Schadeclaim voor de bijdrage van Rabobank aan natuurverwoesting in Brazilië: minstens 9,5 miljard euro (Greenpeace)

Bedrijven en financiële instellingen verdienen goed geld aan natuurverwoesting. Rabobank is hier een mooi voorbeeld van. De bank maakte minstens 700 miljoen euro winst in sectoren met groot ontbossingsrisico in Brazilië. Maar als bankiers de maatschappelijke schade vergoeden die voortkomt uit hun financiële diensten, dan had Rabobank geen winst, maar een miljardenverlies gemaakt.

Rabobank in Brazilië

Trap niet in de mooie woorden van Rabobank. Buiten het zicht laat de bank een spoor van vernieling achter in bijvoorbeeld Brazilië. De bank financiert al tientallen jaren sectoren waarvan de bankiers weten dat ze een groot risico vormen voor ontbossing en natuurverwoesting. De gevolgen van deze verwoesting kennen de bankiers beslist: een hetere aarde, extreem weer, veel minder biodiversiteit en schendingen van de rechten van mensen die in de bossen leven.

Omdat de maatschappij de kosten van deze gevolgen draagt, maakt Rabobank winst. Wij hebben onderzoeksbureau Profundo laten berekenen wat de natuurverwoestende activiteiten nog zouden opleveren als de bank wél de schade betaalt waarvoor zij direct verantwoordelijk is. Dan zie je dat er geen verdienmodel is voor natuurverwoesting.

Een duik in Rabobank’s business

Al een paar maanden is Profundo bezig met een diepe duik in de financiële stromen van Rabobank tussen 2000 en 2023 naar Braziliaanse sectoren met een groot risico op ontbossing. Het gaat om de rundvleessector, de sojasector en ook de Nederlandse vee-industrie, die voor een groot deel afhankelijk is van Braziliaans sojavoer. Voor deze sectoren verdwijnen regenwouden, savannes en oerbossen in rap tempo, ongeacht of daar Inheemse volken of bijzondere dieren wonen. 

In juli 2023 berekenden de onderzoekers de totale kosten van de schade die gelinkt is aan de verwoestende geldstromen naar Brazilië. Het gaat dan om bijvoorbeeld het verlies van regenwoud, en de alsmaar uitdijende rundvleesindustrie met bijbehorende methaanuitstoot, die zorgt voor enorme klimaatopwarming. Bovendien worden mensen ziek door rook van bosbranden en grootschalig gebruik van pesticiden.

Het onderzoek liet zien dat de kosten van deze klimaat, milieu- en gezondheidsschade neerkomen op minimaal 66 miljard euro. Als de onderzoekers uitgaan van een ander rekenmodel, waarbij de toekomstige schade van klimaat- en natuurverwoesting ook wordt meegenomen, lopen deze kosten zelfs op tot 450 miljard euro. 

Wat moet Rabobank betalen?

Rabobank is niet de enige partij die verdient aan projecten die ontbossing en natuurverwoesting hebben veroorzaakt. De sojaboon of het runderlapje – mede mogelijk gemaakt door Rabobanks financiering –  gaat door een keten aan bedrijven die allemaal winst maken. 

In een vervolgonderzoek berekende Profundo welke schadeclaim direct aan Rabobank toekomt. Dat toont aan dat Rabobank verantwoordelijk is voor minstens 9,5 miljard euro van de totale schade, in het ongunstigste scenario loopt die verantwoordelijkheid zelfs op tot 61 miljard euro. 

Bij het berekenen van het aandeel van Rabobank bekeken de onderzoekers meerdere factoren, zoals de gemaakte winst en de kennis van de betrokken ketenspelers. Zo kun je je voorstellen dat Rabobank toegang heeft tot veel (wetenschappelijke) informatie over de risico’s en de schadelijke gevolgen van ontbossing. Maar dat geldt niet voor kleine Braziliaanse restauranthouders of Nederlandse boeren die veevoer gebruiken. Omdat een grote internationale bank geacht wordt de impact van zijn dienstverlening volledig te kennen, wijst Profundo de bank meer verantwoordelijkheid toe dan de kleinere spelers in de keten. Meer over de berekeningen van Profundo vind je in de Leeswijzer.

