De regen van de afgelopen dagen zorgt ervoor dat het risico op natuurbranden flink is afgenomen. Dat zorgt ervoor dat voor het eerst sinds juni er geen hoog risico meer op natuurbranden is. Voor de hele provincie is het 'dreigingsniveau' afgeschaald door de brandweer.
"Ook de komende dagen blijft het regenen, dus het zal waarschijnlijk niet meer opgeschaald worden," vertelt weerman Jan Visser. Afgelopen zomer was er door de hitte en droogte brand in meerdere natuurgebieden, zoals in Castricum en IJmuiden.
Het risiconiveau stond de hele zomer op fase 2, wat betekent dat er een groter risico op brand is. Dit heeft voornamelijk invloed op hulpdiensten, die bij deze fase met meer voertuigen uitrukken. Ook letten natuurbeheerders extra op het ontstaan van brandjes. Voor inwoners is er vrijwel geen verschil in wat je wel en niet kunt doen.
De brandweer bepaald het risico op basis van windsnelheid, temperatuur, droogte en luchtvochtigheid. Ook kijken ze naar de weersvoorspelling voor de aankomende dagen en overleggen ze met de natuurbeheerders over wat zij zien in het natuurgebied.
Droogte nog niet voorbij
De regen en het afgenomen risiconiveau betekent niet dat hiermee de droogte weer voorbij is. Visser: "Dat is nog lang niet voorbij, de regen bevindt zich nu alleen op de bovenste laag van de grond." Om de droogtesituatie echt te verbeteren moet het langdurig regenen.
Dat het droog is in Nederland weten we inmiddels wel. De hittegolf van de afgelopen weken heeft de natuur geen goed gedaan. Bermen, grasveldjes en tuinen slaan geel uit en twee branden in één weekend brachten schade toe aan het duingebied.
Het is inmiddels zo droog dat een woordvoerder van het waterschap Hollands Noorderkwartier het ziet als hij onderweg is naar zijn werk. "Toen ik vanmorgen naar ons kantoor in Heerhugowaard reed viel het mij ook op, de bermen zijn echt geel geworden. Die effecten zullen wel deels verdwijnen als het de komende dagen een beetje gaat regenen, de natuur gaat de regen echt dankbaar zijn."
20.000 kilometer sloot
In het waterschap Hollands Noorderkwartier, wat het grootste deel van onze provincie beheert, hielden ze tot nu toe het water in de sloten redelijk op peil. "In ons werkgebied alleen ligt bijna 20.000 kilometer aan sloot. Met de huidige droogte zijn er altijd plekken waar het water niet kan komen," legt de zegsman uit. Zo beginnen er op Wieringen watertjes droog te staan, zoals bijvoorbeeld natuurgebied Vatrop, en is het waterpeil in de buurt van Beverwijk lager.
In waterschap Rijnland, regio Haarlem en Haarlemmermeer, is het vooral zaak om te zorgen dat er geen verzilting plaatsvindt. Verzilting kan zorgen voor schade aan de natuur, en aan gewassen als boeren slootwater gebruiken om hun gewassen te besproeien.
"We nemen maatregelen zoals het houden van kade-inspecties en de extra aanvoer van zoetwater vanuit het midden van het land naar west-Nederland. Op dit moment werken onze collega's zo hard dat het onder controle is, maar we kunnen niet achterover leunen. We houden de weersverwachting en het water goed in de gaten en anticiperen hierop", aldus een woordvoerder van waterschap Rijnland.
Noodpompen
Normaal gesproken loopt water van het Markermeer over naar de Vecht, waar het zorgt dat het waterpeil in andere natuurgebieden op peil blijft. Maar omdat de waterstand in het Markermeer ook al lager is dan normaal, blijft dat uit. Het waterschap Amstel, Gooi en Vecht zet daarom vandaag noodpompen aan.
In waterschap Hollands Noorderkwartier is dat niet per se het geval. Volgens een woordvoerder zorgt zwaartekracht er daar voor dat het water zich vanuit het IJsselmeer en het Markermeer verdeelt over de sloten.
Bekijk op onderstaande kaart hoe groot het neerslagtekort in jouw regio is. Let op: deze cijfers zijn van vóór de afgelopen hittegolf. Tekst gaat verder onder de kaart.
Afgelopen weekend woedden er twee verschillende branden in het Noord-Hollands duingebied. Bij IJmuidenbrandde er vrijdagavond 5.000 vierkante meter af, wat ongeveer even groot is als een voetbalveld. Bij Castricumstond zondag een stuk duin in brand.
Drinkwater
Hoewel de gevolgen van droogte dus voelbaar zijn, is Noord-Holland er minder erg aan toe dan andere plekken in het land. PWN laat bijvoorbeeld weten dat de waterstand in Het Wed iets lager is dan normaal, maar dat er (nog) geen gevolgen merkbaar zijn voor de natuur of bezoekers in het Nationaal Park Zuid Kennemerland. Ook zijn er nog geen maatregelen getroffen om water te besparen, door bijvoorbeeld een verbod op het besproeien van gewassen met water uit sloten in te stellen. Dat is in andere delen van het land wel het geval.
