Jaguars in de problemen door bosbranden (NOS Jeugdjournaal)

Jaguars in Brazilië hebben het zwaar. In een groot natuurgebied in het land woeden bosbranden. Al een derde van het gebied is verwoest.

Als jaguars in gebieden komen waar mensen wonen, zorgt dat voor problemen. Dan kunnen er gevaarlijke situaties ontstaan.

Sinds een paar dagen krijgen brandweermensen hulp van blus-helikopters. Natuurbeschermers hopen dat het vuur zo snel gedoofd kan worden.

Hitte

De branden zijn ontstaan doordat het erg droog en warm is in Brazilië. Ook op andere plekken in dat land is het heet. Eerder maakten we daar deze video's over:

https://www.jeugdjournaal.nl/l/2498456

Extreme hittegolf Brazilië: gevoelstemperatuur van 58 graden (NOS Buitenland)

Grote delen van Brazilië gaan gebukt onder een extreme hittegolf. Hoewel de zomer in het Zuid-Amerikaanse land pas over een maand begint, liep de gevoelstemperatuur gisteren op tot 58,5 graden.

Meer dan honderd miljoen inwoners hebben te maken met de hitte. In Rio de Janeiro werd deze week een temperatuur van 42,5 graden Celsius gemeten.

Nog nooit was in november zo'n hoge temperatuur gemeten in de kuststad. Vanwege de hoge luchtvochtigheid in het land ligt de gevoelstemperatuur een stuk hoger.

Code rood

De autoriteiten hebben in bijna 3000 steden code rood afgekondigd. Het nationaal weerinstituut van Brazilië heeft de situatie in vijftien van de 26 staten aangeduid als zeer gevaarlijk. Inwoners kunnen daar problemen krijgen met hun gezondheid. Naar verwachting wordt vandaag de piek van de hittegolf bereikt.

Door de hittegolf is het energieverbruik van Brazilië naar recordhoogte gestegen doordat mensen zich met airco's proberen koel te houden. De grote druk op het stroomnetwerk leidt tot veel stroomstoringen. Veel mensen in de favela's hebben niet de mogelijkheid tot verkoeling.

Veel Brazilianen zoeken verkoeling op het strand, terwijl in de natuur grote problemen ontstaan door de hitte:

De extreme hitte heeft ook zijn weerslag op de natuur. In Brazilië zijn op dit moment zo'n 2400 bosbranden, vijf keer zo veel als normaal rond deze tijd.

Ook het Amazonegebied, diep in het binnenland, heeft te maken met extremen. Het regenwoud kampt met de ergste droogte sinds het begin van de metingen, 120 jaar geleden. Het waterpeil van de belangrijkste rivieren in de regio is zeldzaam laag.

Wetenschappers waarschuwen voor ernstige gevolgen voor de flora en fauna in het gebied. Ook voor de lokale bevolking zijn de gevolgen groot doordat zij grotendeels afhankelijk zijn van voedsel en water uit het regenwoud.

El Niño

Wetenschappers zeggen dat de hittegolf het gevolg is van klimaatverandering. Hittegolven komen daardoor vaker voor en op meer plaatsen. Ook zijn ze intenser en duren ze langer.

Daarnaast speelt het weerfenomeen El Niño een rol. Het verschijnsel leidt tot recordtemperaturen en extreem weer over de hele wereld. Die effecten zijn naar verwachting het sterkst in december, maar zullen ook in 2024 voor extreem weer kunnen zorgen.

Naar verwachting blijft het de komende dagen heet in Brazilië.

https://nos.nl/l/2498129

Nieuwe Europese regels voor aanpak milieucriminaliteit (NOS Binnenland)

Brussel wil dat EU-landen milieucriminaliteit makkelijker kunnen aanpakken. Het Europees Parlement en de EU-landen zijn het vandaag eens geworden over een nieuwe richtlijn. Zo is de lijst met milieudelicten flink uitgebreid. Ook worden de straffen voor dit soort delicten in de EU-landen beter op elkaar afgestemd. Verder worden de straffen en boetes verhoogd bij grote milieudelicten.

De afgelopen jaren zijn er steeds meer zaken aan het licht gekomen van bedrijven die schade aanrichten aan het milieu en omwonenden. Zo lopen er zaken tegen chemiebedrijven Chemours in Dordrecht, Sabic in Geleen en ook tegen staalbedrijf Tata steel in IJmuiden. Over de grens in België lopen meerdere rechtszaken tegen 3M, dat grote hoeveelheden pfas in de Schelde zou hebben geloosd.