Zodra de werkelijke kosten van natuurverwoesting worden doorgerekend, valt het verdienmodel weg

  • Totale financiering in sectoren met groot risico op ontbossing: 9,7 miljard dollar
  • Winst gemaakt met deze financieringen: minstens 0,7 miljard dollar
  • Totale maatschappelijke schade door deze financieringen: 66 miljard euro, mogelijk oplopend tot meer dan 450 miljard euro.
  • Maatschappelijke schadeclaim aan Rabobank: in het lage scenario 9,5 miljard euro en in het hoge scenario 61 miljard euro.

Wat moet er gebeuren?

Om een einde te maken aan ontbossing en natuurverwoesting en de slachtoffers te compenseren moeten er zo snel mogelijk twee dingen gebeuren:

  1. Er moet per direct een einde komen aan financiële dienstverlening van Rabobank en andere financiële instellingen aan landbouwactiviteiten die milieu- en klimaat- en gezondheidsschade veroorzaken. 
  2. Rabobank en andere ketenspelers moeten gaan betalen voor de reeds veroorzaakte schade die het gevolg is van hun dienstverlening in het heden en uit het verleden. 

Landen en mensen in het globale zuiden hebben steun nodig bij het tegengaan van de ergste gevolgen van klimaatopwarming en natuurverwoesting, zoals droogte, overstromingen en onvoorspelbaar weer. Want juist die mensen en landen die het minste hebben bijgedragen aan de klimaatcrisis en natuurverwoesting, worden het hardst geraakt door de gevolgen ervan. Het is niet meer dan logisch dat bedrijven en financiële instellingen die jarenlang winst maakten ten koste van natuur en milieu, zoals Rabobank, gaan meebetalen om de aarde voor iedereen leefbaar te houden. 

Systeemfout

Dit rapport is slechts één van de vele rapporten die uitwijzen dat (Europese) geldstromen bijdragen aan klimaat-, natuur- en gezondheidsschade wereldwijd. Om de huidige klimaat- en natuurcrisis niet verder te verergeren en de extreme gevolgen ervan zoveel mogelijk te beperken, is radicale hervorming van de financiële sector noodzakelijk. De overheid moet wetten maken die financiering van natuurverwoesting gaan verbieden.  

Stop de smerige sponsorships van Rabobank

Rabobank is al jarenlang trotse sponsor van natuurverwoesting, dierenleed en veel te veel stikstof. Vind jij ook dat dit moet stoppen?

Doe mee

Wat kan jij doen?

Om deze eis kracht bij te zetten, komen we op woensdag 11 oktober in actie tegen Rabobank. Doe je mee? Een massale opkomst is belangrijk om een sterk statement te maken. Hier kun je je aanmelden voor de informatiesessie en actietrainingen.

The post Schadeclaim voor de bijdrage van Rabobank aan natuurverwoesting in Brazilië: minstens 9,5 miljard euro appeared first on Greenpeace Nederland.

https://www.greenpeace.org/nl/natuur/60407/schadeclaim-voor-de-bijdrage-van-rabobank-aan-natuurverwoesting-in-brazilie-minstens-95-miljard-euro/

Tegenover elke euro winst voor Rabobank staat minstens 94 euro aan maatschappelijke schade (Greenpeace)

Onderzoek van Profundo laat zien dat Rabobank bijdraagt aan natuurverwoesting in Brazilië en berekende de kosten van de gerelateerde klimaat-, natuur- en gezondheidsschade. 

Amsterdam, 5 juli 2023

Tussen 2000 en 2023 financierde Rabobank op grote schaal sectoren die bijdragen aan ontbossing en natuurverwoesting in Brazilië. In totaal voor bijna 10 miljard dollar. Dit leverde Rabobank 717 miljoen euro winst op. De maatschappelijke kosten van de klimaat-, milieu-, gezondheidsschade gelinkt aan deze geldstromen zijn echter enorm: minstens 66 miljard euro. Dit blijkt uit onderzoek van onderzoeksbureau Profundo, in opdracht van Greenpeace Nederland. 

‘De Amazone en andere kwetsbare natuurgebieden in Brazilië worden al jaren vernietigd om plaats te maken voor grootschalige, vervuilende industriële landbouw. Lokale en inheemse groepen zijn van hun land verdreven om vervolgens doodziek te worden van het landbouwgif dat soms zelfs per vliegtuig over het land wordt uitgekieperd. Rabobank is een van de geldschieters van sectoren achter deze praktijken. Wij willen dat de bank stopt met het bijdragen aan natuurverwoesting en verantwoordelijkheid neemt voor de aangerichte schade’, zegt Meike Rijksen van Greenpeace Nederland. 

https://www.greenpeace.org/static/planet4-netherlands-stateless/2023/07/5d6caebc-gp042lu_web_size_with_credit_line.jpg

Profundo onderzocht geldstromen van Rabobank die bijdragen aan ontbossing in Brazilië. Het gaat hierbij enerzijds om leningen en andere financiële diensten aan bedrijven in de rundvlees-, soja- en pulp- en papiersector in Brazilië zelf. Anderzijds is gekeken naar financiering van de Nederlandse veestapel die sterk afhankelijk is van Braziliaanse soja voor veevoer. 

