer Nederland, bijvoorbeeld door over te stappen op nieuwe bestrijdingsmethodes die voor Nederland nu nog onbekend zijn.

Ander nieuws uit de nacht:

En dan nog even dit:

Martin Verfondern, een Nederlandse bioboer, werd in 2010 na een ruzie bij een verlaten dorp in Spanje doodgeschoten. Een buurjongen vermoordde hem. Een speelfilm over de misdaad trekt dertien jaar later volle zalen in het land. Weduwe Margo Pool woont nog altijd in het geïsoleerde gebied.

Fijne maandag!

https://nos.nl/l/2460892

Meer felle natuurbranden verwacht in Nederland, ‘brandsignaal’ afgegeven (NOS Binnenland)

Natuurbranden in Nederland zullen steeds vaker onbeheersbaar worden en pas doven als er geen brandstof meer is. Ook zullen ze vaker tot evacuaties leiden en de vitale infrastructuur raken. Daarvoor waarschuwen deskundigen van het KNMI, de Wageningen University & Research, de Vrije Universiteit in Amsterdam, Deltares en het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid (NIPV).

De organisaties geven gezamenlijk een "natuurbrandsignaal" af en roepen op tot maatregelen. Doordat het klimaat opwarmt en droger wordt, wordt meer vegetatie brandbaar en zullen natuurbranden vaker voorkomen. "Dit gaan we gewoon meemaken en dat kan al op korte termijn gebeuren", waarschuwt onderzoeker Hans Hazebroek van het NIPV.

Hij benadrukt dat het risico op natuurbranden sneller groeit dan het klimaat verandert. "Je ziet nu al dat we met grote droogtes worden geconfronteerd. Warmte en droogte versterken elkaar: als het droog is, wordt het sneller warm en als het sneller warm wordt, wordt het nog droger. Klimaatverandering is een proces dat al steeds sneller gaat. Maar het risico op natuurbranden zal dus nog sneller toenemen."

Veel huizen en zorg bij natuur

Volgens de onderzoekers kunnen de consequenties van dit soort branden al snel groot zijn doordat Nederland erg dichtbevolkt is. Natuur, landbouw, recreatie, wonen, spoorwegen en gezondheidszorg zitten op veel plaatsen dicht bij elkaar. Dat geldt ook voor de energievoorziening: door natuurgebieden lopen hoogspanningskabels en er staan schakelstations.

De instituten die aan het onderzoek hebben meegewerkt, roepen overheden op om na te gaan denken over het verkleinen van de risico's. Ze pleiten ervoor om het risico op natuurbranden ook mee te gaan wegen bij de inrichting van het landschap.

"En ga ook nadenken over wat je moet doen als een brand niet meer te blussen is. Op een gegeven moment is meer water gewoon niet meer de oplossing", zegt Hazebroek.

Daar komt bij dat het voorkomen en bestrijden van brand traditioneel gericht is op kleinschalige gebouwbranden. Natuurbranden zijn vaker grootschalig en langduriger. Daardoor zijn meer brandweermensen en materiaal nodig. En bij natuurbranden op verschillende plaatsen kan de brandweer overweldigd worden, zien de deskundigen.

Dat gebeurde buiten Nederland bijvoorbeeld in juli, in Wennington bij Londen, vertelt Hazebroek. "Normaal hebben ze daar 140 eenheden beschikbaar. Die middag waren er vanwege de vele natuur- en andere branden nog maar nul. Er bleven maar meldingen komen. In feite was de controle gewoon weg. Niet voor niks spreekt de Londense brandweer van de drukste dag sinds de Tweede Wereldoorlog, toen Londen werd gebombardeerd."

Brandweer Nederland herkent dat risico, zegt commandant Anton Slofstra, portefeuillehouder natuurbrandbeheersing. Ook hij haalt de situatie in Wennington aan. "Het Engelse klimaat is toch wel redelijk vergelijkbaar met het onze", zegt hij. "Dit is niet Zuid-Frankrijk. Je ziet dat de situatie in Zuid-Europa optrekt naar het noorden."

In overleg met overheden zijn maatregelen nodig, vindt hij, zoals preventie en slimme landschapsinrichting. "Als het gaat over het beheersbaar houden van branden: dat zullen we in de toekomst niet meer alleen redden. Daar moeten we samen aan gaan werken."

Brandpreventie

De commandant zou graag een brandpreventieplan voor de natuur zien, vergelijkbaar met de verplichtingen voor gebouwen. "In de regel kunnen we alleen succesvol blussen als een gebouw aan de bouwvoorschriften voldoet. Dat mis je nu eigenlijk in de natuur, dat soort voorschriften. Daardoor kunnen hele grote delen van de natuur gewoon doorbranden."

