Het RIVM heeft aangekondigd dat vanaf maandag het Nationaal Hitteplan in werking gaat. Hierbij wordt voornamelijk gelet op risicogroepen om uitdroging en oververhitting te voorkomen. Het algemene devies: zoek verkoeling en drink genoeg. Met voorspelde recordtemperaturen op maandag en vooral dinsdag, en de hevige bosbranden in Frankrijk en Spanje in het achterhoofd, bereidt ook de rest van West Europa zich voor op de temperatuurstijging.
https://www.ad.nl/binnenland/vanaf-maandag-geldt-het-nationaal-hitteplan-genoeg-drinken-weinig-bewegen-en-s-ochtends-ventileren~afbbf1e8/Klimaatverandering maakte extreme hittegolf in India & Pakistan 30 keer waarschijnlijker (Klimaatverandering blog)
Gastblog van Carolina Pereira Marghidan
Sinds begin maart hebben meer dan een miljard mensen in India en Pakistan te maken gehad met een extreme hittegolf. In India was dit de warmste maart ooit gemeten; in Pakistan de warmste maart in 61 jaar en daar werden meerdere all-time records gemeten. Temperaturen in maart en april kwamen op veel dagen boven de 45 °C uit en liepen zelfs op tot de 51 °C. Ook was het ontzettend droog, in maart er viel in India 71% en in Pakistan 62% minder regen dan normaal. Hoewel India en Pakistan regelmatig hoge temperaturen ervaren voorafgaand aan het moessonseizoen, kwam deze hittegolf ongewoon vroeg, strekte zich uit over een enorm oppervlak (bijna 70% van India en 30% van Pakistan), en duurde extreem lang (nog steeds bezig in sommige delen) – wat zorgde voor verreikende en ingewikkelde maatschappelijke effecten.
Door klimaatverandering nam de kans op deze hittegolf toe met een factor 30, volgens een nieuwe attributiestudie van het World Weather Attribution (WWA) initiatief, waar het KNMI onderdeel van is. Daarnaast zou een dergelijke hittegolf ongeveer 1 °C koeler geweest zijn in een pre-industrieel klimaat. De klimaatwetenschappers hebben beschikbare data vergeleken met 20 klimaatmodellen met temperatuurgegevens van de afgelopen decennia. Resultaten laten zien dat bij een wereldgemiddelde opwarming van +2 °C, hittegolven zoals deze 2 tot 20 keer waarschijnlijker, en 0.5 tot 1.5 °C heter zullen zijn vergeleken met 2022. Dat betekent dat bij een opwarming van +2 °C, de kans van deze hittegolf (nu geschat op eens in de honderd jaar) stijgt naar een kans van eens in de 5 tot 50 jaar. Deze resultaten zijn waarschijnlijk conservatief omdat temperatuurdata maar beschikbaar zijn voor een relatief korte periode. De meeste data komen van KNMI Climate Explorer.
Complexe gevolgen en samengestelde risico’s
De extreme hittegolf die over India en Pakistan strekte raakte vele verschillende sectoren van de maatschappij. De visualisatie in Figuur 1 laat al deze relaties zien en geeft ook weer dat de effecten van een hittegolf ingewikkeld en onderling verbonden met elkaar kunnen zijn, waardoor de volledige omvang moeilijk te bevatten is.
Figuur 1. Conceptueel diagram van de complexe interacties en gevolgen van de hittegolf in India & Pakistan, 2022 (Bron: Figuur 9 van WWA, 2022, door Carolina Pereira Marghidan)
Er zijn in totaal minstens 90 hitte-gerelateerde sterfgevallen gemeld, maar de daadwerkelijke cijfers zullen ongetwijfeld vele malen hoger liggen. Dat komt door de vertraging tussen de gebeurtenis en het moment waarop sterftecijfers beschikbaar zijn, die vervolgens moeten worden vergeleken met de verwachte sterfte voor die periode van het jaar (zonder hittegolf). Daarnaast leidde deze hittegolf tot overbelaste ziekenhuizen, inkomensverlies, verminderde werkuren, gemiste schooldagen, bosbranden en overstromingen door smeltende gletsjers. De vraag naar stroom nam aanzienlijk toe (o.a. door gebruik van airconditioning), waardoor er grote elektriciteitstekorten ontstonden – India’s grootste elektriciteitstekort in 60 jaar. Dit zorgde er bijvoorbeeld voor dat ziekenhuizen en bewoners op kritische momenten beperkt gebruik konden maken van koelsystemen. De hitte verwoestte ook grote hoeveelheden van de tarwe-oogsten (geschat op 10-35% vermindering in gewasopbrengsten), wat ervoor zorgde dat India geen graan meer kon exporteren maar dit nodig had voor zichzelf – precies op het moment dat de mondiale tarwemarkt onder druk staat door de Russische invasie in Oekraïne. De volledige omvang van de gevolgen van deze hittegolf zullen pas in de komende maanden beter worden begrepen.
