Categorie: consumptie

Geplaatst op

7 pijnlijke feiten over ontbossing die je liever niet wilt weten (Greenpeace)

Ontbossing is hot! Goed dat het de aandacht krijgt die het verdient. Want de wereldwijde ontbossing heeft effect op ons allemaal. Bossen zijn de natuurlijke beschermers van ons klimaat en van levensbelang voor onze planeet. Toch dragen jij en ik – zonder dat we het doorhebben – dagelijks bij aan die ontbossing. Hoe dat zit? De feiten in dit artikel over ontbossing liegen er niet om.

Grondstoffen zoals soja voor veevoer en palmolie voor onder andere shampoo en koekjes, worden in de EU massaal gebruikt. Maar voor de productie van dit soort grondstoffen voor de EU is tussen 2005 en 2017 naar schatting 3,5 miljoen hectare tropische bossen gesneuveld! Deze ontbossing heeft meer dan 1,8 miljard ton CO2 veroorzaakt – ongeveer 40 procent van de jaarlijkse uitstoot van broeikasgassen in de EU. 

https://www.greenpeace.org/static/planet4-netherlands-stateless/2021/12/be13527b-gp0stupvm_web_size_with_credit_line.jpg

Fire in the Jaci-Paraná Extractive Reserve, in Porto Velho, Rondônia state.

Wist je bijvoorbeeld dat…

1 . …ontbossing voor onze producten gewoon mag volgens de wet.

We bevinden ons midden in een klimaat- en natuurcrisis. Toch komen wekelijks scheepsladingen vol soja voor veevoer, vlees, palmolie of papier onze havens binnen. Producten waarvoor elders kostbare natuur is verwoest. En het gekke aan deze handel is: het mag gewoon! Gelukkig is er nu een EU-bossenwet in de maak die deze handel in ontbossing aan banden moet leggen. Aankomend jaar zal erom spannen: wordt het een goede wet die de wereldwijde natuur gaat beschermen? Of blijft het een wet vol gaten, waardoor deze vuile handel gewoon door kan gaan?

2. …Nederlandse bedrijven al in 2020 zouden stoppen met ontbossing

Albert Heijn en Lidl lieten in december 2021 weten dat zij geen vlees meer uit Brazilië importeren. Reden om daarmee te stoppen was dat zij ‘niet kunnen garanderen dat bij de productie van dit vlees geen bos is gesneuveld’. Een mooie stap, maar wel rijkelijk laat. In 2010 beloofden deze bedrijven namelijk al vóór 2020 definitief een einde te maken aan ontbossing voor grondstoffen zoals palmolie, soja en vlees. Daarom is Greenpeace ook zo kritisch op deze ambitie. Bedrijven houden zich al decennia niet aan hun beloftes.

https://www.greenpeace.org/static/planet4-netherlands-stateless/2021/12/ec793bc4-gp1sw7nw_web_size_with_credit_line.jpg

Deforestation and forest fires of over 100 hectares inside the Karipuna Indigenous Land, Brazil.

3. … de beste bosbeschermers worden vermoord in gevechten over landbouwgronden.

Inheemse groepen zijn de beste bosbeschermers, want daar waar zij landrechten hebben, is het woud het meest intact. Maar zij worden bedreigd door de oprukkende landbouw- en mijnbouwindustrie. Bijvoorbeeld in de Amazone. In 2019 lag de ontbossing daar op het hoogste niveau sinds 11 jaar.
Overal ter wereld worden Inheemse volken verjaagd. In 2021 is een recordaantal milieubeschermers vermoord, omdat zij natuur beschermen tegen deze roofzuchtige industrieën. De moorden vonden voornamelijk plaats in Midden- en Zuid-Amerika, de Filipijnen en Indonesië.

https://www.greenpeace.org/static/planet4-netherlands-stateless/2021/12/9fe3582e-gp1svv37_web_size_with_credit_line.jpg

Indigenous leaderships march to the Supreme Court in Brasília. The Indigenous People struggle for their constitutional rights, for their lands to be free and healthy, for the demarcation and exclusive usage of their lands, for their culture and for the future. They struggle for life.

4. … Nederland gigantisch veel meer grond gebruikt voor de landbouw dan alleen de grond in Nederland.

Al meer dan de helft (!) van de totale oppervlakte van Nederland is momenteel in gebruik als landbouwterrein. Maar dat is niet alles; voor de groeiende vraag naar soja voor veevoer, was in 2018 een areaal van nog eens 0,8 miljoen hectare extra nodig. Dat is ongeveer een gebied zo groot als de Randstad,  zo’n 20% van Nederland.

