Categorie: carolina pereira marghidan

Gastblog van Carolina Pereira Marghidan

Sinds begin maart hebben meer dan een miljard mensen in India en Pakistan te maken gehad met een extreme hittegolf. In India was dit de warmste maart ooit gemeten; in Pakistan de warmste maart in 61 jaar en daar werden meerdere all-time records gemeten. Temperaturen in maart en april kwamen op veel dagen boven de 45 °C uit en liepen zelfs op tot de 51 °C. Ook was het ontzettend droog, in maart er viel in India 71% en in Pakistan 62% minder regen dan normaal. Hoewel India en Pakistan regelmatig hoge temperaturen ervaren voorafgaand aan het moessonseizoen, kwam deze hittegolf ongewoon vroeg, strekte zich uit over een enorm oppervlak (bijna 70% van India en 30% van Pakistan), en duurde extreem lang (nog steeds bezig in sommige delen) – wat zorgde voor verreikende en ingewikkelde maatschappelijke effecten.

Door klimaatverandering nam de kans op deze hittegolf toe met een factor 30, volgens een nieuwe attributiestudie van het World Weather Attribution (WWA) initiatief, waar het KNMI onderdeel van is. Daarnaast zou een dergelijke hittegolf ongeveer 1 °C koeler geweest zijn in een pre-industrieel klimaat. De klimaatwetenschappers hebben beschikbare data vergeleken met 20 klimaatmodellen met temperatuurgegevens van de afgelopen decennia. Resultaten laten zien dat bij een wereldgemiddelde opwarming van +2 °C, hittegolven zoals deze 2 tot 20 keer waarschijnlijker, en 0.5 tot 1.5 °C heter zullen zijn vergeleken met 2022. Dat betekent dat bij een opwarming van +2 °C, de kans van deze hittegolf (nu geschat op eens in de honderd jaar) stijgt naar een kans van eens in de 5 tot 50 jaar. Deze resultaten zijn waarschijnlijk conservatief omdat temperatuurdata maar beschikbaar zijn voor een relatief korte periode. De meeste data komen van KNMI Climate Explorer.

Complexe gevolgen en samengestelde risico’s
De extreme hittegolf die over India en Pakistan strekte raakte vele verschillende sectoren van de maatschappij. De visualisatie in Figuur 1 laat al deze relaties zien en geeft ook weer dat de effecten van een hittegolf ingewikkeld en onderling verbonden met elkaar kunnen zijn, waardoor de volledige omvang moeilijk te bevatten is.

Er zijn in totaal minstens 90 hitte-gerelateerde sterfgevallen gemeld, maar de daadwerkelijke cijfers zullen ongetwijfeld vele malen hoger liggen. Dat komt door de vertraging tussen de gebeurtenis en het moment waarop sterftecijfers beschikbaar zijn, die vervolgens moeten worden vergeleken met de verwachte sterfte voor die periode van het jaar (zonder hittegolf). Daarnaast leidde deze hittegolf tot overbelaste ziekenhuizen, inkomensverlies, verminderde werkuren, gemiste schooldagen, bosbranden en overstromingen door smeltende gletsjers. De vraag naar stroom nam aanzienlijk toe (o.a. door gebruik van airconditioning), waardoor er grote elektriciteitstekorten ontstonden – India’s grootste elektriciteitstekort in 60 jaar. Dit zorgde er bijvoorbeeld voor dat ziekenhuizen en bewoners op kritische momenten beperkt gebruik konden maken van koelsystemen. De hitte verwoestte ook grote hoeveelheden van de tarwe-oogsten (geschat op 10-35% vermindering in gewasopbrengsten), wat ervoor zorgde dat India geen graan meer kon exporteren maar dit nodig had voor zichzelf – precies op het moment dat de mondiale tarwemarkt onder druk staat door de Russische invasie in Oekraïne. De volledige omvang van de gevolgen van deze hittegolf zullen pas in de komende maanden beter worden begrepen.

Het is niet alleen de hitte; ook blootstelling en kwetsbaarheid spelen een rol
De risico’s en effecten van een hittegolf zijn niet alleen het gevolg van een bepaalde hoge temperatuur. Ook de blootstelling aan die extreme hitte en de kwetsbaarheid van mensen en systemen (en al het andere wat risico loopt, bijvoorbeeld dieren, infrastructuur) spelen hierbij een belangrijke rol.

Tijdens deze hittegolf was de blootstelling enorm groot: India en Pakistan zijn bij elkaar ongeveer 100 keer het oppervlak van Nederland. Bovendien bevat de metropool Delhi in India al bijna 2 keer zo veel mensen als heel Nederland (maar liefst 32 miljoen). Daarnaast zijn kwetsbare groepen onevenredig benadeeld. Dit zijn mensen die minder vermogen hebben om met hitte om te gaan (bijvoorbeeld door makkelijk toegang te hebben tot koele ruimtes, schaduw, en water). Dit zijn onder andere dagloners zoals straatverkopers, constructie- en landbouwarbeiders, riksja-chauffeurs, huishoudens met een laag inkomen en daklozen. Fysiologische factoren spelen ook een rol in kwetsbaarheid: ouderen, jonge kinderen en mensen met chronische of psychische aandoeningen lopen meer risico.

