‘s Werelds grootste boom gewikkeld in blusdekens (KIJK)

Een bijzonder gezicht: brandweerlieden hebben een van de grootste bomen ter wereld stevig ingepakt met brandwerende dekens.

Door een zeer hete zomer en aanhoudende droogte wordt de Amerikaanse staat Californië geteisterd door bosbranden. Alleen al dit jaar zouden er meer dan 7400 branden hebben gewoed. Nu vreest de brandweer dat het vuur ook enkele van de grootste en oudste bomen ter wereld – sequoia’s – bereikt. Om dat horrorscenario voor te zijn, wikkelen brandweerlieden de bomen stevig in blusdekens.

Lees ook:

https://www.kijkmagazine.nl/app/uploads/sites/3/2021/09/Sherman1-768x1024.jpg

De basis van de stam van General Sherman is gewikkeld in brandwerende dekens. © National Park Service

General Sherman

Het Sequoia National Park dankt zijn naam aan de bewoners: metershoge mammoetbomen (sequoia’s) groeien er, waarvan sommige minstens 2000 jaar oud zijn. Ook de reus General Sherman staat er. Deze mammoetboom is bijna 84 meter hoog en is 11 meter in doorsnede. En met een stamvolume van 1487 kubieke meter is Sherman de grootste boom ter wereld (gemeten naar volume).

De leeftijd van de ‘mammoet’ ligt tussen de 2300 en 2700 jaar. Je kunt de sequoia daarom best een levend fossiel noemen. Des te groter is de zorg onder natuurbeschermers dat de brand die in de omgeving van het National Park woedt in de buurt van General Sherman komt. Sherman is echter niet de enige beroemde bewoner van het park. In totaal staan vijf van de top 10 grootste bomen op aarde er, samen met zo’n 2000 sequoia’s. Daarom is de brandweer begonnen aan het helse karwei om al deze bomen in te pakken met brandwerende dekens.

https://www.kijkmagazine.nl/app/uploads/sites/3/2021/09/ANP-437727993-1024x767.jpg

Brandweerlieden pakken het houten toegangsbord van Sequoia National Park in met blusdekens. © EPA/National Park Service

Overigens zou de boom niet snel in de hens kunnen staan. Het zachte, vezelige schors rond de stam van de sequoia zou ook al een brandwerende functie hebben.

Bronnen: BBC News, IFLScience

Beeld: National Park Service

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK! 

The post ‘s Werelds grootste boom gewikkeld in blusdekens appeared first on KIJK Magazine.

https://www.kijkmagazine.nl/science/sequoia-gewikkeld-in-blusdekens/

Bijna de helft van alle bomen wereldwijd met uitsterven bedreigd (Joop)

Tussen een derde en de helft van alle wilde boomsoorten op de planeet wordt met uitsterven bedreigd, waarmee het risico op ineenstorting van het ecosysteem en daarmee ook de vernietiging van het leefklimaat van de mens toeneemt. Dat blijkt uit nieuw onderzoek. Het aantal boomsoorten in gevaar is zelfs twee keer groter dan het aantal soorten uitstervende zoogdieren, vogels en reptielen bij elkaar. De grootste boosdoener is de landbouw en veeteelt.

Het onderzoek nam vijf jaar in beslag en keek naar de staat van de 58.497 bekende boomsoorten op de planeet. Daarvan bleken 17.510 soorten, oftewel 29,9 procent van het geheel, in gevaar te zijn. Daarnaast is 7,1 procent ‘mogelijk in gevaar’ en was van 21,6 procent de staat niet grondig genoeg geëvalueerd. Slechts 41,5 procent van alle bomen op de wereld kreeg het predicaat veilig.

Het probleem van de uitstervende bomen doet zich over de hele wereld voor, maar is het nijpendst in het Amazonewoud, waar maar liefst 1.788 boomsoorten dreigen te verdwijnen. Brazilië wordt gevolgd door China, waar zo’n 890 boomsoorten in gevaar zijn. Ook in Europa, waar de biodiversiteit relatief klein is, dreigt boomsterfte. Vooral de meelbes en de wilde lijsterbes lopen risico van het Europees continent te verdwijnen.

