.
Profiel
Klimaatactiviste Vanessa Nakate vertelt het verhaal van hen die het zwaarst worden getroffen
NRC 7 november 2021, Sabrine Ingabire
De Oegandese klimaatactiviste Vanessa Nakate werd op het World Economic Forum als enige zwarte en Afrikaanse persoon van een groepsfoto geknipt. Ze bepleit een bredere blik bij media, zodat we ook de klimaatcrisis in Afrika zien.
Je zou haar het gezicht van de jonge Afrikaanse klimaatbeweging kunnen noemen, maar ze zou het grondig met je oneens zijn. Want, schrijft Vanessa Nakate in haar pas verschenen debuut A Bigger Picture, „geen enkele beweging kan afhangen van een handjevol rocksterren of superhelden, vooral als het overleven van de planeet op het spel staat.”
De 24-jarige Oegandese klimaatactiviste werd vorige week samen met de Zweedse Greta Thunberg uitgenodigd om de Schotse premier, Nicola Sturgeon, in Glasgow te ontmoeten tijdens COP26, de klimaatconferentie van de Verenigde Naties. Hierna werd op sociale media een foto gedeeld van Thunberg en Sturgeon – zonder Nakate. Het was niet de eerste keer dat Nakates aanwezigheid weggewist werd. De jonge vrouw ging in januari 2020 viraal nadat ze door het persbureau Associated Press was weggeknipt uit een foto. Op de jaarlijkse World Economic Forum (WEF) conferentie, had ze samen met andere jonge activisten wereldleiders aangesproken op hun verantwoordelijkheid voor het klimaat. Bij hun gezamenlijke persconferentie na afloop werden ze als groep gefotografeerd. Maar toen Nakate enkele uren later het interview opzocht, zag ze dat ze als enige zwarte en Afrikaanse persoon van de foto was afgeknipt, terwijl de andere activisten, alle vier wit, nog in beeld waren. Erger nog: zelfs in de tekst was ze niet vermeld. „Ze hebben niet alleen mij weggeknipt, ze hebben een heel continent weggeknipt”, schrijft ze in A Bigger Picture.
Foto Markus Schreiber/ AP
Die racistische ervaring draagt ze tot op de dag van vandaag met zich mee. Het zorgde ook voor wereldwijde publiciteit toen ze het incident aankaartte in een twitterbericht („Waarom hebben jullie mij verwijderd van de foto? Ik maakte deel uit van de groep!”) en in een emotionele twittervideo. De tien minuten durende video ging viraal: herkenbaar volgens sommige zwarte vrouwen, aanstellerig volgens sommige boze mannen. Haar emoties waren niet alleen te wijten aan de ondergane vernedering, stelde Nakate in een interview met The Oprah Magazine. „Het wegknippen maakte het mogelijk te geloven dat Afrikaanse klimaatactivisten niet aanwezig waren in Davos, dat Afrikanen niet actief zijn in de klimaatbeweging, en dat er geen wereldwijde klimaatbeweging van jongeren bestaat waarvan mensen zoals ik en vele anderen uit Afrika, Azië en Latijns-Amerika deel uitmaken.”
Vrouwen in de frontlinie
Voor ze als het ware werd weggewist uit die persconferentie, had Vanessa Nakate al een indrukwekkend activistisch parcours doorlopen.
Ze is de dochter van een politiek betrokken vader, Paul, die tijdens haar tienerjaren een van de leiders was van een organisatie die zich bezighoudt met het planten van bomen. Haar moeder Anna is „vrijgevig” en „behulpzaam” voor haar gemeenschap, beschrijft ze in A bigger Picture. Haar moeder benadrukte het belang van onderwijs: financiële onafhankelijkheid was volgens haar essentieel voor vrouwen, gehuwd of niet. Dat standpunt draagt Nakate ook uit, in interviews en in haar boek: omdat natuurrampen bestaande ongelijkheden versterken, staan vrouwen in de frontlinie van de klimaatverandering, schrijft ze. En onderwijs is een middel om hen te bewapenen tegen deze klimaatrampen. Zelf heeft Nakate een bachelor in Business Administration van de Makerere University Business School in Kampala, de Oegandese hoofdstad waar ze opgroeide.
Toen ze op het punt stond af te studeren en niet wist wat ze verder zou doen, zocht ze haar oom Charles op. Het was rond kerst 2018 zo heet op haar zolderkamer dat ze zelfs na zonsondergang niet kon slapen. Ze vroeg aan haar oom („die het nieuws volgt en veel leest”) of het ooit eerder zo heet was geweest. „Nee”, vertelde Charles. Een paar decennia geleden was het in die tijd van het jaar nog relatief gematigd en nat, zei hij. Ideale condities om te oogsten. Niemand had het erover, maar de omslag was volgens hem te wijten aan klimaatverandering. „De boeren hebben het weer zien veranderen en dragen de consequenties.”