Van deze sectoren is bekend dat ze op grote schaal bossen en andere belangrijke natuurgebieden verwoesten en een enorme uitstoot van broeikasgassen veroorzaken, bijvoorbeeld door bosbranden om het land vrij te maken voor andere gewassen, maar ook door methaanuitstoot van de vee-industrie. Daarnaast gaat de productie van soja, papier en pulp gepaard met hoog pesticidengebruik, dat negatieve effecten heeft op de Braziliaanse natuurlijke ecosystemen én op de gezondheid van mensen. 

Het onderzoek van Profundo berekent dat de directe en indirecte geldstromen van Rabobank in Brazilië gekoppeld kunnen worden aan minstens 66 miljard euro klimaat- , natuur- en gezondheidsschade. Dit bedrag kan volgens Profundo zelfs oplopen tot 458 miljard euro. Dat betekent dat tegenover iedere euro winst die Rabobank de afgelopen 23 jaar heeft gemaakt, ook minstens 94 euro aan schade staat. 

‘Wat we zien bij Rabobank is typerend voor de hele financiële sector: het winstmodel is gebaseerd op het afwentelen van de klimaat-, natuur- en gezondheidskosten op de samenleving. Het is noodzakelijk dat er wetgeving komt die financiële instellingen verbiedt om ontbossing en natuurverwoesting te financieren’, zegt Rijksen. 

Lees hier het volledige Engelstalige rapport van Profundo.

The post Tegenover elke euro winst voor Rabobank staat minstens 94 euro aan maatschappelijke schade appeared first on Greenpeace Nederland.

https://www.greenpeace.org/nl/natuur/59306/tegenover-elke-euro-winst-voor-rabobank-staat-minstens-94-euro-aan-maatschappelijke-schade/

Tegenover elke euro winst voor Rabobank staat minstens 94 euro aan maatschappelijke schade (Greenpeace)

Onderzoek van Profundo laat zien dat Rabobank bijdraagt aan natuurverwoesting in Brazilië en berekende de kosten van de gerelateerde klimaat-, natuur- en gezondheidsschade. 

Amsterdam, 5 juli 2023

Tussen 2000 en 2023 financierde Rabobank op grote schaal sectoren die bijdragen aan ontbossing en natuurverwoesting in Brazilië. In totaal voor bijna 10 miljard dollar. Dit leverde Rabobank 717 miljoen euro winst op. De maatschappelijke kosten van de klimaat-, milieu-, gezondheidsschade gelinkt aan deze geldstromen zijn echter enorm: minstens 66 miljard euro. Dit blijkt uit onderzoek van onderzoeksbureau Profundo, in opdracht van Greenpeace Nederland. 

‘De Amazone en andere kwetsbare natuurgebieden in Brazilië worden al jaren vernietigd om plaats te maken voor grootschalige, vervuilende industriële landbouw. Lokale en inheemse groepen zijn van hun land verdreven om vervolgens doodziek te worden van het landbouwgif dat soms zelfs per vliegtuig over het land wordt uitgekieperd. Rabobank is een van de geldschieters van sectoren achter deze praktijken. Wij willen dat de bank stopt met het bijdragen aan natuurverwoesting en verantwoordelijkheid neemt voor de aangerichte schade’, zegt Meike Rijksen van Greenpeace Nederland. 

https://www.greenpeace.org/static/planet4-netherlands-stateless/2023/07/5d6caebc-gp042lu_web_size_with_credit_line.jpg

Profundo onderzocht geldstromen van Rabobank die bijdragen aan ontbossing in Brazilië. Het gaat hierbij enerzijds om leningen en andere financiële diensten aan bedrijven in de rundvlees-, soja- en pulp- en papiersector in Brazilië zelf. Anderzijds is gekeken naar financiering van de Nederlandse veestapel die sterk afhankelijk is van Braziliaanse soja voor veevoer. 

