Het dodental door het noodweer in delen van Griekenland, Bulgarije en Turkije is opgelopen naar veertien. De landen hebben deze week te maken met hevige regenval en overstromingen. Er worden nog mensen vermist.
Storm Daniel, zoals Griekse meteorologen het noodweer noemen, heeft een spoor van vernieling achtergelaten. Op verschillende plekken zijn straten en huizen onder water gelopen en zijn wegen en bruggen ingestort. Ook vandaag wordt nog regen verwacht.
In het westen van Turkije kwamen vijf kampeerders om het leven toen ze werden verrast door overstromingen. In Istanbul kostte het noodweer aan twee mensen het leven. In de grootste stad van het land zijn honderden huizen en bedrijven beschadigd geraakt door het water.
In Bulgarije kwamen zeker vier mensen om. Aan de kust met de Zwarte Zee hebben ook toeristen veel last van het weer. In de badplaats Tsarevo staan hotels en campings onder water. Volgens het ministerie van Toerisme zijn er zeker 4000 mensen geraakt door het noodweer.
Regen volgt op natuurbranden
De storm heeft in Griekenland aan zeker drie mensen het leven gekost. In de regio Volos, ten noorden van Athene, valt al dagen extreem veel regen. Dinsdag viel er de hoeveelheid die normaal in een paar maanden tijd valt. Voor veel gebieden geldt code rood.
De hevige regenval volgt op een droge periode met grote natuurbranden. Delen van het land werden wekenlang geteisterd door de branden, die natuurgebieden in de as legden en aan zeker 21 mensen het leven kostten.
Foto boven: De brandspuit ‘Otto’ die in 1920 door de gemeente werd gekocht en nog te bewonderen is. (Foto: Oud-Castricum)
Castricum – Vanwege corona kon het honderdjarig bestaan van de Vrijwillige Brandweer Castricum twee jaar geleden niet worden gevierd. Dit jaar gebeurt dat alsnog met als hoogtepunt een open dag op zondag 26 juni.
Door Hans Boot
Volgens het 18e Jaarboek (1995) van Oud-Castricum is de brandweer in Castricum tot 1920 gebrekkig georganiseerd. Er is wel een korps, maar dat bevat veel te veel manschappen en kan daardoor niet efficiënt functioneren. Burgemeester Lommen brengt daar verandering in en zorgt voor een nieuwe verordening. Er wordt uitgekeken naar geschikte personen voor het nieuwe korps. Dat resulteert in de oprichting van de Vrijwillige Brandweer op 11 februari 1920. In hetzelfde jaar gaat de gemeente over tot de aankoop van een motorspuit, die de naam ‘Otto’ draagt en nu staat opgesteld in de brandweerkazerne op de hoek van de Burgemeester Boreelstraat en de Brakenburgstraat.
De aansluiting van Castricum op het waterleidingnet in 1925 is ook voor de brandweer van grote betekenis geweest. Na de tweede wereldoorlog heeft de Castricumse brandweer zich bijzonder ontwikkeld en zijn er door de komst van beter materiaal grote successen geboekt. Vele korpsen en vrijwilligers hebben, soms met gevaar voor eigen leven, zich ingezet voor de bestrijding van talloze branden en andere calamiteiten in ons dorp. Redenen genoeg dus om aandacht te schenken aan het verlate jubileum van deze belangrijke organisatie.
Het is op dinsdagavond gezellig druk in de kazerne die sinds 1955 het onderkomen is van de Vrijwillige Brandweer Castricum. Daarvoor geeft de huidige postcommandant Jacques van Beek, die de algehele coördinatie en administratie bewaakt, de volgende toelichting: ,,Het is de vaste avond waarop de korpsleden bij elkaar komen. Doorgaans wordt er dan ook geoefend. Dat houdt bijvoorbeeld het blussen van een duinbrand, hulpverlening als het open knippen van auto’s of het verhelpen van stormschades, wateroverlast en liftopsluitingen in. In feite doen we alles waarbij de burger geholpen moet worden.’’