Het is niet alleen de hitte; ook blootstelling en kwetsbaarheid spelen een rol
De risico’s en effecten van een hittegolf zijn niet alleen het gevolg van een bepaalde hoge temperatuur. Ook de blootstelling aan die extreme hitte en de kwetsbaarheid van mensen en systemen (en al het andere wat risico loopt, bijvoorbeeld dieren, infrastructuur) spelen hierbij een belangrijke rol.
Tijdens deze hittegolf was de blootstelling enorm groot: India en Pakistan zijn bij elkaar ongeveer 100 keer het oppervlak van Nederland. Bovendien bevat de metropool Delhi in India al bijna 2 keer zo veel mensen als heel Nederland (maar liefst 32 miljoen). Daarnaast zijn kwetsbare groepen onevenredig benadeeld. Dit zijn mensen die minder vermogen hebben om met hitte om te gaan (bijvoorbeeld door makkelijk toegang te hebben tot koele ruimtes, schaduw, en water). Dit zijn onder andere dagloners zoals straatverkopers, constructie- en landbouwarbeiders, riksja-chauffeurs, huishoudens met een laag inkomen en daklozen. Fysiologische factoren spelen ook een rol in kwetsbaarheid: ouderen, jonge kinderen en mensen met chronische of psychische aandoeningen lopen meer risico.
Als ik het over kwetsbare groepen heb, klinkt het misschien alsof ik het heb over een soort kleine minderheid van mensen. Maar eigenlijk gaat dit over een héle grote groep mensen. Wereldwijd wordt de groep die zeer kwetsbaar is voor klimaatverandering geschat op ongeveer 3.3 – 3.6 miljard mensen, oftewel bijna de helft van de wereldbevolking. In India en Pakistan werkt 80% en 71% respectievelijk in de informele economie, en ongeveer de helft van de arbeiders in India werkt buiten. Deze mensen hebben vaak geen andere keuze dan te werken in de ondraaglijke hitte. Daarbovenop zijn dit vaak dezelfde groepen mensen die ook door de Coronapandemie onevenredig benadeeld zijn.
Warmte-gelijkheid (ofwel “heat equity”) verwijst naar het recht op een thermisch-veilige binnen- en buitenomgeving. Verschillen in blootstelling en kwetsbaarheid zorgen ervoor dat sommige mensen zoals dagloners en boeren, verhoogde nadelige effecten ervaren vergeleken met anderen in dezelfde regio. Het is daarom belangrijk om beleid en praktijken te ontwikkelen om het risico van hitte te verminderen, die gefocust zijn op de ongelijke verdeling van hitte risico’s over groepen in dezelfde gemeenschap of stad.
https://klimaatverandering.files.wordpress.com/2022/06/gettyimages-1240705786-2048x2048-1.jpeg?w=500
Figuur 2. Een Edhi-vrijwilliger giet water op een voetganger langs een straat in Karachi, Pakistan op 16 mei 2022. (Foto door Rizwan Tabassum/AFP via Getty Images) (Voor meer foto’s: de hittegolf in foto’s)
Attributiestudies: een snel groeiende tak in de klimaatwetenschap
De WWA bestaat uit een internationale groep klimaatwetenschappers. De samenwerking binnen deze groep is absoluut essentieel voor het uitvoeren van dergelijke snelle attributie studies. Tijdens zo’n snelle studie delen we data, simulaties, media berichten, wetenschappelijke artikelen, en ideeën met elkaar. We lezen meerdere keren over elkaars werk, zodat potentiële onjuistheden worden gesignaleerd. Daarnaast delen we veel perspectieven en beslissen we over de belangrijkste conclusies van de studie.