Van deze sectoren is bekend dat ze op grote schaal bossen en andere belangrijke natuurgebieden verwoesten en een enorme uitstoot van broeikasgassen veroorzaken, bijvoorbeeld door bosbranden om het land vrij te maken voor andere gewassen, maar ook door methaanuitstoot van de vee-industrie. Daarnaast gaat de productie van soja, papier en pulp gepaard met hoog pesticidengebruik, dat negatieve effecten heeft op de Braziliaanse natuurlijke ecosystemen én op de gezondheid van mensen. 

Het onderzoek van Profundo berekent dat de directe en indirecte geldstromen van Rabobank in Brazilië gekoppeld kunnen worden aan minstens 66 miljard euro klimaat- , natuur- en gezondheidsschade. Dit bedrag kan volgens Profundo zelfs oplopen tot 458 miljard euro. Dat betekent dat tegenover iedere euro winst die Rabobank de afgelopen 23 jaar heeft gemaakt, ook minstens 94 euro aan schade staat. 

‘Wat we zien bij Rabobank is typerend voor de hele financiële sector: het winstmodel is gebaseerd op het afwentelen van de klimaat-, natuur- en gezondheidskosten op de samenleving. Het is noodzakelijk dat er wetgeving komt die financiële instellingen verbiedt om ontbossing en natuurverwoesting te financieren’, zegt Rijksen. 

Lees hier het volledige Engelstalige rapport van Profundo.

The post Tegenover elke euro winst voor Rabobank staat minstens 94 euro aan maatschappelijke schade appeared first on Greenpeace Nederland.

https://www.greenpeace.org/nl/natuur/59306/tegenover-elke-euro-winst-voor-rabobank-staat-minstens-94-euro-aan-maatschappelijke-schade/

Maak financiële sector onderdeel van biodiversiteitsakkoord (Sustainable Finance Lab)

Ondanks al zijn technologie is ook de moderne mens nog altijd geheel afhankelijk van een gezonde natuurlijke omgeving. Bosbranden in de VS, Amazone, Australië en Zuid-Europa en hagelbuien en overstromingen hier hebben ons daar recentelijk weer bewust van gemaakt. Het nieuwe IPCC-klimaatrapport waarschuwt dat er nog slechts “een korte en snel sluitende window of opportunity” […]

The post Maak financiële sector onderdeel van biodiversiteitsakkoord appeared first on Sustainable Finance Lab.

https://sustainablefinancelab.nl/nl/maak-financiele-sector-onderdeel-van-biodiversiteitsakkoord/

Waarom gaat ‘Stoptober’ niet over ontbossing en kinderarbeid? (OneWorld)

https://www.oneworld.nl/app/uploads/2021/10/iStock-1172880830-875x566.jpg

De Stoptober-campagnes reppen met geen woord over de klimaat- en sociale impact van roken.

De tabaksindustrie is verantwoordelijk voor kinderarbeid en grootschalige milieuvervuiling. Toch hebben we, ook tijdens ‘Stoptober’, nauwelijks aandacht voor die kant van het verhaal. ‘De helft van de ontbossing in Angola, Malawi, Tanzania en Zimbabwe komt door de tabaksindustrie.’

Het is de dodelijkste industrie ter wereld, nog fataler dan de wapenindustrie: de tabaksindustrie. Volgens Amnesty International sterven er wereldwijd jaarlijks een half miljoen mensen in gewapende conflicten. Roken jaagt jaarlijks wereldwijd maar liefst meer dan zeven miljoen mensen de dood in. In Nederland laten jaarlijks 20.000 mensen het leven door de gevolgen van roken. De helft van hen nog voordat zij met pensioen konden gegaan.

Voor de productie van sigaretten is een groter oppervlakte nodig dan Nederland

Niet zo vreemd dus dat er ontzettend veel aandacht is voor de gezondheidsrisico’s van roken. Deze maand, tijdens ‘Stoptober’, worden Nederlanders uitgedaagd te stoppen. De stopmaand is een initiatief van onder meer KWF Kankerbestrijding, de Hartstichting, het Longfonds, het ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport en het Trimbos-instituut. Deze organisaties benadrukken dat stoppen met roken belangrijk is voor je gezondheid. Maar over de klimaat- en sociale impact van roken reppen zij in hun campagnes met geen woord. Waarom?

