Onderzoek van Profundo laat zien dat Rabobank bijdraagt aan natuurverwoesting in Brazilië en berekende de kosten van de gerelateerde klimaat-, natuur- en gezondheidsschade.
Amsterdam, 5 juli 2023
Tussen 2000 en 2023 financierde Rabobank op grote schaal sectoren die bijdragen aan ontbossing en natuurverwoesting in Brazilië. In totaal voor bijna 10 miljard dollar. Dit leverde Rabobank 717 miljoen euro winst op. De maatschappelijke kosten van de klimaat-, milieu-, gezondheidsschade gelinkt aan deze geldstromen zijn echter enorm: minstens 66 miljard euro. Dit blijkt uit onderzoek van onderzoeksbureau Profundo, in opdracht van Greenpeace Nederland.
‘De Amazone en andere kwetsbare natuurgebieden in Brazilië worden al jaren vernietigd om plaats te maken voor grootschalige, vervuilende industriële landbouw. Lokale en inheemse groepen zijn van hun land verdreven om vervolgens doodziek te worden van het landbouwgif dat soms zelfs per vliegtuig over het land wordt uitgekieperd. Rabobank is een van de geldschieters van sectoren achter deze praktijken. Wij willen dat de bank stopt met het bijdragen aan natuurverwoesting en verantwoordelijkheid neemt voor de aangerichte schade’, zegt Meike Rijksen van Greenpeace Nederland.
Profundo onderzocht geldstromen van Rabobank die bijdragen aan ontbossing in Brazilië. Het gaat hierbij enerzijds om leningen en andere financiële diensten aan bedrijven in de rundvlees-, soja- en pulp- en papiersector in Brazilië zelf. Anderzijds is gekeken naar financiering van de Nederlandse veestapel die sterk afhankelijk is van Braziliaanse soja voor veevoer.
Van deze sectoren is bekend dat ze op grote schaal bossen en andere belangrijke natuurgebieden verwoesten en een enorme uitstoot van broeikasgassen veroorzaken, bijvoorbeeld door bosbranden om het land vrij te maken voor andere gewassen, maar ook door methaanuitstoot van de vee-industrie. Daarnaast gaat de productie van soja, papier en pulp gepaard met hoog pesticidengebruik, dat negatieve effecten heeft op de Braziliaanse natuurlijke ecosystemen én op de gezondheid van mensen.
Het onderzoek van Profundo berekent dat de directe en indirecte geldstromen van Rabobank in Brazilië gekoppeld kunnen worden aan minstens 66 miljard euro klimaat- , natuur- en gezondheidsschade. Dit bedrag kan volgens Profundo zelfs oplopen tot 458 miljard euro. Dat betekent dat tegenover iedere euro winst die Rabobank de afgelopen 23 jaar heeft gemaakt, ook minstens 94 euro aan schade staat.
‘Wat we zien bij Rabobank is typerend voor de hele financiële sector: het winstmodel is gebaseerd op het afwentelen van de klimaat-, natuur- en gezondheidskosten op de samenleving. Het is noodzakelijk dat er wetgeving komt die financiële instellingen verbiedt om ontbossing en natuurverwoesting te financieren’, zegt Rijksen.
Onderzoek van Profundo laat zien dat Rabobank bijdraagt aan natuurverwoesting in Brazilië en berekende de kosten van de gerelateerde klimaat-, natuur- en gezondheidsschade.
Amsterdam, 5 juli 2023
Tussen 2000 en 2023 financierde Rabobank op grote schaal sectoren die bijdragen aan ontbossing en natuurverwoesting in Brazilië. In totaal voor bijna 10 miljard dollar. Dit leverde Rabobank 717 miljoen euro winst op. De maatschappelijke kosten van de klimaat-, milieu-, gezondheidsschade gelinkt aan deze geldstromen zijn echter enorm: minstens 66 miljard euro. Dit blijkt uit onderzoek van onderzoeksbureau Profundo, in opdracht van Greenpeace Nederland.
‘De Amazone en andere kwetsbare natuurgebieden in Brazilië worden al jaren vernietigd om plaats te maken voor grootschalige, vervuilende industriële landbouw. Lokale en inheemse groepen zijn van hun land verdreven om vervolgens doodziek te worden van het landbouwgif dat soms zelfs per vliegtuig over het land wordt uitgekieperd. Rabobank is een van de geldschieters van sectoren achter deze praktijken. Wij willen dat de bank stopt met het bijdragen aan natuurverwoesting en verantwoordelijkheid neemt voor de aangerichte schade’, zegt Meike Rijksen van Greenpeace Nederland.
