Nieuwe KNMI klimaatscenario’s: heter en extremer (Klimaatverandering blog)

De vorige stamden uit 2014, dus het werd hoog tijd voor een update: vandaag werden de nieuwe KNMI klimaatscenario’s aan demissionair minister Harbers van Infrastructuur en Waterstaat overhandigd. Die geven de bandbreedte aan waarbinnen het Nederlandse klimaat zich waarschijnlijk zal ontwikkelen, o.a. afhankelijk van de mondiale uitstoot van broeikasgassen.

Niet langer ver-van-mijn-bed

Klimaatverandering is niet meer weg te denken. We worden er bijna dagelijks mee geconfronteerd: de berichten over extreme hitte, droogte, bosbranden en overstromingen buitelen over elkaar heen. En vaker dan voorheen ook in onze spreekwoordelijke achtertuin. Het is niet langer een ver-van-mijn-bed show.

Dat betekent dat we ons hoe dan ook weerbaarder moeten maken tegen de veranderingen die al gaande zijn: adaptatie. Maar om klimaatverandering beheersbaar te houden moeten we de uitstoot van CO2 en andere broeikasgassen drastisch terugdringen. Nota bene: “we” slaat natuurlijk op de hele wereld; niet alleen Nederland. Maar natuurlijk wel inclusief een rijk en CO2-intensief land als Nederland.

Anders dan vorige keer zijn nu ook scenario’s doorgerekend voor Caribisch Nederland, namelijk Bonaire, Sint Eustatius en Saba (de zogenaamde BES-eilanden, drie bijzondere gemeenten van Nederland).

Twee dimensies: hoge/lage uitstoot; vernatting/verdroging

Om de spreiding van mogelijkheden te vangen wordt een hoog (SSP5-8.5) en een laag uitstootscenario (SSP1-2.6) gebruikt. Er is nog een lager IPCC emissiescenario (SSP1-1.9), maar daar zijn niet genoeg modelruns van beschikbaar om de analyses mee uit te voeren. De beste schatting van de mondiale opwarming eind deze eeuw bij het hoge scenario is 4,9°C t.o.v. eind 19de eeuw; in het lage scenario is dat 1,7°C.

Beiden worden verder opgesplitst in een droge en een natte variant. Samen geeft dat het volgende vierluik aan scenario’s:

Winters worden natter en zomers worden droger. Maar de mate waarin is nogal onzeker: in sommige modellen overheerst het eerste effect, maar in andere het tweede. Dat komt omdat Nederland in een breed overgangsgebied zit tussen een droger wordend Middellandse Zeegebied en een natter wordend Scandinavië. Dat overgangsgebied schuift ruwweg in de Noord-Zuid richting heen en weer met de seizoenen. Het maakt voor de situatie in Nederland nogal uit of dat overgangsgebied meer ten Noorden van ons of juist meer ten Zuiden van ons ligt. Dat is de reden dat er droge en natte varianten van de uitstootscenario’s zijn doorgerekend.

Er is overigens ook een scenario doorgerekend met matige uitstoot (op basis van SSP2-4.5), maar die resultaten zijn niet in het rapport meegenomen. Alle resultaten (dus inclusief die voor matige uitstoot) zijn te vinden in het dataportaal.

Waarschijnlijk wel bekend voor de regelmatige lezer hier, maar bij deze toch maar even in de herhaling: scenario’s zijn geen toekomstverwachtingen. Uit de FAQ:

De klimaatscenario’s op basis van hoge- en lage mondiale uitstoot en de natte en droge varianten voor Nederland geven samen de hoekpunten weer waarbinnen klimaatverandering zich waarschijnlijk zal ontwikkelen. In de praktijk moeten we met alle mogelijke toekomsten daarbinnen rekening houden.

Neerslagtekort

Dat droogte ook in waterland Nederland voor problemen kan zorgen is de afgelopen jaren goed duidelijk geworden. In alle scenario’s – dus ook de vernattende – neemt het verwachte neerslagtekort in de zomer toe. In het hoge uitstoot, verdrogende scenario (Hd) is het mediane neerslagtekort ongeveer gelijk aan de droogste zomers nu. En de droogste zomers zijn in dat scenario aan het eind van deze eeuw nog zo’n 50% droger.

In onderstaande figuur kun je zien dat het mediane neerslagtekort sterker toeneemt in Hn (hoge uitstoot, vernatting) dan in Ld (lage uitstoot , verdroging). Daaruit blijkt dat het uitstootscenario (hoog/laag) meer bepalend is voor de ernst van de droogteproblematiek dan of we met relatief meer vernatting of meer verdroging te maken krijgen. Dat geldt voor de meeste variabelen, zo kun je in de tabel met kerncijfers zien (pagina 3 van het gebruikersrapport).