Ontbossing en andere milieuproblemen

Voor de productie van tabak wordt veel tropisch bos gekapt. Voor de productie van de 6 biljoen sigaretten, die de wereldbevolking jaarlijks oprookt, is bijvoorbeeld 5,3 miljoen hectare land nodig, meer dan de totale oppervlakte van Nederland. In de Miombo bossavanne – een enorm gebied verspreid over onder meer Angola, Malawi, Tanzania en Zimbabwe – wordt zeker de helft van de jaarlijkse ontbossing toegeschreven aan de tabaksindustrie.

De CO2-voetafdruk van de tabaksindustrie bijna zo groot als die van Peru of Israël

Behalve ontbossing veroorzaakte de industrie meer milieuproblemen. Voor het verbouwen van tabak zijn veel pesticiden nodig, die zowel slecht zijn voor de boer als voor de leefomgeving. Bij de productie van tabakswaar komt bovendien CO2 vrij, onder meer door het gebruik van fossiele grondstoffen. Onderzoekers van het Imperial College London berekenden in 2018 dat de tabaksindustrie jaarlijks 84 miljard kilo aan broeikasgassen uitstoot. Dat is ongeveer 0,2 procent van de jaarlijkse totale uitstoot van de hele wereld. Dat lijkt misschien weinig, maar, zo stellen de onderzoekers: “De CO2-voetafdruk van tabak is bijna net zo hoog als de uitstoot van hele landen, zoals Peru en Israël.”

Beperkte middelen en handelingsperspectief

Dat deze milieuvervuiling niet op de radar staat van goede doelen als KWF Kankerbestrijding en de Hartstichting, is begrijpelijk. Maar ook bij milieuorganisaties zoals Greenpeace, Milieudefensie en MilieuCentraal blijkt milieuschade van de tabaksindustrie buiten het vizier te vallen, zo blijkt uit navraag. Ondanks de vervuiling die de tabaksindustrie veroorzaakt, koppelt Milieudefensie roken vooral aan gezondheid. “In de eerste plaats is dit een gezondheidsissue en daar zijn andere ngo’s al mee bezig gelukkig”, aldus Jasperine Schupp, woordvoerder van Milieudefensie.

De anti-rokenlobby zorgde ervoor dat de tabaksindustrie geen reclame meer mag maken

Milieudefensie richt zijn pijlen vooral op industrieën met een grote CO2-uitstoot, zoals oliebedrijven en de zware industrie, net als Greenpeace. “Milieudefensie concentreert zich voornamelijk op onderwerpen waar grote klimaatwinst is te behalen”, verklaart Schupp. Zo besteedt de milieuorganisatie veel aandacht aan de Klimaatzaak tegen Shell. “Er zijn heel veel onderwerpen die onze aandacht verdienen, maar onze mensen en middelen zijn niet eindeloos. Wij focussen ons op de vervuilers met de allergrootste CO2-uitstoot, zoals de olie-industrie en bedrijven als Tata Steel, om zo de meeste impact te maken”, reageert Saskia van Aalst van Greenpeace. En dus belandt de tabaksindustrie op het bordje van goede doelen als KWF Kankerbestrijding, de Hartstichting en het Longfonds.

Van Aalst: “Gelukkig zijn er veel andere partijen die zich al met succes bezig houden met de lobby tegen roken.” Maar richten die zich niet te vaak op de consument in plaats van op de industrie? Nee, vindt Van Aalst: “De anti-rokenlobby heeft het voor elkaar gekregen dat de tabaksindustrie geen reclame mag maken en dat ze haar producten op steeds minder plekken mag verkopen. Ik weet zeker dat de industrie daar niet blij mee is. En wij als Greenpeace geloven in die aanpak van systeemverandering: niet de consument verantwoordelijk maken voor de omslag maar de industrie en de overheid.”

Voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal, die praktische tips geeft voor een duurzamer leven, rept met geen woord over de klimaatimpact van roken. “Als Milieu Centraal kijken wij naar de milieuaspecten waar wij voor consumenten handelingsperspectief zien. Bij het stoppen met roken denken wij dat dit weinig helpt.” Milieudefensie sluit zich daarbij aan. Schupp verwacht niet dat aandacht voor de vervuiling, die de tabaksindustrie veroorzaakt, rokers zou stimuleren om te stoppen. “Verslaving is heel complex en het is voor rokers erg moeilijk om te stoppen omdat nicotine zeer verslavend is. Stoppen hangt samen met vele factoren, zoals genen, omgeving en stress”, verklaart Schupp.