Op dit moment verschilt het per EU-land of en hoe bedrijven vervolgd kunnen worden voor milieudelicten. Met de nieuwe richtlijn hoopt de EU de verschillen tussen de landen te verkleinen. Zo wordt er nu per milieuovertreding een minimumstraf vastgesteld.

Vergunningen niet langer heilig

"Te lang hebben vervuilers op grote schaal hun gang kunnen gaan. Dat moet stoppen", zegt CDA-Europarlementariër Toine Manders. Hij onderhandelde namens het Europees Parlement over de richtlijn. Daarnaast moeten bedrijven zich niet meer kunnen verschuilen achter een vergunning. "De zorgplicht en milieuregels staan op één, vergunningen op twee."

De bedoeling is dus dat overheden straks tussentijds een vergunning kunnen intrekken als bijvoorbeeld uit nieuw onderzoek blijkt dat er schade is voor mensen en het milieu. Daarnaast is ook de lijst met milieudelicten uitgebreid. Niet in elk EU-land is iemand bijvoorbeeld strafbaar bij het veroorzaken van een bosbrand als hier niemand bij om het leven is gekomen. Daar moet straks in alle landen verandering in komen.

Nederlandse zaken

Advocaat Bénédicte Ficq is betrokken bij meerdere rechtszaken tegen bedrijven die worden beschuldigd van het crimineel vervuilen van de omgeving waardoor de gezondheid van omwonenden in gevaar is gekomen. Zo deed ze twee jaar geleden namens bijna 1100 mensen aangifte tegen Tata Steel. Tegen het chemiebedrijf Chemours en de bestuurders deed ze dit jaar namens meer dan 3000 mensen aangifte.

Met de huidige wetten in Nederland is het dus al mogelijk om ziekmakende vervuilende bedrijven te laten vervolgen voor milieudelicten. Toch is het vaak een langdurig proces omdat je daarbij, volgens Ficq, moet bewijzen dat een leidinggevende verantwoordelijk is voor het strafbare feit. Het bewijzen dat de gezondheidsklachten komen door de vervuiling is uiteraard ook onderwerp van onderzoek.

De nieuwe Europese richtlijn heeft onder andere een veel uitgebreidere lijst van milieudelicten. "Bedrijven zullen waarschijnlijk hierdoor voorzichtiger worden vanwege het risico strafrechtelijk vervolgd te worden, ze zullen andere, verantwoordelijker keuzes maken", zegt Ficq.

De EU-landen en het Europees Parlement hebben dus een politiek akkoord gesloten. De komende weken zal er in de raad en in het parlement gestemd worden over de nieuwe richtlijn. Daarna is het aan de landen om de nieuwe regels te gaan invoeren.

https://nos.nl/l/2498071

Aantal natuurbranden in Nederland dit jaar gehalveerd (NOS Binnenland)

Het aantal natuurbranden in Nederland is dit jaar met ongeveer de helft afgenomen in vergelijking met vorig jaar. Ondanks de piek in de maanden mei en juni was het totale aantal branden door het natte zomerseizoen dit jaar een stuk minder, meldt Brandweer Nederland.

Vorig jaar waren er in totaal 918 natuurbranden in Nederland. Dit jaar, gemeten tot half november, waren dat er zo'n 450. Toch blijft aandacht voor natuurbrandbeheersing belangrijk, stelt Anton Slofstra namens Brandweer Nederland. "De heftige branden in de zomer in bijvoorbeeld Spanje en Griekenland hebben ons dit jaar opnieuw laten zien wat de verwoestende impact van natuurbranden kan zijn."

Slofstra onderstreept op basis van de verwachting van het KNMI dat Nederland steeds vaker maken gaat krijgen met natte periodes óf extreem droge periodes. "De natte periodes zorgen ervoor dat begroeiing sneller groeit. In droge periodes veranderen planten, bomen en grassen in brandstof. In de week van 12 tot 18 juni kregen we te maken met zo'n droge periode, toen was er een grote piek van 99 branden."

Aanpak natuurbranden

Volgens Brandweer Nederland is er nu actie nodig om voorbereid te zijn op de natuurbranden van de toekomst. Daarvoor stelt de organisatie een visie op voor natuurbrandbeheersing.

Ook worden er door de organisatie plannen gemaakt voor de aanpak voor natuurbrandbeheersing tot 2030.

https://nos.nl/l/2497931