Hitte

In 2019 werd het voor het eerst sinds de start van de metingen een temperatuur van 40°C waargenomen in Nederland:

Deze hittegolf was extreem, ook in het huidige warmere klimaat. Rond 1900 waren zulke hoge temperaturen in Nederland vrijwel onmogelijk; tegenwoordig is de kans op zulke hitte hier eens in de 50 tot 100 jaar.

De omstandigheden van die zomer van 2019 zijn nagerekend voor o.a. het hoge uitstootscenario:

In een 4°C warmer klimaat zijn temperaturen in de stad tot 50°C niet uit te sluiten en zou de zomer van 2019 vrijwel één continue hittegolf zijn geweest.”

Oeps.

Zeespiegelstijging

Zeespiegelstijging blijft ook wel een dingetje:

Bij een wereldgemiddelde opwarming van meer dan 2°C wordt de toekomst van Antarctica erg onzeker. De drijvende ijsplaten die het landijs van Antarctica omringen, zullen dan deze eeuw grotendeels  verdwijnen, waarna het landijs sneller naar de kust beweegt en er meer afkalft.

In tegenstelling to bij de vorige klimaatscenario’s zijn nu ook berekeningen gemaakt van de hoogst mogelijke zeespiegelstijging, als de ijskappen versneld instabiel raken:

Volgens het hoge uitstootscenario bedraagt de zeespiegelstijging rond 2300 2 tot 6 meter. Als ook onzekere ijskap-processen op Antarctica worden meegenomen, kan dit oplopen tot meer dan 17 meter.

Meer lezen en/of kijken:

Animatie over de KNMI’23-klimaatscenario’s:

Video met drie voorbeelden – uit Limburg, Bonaire en Bunnik – die laten zien hoe we ons aanpassen aan klimaatverandering:

Veelgestelde vragen over de klimaatscenario’s

https://klimaatveranda.nl/2023/10/09/nieuwe-knmi-klimaatscenarios-heter-en-extremer/

Raadspraat – Welkom terug! (Bunniks Nieuws)

Aan mij de eer om, na het zomerreces, de aftrap te geven aan een nieuw reeks Raadspraat columns voor het komend politiek seizoen. Hopelijk heeft iedereen veilige en plezierige vakantie gevierd, zonder noodweer, verstikkende hitte, bosbranden of andere natuurcalamiteiten. Misschien zelfs thuis gebleven in deze mooie omgeving en top locatie, want de gemeente Bunnik scoort opnieuw hoog als fijne woonplek. Waar wij ons als raad er voor blijven inzetten, om dat zo te houden.

https://www.bunniksnieuws.nl/nieuws/opinie/953073/raadspraat-welkom-terug-

Veiligheidsregio: ‘Verhoogd risico op natuurbrand’ (Bunniks Nieuws)

[HEUVELRUG] Vanwege de droogte in de natuur zijn de brandweer en natuurbeheerders momenteel extra alert. Door de aanhoudende droogte is de kans op een snel uitbreidende natuurbrand namelijk groot. ,,Bijna alle branden in natuurgebieden ontstaan door menselijk gedrag. Let daarom extra goed op als je buiten in de natuur bent”, waarschuwt de Veiligheidsregio Utrecht woensdag.

https://www.bunniksnieuws.nl/nieuws/natuur-en-milieu/844672/veiligheidsregio-verhoogd-risico-op-natuurbrand

[column] Bijlo’s BunnikBlik: Angstige schippers (Bunniks Nieuws)

Natuurlijk, we vinden het allemaal heel erg. De enorme bosbranden, de overstromingen van van de zomer, de droogte die ons steeds vaker teistert, de hittegolven, de orkanen… Och, het is zo verschrikkelijk. We zijn er inmiddels bijna allemaal van overtuigd dat het gedrag van de mens de voornaamste, en dan druk ik het voorzichtig uit, de voornaamste oorzaak is van de klimaatverandering die al deze rampen veroorzaakt. We vinden, we zijn tenslotte verstandige mensen, dat als je iets veroorzaakt je het moet proberen op te lossen. Je hoort dat politici vaak zeggen. Landelijke, regionale en ook gemeentepolitici voelen de verantwoordelijkheid op hun schouders drukken om hun bijdrage, hoe klein ook, te leveren aan de energietransitie, althans, in woorden. Ze laten niet na te benadrukken hoezeer ze het aan het hart vaat. De achteruitgang van de biodiversiteit, de stikstoftoestand, de opwarming van de atmosfeer en alle andere gevolgen van het menselijk handelen. Het tij dient gekeerd! Maar, we zitten met de RES 1.0 he. Startpunt van die RES 1.0 is de klimaatwet, en nou is er in U16-verband een bod gedaan om duurzame energie op te wekken en het College heeft ook ambities en die zijn doorvertaald naar de RES maar die vertaling is niet gebaseerd op raadsbesluiten en aangezien wij zelf aan het roer willen staan omdat de zorgen van de inwoners voor ons heel zwaar wegen en wij de komst van windmolens en zonnevelden zeer zorgvuldig willen bestuderen, we kunnen ons overigens niet voorstellen dat er in Bunnik plaats is voor windmolens, snelwegen, OK, provinciale wegen, er moet toch gereden worden nietwaar, hout stoken, geen probleem, maar windmolens, we moeten, nogmaals, zeer zorgvuldig te werk gaan. Laten we dus eerst een onderzoek doen en vervolgens kaders opstellen en die kaders evalueren in een participatietraject waarin we naast de ruimtelijke inpassing ook letten op hinder en gezondheidsschade.