5. …de EU in 2019 een handelsakkoord sloot met onder andere Brazilië, die de handel in ontbossing zal aanjagen. Deze EU-Mercosurdeal, zoals dit vrijhandelsakkoord wordt genoemd, werd gesloten toen de Braziliaanse president Bolsonaro een paar maanden aan de macht was. Zijn regering was toen al druk bezig om de bescherming van de Amazone af te breken om ruim baan te geven aan de verwoestende landbouw- en mijnbouwindustrie. Dat leidde dat jaar tot gigantische bosbranden in het Amazonewoud en blijven de ontbossingscijfers stijgen. Bescherming van het overgebleven Amazonewoud is cruciaal. Wetenschappers waarschuwen dat als de ontbossing in dit tempo doorgaat, het regenwoud zich niet meer kan herstellen.  Inheemse groepen roepen daarom de internationale gemeenschap op om geen deals te sluiten met Bolsonaro. En wij herhalen deze boodschap richting onze minister van Handel: Stop die EU-Mercosurdeal!

https://www.greenpeace.org/static/planet4-netherlands-stateless/2021/12/dea02ab1-gp1sw0gm_web_size_with_credit_line.jpg

6. … bosaanplant vaak gebruikt voor Greenwashing.

Shell of KLM: zij maken regelmatig reclame voor hun ‘groene’ acties. Zij planten bomen om hun vervuiling te compenseren. Nu is meer bos en meer natuur absoluut een noodzaak om de strijd tegen klimaatopwarming te winnen. Maar wat deze bedrijven doen is vuil spel. Ze stoppen een beetje geld in bosaanplant, en ondertussen vertragen ze de echte oplossingen tegen klimaatopwarming. Shell, KLM, Albert Heijn of FrieslandCampina moeten het volgende beseffen: stap één in de klimaatstrijd is stoppen met de uitstoot van CO2 en bestaande bossen laten staan. Het is goed als bedrijven ook gaan meebetalen als bosherstel. Maar dat is toch normaal als je iets kapot maakt, dat je dan meebetaalt aan het herstel?

7. … een groot deel van je boodschappen te maken hebben met ontbossing

Vlees en cosmetica zijn de welbekende boosdoeners. Voor de productie van soja en palmolie gaat heel veel bos verloren. Maar dit geldt ook voor producten waarbij je het misschien in eerste instantie niet echt verwacht. Denk aan producten zoals koekjes, shampoo, melk, toetjes, papieren zakdoekjes, houten meubelen en nog veel meer. Jarenlang beloofden bedrijven dat ze ontbossing voor onze producten gingen stoppen. Maar (zie punt 2) die beloftes zijn ze dus niet nagekomen. 

https://www.greenpeace.org/static/planet4-netherlands-stateless/2021/12/d2dc5a90-gp1swlpq_web_size_with_credit_line.jpg

In an overflight carried out between October 17 and 19, 2021, Greenpeace Brasil caught scenes of destruction caused by illegal mining inside the Munduruku and Sai Cinza Indigenous Lands, in Pará.

Samen werken aan systeemverandering

Het goede nieuws is dat jij en ik dus ook een belangrijk deel van de oplossing zijn. En dan hebben we het niet alleen over het opnieuw aanplanten van stukken bos in de Amazone. Je kunt je bij het kopen van producten bewust zijn van de herkomst van ingrediënten. Maar nog belangrijker is samen te werken aan systeemverandering. 

Samen met jou hebben we ervoor gezorgd dat op dit moment in Europa een wetsvoorstel ligt die de handel in ontbossing moet stoppen. Maar helaas zitten er nog ‘wat gaten’ in het wetsvoorstel. Daarom wil Greenpeace aankomend jaar samen met jou onze minister oproepen om deze gaten te fixen. Zodat de handel in ontbossing daadwerkelijk ten einde komt en het systeem verandert. 

Meedoen met acties voor een sterke bossenwet?

Als we een ding zeker weten: samen kunnen we veel bereiken. Dat dit voorstel er NU ligt, is namelijk ook gelukt, omdat 1,2 miljoen mensen daarom vroegen. Wil jij binnenkort ook meedoen aan een van de toffe (online) acties om druk te zetten voor het aanscherpen van de bossenwet? Meld je aan voor de nieuwsbrief en houd de bossen-updates goed in de gaten.

https://www.greenpeace.org/nl/natuur/49366/7-pijnlijke-feiten-over-ontbossing-die-je-liever-niet-wilt-weten/
Geplaatst op

Onderzoek: Albert Heijn verdient circa 40 miljoen per jaar aan dubieuze soja uit Brazilië (Greenpeace)

FrieslandCampina en veevoedergigant ForFarmers volgen met 28 en 26 miljoen

Amsterdam, 25 oktober 2020 – Albert Heijn verdient van Nederlandse bedrijven verreweg het meest aan geïmporteerde Braziliaanse soja, naar schatting zo’n 40 miljoen euro per jaar. Dat blijkt uit onderzoek van Profundo in opdracht van Greenpeace Nederland. De sojateelt is in Brazilië een van de belangrijkste aanjagers van ontbossing, bosbranden en grootschalige vernietiging van waardevolle natuur. Producten zoals vlees en zuivel in de schappen van Albert Heijn komen van dieren die gevoerd zijn met soja.