Nakate was 22 jaar oud, onbekend met het concept ‘klimaatactivisme’ , maar werd erg geraakt door zijn woorden. Gedreven door woede over de klimaatverandering, ging ze op onderzoek uit. Zo vond ze informatie over Greta Thunberg en de Fridays for Future- beweging.
In 2019 begon Nakate met haar eigen klimaatprotesten, aanvankelijk samen met haar broers, neven en nicht. Dat was niet vanzelfsprekend: ze beschrijft zichzelf als een verlegen iemand die graag alleen is. Bovendien werd haar op school van jongs af aan geleerd dat meisjes en vrouwen ingetogen dienen te zijn en respectvol ten opzichte van autoriteiten. Een vrouw mocht dus niet zomaar op straat protesteren. Ze was bang, en toch ging ze met haar jongere familieleden de straat op. Die eerste dag werden ze grotendeels genegeerd. Een paar dagen later stond ze met een vriend te protesteren voor het Oegandees Parlement en kregen ze meermaals de vraag of ze soms voor de oppositie werkten. Ze ging door met actievoeren, vaak in haar eentje, op sociale media aangemoedigd door Thunberg en anderen.
Namen en shamen
De jonge vrouw die in 2019 nog bang was om met protestborden de straat op te gaan, had toen niet kunnen vermoeden dat ze niet veel later regeringsleiders rechtstreeks zou aanspreken op hun verantwoordelijkheid.
Toen ze was uitgenodigd om te spreken op de Berlin Energy Transition Dialogue in maart 2021, moest ze haar speech eerst laten goedkeuren. Ze werd gevraagd de leiders niet te ‘namen en shamen’ en haar spreektijd werd ingekort. Ze vertelde daarover tijdens haar – ingekorte – speech, waarna ze aan de zaal vroeg: „Waarom zijn jullie zo bang om de waarheid te horen?” Het is maar één van vele voorbeelden van de manier waarop ze wereldleiders op de korrel neemt. November vorig jaar schreef ze een brief aan Joe Biden en Kamala Harris, president en vice-president van de Verenigde Staten, om hen te vragen wat hun plannen zijn met de klimaatverandering. Vorige maand schreef ze in Time Magazine, samen met Greta Thunberg, een open brief aan de westerse media, om hen te wijzen op het belang van verslaggeving over de grootste slachtoffers van de klimaatcrisis in het Globale Zuiden.
In haar boek beschrijft ze hoe onmogelijk het voor de meeste niet-Europese activisten is om überhaupt naar conferenties te gaan, door de kosten, ingewikkelde visumprocedures en moeilijk te verkrijgen vaccins. Ze schrijft over organisaties die, op zoek naar media-aandacht, alleen de grootste en bekendste activisten uitnodigen. Over het racisme in het Noorden , waardoor zwarte mensen in de meest vervuilde buurten wonen, en zo ook slachtoffer worden van de klimaatverandering. Over het kapitalisme, een systeem dat is „gebouwd op exploitatie en hebzucht” en dat „de planeet vernietigt in het voordeel van enkelingen.” Je zou bijna vergeten dat haar eerste protestborden simpele teksten hadden als ‘Nature is Life.’
Afrikaans regenwoud
Even terug naar 2019 en naar de eenzame, verlegen, Oegandese klimaatactiviste met de duidelijke slogans. Dat jaar werd ze uitgenodigd voor de Youth Climate Summit van de Verenigde Naties in New York, startte ze de Vash Green School Project, waarmee ze zonnepanelen en milieuvriendelijke fornuizen in scholen installeert. Ze begon een website en podcast genaamd ‘One Million Activist Stories’, waarin ze een platform geeft aan andere activisten wereldwijd, en bedacht de Rise Up Movement om meer bewustzijn over klimaatverandering op het Afrikaans continent te creëren en om Afrikaanse activisten met elkaar te verbinden. In oktober begon ze met haar ‘Congo strikes’, een reeks protesten om aandacht te schenken aan de ontbossing en exploitatie van het Congolese regenwoud, het grootste regenwoud in Afrika, waarvan 75 miljoen mensen afhankelijk zijn. Een brand in het Congolese regenwoud, zo stelt ze, is even erg als een brand in het Amazonegebied, „maar één haalt de krantenkoppen en de andere niet”. In december 2019 werd ze als een van de weinig jongeren uitgenodigd voor de COP25 in Madrid. In januari 2020 volgde de uitnodiging voor Davos - en toen werd ze weggeknipt van de befaamde foto.