Door gebruik te maken van peer-reviewed methoden, proberen we op een systematische en herleidbare manier de vraag te beantwoorden: was deze recente, impactvolle ramp beïnvloed door klimaatverandering? Zo ja, hoe groot was de rol van klimaatverandering in het versterken van de waarschijnlijkheid of intensiteit van de extreme weersomstandigheid? (Dat de resultaten zo snel beschikbaar worden gesteld (binnen enkele weken na zo’n ramp) is erg van belang. Dat is nuttig voor het publiek en overheden om klimaatextremen en risico’s beter te begrijpen en vervolgens weloverwogen keuzes te maken over klimaatplannen en strategieën, wanneer de ramp nog relevant en onder de aandacht is (Zie ook eerdere blogposts over de hittgolf in Europa van 2019 en die van Noord-Amerika van 2021, en over attributiestudies in het algemeen).
Kunnen we ons (beter) voorbereiden op extreme hitte?
Hitte-actieplannen worden steeds vaker opgezet in landen en steden wereldwijd, vaak als gevolg van een impactvolle hittegolf in een bepaald gebied (zoals veel Europese landen deden na de dodelijke hittegolf in 2003). Dit zijn belangrijke en effectieve plannen die verschillende korte- en lange-termijn acties vastleggen om de risico’s van hittegolven te verminderen. De stad Ahmedabad in India was de eerste stad in India die zo’n plan heeft opgezet in 2013, dat geschat wordt jaarlijks 1,190 hitte-gerelateerde sterfgevallen te vermijden. Inmiddels hebben 130 steden in India en Pakistan vergelijkbare hitteplannen ontwikkeld.
Desalniettemin is het zorgwekkend dat hitte en de gevolgen ervan nog steeds nauwelijks onderzocht en/of gerapporteerd worden in lage- en midden-inkomenslanden. Zonder zulke basisinformatie is het erg moeilijk om de kenmerken en omvang van een hittegolf in lokale context te begrijpen, en dus om passende maatregelen te nemen. We weten dat hittegolven wereldwijd extremer worden en steeds vaker voorkomen, en dat die zullen leiden tot menselijk lijden en economische schade. Hoe langer we doorgaan met het uitstoten van broeikasgassen, hoe moeilijker het zal zijn, én hoe meer geld het zal kosten om ons aan te passen.Wie zullen deze verliezen lijden? Hoeveel adaptatie is mogelijk? Hoe ambitieus willen we zijn in het beperken van mondiale opwarming?
Carolina is een MSc student aan de faculteit Geo-Information Science and Earth Observation (ITC), Universiteit van Twente en co-auteur van WWA studie (V&E Sectie).
https://klimaatveranda.nl/2022/06/01/klimaatverandering-maakte-extreme-hittegolf-in-india-pakistan-30-keer-waarschijnlijker/‘Kans op extreme hittegolf als in India dertig keer groter’ (NOS Binnenland)
Door opwarming van de aarde is volgens wetenschappers de kans dertig keer groter op een extreme hittegolf, zoals recent in India en Pakistan. Deze hittegolf was ook een graad kouder geweest als we nog leefden in een pre-industriële wereld, zonder grootschalige uitstoot van broeikasgassen, concludeert de internationale onderzoeksgroep World Weather Attribution Group (WWA).
De hitte in India en Pakistan is ongeëvenaard. India had in 121 jaar tijd nog nooit zo'n hete maand maart, en in Pakistan was het in april heter dan ooit. Daar werd het 51 graden. Naar schatting zijn minstens 90 mensen als gevolg van de extreme hitte overleden, schrijft de WWA.
Modellen vergelijken
Door beschikbare data te vergelijken met diverse modellen, heeft de WWA uitgerekend in hoeverre de opwarming van de aarde hierbij een rol heeft gespeeld. In totaal zijn er twintig klimaatmodellen gebruikt met gegevens over maart en april van de afgelopen decennia. Volgens de wetenschappers wordt daaruit duidelijk dat zo'n extreme situatie zich nu veel sneller voordoet, met hogere temperaturen.
Ook zal het in de toekomst vaker voorkomen. Momenteel is de aarde 1,2 graden opgewarmd en zodra dat oploopt tot 2 graden, zal volgens de WWA zo'n extreem weerfenomeen niet eens in de honderd jaar voorkomen maar eens in de vijf jaar.
De hittegolf in India in beeld:
Eerder al schreef de groep onderzoekers dat in principe elke hittegolf door de opwarming van de aarde intenser en waarschijnlijker is geworden.