Na Albert Heijn verdienen in Nederland veevoerbedrijf ForFarmers en zuivelbedrijf FrieslandCampina volgens het onderzoek het meest aan de controversiële soja, naar schatting respectievelijk 28 en 26 miljoen euro per jaar. Vanwege de aanhoudende milieu- en mensenrechtenproblemen bij de teelt van soja voor veevoer, pleit Greenpeace voor minder vlees en zuivel in de supermarktschappen.

Ontbossingsvrije soja: loze beloftes

Al decennialang is bekend dat de sojateelt voor veevoer leidt tot grootschalige ontbossing en schending van mensenrechten. Ook op dit moment staan er in Brazilië enorme gebieden bos in brand. Ahold Delhaize en FrieslandCampina hebben jaren geleden al beloofd hun productie volledig ontbossing-vrij te hebben in 2020. Afgelopen jaar erkenden de bedrijven dat ze hun eigen doelen niet gaan halen, zonder daar consequenties aan te verbinden. Ze blijven van de dubieuze sojahandel profiteren en schermen met keurmerken die helaas geen garanties bieden. “Van alle Nederlandse bedrijven verdienen Albert Heijn, FrieslandCampina en veevoedergigant ForFarmers hieraan naar schatting het meest. Daarmee hebben ze ook de grootste verantwoordelijkheid om hun bijdrage aan de ontbossing en bosbranden door soja te stoppen,” stelt Hilde Stroot, hoofd Biodiversiteit van Greenpeace Nederland. “Zij kunnen na 15 jaar mooie woorden, nog steeds niet garanderen dat er geen ontbossing, bosbranden of schending van mensenrechten plaatsvindt bij de productie van de soja. Nog jaren aanmodderen is geen optie meer. Het is tijd voor minder vlees en zuivel in de supermarktschappen.”

Plantaardige opties

Het onderzoek richt zich op soja, dat voor veevoer is gebruikt en zo verwerkt is in vlees, zuivel en eieren. Over plantaardige soja-producten voor menselijke consumptie hoeven we ons geen zorgen te maken, benadrukt Greenpeace. De hoeveelheden soja die hiervoor gebruikt worden vallen in het niet bij de hoeveelheden die de vee-industrie verbruikt.

De controversiële soja vervangen voor veevoer van andere gewassen is geen oplossing. “Je verschuift daarmee het probleem naar andere gebieden. Al dat veevoer legt een enorm beslag op land en verergert de klimaatcrisis. Alleen door minder vlees en zuivel te produceren komen we verder. Van supermarkten en toeleveranciers verwachten we daarom actie. Producten vervangen door plantaardige opties, en al helemaal geen kiloknallers meer”, zegt Stroot.

Onmisbaar bij bestrijding klimaatcrisis

De Amazone en andere Braziliaanse natuurgebieden zijn cruciaal om de klimaat- en biodiversiteitscrisis op te lossen. Wetenschappers waarschuwen dat de Amazone op een kantelpunt dreigt te komen, waarbij het tropisch regenwoud verandert in een droog savannebos. Dit zal verstrekkende gevolgen hebben voor het mondiale klimaat. De kans dat we onder de 1,5 graad opwarming blijven lijkt dan verkeken. “Er is geen tijd meer te verliezen, bedrijven en overheden moeten deze laatste kans met beide handen aangrijpen”, aldus Stroot.

Europese Bossenwet

Naast minder vlees en zuivel pleit Greenpeace samen met andere milieuorganisaties voor een effectieve en solide Europese Bossenwet die bedrijven verplicht om hun ketens op te schonen. Deze wet moet ervoor zorgen dat er geen producten meer op de Europese markt komen, waarvoor bos is verdwenen. Zodat consumenten ervan op aan kunnen dat ze producten kopen die vrij zijn van ontbossing en mensenrechtenschendingen. Het Europees Parlement wil ook dat die wetgeving er komt. Het is nu aan de Europese Commissie om te zorgen dat er effectieve wetgeving komt die de bossen daadwerkelijk beschermt.