Sindsdien spreekt ze zich ook uit over de manier waarop de media het Afrikaans continent beschrijven als het om de klimaatkwestie gaat. Haar verwijdering van de foto herdefinieerde haar gedachten over „ras, gender, billijkheid en klimaatrechtvaardigheid”. Het toonde de intersectie aan tussen klimaatverandering en raciale en sociale ongelijkheid: het Afrikaans continent vormt 15 procent van de wereldbevolking, maar is, na Antarctica, het continent dat het minste CO2 uitstoot. Afrika is verantwoordelijk voor niet meer dan twee à drie procent van de wereldwijde emissie.
Toch zijn de Afrikaanse volken de grootste slachtoffers van de klimaatcrisis. „Dat zou je niet weten als je naar het nieuws kijkt,” zei ze tijdens een digitale conferentie in augustus in Rotary, Oeganda. „De Afrikaanse klimaatcrisis mag dan in de frontlinie liggen van de wereldwijde klimaatramp, ze is niet te vinden op de voorpagina’s van de wereldkranten. Terwijl de media zich richten op natuurbranden in Californië of Australië of overstromingen in Europa, krijgen klimaatrampen in Afrika heel weinig aandacht.”
„Er moet nog veel veranderen in de media”, zei ze vorig jaar tegen Euronews. „Als we de verhalen van diegenen die het zwaarst getroffen worden niet vertellen, hoe kunnen zij rechtvaardigheid en oplossingen krijgen?”
Ze pleit voor een holistische aanpak van de klimaatcrisis en financiële compensatie van het Noorden richting het Zuiden. Want, zei ze in gesprek met The New York Times: „Er bestaat geen klimaatrechtvaardigheid zonder raciale rechtvaardigheid.”
Foto Martin Meissner / AP
http://www.maroc.nl/forums/het-nieuws-van-de-dag/414581-klimaatactiviste-vanessa-nakate-vertelt-verhaal-hen-zwaarst-worden-getroffen.html Profiel
Klimaatactiviste Vanessa Nakate vertelt het verhaal van hen die het zwaarst worden getroffen
NRC 7 november 2021, Sabrine Ingabire
De Oegandese klimaatactiviste Vanessa Nakate werd op het World Economic Forum als enige zwarte en Afrikaanse persoon van een groepsfoto geknipt. Ze bepleit een bredere blik bij media, zodat we ook de klimaatcrisis in Afrika zien.
Je zou haar het gezicht van de jonge Afrikaanse klimaatbeweging kunnen noemen, maar ze zou het grondig met je oneens zijn. Want, schrijft Vanessa Nakate in haar pas verschenen debuut A Bigger Picture, „geen enkele beweging kan afhangen van een handjevol rocksterren of superhelden, vooral als het overleven van de planeet op het spel staat.”
De 24-jarige Oegandese klimaatactiviste werd vorige week samen met de Zweedse Greta Thunberg uitgenodigd om de Schotse premier, Nicola Sturgeon, in Glasgow te ontmoeten tijdens COP26, de klimaatconferentie van de Verenigde Naties. Hierna werd op sociale media een foto gedeeld van Thunberg en Sturgeon – zonder Nakate. Het was niet de eerste keer dat Nakates aanwezigheid weggewist werd. De jonge vrouw ging in januari 2020 viraal nadat ze door het persbureau Associated Press was weggeknipt uit een foto. Op de jaarlijkse World Economic Forum (WEF) conferentie, had ze samen met andere jonge activisten wereldleiders aangesproken op hun verantwoordelijkheid voor het klimaat. Bij hun gezamenlijke persconferentie na afloop werden ze als groep gefotografeerd. Maar toen Nakate enkele uren later het interview opzocht, zag ze dat ze als enige zwarte en Afrikaanse persoon van de foto was afgeknipt, terwijl de andere activisten, alle vier wit, nog in beeld waren. Erger nog: zelfs in de tekst was ze niet vermeld. „Ze hebben niet alleen mij weggeknipt, ze hebben een heel continent weggeknipt”, schrijft ze in A Bigger Picture.