Het korps bestaat momenteel uit 22 leden, waarvan twee dames. Oud-lid Wilma Gorter was een van de eerste vrouwelijke manschappen. Zij brengt nog graag een bezoekje aan de kazerne en blikt terug: ,,Ik vond het een superinteressante tijd vanwege de broederschap. Bij de brandweer betekent het vrijwilliger zijn iets extra’s, omdat je letterlijk en figuurlijk voor elkaar door het vuur gaat.’’
Over het antwoord op de vraag wat de kracht is van het korps, hoeft de commandant niet lang na te denken: ,,Dat is het enthousiasme en gedrevenheid van de gehele groep. Die is zeer uniek en divers en staat altijd voor een ander klaar.’’
Strandpaviljoen Albatros ging in juni 2007 in vlammen op. (Foto: Oud-Castricum)
Spectaculaire branden
Het is snel duidelijk dat er nogal wat bij komt kijken voordat iemand zich brandweerman of -vrouw mag noemen. ,,In de eerste plaats moet je in de groep passen. Voordat je aangenomen wordt, willen we weten wat voor vlees we in de kuip hebben en laten we de kandidaat een aantal weken meelopen. Dan bepaalt de groep of hij of zij wordt aangenomen. Als het resultaat positief is, volgt een medische en fysieke keuring en start je met een opleiding voor manschap die een of twee jaar duurt. Na het afleggen van twee examens met goed gevolg, mag het nieuwe lid worden ingezet’’, aldus Van Beek. Hij voegt daar nog aan toe dat iedereen, wat de rangen betreft, begint als aspirant. Vervolgens word je manschap en behoort specialisatie als chauffeur of bevelvoerder nog tot de mogelijkheden.
Over de ervaring met spectaculaire branden kunnen met name de neven Pascal en Ronald Sprenkeling meepraten. Zij traden in november 1998 toe tot het korps en zijn nu de langst zittende leden. Pascal: ,,Voorbeelden van grote branden, die wij hebben meegemaakt, zijn die van negentien lokalen van het Bonhoeffer College, strandpaviljoen Albatros, de boerderij van Dam en de duinbrand bij De Kruisberg. Ook het ongeval met twee vrachtwagens op de spoorwegovergang voor het huidige restaurant ‘Bij de buurvrouw’ was heel heftig. Natuurlijk moeten we ook wel eens uitrukken voor een futiliteit, maar we kunnen het risico niet lopen dat er niets aan de hand is.’’
Een deel van het huidige korps. (Foto: Rens Harzing Fotografie)
Open dag
Na een coronapauze van ruim twee jaar wordt er op zondag 26 juni uitgebreid stil gestaan bij ruim een eeuw Vrijwillige Brandweer Castricum. Van 10.00 tot 16.00 uur vinden er voor jong en oud diverse demonstraties en leuke activiteiten plaats in de kazerne aan de Burgemeester Boreelstraat 1. Daarna vieren (oud)korpsleden het jubileum tijdens een receptie en feestavond.
Tot slot laat de postcommandant weten dat nieuwe leden altijd van harte welkom zijn in verband met de verwachte vergrijzing in de komende jaren. Belangstellenden kunnen hiervoor contact opnemen met Jacques van Beek via e-mail jvbeek@vrnhn.nl.
Postcommandant Jacques van Beek. (Foto: Hans Boot)
Felicitatie
Sinds jaar en dag is de burgemeester het hoofd van de brandweer. Daarom wilde Toon Mans ook graag een duit in het zakje doen: ,,Als burgemeester ben ik trots op de brandweerpost Castricum. Al honderd jaar staan ze bij nacht en ontij klaar om onze inwoners te helpen! In al die jaren hebben de korpsen enorme veranderingen en ontwikkelingen meegemaakt en toch bleven ze steeds paraat. Ik wil ze hierbij van harte feliciteren met het honderdjarig bestaan. Als burgemeester ga ik vaker op bezoek bij honderdjarigen om hen te feliciteren, dus dat doe ik ook op de open dag op 26 juni.’’