PDF onderzoeksrapport Profundo: Who’s profiting from Brazilian soy? An analysis of the Dutch soy supply chain

PDF Nederlandse leeswijzer: Verdienen aan verwoesting. Import van Braziliaanse soja: Certificering geen oplossing

https://www.greenpeace.org/nl/natuur/43254/albert-heijn-verdient-40-miljoen-per-jaar-aan-dubieuze-soja-uit-brazilie/
Geplaatst op

Sojahandel: wel de lusten, niet de lasten (Greenpeace)

Albert Heijn, veevoedergigant ForFarmers en FrieslandCampina verdienen van alle Nederlandse bedrijven het meeste aan de dubieuze handel in Braziliaanse soja voor veevoer. Soja waarvoor in Brazilië mogelijk kostbare natuur wordt platgebrand. Het is hoog tijd dat deze Nederlandse bedrijven niet alleen de lusten, maar ook de lasten van de handel in Braziliaans soja voor veevoer gaan dragen.   

* Voordat je verder leest: het gaat om soja voor veevoer, niet over soja voor in je kopje koffie of vegaburger! 

Nederland sojaland

Dankzij onze havens in Rotterdam en Amsterdam is Nederland de belangrijkste Europese importeur van soja. Veruit de meeste soja wordt gebruikt als veevoer voor de intensieve veeteelt. Ongeveer ⅔ van alle import gaat naar de rest van Europa, het overige deel wordt gevoerd aan onze eigen Hollandse koeien, kippen en varkens om er uiteindelijk eieren, melk of karbonades van te maken. 

Nu weten we al jaren dat de sojateelt in onder andere Brazilië kan leiden tot grootschalige ontbossing. Ook de bedrijven die deze soja inkopen en verwerken, weten dat. Daarom beloofden zij jaren geleden beterschap. 

Niet weten waar de soja vandaan komt

Helaas komen deze bedrijven hun beloftes niet na. Want nog steeds weten de bedrijven niet precies waar hun soja vandaan komt. “Maar als je niet weet waar je soja vandaan komt, hoe kun je die soja dan duurzaam noemen?” vroeg één van de Braziliaanse Inheemse leiders vorig jaar terecht aan mensen van Albert Heijn en Friesland Campina. Daar kwam de aap uit de mouw; de bedrijven kopen gecertificeerde soja. En die noemen ze duurzaam. Maar certificeringssystemen zoals RTRS-soja doen niet wat het zou moeten doen; namelijk ontbossing voor onze producten stoppen!  

https://storage.googleapis.com/planet4-netherlands-stateless/2020/10/3f0d3bed-gp0sttekv_web_size.jpg

Sojaplantage in de Cerrado, Brazilië

Het groene sausje dat certificering heet

Hoe het werkt? Nederlandse bedrijven kunnen via het meest gebruikte RTRS-systeem zogenaamde credits kopen. Met die credits verzekert het bedrijf zich ervan, dat zijn extra geld voor zijn ‘duurzame’ inkoop terecht komt bij een boerderij die niet bij ontbossing is betrokken. Maar het zegt niks over de daadwerkelijke sojabonen die zij inkopen: die kunnen nog steeds overal vandaan komen. 

In dit systeem stimuleer je weliswaar de ‘goede’ boeren, maar je kunt de ‘foute’ boeren niet weren. Die branden in de schitterende Pantanal? Wellicht zijn ze aangestoken door sojaboeren die aan Nederlandse bedrijven leveren. Jij en ik kunnen hoogstwaarschijnlijk nog steeds producten kopen waarvoor in Brazilië bos wordt gekapt en in de brand gestoken.  

De lusten….

Wij wilden weten welke bedrijven het meeste verdienen aan deze schmmige sojahandel. Want wie het meest verdient, heeft wat ons betreft ook de grootste verantwoordelijkheid om ontbossing en bosbranden voor soja te stoppen. Onderzoeksbureau Profundo heeft het voor ons in kaart gebracht. Daaruit blijkt dat Albert Heijn, Forfarmers en FrieslandCampina het meest verdienen aan deze ‘ingebedde soja’ die via het veevoer in producten als melk, eieren en vlees terecht komt. 

Wij vinden dat álle bedrijven in de sojaketen, met grootverdieners Albert Heijn, FrieslandCampina en Forfarmers voorop, moeten stoppen om zich te verschuilen achter vrijwillige certificeringssystemen als RTRS- soja om hun duurzaamheid te claimen. Wij willen échte actie die ontbossing voor onze producten stopt. En we willen snel actie. Want we hebben geen tijd- en geen bos- meer te verliezen om de klimaat- en natuurcrisis het hoofd te kunnen bieden. 

Ook de lasten! 

Wat moeten bedrijven, met grootverdieners Albert Heijn, Frieslandcampina en ForFarmers doen?