https://i.postimg.cc/Sxtjp1hb/Vanessa-Nakate-2ss.jpg
https://i.postimg.cc/T1CfJh2v/Vanessa-Nakate-3s.jpg
Foto Markus Schreiber/ AP
Die racistische ervaring draagt ze tot op de dag van vandaag met zich mee. Het zorgde ook voor wereldwijde publiciteit toen ze het incident aankaartte in een twitterbericht („Waarom hebben jullie mij verwijderd van de foto? Ik maakte deel uit van de groep!”) en in een emotionele twittervideo. De tien minuten durende video ging viraal: herkenbaar volgens sommige zwarte vrouwen, aanstellerig volgens sommige boze mannen. Haar emoties waren niet alleen te wijten aan de ondergane vernedering, stelde Nakate in een interview met The Oprah Magazine. „Het wegknippen maakte het mogelijk te geloven dat Afrikaanse klimaatactivisten niet aanwezig waren in Davos, dat Afrikanen niet actief zijn in de klimaatbeweging, en dat er geen wereldwijde klimaatbeweging van jongeren bestaat waarvan mensen zoals ik en vele anderen uit Afrika, Azië en Latijns-Amerika deel uitmaken.”
Vrouwen in de frontlinie
Voor ze als het ware werd weggewist uit die persconferentie, had Vanessa Nakate al een indrukwekkend activistisch parcours doorlopen.
Ze is de dochter van een politiek betrokken vader, Paul, die tijdens haar tienerjaren een van de leiders was van een organisatie die zich bezighoudt met het planten van bomen. Haar moeder Anna is „vrijgevig” en „behulpzaam” voor haar gemeenschap, beschrijft ze in A bigger Picture. Haar moeder benadrukte het belang van onderwijs: financiële onafhankelijkheid was volgens haar essentieel voor vrouwen, gehuwd of niet. Dat standpunt draagt Nakate ook uit, in interviews en in haar boek: omdat natuurrampen bestaande ongelijkheden versterken, staan vrouwen in de frontlinie van de klimaatverandering, schrijft ze. En onderwijs is een middel om hen te bewapenen tegen deze klimaatrampen. Zelf heeft Nakate een bachelor in Business Administration van de Makerere University Business School in Kampala, de Oegandese hoofdstad waar ze opgroeide.
Toen ze op het punt stond af te studeren en niet wist wat ze verder zou doen, zocht ze haar oom Charles op. Het was rond kerst 2018 zo heet op haar zolderkamer dat ze zelfs na zonsondergang niet kon slapen. Ze vroeg aan haar oom („die het nieuws volgt en veel leest”) of het ooit eerder zo heet was geweest. „Nee”, vertelde Charles. Een paar decennia geleden was het in die tijd van het jaar nog relatief gematigd en nat, zei hij. Ideale condities om te oogsten. Niemand had het erover, maar de omslag was volgens hem te wijten aan klimaatverandering. „De boeren hebben het weer zien veranderen en dragen de consequenties.”
Nakate was 22 jaar oud, onbekend met het concept ‘klimaatactivisme’ , maar werd erg geraakt door zijn woorden. Gedreven door woede over de klimaatverandering, ging ze op onderzoek uit. Zo vond ze informatie over Greta Thunberg en de Fridays for Future- beweging.
In 2019 begon Nakate met haar eigen klimaatprotesten, aanvankelijk samen met haar broers, neven en nicht. Dat was niet vanzelfsprekend: ze beschrijft zichzelf als een verlegen iemand die graag alleen is. Bovendien werd haar op school van jongs af aan geleerd dat meisjes en vrouwen ingetogen dienen te zijn en respectvol ten opzichte van autoriteiten. Een vrouw mocht dus niet zomaar op straat protesteren. Ze was bang, en toch ging ze met haar jongere familieleden de straat op. Die eerste dag werden ze grotendeels genegeerd. Een paar dagen later stond ze met een vriend te protesteren voor het Oegandees Parlement en kregen ze meermaals de vraag of ze soms voor de oppositie werkten. Ze ging door met actievoeren, vaak in haar eentje, op sociale media aangemoedigd door Thunberg en anderen.
Namen en shamen
De jonge vrouw die in 2019 nog bang was om met protestborden de straat op te gaan, had toen niet kunnen vermoeden dat ze niet veel later regeringsleiders rechtstreeks zou aanspreken op hun verantwoordelijkheid.