Hoogwater door een flinke storm is gevaarlijk, maar komt volgens oceanografen door natuurlijke klimaatverandering nog maar de helft zo vaak voor als in 1960. In Nederland dan, want aan de Britse westkust is de kans op heftige stormvloed juist verdubbeld.
Als er een flinke noordwesterstorm over het noorden van de Noordzee trekt, golven er bakken water het nauwe Noordzeekanaal in – een recept voor stormvloed, waarbij het water meters boven het normale peil komt. Na de watersnoodramp van 1953 tuigde Nederland daarom uitgebreide maatregelen op zoals de Deltawerken. Elke twee jaar komt het water zo hoog, dat de Oosterscheldedam uit voorzorg dicht gaat.
Komt extreme stormvloed in de toekomst vaker voor door de zeespiegelstijging? In Nature schrijft onderzoeker Francisco Calafat van het Britse Centrum voor Oceanografie dat dat maar afhangt van waar je woont. Aan de westkust van Groot-Brittannië is de kans op hoogwater sinds 1960 bijna verdubbeld, blijkt uit zestig jaar aan metingen van het waterpeil per uur van 79 getijstations langs de Europese kusten. Aan de Britse oostkust en op het continent, zoals in Nederland, is die kans juist gehalveerd.
“Uit onze simulaties blijkt dat de stormvloed vooral wordt beïnvloed door natuurlijke variaties in het weer”, vertelt Calafat. Dat de kans op stormvloed in Nederland lager is geworden en in Groot-Brittannië juist groter, komt volgens het onderzoek doordat stormen op de Atlantische Oceaan in de loop der tijd sterker zijn geworden en steeds verder naar het oosten komen. Dat veranderde windpatroon drijft vooral water richting de Britse kust, terwijl de kust van Europa in de luwte ligt.
Calafat: “Een heftige storm zoals je in 1960 nog elke vijftig jaar kon verwachten, komt in West-Schotland nu elke dertig jaar voor.” Van Nederland tot Portugal is dat tegenwoordig juist zo’n 109 jaar, blijkt uit het onderzoek.
“Zeespiegelstijging heb je overal, dat verhoogt de kans op een stormvloed”, legt Calafat uit. “Maar daar bovenop vonden we in ons model een verrassend en lang aanhoudend effect van natuurlijke verschillen in het weer.”
Uit het werk van Calafats team blijkt dat natuurlijke weersomstandigheden aan de westkust van Groot-Brittannië het effect van zeespiegelstijging nog eens extra versterken. Daardoor is de kans op stormvloed daar sinds 1960 groter geworden; sinds 2000 lijkt dat effect zelfs extra te versnellen. Aan de Europese kusten van Portugal tot aan Nederland en aan de Britse oostkust dempt het weer juist het effect van de stijgende zeespiegel. Dat is misschien de reden dat de Oosterscheldedam sinds de opening in 1986 niet steeds vaker dicht hoeft.
“Ruizig en vol gaten“
Calafats team moest aardig wat statistische toeren uithalen om conclusies te kunnen trekken. De getijstations waar de onderzoekers naar keken, verschillen namelijk enorm van elkaar: weer, wind en kust zijn overal anders, wat voor “ruizige meetreeksen vol gaten en lokale effecten” zorgt, aldus de inleiding van het onderzoek. Met statistische analyses wisten de oceanografen toch zinnige patronen uit de data te zeven.
“Interessant en knap onderzoek”, zegt ook onderzoeker zeespiegel- en overstromingsrisico’s Sanne Muis van de Vrije Universiteit Amsterdam en Deltares, zelf niet betrokken bij het onderzoek. “Volgens hun resultaten wordt het effect van zeespiegelstijging deels tegengewerkt door een natuurlijke afname in stormvloeden.”