Hij noemt het verder noodzakelijk dat er meer kennis wordt opgedaan over het beheersbaar maken van natuurbranden, en vooral ook over preventie. "En we moeten ons ook als brandweer ontwikkelen. Overgaan op nieuwe bestrijdingsmethodes die voor Nederland nu nog onbekend zijn."

Deltaplan

Zowel het NIPV als Brandweer Nederland voelen wat voor een Deltaplan voor natuurbranden, vergelijkbaar met het plan dat Nederland na 1953 moest beschermen tegen een nieuwe watersnoodramp. Slofstra: "Onze strijd tegen het water heeft enkele grote vergelijkbare ideeën: je moet ver vooruitdenken en wellicht forse landschapsveranderingen doen."

"Nederland heeft daar goede ervaringen mee opgedaan", aldus Hazebroek. "Ook daarbij werd gewerkt aan 'meerlaagse veiligheid'. Dat betekent: wed niet op één paard, maar zet meerdere maatregelen in die elkaar aanvullen en versterken. Wij zien goede kansen voor zo'n aanpak voor natuurbranden. Je moet nu beginnen. Het aanpassen van de natuur vergt veel tijd, daarom moeten we nu beginnen om de komende jaren beetje bij beetje resultaat te zien."

https://nos.nl/l/2460888

Zomer 2022 was Europa’s warmste zomer ooit gemeten (NOS Binnenland)

De zomer van 2022 was de warmste zomer ooit gemeten in Europa. Gekeken naar het hele jaar, was het in Europa het op één na warmste jaar, na 2020. Dat blijkt uit cijfers van Copernicus, het klimaatbureau van de Europese Commissie.

Wat de hele wereld betreft, lag de jaargemiddelde temperatuur vorig jaar 0,3 graad Celsius hoger dan het gemiddelde van de periode 1991 tot en met 2020. Daarmee was het de op vier na hoogste temperatuur ooit. Het was 1,2 graad warmer dan in 1850-1900, de periode die wordt gezien als het pre-industriële tijdperk.

West- en Noord-Europa werden vorig jaar getroffen door aanhoudende en intense hittegolven. Veel landen hadden te kampen met ernstige droogte en hevige bosbranden. Die branden leiden op zichzelf ook weer tot CO2-uitstoot. Naar schatting was de uitstoot door natuurbranden vorig jaar in de EU en het Verenigd Koninkrijk het hoogste van de afgelopen vijftien jaar.

Op wereldschaal nam de concentratie CO2 in de atmosfeer evenveel toe als de afgelopen jaren. De uitstoot van het veel sterkere broeikasgas methaan steeg harder dan gemiddeld, maar wel iets minder dan de afgelopen twee jaar, waarin sprake was van een recordstijging.

In de publicatie 2022 Global Climate Highlights staan de bijzonderheden van vorig jaar opgesomd. Ook wordt nogmaals benadrukt dat de temperatuur in Europa in de afgelopen dertig jaar met meer dan tweemaal het wereldwijde gemiddelde is gestegen en sneller toeneemt dan in welk ander continent dan ook.

"2022 was weer een jaar van klimaatextremen in Europa en wereldwijd", zegt Samantha Burgess van Copernicus Climate Change Service. "Deze gebeurtenissen benadrukken dat we de verwoestende gevolgen van onze opwarmende wereld nu al ervaren."

De nieuwe cijfers betekenen volgens haar dat om de ergste gevolgen te vermijden de uitstoot van broeikasgassen dringend naar beneden moet. Daarnaast zal de samenleving zich snel moeten aanpassen aan de veranderingen.

In Nederland waren twee andere jaren gemiddeld warmer dan vorig jaar. Voor veel andere landen in West-Europa was het vorig jaar wel het warmste jaar ooit gemeten. Niet alleen in Europa was het recordwarm: ook in grote delen van het Midden-Oosten, Centraal-Azië en China, Zuid-Korea, Nieuw-Zeeland en Afrika was dat het geval.

Overigens werden ook in Siberië en op en rond Antarctica hoge temperaturen gemeten. Copernicus benadrukt dat het zee-ijs rond Antarctica vorig jaar zijn kleinste omvang bereikte sinds de satellietmetingen daarvan ruim veertig jaar geleden begonnen.

Hoe het klimaat in Europa verandert, kun je ook zien in deze uitlegvideo:

https://nos.nl/l/2459350