Toen ze was uitgenodigd om te spreken op de Berlin Energy Transition Dialogue in maart 2021, moest ze haar speech eerst laten goedkeuren. Ze werd gevraagd de leiders niet te ‘namen en shamen’ en haar spreektijd werd ingekort. Ze vertelde daarover tijdens haar – ingekorte – speech, waarna ze aan de zaal vroeg: „Waarom zijn jullie zo bang om de waarheid te horen?” Het is maar één van vele voorbeelden van de manier waarop ze wereldleiders op de korrel neemt. November vorig jaar schreef ze een brief aan Joe Biden en Kamala Harris, president en vice-president van de Verenigde Staten, om hen te vragen wat hun plannen zijn met de klimaatverandering. Vorige maand schreef ze in Time Magazine, samen met Greta Thunberg, een open brief aan de westerse media, om hen te wijzen op het belang van verslaggeving over de grootste slachtoffers van de klimaatcrisis in het Globale Zuiden.
In haar boek beschrijft ze hoe onmogelijk het voor de meeste niet-Europese activisten is om überhaupt naar conferenties te gaan, door de kosten, ingewikkelde visumprocedures en moeilijk te verkrijgen vaccins. Ze schrijft over organisaties die, op zoek naar media-aandacht, alleen de grootste en bekendste activisten uitnodigen. Over het racisme in het Noorden , waardoor zwarte mensen in de meest vervuilde buurten wonen, en zo ook slachtoffer worden van de klimaatverandering. Over het kapitalisme, een systeem dat is „gebouwd op exploitatie en hebzucht” en dat „de planeet vernietigt in het voordeel van enkelingen.” Je zou bijna vergeten dat haar eerste protestborden simpele teksten hadden als ‘Nature is Life.’
Afrikaans regenwoud
Even terug naar 2019 en naar de eenzame, verlegen, Oegandese klimaatactiviste met de duidelijke slogans. Dat jaar werd ze uitgenodigd voor de Youth Climate Summit van de Verenigde Naties in New York, startte ze de Vash Green School Project, waarmee ze zonnepanelen en milieuvriendelijke fornuizen in scholen installeert. Ze begon een website en podcast genaamd ‘One Million Activist Stories’, waarin ze een platform geeft aan andere activisten wereldwijd, en bedacht de Rise Up Movement om meer bewustzijn over klimaatverandering op het Afrikaans continent te creëren en om Afrikaanse activisten met elkaar te verbinden. In oktober begon ze met haar ‘Congo strikes’, een reeks protesten om aandacht te schenken aan de ontbossing en exploitatie van het Congolese regenwoud, het grootste regenwoud in Afrika, waarvan 75 miljoen mensen afhankelijk zijn. Een brand in het Congolese regenwoud, zo stelt ze, is even erg als een brand in het Amazonegebied, „maar één haalt de krantenkoppen en de andere niet”. In december 2019 werd ze als een van de weinig jongeren uitgenodigd voor de COP25 in Madrid. In januari 2020 volgde de uitnodiging voor Davos - en toen werd ze weggeknipt van de befaamde foto.
Sindsdien spreekt ze zich ook uit over de manier waarop de media het Afrikaans continent beschrijven als het om de klimaatkwestie gaat. Haar verwijdering van de foto herdefinieerde haar gedachten over „ras, gender, billijkheid en klimaatrechtvaardigheid”. Het toonde de intersectie aan tussen klimaatverandering en raciale en sociale ongelijkheid: het Afrikaans continent vormt 15 procent van de wereldbevolking, maar is, na Antarctica, het continent dat het minste CO2 uitstoot. Afrika is verantwoordelijk voor niet meer dan twee à drie procent van de wereldwijde emissie.
Toch zijn de Afrikaanse volken de grootste slachtoffers van de klimaatcrisis. „Dat zou je niet weten als je naar het nieuws kijkt,” zei ze tijdens een digitale conferentie in augustus in Rotary, Oeganda. „De Afrikaanse klimaatcrisis mag dan in de frontlinie liggen van de wereldwijde klimaatramp, ze is niet te vinden op de voorpagina’s van de wereldkranten. Terwijl de media zich richten op natuurbranden in Californië of Australië of overstromingen in Europa, krijgen klimaatrampen in Afrika heel weinig aandacht.”
„Er moet nog veel veranderen in de media”, zei ze vorig jaar tegen Euronews. „Als we de verhalen van diegenen die het zwaarst getroffen worden niet vertellen, hoe kunnen zij rechtvaardigheid en oplossingen krijgen?”
Ze pleit voor een holistische aanpak van de klimaatcrisis en financiële compensatie van het Noorden richting het Zuiden. Want, zei ze in gesprek met The New York Times: „Er bestaat geen klimaatrechtvaardigheid zonder raciale rechtvaardigheid.”
https://i.postimg.cc/yNkjVG3m/Vanessa-Nakate1.png
Foto Martin Meissner / AP