  • Breng het gebruik van zogenoemde ingebedde soja, die via veevoer bij de productie van vlees en zuivel wordt gebruikt, onmiddellijk fors terug. Als je je medeverantwoordelijkheid voor misstanden niet kunt uitsluiten, dan moet je zo’n grondstof niet meer gebruiken. Voor het resterende aandeel van ingebedde soja geldt: enkel soja waarvan de daadwerkelijk duurzame teelt onomstotelijk vaststaat zou nog door deze bedrijven gebruikt mogen worden.
  • Hiermee kunnen de bedrijven ook gelijk werk maken van de Europese klimaat- en biodiversiteitsdoelen, waarvoor binnen tien jaar een vermindering van 70 procent van de Europese vlees- en zuivelconsumptie is vereist.
  • Laat bosvernietigers vallen: stop elke handels- of financiële band met leveranciers die in verband worden gebracht met vernietiging van het milieu, corruptie of mensenrechtenschendingen in de Amazone of andere Braziliaanse natuurgebieden. Daarvoor is volledige transparantie en traceerbaarheid van de handelsketen noodzakelijk. 
  • Respecteer de afspraken voor nul-ontbossing – maak volledige transparantie en traceerbaarheid van de toeleveringsketen een handelsvoorwaarde, waarbij een open en transparant controlesystemen uiterlijk op 1 januari 2021 moeten zijn ingevoerd.
  • Verdedig Inheemse rechten: steun Inheemse volkeren om de erkenning en bescherming te krijgen van hun land waarop zij wettelijk recht hebben.

Politiek aan zet

Daarnaast moet er een effectieve en solide Europese Bossenwet komen die alle bedrijven verplicht om hun ketens op te schonen. Deze wet moet ervoor zorgen dat er geen producten meer op de Europese markt komen, waarvoor bos gekapt is. Zodat jij en ik ervan op aan kunnen dat we producten kopen die vrij zijn van ontbossing en mensenrechtenschendingen.

Wat kun jij doen? 

Op dit moment kan ook jij je uitspreken voor een Europese Bossenwet! De Europese Unie vraagt via deze zogenaamde Consultatieronde aan iedereen wat zij vinden wat er moet gebeuren om de wereldwijde bossen te beschermen. Doe ook mee en teken voor een Europese bossenwet!

Meer lezen? Hier vind je het Profundo-rapport Who is profiting from Brazilian Soy en de bijbehorende Greenpeace Analyse Verdienen aan verwoesting.

https://www.greenpeace.org/nl/greenpeace/43198/sojahandel-wel-de-lusten-niet-de-lasten/
Geplaatst op

Het failliet van de Amazone? (Greenpeace)

Inheemse bewoners van het grootste regenwoud op aarde krijgen aanval na aanval te verduren. De Braziliaanse president Bolsonaro geeft houtkappers en boeren vrij spel. Nederland verdient daar goed aan. Maar het verzet groeit, ook uit onverwachte hoek.

President Jair Bolsonaro en zijn regering hebben weinig op met het milieu en de inheemse volken. De klimaatcrisis bestaat niet en de Amazone is er om geld te verdienen. Bolsonaro heeft bezuinigd op alle instanties die de wet in het bos moeten handhaven en hooggeplaatste voorstanders van bescherming ontslagen. Tekenend is het uitgelekte voorstel van milieuminister Ricardo Salles om de milieuregels snel te versoepelen nu ‘de pers het alleen maar over COVID heeft’.

De opportunistische houding van Bolsonaro’s regering heeft Brazilië én de wereld enorme bosbranden en een gigantisch verlies aan regenwoud opgeleverd. In 2019, toen minstens anderhalf keer Nederland in vlammen opging, lag de ontbossing op het hoogste niveau sinds elf jaar. Het kon nog erger, bleek in juni 2020: in de eerste vier maanden van dit jaar werd 32 % meer ontbost dan in dezelfde periode in 2019. De meeste bosbranden zijn aangestoken om land vrij te maken voor sojateelt, weilanden voor koeien of mijnbouw. In juni lieten satellietbeelden al 2.248 branden zien, het hoogste aantal sinds 2007. Elke dag komen er gemiddeld 100 brandhaarden bij en dan moet de droge periode in de Amazone nog beginnen. Wetenschappers gaven afgelopen jaar hun sterkste waarschuwing ooit af: binnen 20 jaar produceert het Amazonewoud mogelijk zo weinig regen dat het zichzelf niet meer in stand kan houden.

Houthakkerskamp midden in de Braziliaanse Amazone.

Brandbrieven van internationale bedrijven

Ook de financiële sector kijkt steeds bezorgder naar het Braziliaanse Amazonebeleid. Eind juni dreigden 29 investeerders, wereldwijd goed voor € 3,15 biljoen, onder meer met desinvesteringen in Brazilië. Bedrijven die daarmee in verband gebracht worden, krijgen het steeds moeilijker op de internationale markten (lees: onze acties hebben succes!). Hun brandbrief volgde op een boycotdreiging in mei van ruim veertig Europese bedrijven, waaronder Ahold Delhaize en Tesco, als de Braziliaanse regering geen actie onderneemt tegen ontbossing. Die internationale commotie leidde tot de ongebruikelijke boodschap van 39 grote Braziliaanse bedrijven aan hun regering om het Braziliaanse imago op te vijzelen.

