De Portugal Post: waarom Don Arturo bij de Volkskrant vertrok (ThePostOnline)

https://tpo.nl/wp-content/uploads/2022/01/de-portugal-post-1.jpg

Bom dia amigas e amigos, ik val maar met de deur in huis: ik stapte eind december vorig jaar op bij de Volkskrant vanwege een schandalig artikel van ene Julien Althuisius, getiteld Paradijs Portugal. Ik wist eigenlijk weinig over de beste man, behalve dat hij voor de Volkskrant geestige stukjes over televisie schrijft, papadagen heeft en een paar maandjes in Portugal heeft gewoond. Ik kom hier zo op terug, want ik wil u graag wijzen op de schitterende rubrieken die deze kakelverse Portugal Post u vandaag weer gratis ende voor nakkes nada schenkt:

Wadden-alcoholisme

Onze ombudsvrouw Laetitia vertelt u alles wat u wilde weten over autootjes kopen in de Algarve, maar nooit durfde te vragen. Daarna geeft Raul Joder, onze kersverse Spanjeman, een mini masterclass over het poepgebeuren in campers en tot slot behandelt uw vertrouwde digitale dokter in de Algarve, de heer Kildare, het alcoholisme onder expats in Portugal, een ernstige kwaal die doet denken aan het Wadden-alcoholisme. Mensen pakken de boot naar Vlieland ‘s morgens om 7 uur en zien dan al die eilanders Berenburg en Juttertje zuipen bij de koffie en dan denken ze: hé, dat wil ik ook, dat kapitein Rob-gevoel! In de Algarve keren de noeste zeebonken bij het ochtendgloren terug naar de kust, met tonijn (of hasjiesj uit Marokko), en dan nemen ze een lekker pikketanussie bij de koffie. In Spanje heet zulks een carajillo, hier noemen ze dat ook wel matar os bichos: het ongedierte doden. De kaaskop op zijn gifgroene crocs en in driekwartsbroek (en zij met een kortpittig kapsel), denkt dan: heee, wat leuk, je kan hier gewoon een glazen ontbijtje nemen. Maar die zeebonken hebben de hele nacht gewerkt en de kaaskop komt net uit zijn sleurhut vol aardappels en blikken kapucijners gekropen.

Doneer aan TPO

Enfin, dokter Kildare gaat u straks waarschuwen voor Algarve-alcoholisme.

Niet genoemd

Julien Althuisius dus, de man die mij wegjoeg bij de Volkskrant. Gelukkig was dhr. Nijman van het jongerenblog GeenStijl zo aardig om mij op te vangen en mag ik nu voor hem op safari door Eurabia.

De televisierecensent heeft het in zijn essayette, die hij reeds in december schreef en die ik kon lezen omdat ik toegang had tot het DNR-computersysteem van De Persgroep, over de keerzijde van magnetische werking van Portugal op Nederlanders. Prima hoor, maar dan volgt de zin die leidde tot mijn spontane opstappen bij de Azijnbode (zoals mijn vriend Rob Hoogland het gezaghebbende dagblad altijd zo respectloos noemt, en leest hier gratis onze Foute Jongens-briefwisseling over emigreren naar de Algarve).

Portugal heeft een grote aantrekkingskracht op Nederlanders, die in navolging van onder anderen Gerrit Komrij en Louis van Gaal naar het Zuid-Europese land trekken.

IK WORD GODVERDOMME NIET GENOEMD!

Ik, die tien jaar lang week in week uit de lotgevallen van de Nederlander in Portugal beschreef, in totaal 500 cursiefjes over saudades! En dan noemt die televisierecensent die twee weken op polsbandjesvakantie in Albufeira was wel mijn boezemvrienden Gerrit Komrij (dat de herinnering aan de geestelijke vader van de Portugal Post tot een zegen mag zijn) en Louis van Gaal.

MAAR MIJ NIET! SORRY DAT IK BESTA, AMIGO!

Pfff, ik moest even in een papieren zakje blazen hoor, zo kwaad kan ik worden over zulks. Ik word mijn hele leven al genegeerd maar daar wil ik u niet mee lastig vallen, nu in ieder geval even niet!

Pero bueno.