Het grote aantal boomsoorten dat het moeilijk heeft, is extra verontrustend wanneer je bedenkt dat tot nu toe slechts 0,2 procent van de bekende soorten is uitgestorven. Dat dit aantal nu zo schrikbarend dreigt toe te nemen, komt volledig op het conto van de mens. Het onderzoeksrapport benoemt de voornaamste bedreigingen voor de boomdiversiteit, waarin landbouw (29%) en veeteelt (14%) gezamenlijk de grootste veroorzakers zijn, op de voet gevolgd door houtkap (27%). Andere oorzaken zijn bouw (13%), bosbranden (13%) en mijnbouw (9%). Klimaatverandering staat met een aandeel van 4% onderaan de lijst, hoewel daarbij niet is meegenomen wat het aandeel daarvan is op bijvoorbeeld bosbranden als gevolg van extreme droogte.

De organisatie verantwoordelijk voor het onderzoek, Botanic Gardens Conservation International (BGCI), vergelijkt het wegvallen van bomen met het spelletje Jenga: ‘Trek de verkeerde eruit en het hele ecosysteem stort in.’ Wel maakt BCGI duidelijk dat het nog niet te laat is: ‘We weten voor het eerst precies welke soorten in gevaar zijn, waar ze zijn en wat het gevaar veroorzaakt. De boomsoorten zijn nog niet uitgestorven. Er is nog hoop. Er zijn nog steeds manieren om ze van de afgrond te redden.’

https://joop.bnnvara.nl/nieuws/bijna-de-helft-van-alle-bomen-wereldwijd-met-uitsterven-bedreigd

‘Kleine, jonge bomen nemen de overhand’ (KIJK)

Klimaatverandering transformeert de samenstelling van onze bossen. In plaats van oude kolossen, bestaat een steeds groter deel uit jongere, kleinere bomen.

Het is een van onze grote bondgenoten in de strijd tegen de klimaatcrisis: de boom. Maar door de veranderingen in het klimaat hebben juist ook de CO2-slurpende organismen het zwaar te verduren. Volgens een internationale groep onderzoekers zorgen de stijgende temperatuur en torenhoge concentraties CO2 in de atmosfeer ervoor dat grotere, oude exemplaren, ongewild steeds meer ‘ruimte maken’ voor jongere, kleinere bomen. Deze transformatie van onze bossen heeft grootse gevolgen, zo schrijven de onderzoekers in vakblad Science.

Lees ook:

Evenwicht

Dit concludeert het team aan de hand van onder meer satellietbeelden en uitgebreid literatuuronderzoek. Hoofdrolspelers bij de shift van voornamelijk oude, grote bomen, naar bossen gedomineerd door jonge exemplaren, zijn de toenemende concentraties CO2 en de steeds hogere temperaturen die onze planeet teisteren. Deze factoren, en de gevolgen ervan, verstoren de natuurlijke balans van de bossen.

Simpel gezegd is een bos in evenwicht als er de ‘aanvoer’ en groei van nieuwe bomen, in verhouding is met de boomsterfte. Maar door de torenhoge CO2-waarden en stijgende temperatuur, en droogte, bosbranden, stormen en ziektes en plagen, die daarmee samenhangen, raakt dat evenwicht uit balans.

Verstoringen

Bart Muys, professor bosecologie en bosbeheer aan de KU Leuven, niet betrokken bij het onderzoek, vertelt: “De afgelopen 10 à 20 jaar is er veel onderzoek gedaan naar het effect van klimaatverandering op bossen. Het grensverleggende van dit onderzoek is dat er niet naar het effect van één of twee factoren, maar naar dat van alle deze factoren samen is gekeken.” Een complex verhaal.