De internationale bedrijven verwijzen niet alleen naar het wereldwijde klimaat als reden voor hun zorgen, maar ook naar de rechten van inheemse volken die op grote schaal geschonden worden. Sinds het aantreden van Bolsonaro’s regering hebben houtkappers, boeren en mijnbouwers een vrijbrief om inheemse gebieden in te trekken. Iedereen die
in de weg loopt, moet het veld ruimen. Zo ook bosbeschermer Paulo Paulino Guajajara. Toen hij eind vorig jaar op het grondgebied van de Guajajara patrouilleerde, lokten illegale houtkappers hem in een hinderlaag en schoten hem door het hoofd. Hij wist dat hij op hun dodenlijst stond, maar de autoriteiten sloegen zijn waarschuwingen in de wind. Nog geen maand later werden twee Guajajaraleiders vanuit een rijdende auto doodgeschoten,

Inheemse leiders in Europa

Moord en doodslag zijn voor inheemse volken in de Amazone en andere Braziliaanse natuurgebieden al jaren realiteit. Daarom trokken vertegenwoordigers van APIB, de koepelorganisatie van Braziliaanse inheemse volken, vorig jaar oktober naar Europa. Samen met Greenpeace reisden zij naar 18 steden in 12 landen, waar ze politiek en bedrijfsleven confronteerden met hun medeverantwoordelijkheid voor de verwoesting van het Amazonewoud en de moorden op inheemse bosbeschermers. De inheemse delegatie drong er bij Europese overheden op aan het EUMercosur-handelsverdrag met Zuid-Amerikaanse landen niet te ratificeren. Door dit verdrag zal de import van vlees en soja uit onder meer Brazilië – en dus de druk op het Amazonewoud en haar bewoners – nog verder toenemen.


Sonia Guajajara (links): ‘Voor soja in jullie veevoer wordt ons land afgenomen, raken rivieren vervuild en worden onze mensen vermoord. Genoeg is genoeg!’

Nederland: liever handel dan duurzaamheid

Nederland is na China de grootste importeur van soja ter wereld, met gemiddeld 8,1 miljoen ton sojabonen en -meel per jaar, blijkt uit een recent Greenpeace-rapport. Daarvan omt bijna de helft uit Brazilië. ‘Vrijwel alle sojabonen worden geëxporteerd om er bij jullie veevoer van te maken’, zegt APIB-coördinator Sonia Guajajara, familielid van de vermoorde Paulo Paulino. En inderdaad, zo’n 2 miljoen ton sojameel verdwijnt jaarlijks in krachtvoer voor Nederlandse kippen, koeien en varkens, zodat ze nog meer melk en vlees kunnen produceren. In ons kleine landje houden we een onevenredige hoeveelheid (pluim)-vee: 114 miljoen dieren in 2018. Alleen al voor hun voer is een gebied zo groot als 20 % van Nederland beplant met soja. Conclusie: Amazonewoud wordt verwoest voor onze kipfilets, karbonades en melkproducten.

Delegatielid Elizeu Guarani Kaiowá, die meemaakte hoe in een decennium vijftien Kaiowá-leiders vermoord werden, wijst Nederlandse bedrijven op de consequenties van de soja-expansie. ‘In mijn deelstaat is een sojaplant meer waard dan een boom. En de kop van een koe is meer waard dan het hoofd van een inheemse leider. Onze rivieren en gewassen gaan dood door de pesticiden die sojaboeren met vliegtuigjes over hun plantages én onze dorpen spuiten. Jullie soja is gedrenkt in ons bloed.’ Nederland is niet alleen medeverantwoordelijk als sojaimporteur. Zoals we al eerder schreven, is ons land ook nauw betrokken bij de aanleg van een transportnetwerk om de soja van het regenwoud naar China en Europa te verschepen. Onderzoeksjournalisten ontdekten hoe de Nederlandse ambassade bedrijven actief steunt om opdrachten binnen te slepen voor de aanleg van havens, wegen en een spoorlijn dwars door de Amazone. Arcadis bouwde sojahavens, Boskalis loodst de sojaschepen binnen en de sleepboten komen van Damens scheepswerf.