Profundo onderzocht geldstromen van Rabobank die bijdragen aan ontbossing in Brazilië. Het gaat hierbij enerzijds om leningen en andere financiële diensten aan bedrijven in de rundvlees-, soja- en pulp- en papiersector in Brazilië zelf. Anderzijds is gekeken naar financiering van de Nederlandse veestapel die sterk afhankelijk is van Braziliaanse soja voor veevoer.
Van deze sectoren is bekend dat ze op grote schaal bossen en andere belangrijke natuurgebieden verwoesten en een enorme uitstoot van broeikasgassen veroorzaken, bijvoorbeeld door bosbranden om het land vrij te maken voor andere gewassen, maar ook door methaanuitstoot van de vee-industrie. Daarnaast gaat de productie van soja, papier en pulp gepaard met hoog pesticidengebruik, dat negatieve effecten heeft op de Braziliaanse natuurlijke ecosystemen én op de gezondheid van mensen.
Het onderzoek van Profundo berekent dat de directe en indirecte geldstromen van Rabobank in Brazilië gekoppeld kunnen worden aan minstens 66 miljard euro klimaat- , natuur- en gezondheidsschade. Dit bedrag kan volgens Profundo zelfs oplopen tot 458 miljard euro. Dat betekent dat tegenover iedere euro winst die Rabobank de afgelopen 23 jaar heeft gemaakt, ook minstens 94 euro aan schade staat.
‘Wat we zien bij Rabobank is typerend voor de hele financiële sector: het winstmodel is gebaseerd op het afwentelen van de klimaat-, natuur- en gezondheidskosten op de samenleving. Het is noodzakelijk dat er wetgeving komt die financiële instellingen verbiedt om ontbossing en natuurverwoesting te financieren’, zegt Rijksen.
In 2017 was de EU verantwoordelijk voor 16 procent van de ontbossing van de Amazonewoud via de internationale handel. Na opnieuw een seizoen van helse droogte, bosbranden en natuurvernietiging, nemen bijna 195.000 burgers dit niet langer. De Together4Forests-campagne eist van het Europees Parlement om actie...
Geen woorden maar daden: actie voor het klimaat op zondag 19 juni
Temperaturen van 30 of zelfs 40 graden boven normaal op de Noordpool en de Zuidpool. Afhankelijkheid van fossiele brandstoffen terwijl daar een oorlog mee gefinancierd wordt. De klimaatcrisis is hier en nu. Hoe vaak moeten wetenschappers nog alarm slaan? Hoeveel waarschuwingen van het klimaatpanel van de VN hebben we nog nodig? De oorlog in Oekraïne is een wake-up-call voor ons systeem. Dit is de kans om het verbruik van fossiel af te bouwen en huizen te isoleren en energie te besparen, zodat we verduurzamen en op die manier de mensen steunen bij het betalen van hun energierekening. Het is tijd om in actie te komen voor het klimaat: geen woorden maar daden. Daarom organiseert de Klimaatcrisis Coalitie een Klimaatmars op zondag 19 juni in Rotterdam.
Waarom Rotterdam?
De Klimaatmars in Rotterdam is een vervolg op de Klimaatmars van november vorig jaar waar 40.000 mensen in Amsterdam de straat op gingen om beter klimaatbeleid te eisen. Ook organiseerde de Klimaatcrisis Coalitie in maart 2021 het Klimaatalarm in meer dan 40 steden door heel Nederland. Nu is Rotterdam het decor van een nieuwe klimaatdemonstratie. De stad met de grootste olie- en kolenhaven van Europa. Rotterdammer Vatan Hüzeir van Fossielvrij NL legt uit: “In de haven van Rotterdam komen iedere dag ladingen binnen met grote impact op de natuur en op onze toekomst. Tankers vol kolen en olie uit bijvoorbeeld Rusland, maar ook soja en palmolie. Daarom gaan we de straat op. We willen een rechtvaardige toekomst, met meer schone lucht, goed geïsoleerde huizen en zekere banen. We eisen dat alles op alles wordt gezet om de klimaatcrisis aan te pakken.”
