Categorie: broncategorie opinie

Zo lang we te maken hebben met nationale soevereiniteit zullen er ingewikkelde problemen blijven bestaan, schrijft Philip van Tijn.

En toen was er ineens het brandende Amazonewoud. In het gebied van de Amazone woed(d)en 73.000 branden (volgens andere bronnen 40.000) en de wereld raakte in rep en roer.

Het is ook een nauwelijks voorstelbaar aantal: als je dit zou uitzetten op Nederlandse schaal, zou het betekenen dat op elke vierkante kilometer twee bos-branden zouden woeden! Als er tenminste zoveel bos zou zijn, want dat hebben we in de loop der eeuwen gekapt en mede daardoor is Nederland nu een welvarend land.

Lees ook de column van Arendo Joustra: Welke natuur willen we behouden?

Maar alles is daar in Brazilië en Zuid-Amerika onvoorstelbaar groot. Het land is vrijwel even groot als heel Europa (dus inclusief Rusland tot de Oeral). De rivier Amazone is 6000 kilometer lang, dat is driemaal Amsterdam-Moskou en het Amazoneregenwoud is 5.5 miljoen vierkante kilometer, dat is ongeveer honderden-vijftig keer Nederland.

Daarbij moet worden vermeld dat rivier en woud zich ook uitstrekken tot andere landen dan Brazilië. Het zijn allemaal megagetallen en het laat weer eens zien hoe klein dat Europa van ons is.

Eerst de relativering. Op hetzelfde moment woedden enorme bosbranden in Afrika en Azië, naar verluidt alleen al in Angola meer dan in Brazilië. Ik kan het niet controleren; het is allemaal nauwelijks te bevatten. Robbert de Witt schreef deze week in EW dat het aantal branden in Brazilië dit jaar 80% hoger ligt dan vorig jaar, maar dat er in 2005 volgens satellietbeelden 150.000 branden waren te zien.

2019 lijkt eeuwen later dan 1999

Waarom is dit in 2019 ineens ook figuurlijk hot news dat de media beheerst? In de eerste plaats natuurlijk, omdat dit geldt alles waar de k van klimaat in zit. Ik taxeer dat in 2005 het woord ‘klimaat’ alleen voorkwam op de pagina van de weersverwachting en de begrippen ‘klimaatneutraal’ en ‘klimaatbeleid’ komen in mijn Grote Van Dale van 1999 nog niet voor en ‘klimaatschommeling’ wordt omschreven als kleine, periodieke verandering in het klimaat. Ik heb het hier niet over de prehistorie maar over 20 jaar geleden.

Een tweede reden is dat de G7 net bijeen was. Daar gebeurde weinig, want de G7 is niet meer wat-ie geweest is en gastheer was Macron, voor wie datzelfde geldt. De Franse president, niet vies van effectbejag, kon zich profileren door zijn Braziliaanse ambtgenoot Bolsonaro op te roepen iets aan die branden te doen. Ook zegde de G7 het formidabele bedrag van € 20 miljoen toe als steun aan de bestrijding van de branden – dat bedrag zal ongeveer overeenkomen met een paar seconden G7-product.

En een derde reden was, denk ik, dat het 16-jarige klimaatmeisje Greta Thunberg bezig was met haar klimaatneutrale overtocht over de Atlantische Oceaan, omdat ze binnenkort de Verenigde Naties zal toespreken.

Per kerende post of tweet weigerde Bolsonaro de hulp, als niet eerst excuses kwamen voor de beledigingen aan het adres van Brazilië. Ook wees zijn woordvoerder er fijntjes op dat Macron niet eens in staat is om brand in zijn beroemdste kathedraal te voorkomen. Voor Merkel had Bolsonaro het advies te gaan werken aan de her-bebossing van Duitsland.

Nationale soevereiniteit is een gegeven, leuk of niet

Zoals zo vaak heeft iedereen een beetje gelijk. Ja, het Amazonewoud is van groot belang voor het ecologisch evenwicht van onze aarde, maar dat is iets anders dan ‘de longen van de aarde’ zoals Macron zegt. En ook geldt hetzelfde voor de gigantische bossen in andere delen van de wereld, zoals Siberië, waar tegelijkertijd enorme branden woed(d)en. En ja, Brazilië lijkt weinig te doen aan het ontstaan van die branden, vaak door brandstichting om landbouwgebied te creëren. Maar dat heeft Europa inderdaad eeuwenlang gedaan en bovendien is dat landbouwgebied vooral bestemd om producten voort te brengen voor de bevolking van de G7 en andere welvarende landen.

Schuld en boete is dus een onontwarbare kluwen, waarin ook sentimenten niet ontbreken, zoals de aantijging van ‘neokolonialisme’ aan het adres van de Westerse wereld.

Zo lang we te maken hebben met nationale soevereiniteit binnen die ene wereld van ons, zullen deze ingewikkelde problemen bestaan. Maar de EU laat zien dat het inleveren van een essentieel deel van die soevereiniteit ook zijn bezwaren heeft. Zoals de vluchtelingenstroom laat zien dat de negatieve effecten van die gekoesterde soevereiniteit uiteindelijk veelal toch op het bordje van de Westerse wereld komen.

The post De branden in de Amazone: schuld en boete appeared first on Elsevierweekblad.nl.