Belofte maakt schuld

Hoe bemoedigend de brieven van internationale bedrijven ook zijn, we weten hoe belangrijk het is dat Greenpeace, samen met u, de druk op de ketel houdt. Neem het Consumer Goods Forum (CGF), waarbij grote bedrijven als Nestlé, Unilever en Walmart zijn aangesloten. In 2010 deed dit forum een plechtige belofte: zijn leden zouden per 2020 niet langer bijdragen aan ontbossing door grondstoffen als vlees en soja ‘verantwoord in te kopen’. Maar als dit magazine bij u op de mat ligt, is die deadline ruimschoots verstreken. Begin 2019 kon geen enkel CGF-lid Greenpeace laten zien dat het op de goede weg was. Sinds hun belofte is er wereldwijd minstens 50 miljoen hectare regenwoud gesneuveld voor de grondstoffen in hun producten.

De inheemse leiders gingen in Nederland ook langs bij Ahold Delhaize (moederbedrijf van Albert Heijn) en FrieslandCampina, beide lid van Consumer Goods Forum en volgens een nieuw Greenpeace-rapport (te vinden op greenpeace.nl) grootverdieners aan de Braziliaanse soja in hun producten. Albert Heijn hield er in 2018 € 40 miljoen aan over, rieslandCampina verdiende € 27 miljoen die toe te schrijven is aan soja uit Brazilië. De bedrijven hebben geen idee waar hun soja vandaan komt en dat nemen de inheemse leiders hun kwalijk. Grote Nederlandse banken, handelaren en veevoergiganten als ForFarmers zijn betrokken bij de financiering van de soja-industrie. Ook de Amsterdamse en Rotterdamse havens profiteren al jaren van de soja die wordt verwerkt in fabrieken van sojamultinationals als Cargill. Ons land staat dus vooraan om ook een graantje mee te pikken. Handel is handel, en als wij het niet doen, doet iemand anders het wel. Precies díe mentaliteit klagen de inheemse leiders aan. Elke vierkante kilometer soja-expansie betekent verlies van kostbare natuur, van hun leefgebied én van hun levens.

‘Wij houden vol’

De beste bosbeschermers van de wereld kunnen de regenwouden niet verdedigen zonder onze steun. Wij eisen daarom van de Nederlandse overheid en bedrijven dat ze niet langer meewerken aan de razendsnelle ontbossing van de Amazone. ‘Wij houden vol’, zegt Sonia Guajajara in haar video over de dood van Paulo Paulino. ‘We staan niet langer toe dat ons volk sterft in deze strijd voor de levens van alle mensen op aarde. En we rekenen op de steun van iedereen die zich inzet voor gerechtigheid.’

In Brazilië zien we hoe belangrijk de acties van Greenpeace en andere organisaties zijn om zo veel mogelijk Brazilianen in beweging te krijgen voor de Amazone. En dat we succes boeken juist dankzij de combinatie met internationale druk van Nederlandse supporters zoals u. Zo lukte het in mei om de wet van tafel te krijgen waarmee Bolsonaro illegaal ingepikte bosgebieden alsnog wilde legaliseren (een ondubbelzinnige aanmoediging voor nieuwe invasies). Verzet binnen én buiten Brazilië van ngo’s, beroemdheden, inheemse volken, bedrijven en overheden, gaf de doorslag. Ook was alle aandacht – onder meer dankzij de Europese lobby van inheemse Amazoneleiders – voor de bosvernietiging in de Amazone een belangrijke reden voor het Nederlandse parlement om alsnog tegen het Mercosur-verdrag te stemmen.

Samen met de Munduruku en duizenden supporters hebben we ook de bouw van een dam in rivier Tapajós voorkomen.

Die internationale samenwerking was precies de gedachte van elf organisaties die, op initiatief van Greenpeace en Hivos, vier jaar geleden bij elkaar kwamen om het project ‘Alle ogen op de Amazone’ te ontwikkelen. Inheemse boswachters met drones, onderzoekers die satellietbeelden en productieketens analyseren, actievoerders hier en in het Amazonewoud, en beleidsbeïnvloeders bij de VN en de EU: samen zijn we meer dan de som der delen. We zijn de Nationale Postcode Loterij nog altijd dankbaar dat zij deze droom durfde te financieren. En we zijn ú dankbaar voor uw niet-aflatende steun voor het behoud van dit unieke regenwoud waarvan we allemaal zo afhankelijk zijn.

Dit artikel verscheen in de zomereditie van Greenpeace Magazine.

https://www.greenpeace.org/nl/natuur/41520/het-failliet-van-de-amazone/
Geplaatst op

Direct kappen met boskap is van levensbelang om klimaatcrisis aan te pakken (Greenpeace)

Genève, Zwitserland, 8 augustus 2019 – Bescherming en herstel van bossen en een drastische verandering van ons voedselsysteem is noodzakelijk om de klimaatcrisis het hoofd te bieden en voedselzekerheid te kunnen garanderen. Dat stelt het wetenschappelijke klimaatpanel van de Verenigde Naties, IPCC, in hun vandaag gepubliceerd rapport. Het beperken van de opwarming van de aarde tot 1,5 graad is onmogelijk zonder herstel van bossen en andere natuurgebieden, zoals dras- en graslanden, waarschuwt IPCC. Deze ecosystemen slaan enorme hoeveelheden CO2 op en dragen bij aan de stabiliteit van het klimaat. Het IPCC-panel roept landen op om de CO2-uitstoot door ontbossing een halt toe te roepen en tegelijkertijd de opname van koolstof te vergroten door bossen en andere ecosystemen te herstellen. 