Sinds de vorige klimaatacties is er een nieuw kabinet met een klimaatfonds, maar zonder rechtvaardige plannen. Kolencentrales blijven open en deadlines uit de klimaatzaak van Urgenda worden niet gehaald. Nederland staat stil. Ook op de klimaattop in Glasgow werd er internationaal geen doorbraak gerealiseerd. Terwijl de klimaatcrisis aan de orde van de dag is met overstromingen, bosbranden en hongersnoden. “Fossiele brandstoffen zijn de aanjager van de klimaatcrisis, maar ook van oorlog, conflict en vervuiling. Door een kapot systeem lijken we als samenleving vast te zitten aan fossiele brandstoffen. En zo betalen we mee aan de gruwelijke oorlog van Poetin. Mooie doelstellingen van de overheid zijn niet genoeg, er is actie nodig. Daarom gaan we de straat op. In Rotterdam en vragen we de overheid om door te pakken voor een veilige wereld”, aldus Faiza Oulahsen van Greenpeace, namens de Klimaatcrisis Coalitie.
Organisatie
De Klimaatmars zal zondag 19 juni om 13:00 uur starten en eindigen op het plein de Binnenrotte voor de Markthal Rotterdam. De route van de mars zal zo snel mogelijk bekendgemaakt worden. De Klimaatcrisis Coalitie is een samenwerkingsverband van Oxfam Novib, Fridays For Future, Greenpeace, Extinction Rebellion, FNV, Fossielvrij NL, Milieudefensie, The Transnational Institute (TNI), Code Rood en DeGoedeZaak en wordt gesteund door meer dan honderd andere maatschappelijke organisaties.
Ontbossing is hot! Goed dat het de aandacht krijgt die het verdient. Want de wereldwijde ontbossing heeft effect op ons allemaal. Bossen zijn de natuurlijke beschermers van ons klimaat en van levensbelang voor onze planeet. Toch dragen jij en ik – zonder dat we het doorhebben – dagelijks bij aan die ontbossing. Hoe dat zit? De feiten in dit artikel over ontbossing liegen er niet om.
Grondstoffen zoals soja voor veevoer en palmolie voor onder andere shampoo en koekjes, worden in de EU massaal gebruikt. Maar voor de productie van dit soort grondstoffen voor de EU is tussen 2005 en 2017 naar schatting 3,5 miljoen hectare tropische bossen gesneuveld! Deze ontbossing heeft meer dan 1,8 miljard ton CO2 veroorzaakt – ongeveer 40 procent van de jaarlijkse uitstoot van broeikasgassen in de EU.
Fire in the Jaci-Paraná Extractive Reserve, in Porto Velho, Rondônia state.
Wist je bijvoorbeeld dat…
1 . …ontbossing voor onze producten gewoon mag volgens de wet.
We bevinden ons midden in een klimaat- en natuurcrisis. Toch komen wekelijks scheepsladingen vol soja voor veevoer, vlees, palmolie of papier onze havens binnen. Producten waarvoor elders kostbare natuur is verwoest. En het gekke aan deze handel is: het mag gewoon! Gelukkig is er nu een EU-bossenwet in de maak die deze handel in ontbossing aan banden moet leggen. Aankomend jaar zal erom spannen: wordt het een goede wet die de wereldwijde natuur gaat beschermen? Of blijft het een wet vol gaten, waardoor deze vuile handel gewoon door kan gaan?
Albert Heijn en Lidl lieten in december 2021 weten dat zij geen vlees meer uit Brazilië importeren. Reden om daarmee te stoppen was dat zij ‘niet kunnen garanderen dat bij de productie van dit vlees geen bos is gesneuveld’. Een mooie stap, maar wel rijkelijk laat. In 2010 beloofden deze bedrijven namelijk al vóór 2020 definitief een einde te maken aan ontbossing voor grondstoffen zoals palmolie, soja en vlees. Daarom is Greenpeace ook zo kritisch op deze ambitie. Bedrijven houden zich al decennia niet aan hun beloftes.
Deforestation and forest fires of over 100 hectares inside the Karipuna Indigenous Land, Brazil.
3. … de beste bosbeschermers worden vermoord in gevechten over landbouwgronden.
Inheemse groepen zijn de beste bosbeschermers, want daar waar zij landrechten hebben, is het woud het meest intact. Maar zij worden bedreigd door de oprukkende landbouw- en mijnbouwindustrie. Bijvoorbeeld in de Amazone. In 2019 lag de ontbossing daar op het hoogste niveau sinds 11 jaar. Overal ter wereld worden Inheemse volken verjaagd. In 2021 is een recordaantal milieubeschermers vermoord, omdat zij natuur beschermen tegen deze roofzuchtige industrieën. De moorden vonden voornamelijk plaats in Midden- en Zuid-Amerika, de Filipijnen en Indonesië.