Kloosrieden

Laten we heel in het kort de essayette van de televisierecensent van de Volkskrant kloosrieden.

Paradijs Portugal begint heel idyllisch, ik dacht even aan Simon Vestdijk en Heinz G. Konsalik.

“Het gevoel is het hevigst zo rond midden januari, als het grijs van buiten is doorgedrongen tot het binnenste. Als de dagen monotoon, donker en koud zijn. Als het enige doel van naar buiten gaan is om zo snel mogelijk naar een ander binnen te komen. Als alle gezichten bleek zijn en druipen van snot en chagrijn. Dan klinkt de lokroep van een ander leven het hardst. Het denderen van de Atlantische Oceaan. Het ruisen van de naaldbomen. De geur van eucalyptusbossen. De warme genade van de winterzon. De eerste hap uit een pastel de nata. De louterende werking van helemaal verrot gescholden worden op een rotonde.”

Goed, alle clichés over mijn patrie de cœur zijn gebruikt, en dan komt de aap uit de mouw, want de televisierecensent van de Volkskrant schrijft vervolgens:

“Portugal. Het beloofde land. In 2019 woonde ik er tijdelijk met mijn gezin en sindsdien droom ik bij elke wolk voor de zon van een terugkeer.”

De beste man is gewoon gefrustreerd dat hij eventjes mocht proeven aan mijn geweldige land en dat hij nu drie hoog achter in Amsterdam-west woont!

Dan volgt er een hele reek voor- en nadelen over het wonen in Portugal, opgetekend door anonieme Nederlanders zoals ‘de surfer’. Dat is een bekende journalistieke truc.

Tapijtjesverkoper ‘Ali’

Zo citeerden Nederlandse Midden-Oosten-correspondenten vaak de 18-jarige tapijtjesverkoper ‘Ali’ in Oost-Jeruzalem die zijn naam liever niet in de krant heeft; de zakenman die regelmatig in Teheran, Bagdad en Damascus komt en natuurlijk de eeuwige taxichauffeur, die in elke op hotelkamers geschreven reportage opduikt als een deus ex machina.

Althuisius:

“Zo gering als de culturele invloed, zo groot is de economische impact van de nieuwe generatie migranten op het Portugese leven. ‘Rijke buitenlanders met veel meer koopkracht kopen huizen en grond, waardoor de prijs van onroerend goed wordt opgedreven’, signaleert Esteves. Een fenomeen dat andere landen en steden waar veel expats zich vestigen ook kennen. Maar er is een belangrijk verschil tussen expats in Nederland en expats in Portugal. Het verschil in financiële slagkracht van een expat en een inwoner van Portugal is enorm. Het Portugese minimumloon ligt rond de 700 euro per maand; het gemiddelde loon is slechts een paar honderd euro per maand meer. En dan komt de buitenlander met zijn salaris uit Nederland, Duitsland of Engeland.

Het gevolg is dat de armste Portugezen het zich niet meer kunnen veroorloven huizen te kopen of te huren.’ Tegelijkertijd zorgen al die buitenlandse investeringen er wel weer voor dat oude en vervallen huizen worden opgeknapt en de grond beter wordt onderhouden (‘denk aan het planten van boomgaarden of het aanleggen van groentetuinen’), met als gevolg, zegt Esteves, dat er zelfs bosbranden in de zomer voorkomen worden. Ook veel lokale winkels varen wel bij het geld en de koopkracht van de buitenlanders. Maar ook dat, zegt Esteves, heeft een keerzijde: ‘Het kan tot inflatie leiden omdat verkopers beseffen dat ze hun goederen tegen een hogere prijs kunnen verkopen.'”

Uiteindelijk komt het er op neer dat alles de schuld van de expat is. U moest eens weten hoe ik de horeca in Portugal gespekt heb, de afgelopen tien jaar, heer Althuisius!

Ik gedraag me in de regel (vooruit, ik bezoek sporadisch krekhuisjes met eenbenige, non-binaire kommersjele sekwerkers) als een vlieg op de wand, heb net keurig mijn booster gehaald en ik spreek gewoon Portugees met de Portugezen.