De productie van tabak vergroot voedsel- en watertekorten in kwetsbare gemeenschappen

“Wel is het in het kader van zwerfafval een zeer belangrijk onderwerp”, aldus Mariska Joustra van Milieu Centraal. En dat mag de consument oplossen. Want zo tipt Milieu Centraal op haar website: ‘gooi afval, ook kleine dingen zoals kauwgom, sigarettenpeuken of tissues, altijd in een openbare vuilnisbak’.

Kinderarbeid

De tabaksindustrie is niet alleen vervuilend maar vergroot ook de sociale onrechtvaardigheid in de wereld. 90 procent van de tabak wordt verbouwd in armere landen als India, Zimbabwe, Pakistan en Malawi. Het zijn vooral kwetsbare gemeenschappen die last hebben van de druk die de tabakssector op ecosystemen en natuurlijke hulpbronnen legt. De productie van tabak vergroot het voedsel- en watertekort waar deze landen onder gebukt gaan, terwijl de tabak vooral bedoeld is voor de export.

Op zeven van de tien plantages die de journalisten bezochten waren kinderen aan het werk

Bovendien vindt er op de tabaksplantages kinderarbeid plaats. Onderzoeksjournalisten van The Guardian ontdekten in 2018 dat kinderen in Malawi door hun straatarme ouders van school werden gehaald om op de tabaksvelden te werken. En op zeven van de tien plantages die de journalisten in Mexico bezochten waren kinderen aan het werk. Naar aanleiding van het onderzoek van The Guardian spanden Britse advocaten namens duizenden Malawese tabaksarbeiders en hun families eind 2020 een rechtszaak aan tegen British American Tobacco en Imperial Brands. Deze loopt nog.

Uitbuiting door de tabaksindustrie lijkt typisch een kwestie voor OxfamNovib, een non-profitorganisatie die strijdt voor een rechtvaardige wereld zonder armoede. Toch zijn er geen campagnes van OxfamNovb tegen de tabaksindustrie. “Wij richten ons vooral op de voedingsindustrie en de financiële sector. Het is een strategische keuze om ons te focussen op een beperkt aantal onderwerpen en hebben gekozen voor deze twee”, vertelt Anouk Franck, beleidsmedewerker bij Oxfam Novib.

Overeenkomsten met koffie- en cacao-industrie

Het nadeel daarvan is, dat terwijl tabak een blinde vlek blijft, er veel overlap op andere gebieden. Zo richten zowel OxfamNovib, Greenpeace als Milieudefensie zich op de misstanden rondom palmolie, waaronder ontbossing, kinderarbeid en het overmatig gebruik van pesticiden. Franck ziet veel overeenkomsten met de misstanden in de voedingsindustrie. Ook op koffie- en cacaoplantages werken bijvoorbeeld nog steeds vaak kinderen, krijgen de boeren slecht betaald en worden er bossen gekapt voor de plantages. “Maar omdat je tabak niet kunt eten, valt dat buiten onze focus”, aldus Franck.

De kwetsbaarste mensen betalen voor de vervuiling van de tabaksindustrie

Ze wijst wel op algemene campagnes van OxfamNovib die zich richten op een systeemverandering. Zo pleit OxfamNovib voor meer klimaatrechtvaardigheid omdat zij constateert dat machthebbers en vervuilers de prijs voor klimaatverandering vaak bij de kwetsbaarste mensen neerleggen, zoals ook gebeurt door de tabaksindustrie. OxfamNovib dringt dan ook bij de overheid aan op meer klimaatsteun voor kwetsbare landen, waarmee ze zich kunnen beschermen tegen extreem weer. Denk aan geld voor dijken of nieuwe zaden en gewassen.

Greenpeace sluit niet uit zich in de toekomst aan te sluiten bij een campagne tegen de tabaksindustrie. “Voor schone lucht, gezondheid of het klimaat, we kijken altijd waar we een verschil kunnen maken”, zegt woordvoerder Van Aalst. Franck van Oxfam Novib ziet nog wel een pijnpuntje. “Als we campagne voeren voor betere arbeidsomstandigheden in de tabaksindustrie, houden we daarmee ook een industrie in stand die jaarlijks miljoenen doden op haar geweten heeft. Dat is wel een dilemma.”

Elk jaar meer vuur (tot de bossen op zijn)

Als kinderarbeid oogluikend wordt toegestaan

Irene van den Berg

Het bericht Waarom gaat ‘Stoptober’ niet over ontbossing en kinderarbeid? verscheen eerst op OneWorld.

https://www.oneworld.nl/lezen/klimaat/nog-een-reden-voor-stoptober-kinderarbeid-en-milieuvervuiling/