Indigenous leaderships march to the Supreme Court in Brasília. The Indigenous People struggle for their constitutional rights, for their lands to be free and healthy, for the demarcation and exclusive usage of their lands, for their culture and for the future. They struggle for life.
4. … Nederland gigantisch veel meer grond gebruikt voor de landbouw dan alleen de grond in Nederland.
Al meer dan de helft (!) van de totale oppervlakte van Nederland is momenteel in gebruik als landbouwterrein. Maar dat is niet alles; voor de groeiende vraag naar soja voor veevoer, was in 2018 een areaal van nog eens 0,8 miljoen hectare extra nodig. Dat is ongeveer een gebied zo groot als de Randstad, zo’n 20% van Nederland.
5. …de EU in 2019 een handelsakkoord sloot met onder andere Brazilië, die de handel in ontbossing zal aanjagen. Deze EU-Mercosurdeal, zoals dit vrijhandelsakkoord wordt genoemd, werd gesloten toen de Braziliaanse president Bolsonaro een paar maanden aan de macht was. Zijn regering was toen al druk bezig om de bescherming van de Amazone af te breken om ruim baan te geven aan de verwoestende landbouw- en mijnbouwindustrie. Dat leidde dat jaar tot gigantische bosbranden in het Amazonewoud en blijven de ontbossingscijfers stijgen. Bescherming van het overgebleven Amazonewoud is cruciaal. Wetenschappers waarschuwen dat als de ontbossing in dit tempo doorgaat, het regenwoud zich niet meer kan herstellen. Inheemse groepen roepen daarom de internationale gemeenschap op om geen deals te sluiten met Bolsonaro. En wij herhalen deze boodschap richting onze minister van Handel: Stop die EU-Mercosurdeal!
Shell of KLM: zij maken regelmatig reclame voor hun ‘groene’ acties. Zij planten bomen om hun vervuiling te compenseren. Nu is meer bos en meer natuur absoluut een noodzaak om de strijd tegen klimaatopwarming te winnen. Maar wat deze bedrijven doen is vuil spel. Ze stoppen een beetje geld in bosaanplant, en ondertussen vertragen ze de echte oplossingen tegen klimaatopwarming. Shell, KLM, Albert Heijn of FrieslandCampina moeten het volgende beseffen: stap één in de klimaatstrijd is stoppen met de uitstoot van CO2 en bestaande bossen laten staan. Het is goed als bedrijven ook gaan meebetalen als bosherstel. Maar dat is toch normaal als je iets kapot maakt, dat je dan meebetaalt aan het herstel?
7. … een groot deel van je boodschappen te maken hebben met ontbossing
Vlees en cosmetica zijn de welbekende boosdoeners. Voor de productie van soja en palmolie gaat heel veel bos verloren.Maar dit geldt ook voor producten waarbij je het misschien in eerste instantie niet echt verwacht. Denk aan producten zoals koekjes, shampoo, melk, toetjes, papieren zakdoekjes, houten meubelen en nog veel meer. Jarenlang beloofden bedrijven dat ze ontbossing voor onze producten gingen stoppen. Maar (zie punt 2) die beloftes zijn ze dus niet nagekomen.
In an overflight carried out between October 17 and 19, 2021, Greenpeace Brasil caught scenes of destruction caused by illegal mining inside the Munduruku and Sai Cinza Indigenous Lands, in Pará.
Samen werken aan systeemverandering
Het goede nieuws is dat jij en ik dus ook een belangrijk deel van de oplossing zijn. En dan hebben we het niet alleen over het opnieuw aanplanten van stukken bos in de Amazone. Je kunt je bij het kopen van producten bewust zijn van de herkomst van ingrediënten. Maar nog belangrijker is samen te werken aan systeemverandering.
Samen met jou hebben we ervoor gezorgd dat op dit moment in Europa een wetsvoorstel ligt die de handel in ontbossing moet stoppen. Maar helaas zitten er nog ‘wat gaten’ in het wetsvoorstel. Daarom wil Greenpeace aankomend jaar samen met jou onze minister oproepen om deze gaten te fixen. Zodat de handel in ontbossing daadwerkelijk ten einde komt en het systeem verandert.
Meedoen met acties voor een sterke bossenwet?
Als we een ding zeker weten: samen kunnen we veel bereiken. Dat dit voorstel er NU ligt, is namelijk ook gelukt, omdat 1,2 miljoen mensen daarom vroegen. Wil jij binnenkort ook meedoen aan een van de toffe (online) acties om druk te zetten voor het aanscherpen van de bossenwet? Meld je aan voor de nieuwsbrief en houd de bossen-updates goed in de gaten.