De onderzoekers verdelen de factoren in twee groepen. “De eerste groep bestaat uit de chronische drivers”, legt Muys uit. “Dat zijn de factoren die een lange-termijntrend vertonen zoals atmosferisch CO2 en temperatuur. Deze factoren hebben een langdurig effect hebben op de manier waarop bossen groeien en overleven. De tweede groep bestaat uit de (extreme) disturbances (verstoringen, red.), zoals droogte, bosbranden, stormen, ziekten en plagen, enzovoort.” Hoewel deze verstoringen veelal voortvloeien uit bijvoorbeeld de stijgende temperatuur, hebben ze heel andere effecten op de natuur.

Hoge bomen vangen veel wind (en zon)

De onderzoekers stelden vast dat veel van de factoren vooral voor verhoogde sterfte van oude, grote bomen zorgen. Het effect op jonge bomen blijkt veel minder. “In Nederland kennen jullie de uitdrukking ‘hoge bomen vangen veel wind’, dat is echt zo. Grote, hoge bomen zijn veel gevoeliger voor stormen en andere extreme verstoringen dan kleinere, jongere bomen.”

Dit is slechts één voorbeeld, laat Muys weten. Grotere, oudere bomen, zijn over het algemeen gevoeliger voor de eerder genoemde disturbances dan de kleinere tegenhangers. Jongere bomen hebben, verscholen onder het bladerdak, met andere (lees: minder zware) condities te maken.

https://prod.brandnewskool.nl/app/uploads/sites/3/2020/05/Kleinere-bomen-Science-1024x303.jpg

Door een variatie aan factoren, vervangen jonge, kleine bomen langzaamaan de grote bomen in bossen. Klik om te vergroten. © McDowell et al., 2020/Science

‘Slechte zaak’

De gevolgen van de shift zijn fors, alleen al omdat het juist de oudere, grote bomen zijn die de grootste positieve effecten hebben. Ze huizen bijvoorbeeld meer leven (lees: grotere biodiversiteit), binden meer CO2 uit de lucht en verkoelen (daarmee) de steeds warmer wordende aarde meer dan hun jongere, kleinere tegenhangers.

Muys noemt de shift van stabiele, oude, zogenaamde climaxbossen naar jonge, pionierbossen dan ook een ‘slechte zaak’. “Bossen zijn schatkamers van biodiversiteit. Heel veel van die diversiteit is juist gerelateerd aan die oude climaxbossen, met grote, dikke bomen. Veel boomsoorten, maar ook bijvoorbeeld schimmels, insecten en kruiden die zijn gebonden zijn aan dergelijke volwassen bossen komen onder druk te staan of verdwijnen.”

Klimaatmitigatie

De nood is hoog, vindt Muys. Omdat de klimaatmitigerende werking van die pionierbossen (lees: de mate waarin ze gevolgen van klimaatverandering tegengaan) kleiner is dan bij de oudere tegenhangers, moeten we onze denkwijze aanpassen. Zo weet de ecoloog te vertellen dat er in het Klimaatakkoord rekening is gehouden met de klimaatmitigatie van de oudere bossen. Die shift naar jongere bossen, maakt dat we de rol van bossen daarin dus overschat hebben.

Andere oplossingen zijn kunstmatige systemen om CO2 mee af te vangen en op te slaan. Maar Muys heeft twijfels. Dergelijke systemen staan namelijk nog in de kinderschoenen. Het is dus nog maar de vraag of en wanneer we die kunnen toepassen. In plaats daarvan poogt Muys in zijn eigen onderzoek bossen zo stabiel mogelijk te maken. “Een van de managementvoorstellen die we hebben gedaan, is met een groter aantal boomsoorten, bossen stabieler te maken tegen deze disturbances”, besluit hij.

Bronnen: Science, EurekAlert!1, 2

Beeld: Ed van Duijn/Unsplash (openingsbeeld); McDowell et al., 2020/Science

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK

The post ‘Kleine, jonge bomen nemen de overhand’ appeared first on KIJK Magazine.

https://www.kijkmagazine.nl/nieuws/kleine-jonge-bomen-nemen-de-overhand/