Als ik het over kwetsbare groepen heb, klinkt het misschien alsof ik het heb over een soort kleine minderheid van mensen. Maar eigenlijk gaat dit over een héle grote groep mensen. Wereldwijd wordt de groep die zeer kwetsbaar is voor klimaatverandering geschat op ongeveer 3.3 – 3.6 miljard mensen, oftewel bijna de helft van de wereldbevolking. In India en Pakistan werkt 80% en 71% respectievelijk in de informele economie, en ongeveer de helft van de arbeiders in India werkt buiten. Deze mensen hebben vaak geen andere keuze dan te werken in de ondraaglijke hitte. Daarbovenop zijn dit vaak dezelfde groepen mensen die ook door de Coronapandemie onevenredig benadeeld zijn.

Warmte-gelijkheid (ofwel “heat equity”) verwijst naar het recht op een thermisch-veilige binnen- en buitenomgeving. Verschillen in blootstelling en kwetsbaarheid zorgen ervoor dat sommige mensen zoals dagloners en boeren, verhoogde nadelige effecten ervaren vergeleken met anderen in dezelfde regio. Het is daarom belangrijk om beleid en praktijken te ontwikkelen om het risico van hitte te verminderen, die gefocust zijn op de ongelijke verdeling van hitte risico’s over groepen in dezelfde gemeenschap of stad.

Attributiestudies: een snel groeiende tak in de klimaatwetenschap
De WWA bestaat uit een internationale groep klimaatwetenschappers. De samenwerking binnen deze groep is absoluut essentieel voor het uitvoeren van dergelijke snelle attributie studies. Tijdens zo’n snelle studie delen we data, simulaties, media berichten, wetenschappelijke artikelen, en ideeën met elkaar. We lezen meerdere keren over elkaars werk, zodat potentiële onjuistheden worden gesignaleerd. Daarnaast delen we veel perspectieven en beslissen we over de belangrijkste conclusies van de studie.

Door gebruik te maken van peer-reviewed methoden, proberen we op een systematische en herleidbare manier de vraag te beantwoorden: was deze recente, impactvolle ramp beïnvloed door klimaatverandering? Zo ja, hoe groot was de rol van klimaatverandering in het versterken van de waarschijnlijkheid of intensiteit van de extreme weersomstandigheid? (Dat de resultaten zo snel beschikbaar worden gesteld (binnen enkele weken na zo’n ramp) is erg van belang. Dat is nuttig voor het publiek en overheden om klimaatextremen en risico’s beter te begrijpen en vervolgens weloverwogen keuzes te maken over klimaatplannen en strategieën, wanneer de ramp nog relevant en onder de aandacht is (Zie ook eerdere blogposts over de hittgolf in Europa van 2019 en die van Noord-Amerika van 2021, en over attributiestudies in het algemeen).

Kunnen we ons (beter) voorbereiden op extreme hitte?
Hitte-actieplannen worden steeds vaker opgezet in landen en steden wereldwijd, vaak als gevolg van een impactvolle hittegolf in een bepaald gebied (zoals veel Europese landen deden na de dodelijke hittegolf in 2003). Dit zijn belangrijke en effectieve plannen die verschillende korte- en lange-termijn acties vastleggen om de risico’s van hittegolven te verminderen. De stad Ahmedabad in India was de eerste stad in India die zo’n plan heeft opgezet in 2013, dat geschat wordt jaarlijks 1,190 hitte-gerelateerde sterfgevallen te vermijden. Inmiddels hebben 130 steden in India en Pakistan vergelijkbare hitteplannen ontwikkeld.

Desalniettemin is het zorgwekkend dat hitte en de gevolgen ervan nog steeds nauwelijks onderzocht en/of gerapporteerd worden in lage- en midden-inkomenslanden. Zonder zulke basisinformatie is het erg moeilijk om de kenmerken en omvang van een hittegolf in lokale context te begrijpen, en dus om passende maatregelen te nemen. We weten dat hittegolven wereldwijd extremer worden en steeds vaker voorkomen, en dat die zullen leiden tot menselijk lijden en economische schade. Hoe langer we doorgaan met het uitstoten van broeikasgassen, hoe moeilijker het zal zijn, én hoe meer geld het zal kosten om ons aan te passen.Wie zullen deze verliezen lijden? Hoeveel adaptatie is mogelijk? Hoe ambitieus willen we zijn in het beperken van mondiale opwarming?

Carolina is een MSc student aan de faculteit Geo-Information Science and Earth Observation (ITC), Universiteit van Twente en co-auteur van WWA studie (V&E Sectie).