https://www.bunniksnieuws.nl/lokaal/overig/755775/-column-bijlo-s-bunnikblik-angstige-schippers

P21 zwaar teleurgesteld in wegduiken Bunnikse raad voor klimaatproblemen (P21)

24 september 2021

Donderdagavond werd het voorstel van tafel geveegd om als gemeente meer duurzame energie op te wekken om de gevolgen van het klimaatprobleem tegen te gaan. Niet alleen werd een onderzoek naar windenergie langs de A12 geblokkeerd. Maar ook de mogelijkheden om meer duurzame energie op te wekken door zonnevelden werd op de lange baan geschoven door een meerderheid van de raad.

Hierdoor neemt Bunnik niet zijn verantwoordelijkheid voor haar deel van de doelen de we in regionaal verband hebben afgesproken in de Regionale Energiestrategie (RES).  Als reden gaven de partijen op dat ze wilden dat meer ruimte voor zonnevelden pas na een zorgvuldige evaluatie gebeurt. Maar ook toen die voorwaarden hard werd toegezegd, stemden de partijen alsnog tegen.

Dit is schokkend omdat het voorstel een uitvoering geeft aan afspraken die de Liberalen en P21, en destijds ook de raadsleden van Bunniks Belang, samen gemaakt hebben richting een klimaatneutraal Bunnik in 2040. Maar nu het tot concrete stappen moet komen, worden alle initiatieven om hier verder invulling aan te geven geblokkeerd. Het is niet uit te leggen aan inwoners dat zij maatregelen in huis moeten nemen, maar dat de gemeente zelf wegloopt voor haar verantwoordelijk om meer duurzame energie op te wekken en de mogelijkheden voor windenergie langs de A12 bij Vechten te onderzoeken. Tot slot werd door de andere partijen een motie ingediend om lokale kaders voor windenergie op te stellen voor de gemeente Bunnik. Hier had P21 zelf eerder ook al om gevraagd, dus dit voorstel werd unaniem aangenomen.  Maar tot concrete actie om duurzame energie op te wekken leidt deze motie voorlopig niet, omdat juist het voorstel om zoekgebieden vast te stellen van tafel is. Terwijl al het overstromingsgeweld en bosbranden van afgelopen zomer duidelijk maken dat er echt actie nodig is.

“Mogelijk hebben we windenergie op land op termijn niet meer nodig wanneer er bruikbare alternatieven komen, maar die zijn er nu nog niet voldoende en daarom is het is onverantwoord om het onderzoek naar windenergie steeds verder op te schuiven,” aldus fractievoorzitter Inge Verhoef. ” Ik vind het zeer onverantwoordelijk om energieopties op voorhand uit te sluiten. Maar door nu ook de uitbreiding van zonnevelden te blokkeren richting 2030, maakt pijnlijk duidelijk dat er weinig tot geen bereidwilligheid is om de verantwoordelijkheid te nemen.

Dit is niet de eerste keer dat door de Liberalen geen uitvoering wordt gegeven aan gezamenlijke afspraken uit het coalitieakkoord. Om de wooncrisis aan te pakken zijn namelijk afspraken gemaakt over het percentage sociale en betaalbare woningen in de nieuwbouwwijk Kersenweide. De Liberalen dienden echter een voorstel in  om meer dure woningen te bouwen, ten kosten van het percentage betaalbare en sociale woningen.

P21 beraadt zich nu op hoe het kan samenwerken met de andere partijen om met belangrijke punten als woningbouw, verkeer en klimaatmaatregelen deze collegeperiode verder te komen.

https://www.p21.nl/p21-zwaar-teleurgesteld-in-wegduiken-bunnikse-raad-voor-klimaatproblemen/