Eerder gaf PWN al aan dat onze drinkwatervoorziening nog lang niet in gevaar is. Landelijk geldt er voor het neerslagtekort op dit moment alarmfase 2, wat betekent dat er 'feitelijk sprake is van droogte'. Of Nederland over moet naar fase 3, wanneer er 'sprake van een (dreigende) landelijke crisis' is, moet nog blijken. In extreem droge jaren 1967 en 2003 was dat wel het geval.
Een klein stuk duingebied is aan het begin van de middag afgebrand bij Castricum. De brand woedde op de rand van het Noordhollands Duinreservaat, vlakbij de kruising tussen de Duinweg en de Heereweg.
Vanwege de aanhoudende droogte werden er door de brandweer extra voertuigen met water ingezet om de brand te bestrijden. Via Twitter riep de veiligheidsregio mensen in de buurt op om de hulpdiensten de ruimte te geven.
De brand kon gelukkig snel worden geblust en was rond 13.15 uur onder controle. Wel verwacht de brandweer nog even bezig te zijn met het nablussen.
Het is de tweede duinbrand in korte tijd in de regio. In de Kennemerduinen, aan de andere kant van het Noordzeekanaal, woedde vrijdagavond een grote brand. Hierbij ging ongeveer een voetbalveld aan natuur verloren.
Foto boven: De brandspuit ‘Otto’ die in 1920 door de gemeente werd gekocht en nog te bewonderen is. (Foto: Oud-Castricum)
Castricum – Vanwege corona kon het honderdjarig bestaan van de Vrijwillige Brandweer Castricum twee jaar geleden niet worden gevierd. Dit jaar gebeurt dat alsnog met als hoogtepunt een open dag op zondag 26 juni.
Door Hans Boot
Volgens het 18e Jaarboek (1995) van Oud-Castricum is de brandweer in Castricum tot 1920 gebrekkig georganiseerd. Er is wel een korps, maar dat bevat veel te veel manschappen en kan daardoor niet efficiënt functioneren. Burgemeester Lommen brengt daar verandering in en zorgt voor een nieuwe verordening. Er wordt uitgekeken naar geschikte personen voor het nieuwe korps. Dat resulteert in de oprichting van de Vrijwillige Brandweer op 11 februari 1920. In hetzelfde jaar gaat de gemeente over tot de aankoop van een motorspuit, die de naam ‘Otto’ draagt en nu staat opgesteld in de brandweerkazerne op de hoek van de Burgemeester Boreelstraat en de Brakenburgstraat.
De aansluiting van Castricum op het waterleidingnet in 1925 is ook voor de brandweer van grote betekenis geweest. Na de tweede wereldoorlog heeft de Castricumse brandweer zich bijzonder ontwikkeld en zijn er door de komst van beter materiaal grote successen geboekt. Vele korpsen en vrijwilligers hebben, soms met gevaar voor eigen leven, zich ingezet voor de bestrijding van talloze branden en andere calamiteiten in ons dorp. Redenen genoeg dus om aandacht te schenken aan het verlate jubileum van deze belangrijke organisatie.
Het is op dinsdagavond gezellig druk in de kazerne die sinds 1955 het onderkomen is van de Vrijwillige Brandweer Castricum. Daarvoor geeft de huidige postcommandant Jacques van Beek, die de algehele coördinatie en administratie bewaakt, de volgende toelichting: ,,Het is de vaste avond waarop de korpsleden bij elkaar komen. Doorgaans wordt er dan ook geoefend. Dat houdt bijvoorbeeld het blussen van een duinbrand, hulpverlening als het open knippen van auto’s of het verhelpen van stormschades, wateroverlast en liftopsluitingen in. In feite doen we alles waarbij de burger geholpen moet worden.’’
Het korps bestaat momenteel uit 22 leden, waarvan twee dames. Oud-lid Wilma Gorter was een van de eerste vrouwelijke manschappen. Zij brengt nog graag een bezoekje aan de kazerne en blikt terug: ,,Ik vond het een superinteressante tijd vanwege de broederschap. Bij de brandweer betekent het vrijwilliger zijn iets extra’s, omdat je letterlijk en figuurlijk voor elkaar door het vuur gaat.’’
Over het antwoord op de vraag wat de kracht is van het korps, hoeft de commandant niet lang na te denken: ,,Dat is het enthousiasme en gedrevenheid van de gehele groep. Die is zeer uniek en divers en staat altijd voor een ander klaar.’’
Strandpaviljoen Albatros ging in juni 2007 in vlammen op. (Foto: Oud-Castricum)
Spectaculaire branden
Het is snel duidelijk dat er nogal wat bij komt kijken voordat iemand zich brandweerman of -vrouw mag noemen. ,,In de eerste plaats moet je in de groep passen. Voordat je aangenomen wordt, willen we weten wat voor vlees we in de kuip hebben en laten we de kandidaat een aantal weken meelopen. Dan bepaalt de groep of hij of zij wordt aangenomen. Als het resultaat positief is, volgt een medische en fysieke keuring en start je met een opleiding voor manschap die een of twee jaar duurt. Na het afleggen van twee examens met goed gevolg, mag het nieuwe lid worden ingezet’’, aldus Van Beek. Hij voegt daar nog aan toe dat iedereen, wat de rangen betreft, begint als aspirant. Vervolgens word je manschap en behoort specialisatie als chauffeur of bevelvoerder nog tot de mogelijkheden.