Dat het veranderende weer aan onze kust een kalmerend effect heeft op stormvloed, betekent niet dat we in Nederland van het water af zijn, denkt Muis: “Het ziet ernaar uit dat de zeespiegelstijging de komende jaren verder versnelt, bijvoorbeeld door het smelten van Antarctica.” Op een gegeven moment wint de zeespiegelstijging dan van het kalmere weer van de afgelopen decennia – als dat al aanhoudt.
In de tussentijd is de vondst van een natuurlijke demping – of versterking – van stormvloed voer voor onderzoekers en beleidsmakers. Calafat: “Als de kans op stormvloed-extremen verandert, heeft dat belangrijke gevolgen voor kustplanning.” De meeste landen nemen volgens de wetenschapper aan dat de kans op extreme stormvloed in de toekomst hetzelfde blijft als nu. “Wij hebben laten zien dat die kans aan sommige kusten is verdubbeld sinds 1960.”
Castricum –
Donderdagmiddag 27 februari om 12.39 uur werd de brandweer opgeroepen voor een
gesprongen waterleiding in een meterkast bij een woning aan de Zoutmanlaan. De
bewoonster zat in haar woonkamer, toen ze een raar geluid hoorde in de gang.
Toen ze ging kijken waar het geluid vandaan kwam, liep er allemaal water uit de
meterkast. De bewoonster kreeg de kraan niet dicht van de waterafsluiter.
Hierop besloot ze om 112 te bellen en deze stuurde de brandweer erop af. Deze
wist vrij snel de afsluiter dicht te krijgen en de brandweerlieden hebben
gelijk al het water uit de garage en de gang verwijderd met een paar trekkers.
Er is een loodgieter gebeld, die de lekkage gelijk heeft verholpen door een
nieuw stuk tussen de leiding te zetten. Ook was de hoofdzekering gesprongen,
dit zou opgelost worden door een plaatselijke elektricien.
Stormschade
Castricum – Zondagmiddag 1 maart om 12.03 uur zijn de
brandweerlieden uitgerukt voor een melding van stormschade aan de Dorpsstraat.
Hierbij werd ook de ladderwagen van brandweer Heemskerk gealarmeerd. Er bleek
op twee hoog een banner/reclamebord los te hangen aan de gevel. De brandweer
kon deze verwijderen met behulp van een ladder die op hun eigen wagen zit. De
klus was dus snel geklaard en de ladderwagen van Heemskerk hoefde niet ter
plaatse te komen.
Grote duinbrand oefening in de
duinen van Schoorl
Schoorl–
Zaterdag 29 februari werd er een grote brandweeroefening gehouden in de duinen
van Schoorl. In de ochtend deden hier de volgende brandweerkorpsen aan
mee: Castricum, Callantsoog, Egmond en Julianadorp. Ook Staatsbosbeheer was van
de partij. ‘s Middags deden de brandweerkorpsen van Beverwijk, Bergen,
Schoorl en Den Burg mee aan de oefening.
Op een parkeerplaats bij Camperduin werden diverse containers opgesteld en van daaruit werd iedereen aangestuurd. Er stond een waterwagen klaar om de tankautospuiten weer te vullen met water als ze leeg waren na hun inzet, zodat ze opnieuw ingezet konden worden. Het doel van de oefening was om bij een grote duinbrand snel in actie te kunnen komen, de weg te kunnen vinden in het duingebied, kaart te lezen en het watertransport vlot op gang te kunnen brengen met behulp van waterwagens.
Het was een zeer geslaagde dag voor de brandweer met toch weer wat leerpunten die ze mee kunnen nemen in de praktijk. De brandweerkorpsen die gespecialiseerd zijn in duinbrandbestrijding kijken terug op twee zeer geslaagde zaterdagen, zowel de oefening in Castricum als die in Schoorl.