Kappen met kappen

Circa 80% van de ontbossing komt door landbouw en met name voor vijf producten: vee, palmolie, soja, cacao en pulp/papier. De bedrijven die dit produceren en verhandelen hebben in 2010 de belofte gedaan [1] de ontbossing die plaatsvindt voor het maken van hun producten voor 2020 te beëindigen. Uit recent onderzoek [2] van Greenpeace International blijkt dat deze bedrijven, waaronder Ahold Delhaize, FrieslandCampina en Unilever, nog steeds ontbossen en hun afspraak niet nakomen. 

Charlotte van der Tak, campagneleider bossen, Greenpeace Nederland: “Nederland, als belangrijke importeur van sojavoer, palmolie en cacao, is nu aan zet om te pleiten voor Europese wetgeving. Een bossenwet die er voor zorgt dat geen enkel product dat een bedrijf op de Europese markt verkoopt, gelinkt is aan ontbossing.” De oproep tot een bossenwet is onderdeel van de lopende Greenpeace campagne om de impact van de Europese handel en consumptie op de wereldwijde bossen te verminderen.

Ecologisch voedselsysteem 

Het IPCC-rapport toont aan dat het voedselsysteem flink op de schop moet. Het huidige systeem is tot 37% verantwoordelijk voor de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen. In dit percentage is ook de uitstoot opgenomen die gepaard gaat met het veranderende landgebruik. 

Bossen en andere natuurlijke gebieden verdwijnen in rap tempo voor de productie van veevoer en begrazing door vee. Samen met de uitstoot van broeikasgassen via mest en de dieren zelf onderstreept dit de noodzaak voor een wereldwijde halvering van de vlees- en zuivelproductie en consumptie. De intensieve landbouw, gebaseerd op het verbouwen van eentonige gewassen met gebruik van kunstmest en chemische bestrijdingsmiddelen, put daarnaast de bodem uit en tast de biodiversiteit aan. Ook is intensieve landbouw slecht bestand tegen het veranderende klimaat, waarin vaker droogte, stormen en insectenplagen voorkomen. Het risico op mislukte oogsten neemt daardoor toe. Juist op natuur gebaseerde oplossingen als herbebossing en duurzame landbouw, kunnen helpen klimaatverandering te bestrijden en bijdragen aan voedselzekerheid. 

Andere bevindingen in het IPCC-rapport:

  • 23% van de uitstoot van broeikasgassen afkomstig van menselijk handelen, komt voort uit ontbossing, bosbranden en landbouw, terwijl land juist kan fungeren als een grote koolstofopslag.
  • Uitstoot van het voedselsysteem als geheel, inclusief productie en consumptie, vertegenwoordigt tot 37% van de totale door de mens veroorzaakte broeikasgasuitstoot.
  • IPCC stelt dat bio-energie, met of zonder koolstofafvang en -opslag (CCS), als antwoord op de klimaatcrisis mogelijk leidt tot landdegradatie en risico’s voor de voedselzekerheid.  
  • Het rapport laat zien dat het aanbod van vlees per hoofd van de bevolking in de afgelopen 60 jaar meer dan verdubbeld is.
  • Wereldwijd zijn er ongeveer 2 miljard volwassenen met overgewicht of obesitas. Tegelijkertijd zijn 821 miljoen mensen nog steeds ondervoed. Dit onderstreept de noodzaak om het huidige voedselsysteem te hervormen.
  • De klimaatcrisis wordt niet opgelost met alleen maatregelen tegen boskap en intensieve landbouw. Zolang het gebruik van fossiele brandstoffen niet fors vermindert en de focus niet verschuift naar een andere kijk op landgebruik, zal de druk op onze voedselvoorziening en het risico op gevaarlijke klimaateffecten alleen nog maar groter worden.

[1] Consumer Goods Forum

[2] Greenpeace International report “Countdown to Extinction”

Noot voor de redactie:

Het rapport van het IPCC kunt u hier teruglezen.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Geeke van der Sluis, persvoorlichter Greenpeace Nederland. Email: geeke.van.der.sluis@greenpeace.org Telefoon: 06-25031013

https://www.greenpeace.org/nl/natuur/21597/direct-kappen-met-boskap-is-van-levensbelang-om-klimaatcrisis-aan-te-pakken/