De extreme temperaturen in Zuid-Azië hebben verregaande gevolgen. Duizenden mensen zijn erdoor ziek geworden, schrijven de wetenschappers. Er zijn bosbranden en overstromingen door smeltend gletsjerijs. Door de hoge temperaturen valt de oogst zo tegen, dat de Indiase regering een exportstop voor graan heeft ingelast.
Waarschuwingen
De gevolgen worden het hardst gevoeld door de armste delen van de bevolking, schrijven de onderzoekers. Zij moeten naar buiten om te werken en hebben geen toegang tot elektriciteit en airco's.
Omdat dit soort extreme hitte door klimaatverandering vaker zal voorkomen, zijn nationale hitteplannen essentieel. Volgens de onderzoekers hebben India en Pakistan veel vooruitgang geboekt met het invoeren van waarschuwingssystemen en meer capaciteit in ziekenhuizen om hitteslachtoffers te behandelen. Hierdoor zouden al duizenden levens zijn gered.
In deze video legt NOSop3 uit hoe het klimaat altijd al veranderde, maar in het heden zorgwekkend snel. En hoe ziet de toekomst eruit?
https://nos.nl/l/2429991De wereld staat in de fik en wij hebben niet eens een regering (Greenpeace)
Het is bijna vijf maanden sinds de Tweede Kamerverkiezingen en er is nog steeds niets wat maar een beetje lijkt op een nieuw kabinet. Riep Rutte eerst nog dat er een snelle formatie zou komen, inmiddels is de formatie zo’n beetje met zomervakantie en blijft Nederland stuurloos achter. Ondertussen stort het ene na het andere slechte klimaatnieuwsbericht zich over ons uit. De wereld staat in de fik en wij hebben niet eens een regering.
Soms lijkt de klimaatcrisis misschien een crisis in slow motion. Daar is niks van waar natuurlijk. Maar terwijl eilanden langzaam verdwijnen door een stijgende zeespiegel en de ijskappen in Groenland met schrikbarende snelheid smelten, dachten we in Nederland veilig te zijn achter onze dijken. Nederland waterland. Onze politici voelen er in ieder geval niet zo’n haast bij en blijven oeverloos polderen voor het klimaat zonder de broodnodige urgente actie te ondernemen.
De watersnood in Limburg was dan ook een pijnlijke confrontatie met de nieuwe realiteit. We weten inmiddels dat honderden Limburgers de komende maanden nog niet terug naar huis kunnen. Weerman Gerrit Hiemstra twitterde:
Voor iedereen die zich afvraagt of de extreme regen in Limburg, de Ardennen en het aangrenzende deel van Duitsland met #klimaatverandering te maken heeft, het antwoord daarop is "ja". In de klimaatscenario's 2014 van het @KNMI, is al gewezen op een toename van extreem weer. 1/n
— Gerrithttps://s.w.org/images/core/emoji/13.0.1/72x72/2b55.png
Hiemstrahttps://s.w.org/images/core/emoji/13.0.1/72x72/1f430.png
(@GerritHiemstra) July 14, 2021
Premier Rutte gaf morrend toe dat de gebeurtenissen inderdaad in het licht van klimaatverandering moeten worden gezien.
Actie is nú nodig
Maandag komt er er een nieuw rapport van het IPPC, het wetenschappelijke klimaatpanel van de Verenigde Naties. Zij vegen eens in de zoveel jaar alle nieuwe kennis over de klimaatcrisis bij elkaar en delen hun bevindingen. En guess what? De klimaatcrisis voltrekt zich sneller en genadelozer dan we al dachten. De hevige regen in Limburg, Duitsland en België, de extreme hitte in Noord-Amerika en de bosbranden wereldwijd, allemaal slechts het topje van de ijsberg. IPCC is duidelijk: we hebben actie nodig, en wel nu.
We mogen hopen dat dit belangrijke rapport de Nederlandse politiek eindelijk wakker schudt, want er lijkt nog steeds te weinig besef van deze gigantische crisis. Voor de zomer ging het in stoffige Haagse vergaderzalen vooral over wie er met wie wil regeren. Over onze kwetsbare natuur en ons fragiele klimaat werd nauwelijks gesproken. Dat terwijl de CO2-uitstoot terugkeert naar de hoeveelheden van voor corona. Alsof de wereld niet tegelijkertijd in brand én onder water staat.
Ondertussen dansen Rutte en Kaag nu om elkaar heen. Zij leveren een stuk af dat de aanzet moet zijn tot het regeerakkoord. Een belangrijk moment, want gaan we straks zien dat de Nederlandse overheid de klimaatcrisis eindelijk als crisis gaat behandelen? Van slow motion naar fast-forward?