Over de ervaring met spectaculaire branden kunnen met name de neven Pascal en Ronald Sprenkeling meepraten. Zij traden in november 1998 toe tot het korps en zijn nu de langst zittende leden. Pascal: ,,Voorbeelden van grote branden, die wij hebben meegemaakt, zijn die van negentien lokalen van het Bonhoeffer College, strandpaviljoen Albatros, de boerderij van Dam en de duinbrand bij De Kruisberg. Ook het ongeval met twee vrachtwagens op de spoorwegovergang voor het huidige restaurant ‘Bij de buurvrouw’ was heel heftig. Natuurlijk moeten we ook wel eens uitrukken voor een futiliteit, maar we kunnen het risico niet lopen dat er niets aan de hand is.’’
Een deel van het huidige korps. (Foto: Rens Harzing Fotografie)
Open dag
Na een coronapauze van ruim twee jaar wordt er op zondag 26 juni uitgebreid stil gestaan bij ruim een eeuw Vrijwillige Brandweer Castricum. Van 10.00 tot 16.00 uur vinden er voor jong en oud diverse demonstraties en leuke activiteiten plaats in de kazerne aan de Burgemeester Boreelstraat 1. Daarna vieren (oud)korpsleden het jubileum tijdens een receptie en feestavond.
Tot slot laat de postcommandant weten dat nieuwe leden altijd van harte welkom zijn in verband met de verwachte vergrijzing in de komende jaren. Belangstellenden kunnen hiervoor contact opnemen met Jacques van Beek via e-mail jvbeek@vrnhn.nl.
Postcommandant Jacques van Beek. (Foto: Hans Boot)
Felicitatie
Sinds jaar en dag is de burgemeester het hoofd van de brandweer. Daarom wilde Toon Mans ook graag een duit in het zakje doen: ,,Als burgemeester ben ik trots op de brandweerpost Castricum. Al honderd jaar staan ze bij nacht en ontij klaar om onze inwoners te helpen! In al die jaren hebben de korpsen enorme veranderingen en ontwikkelingen meegemaakt en toch bleven ze steeds paraat. Ik wil ze hierbij van harte feliciteren met het honderdjarig bestaan. Als burgemeester ga ik vaker op bezoek bij honderdjarigen om hen te feliciteren, dus dat doe ik ook op de open dag op 26 juni.’’
Regio – Sinds 1 september wordt in Veiligheidsregio Noord-Holland-Noord tijdens een proefperiode een drone ingezet om natuurbranden te ontdekken. Vanuit de lucht kan het met infraroodcamera uitgeruste toestel onder andere branden opsporen. Ook kan men zich hierdoor een beeld vormen van de grootte en ontwikkeling van de brand. Veiligheidsregio Noord-Holland Noord werkt hiervoor samen met de Nederlandse dronebouwer Avy en CHC Helicopters Netherlands, die de benodigde mankracht en de vergunningen heeft geregeld om de drone in te kunnen zetten.
In een periode van zes maanden testen de drie partijen of de inzet van drones in het langgerekte duingebied van Noord-Holland-Noord een positieve bijdrage levert aan het bestrijden van natuurbranden. Niels van Roon van CHC Helicopters: ,,Er zijn eerder testvluchten gedaan boven de Veluwe. Nu willen we weten hoe je een goed overzicht kunt krijgen in heuvelachtig duingebied en wat de krachtigere zeewind voor invloed heeft.” Ook moet de verbinding tussen de camera in de drone en de mobiele commando-unit van de veiligheidsregio optimaal zijn, zodat het brandbestrijdingsteam zich direct een goed beeld van de brand kan vormen.
Verbinding met het telecomnetwerk
Een ander punt van onderzoek is de verbinding van de drone met het telecomnetwerk in de regio. Directeur Veiligheidsregio Noord-Holland-Noord Krishna Taneja: ,,Dit is een mooi voorbeeld van hoe overheid en bedrijfsleven kunnen samenwerken en van elkaar kunnen leren. Daarbij is het natuurlijk prachtig als we innovatieve technieken kunnen inzetten om de veiligheid in onze regio te verhogen.”
Voor dronebouwer Avy is het maatschappelijk belang een pluspunt in deze samenwerking: ,,Met onze drones kunnen we branden vroegtijdig herkennen en zo levens redden en schade beperken”, geeft CEO Patrique Zaman aan. ,,We werken momenteel aan een verbeterde versie die met hogere windkracht kan vliegen en waarbij de camera nog beter is gepositioneerd.” De drones kunnen ook ingezet worden om met behulp van de infraroodcamera’s vermiste mensen te vinden. (Foto: aangeleverd)