Het zal wel moeten. Een nieuw kabinet moet in het regeerakkoord antwoord geven op dit rapport van IPCC. En dat kan maar één antwoord zijn: hogere klimaatdoelen en eindelijk een klimaatkoploper durven zijn. De wetenschap verdient het dat er naar hun wanhoopskreet wordt geluisterd. De verlossing moet er komen. Uiteindelijk is er geen dijk, geen dam, geen hitteplan en geen brandweerauto die ons allemaal kan redden. Alleen echt leiderschap kan het tij keren. Dus dat is wat we nu mogen verwachten, niets meer en niets minder.
https://www.greenpeace.org/nl/klimaatverandering/47306/de-wereld-staat-in-de-fik-en-wij-hebben-niet-eens-een-regering/Jouw hitteplan: pas op met ijskoud water, leg een paraplu in de auto en er is een smogalarm (Telegraaf Binnenland)
Neem water en een paraplu mee voor in de auto en pas op met een duik in het water. Onderkoeling ligt op de loer, ondanks deze tropische temperaturen.
1. Onderkoeling terwijl het zo warm is?
Ja, waarschuwt de Reddingsbrigade Nederland. Ondanks de hoge buitentemperatuur, kan het buitenwater nog koud zijn nu. Als het water 14 graden of kouder is, kunnen zwemmers al onderkoeld raken. Verkramping kan optreden, waardoor het lastig is terug te zwemmen. Diep het water in gaan is daarom nog even niet verstandig, aldus de reddingsbrigade. Een beetje plonsen om af te koelen, kan natuurlijk wel.
2. Nog meer om rekening mee te houden?
Neem een flesje water en een paraplu mee als je met de auto op pad gaat, laat Rijkswaterstaat weten. De komende dagen neemt Rijkswaterstaat extra maatregelen vanwege de hoge temperaturen. Het hitteprotocol is in werking gesteld. Dit betekent dat extra materieel wordt ingezet zodat automobilisten met autopech snel naar een koele plek worden gebracht. ,,Het asfalt wordt namelijk nog veel warmer, dus temperaturen lopen nog verder op bij de snelweg’’, aldus woordvoerder Suzanne Maas. ,,Met autopech, moet je vanwege de veiligheid altijd de auto uit. Maar vaak is er geen schaduw langs de weg. Daarom zorgen we dat je snel wordt opgehaald om op een veiligere, koelere plek te wachten op hulp.’’ Deze maatregelen gelden vooralsnog niet voor de provincies Friesland, Groningen en Drenthe.
3. Wat betekent de hitte voor onze gezondheid?
Veel is natuurlijk wel bekend: drink genoeg water en smeer je regelmatig in met zonnebrand. Bescherm jezelf tegen de brandende zon. Maar wat minder bekend is, is dat mensen met longklachten het de komende dagen extra zwaar kunnen krijgen en zich benauwder kunnen voelen. Door de hitte en het ontbreken van wind, is er een smogalarm, aldus het RIVM. Schadelijke stoffen en stikstof blijven in de lucht hangen. Wie longproblemen heeft, kan beter geen zware inspanning verrichten en doet er verstandig aan zoveel mogelijk binnen te blijven.
4. Kunnen we nog iets doen voor de dieren?
Dierenambulances en dergelijke blijven waarschuwen: bescherm huisdieren tegen de hitte. Laat zeker geen honden in de auto, al is het maar voor heel even. Ze kunnen hier niet tegen. Zorg voor schaduw voor schapen, koeien en andere beesten in het weiland. En genoeg water natuurlijk, maar dat spreekt voor zich.
5. Hoe is de hitte voor de natuur?
De brandweer waarschuwt dat er een verhoogd risico op natuurbranden is, door de droogte in combinatie met de hitte. Dit geldt overigens ook voor bermen, aldus Rijkswaterstaat. Sinds gisteren wordt hier extra op gelet. Deze extra alertheid geldt overal, behalve het voor noorden van het land, Noord-Brabant en Zeeland. Onder meer bij de Veluwe patrouilleert een vliegtuigje met extra blusmateriaal. Om de kans op natuurbranden te verkleinen, roepen Rijkswaterstaat en de brandweer recreanten op om extra op te letten in de natuur. Gooi absoluut geen sigarettenpeuken of glas in berm of gras, want hierdoor kan gemakkelijk vuur ontstaan.