Ombudsvrouw Laetitia

Echt, het schuim staat wederom op mijn muil, en ik wou deze Portugal Post vrolijk houden, dus daarom geef ik nu het woord aan onze ombudsvrouw Laetitia, die u vast nog wel kent van haar woeste Tupperware-parties in Amsterdam-zuid.

 

Artikel gaat verder na afbeelding.

https://tpo.nl/wp-content/uploads/2022/01/download-2-1.jpeg

 

De Portugal Post presenteert:

tromgeroffel….

Laetitia!

Auto’s zijn duur in Portugal, vrienden. En een tweedehandsje al helemaal. Voor een Fiat Puntootje van 20 jaar oud durft men in de Algarve gerust tegen 3000 euro te vragen. Neem dus liever je eigen auto uit Nederland mee en verhuis deze met je inboedel naar het zonnige zuiden zodat je de torenhoge importheffingen kunt omzeilen. Want ja, lieve mensen, voor het invoeren van een gebruikte auto heeft Portugal z’n eigen belastingregels. Ondanks Europese afspraken hierover, kunnen de kosten hierbij flink oplopen. Vrienden van mij betaalden voor hun Volvo V70 van 8 jaar oud 10.000 euro importheffing om deze op een Portugees kenteken te schrijven.Wat doe je dus als je een tweedehands auto nodig hebt: dan ga je naar een erkend autobedrijf of naar een erkende dealer of surf je naar de prima website MSCAR.

Uw vrienden van de belastingen

Laat je niet verleiden door de vele autohandelaren langs de N125 of de mooie aanbiedingen op OLX of andere platforms. Het kan je een hoop gedoe schelen. Welk gedoe, hoor ik u denken. Welnu: er kan nog een lening op de auto zitten. De meeste Portugezen hebben een auto op afbetaling afgesloten bij een verzekering die de autohandelaar of dealer heeft aangeboden. De financiering staat dus niet op naam van de eigenaar van de auto maar staat op het kenteken. Als je pech hebt neem je die financiering over als je niet goed hebt opgelet. Als er nog schulden op de auto zitten, moet jij als nieuwe eigenaar zorgen dat de vorige eigenaar (de dealer of de eigenaar daarvoor) die schulden alsnog gaan aflossen.

Ook niet onbelangrijk; zitten er nog bekeuringen op de auto? Deze zijn namelijk niet persoonlijk in Portugal. Check vervolgens ook bij Finanças (uw vrienden van de belastingen), of het kenteken nog op de naam van de vorige eigenaar staat. Alles is hier mogelijk! Check ook de kilometerstand want daar wordt enorm mee gerommeld. Dat checken kunt u doen op het portaal Sapo.

Collectieve verzekering

Nog een valkuil: de autohandelaar heeft een collectieve verzekering op zijn hele wagenpark en vertelt je dat de auto is verzekerd. Eenmaal gebeld met de betreffende verzekering blijkt jouw auto helemaal niet op kenteken te zijn verzekerd en rijd je rond in een onverzekerde auto. En koop geen auto die ouder is dan het jaar 2000 anders mag je bijvoorbeeld Lissabon niet in. Koop een diesel als je je auto nog een keer wil verkopen. Portugezen houden niet van benzineauto’s.

Een hele nieuwe auto uit Nederland invoeren kan alleen als deze minstens een jaar op jouw naam staat.

Heb je na bovenstaande nog zin in een tweedehands auto? Kijk dan vooral ook op Facebook naar aanbiedingen van expats die hun auto om allerlei redenen (teruggaan naar land van herkomst, sterfgeval, scheiding etc.) wegdoen. Soms zitten er pareltjes tussen.

RAÚL DE SPANJEMAN

 

Artikel gaat verder na afbeelding.

https://tpo.nl/wp-content/uploads/2022/01/20200403_165603-1024x720-1.jpg

 

Queridos amigos y amigas de la península Ibérica, ¡buenos días! Staat u mij toe mijzelf, summier, aan u voor te stellen. Mijn naam is Raúl, maar liever sta ik bekend als jullie ‘mannetje in Spanje’. Als vakantiecoach en allround technofiel sta ik al bijna twintig jaar Tena-gerechtigde Nederlandse reizigers met raad en daad bij. En hoewel mijn werkgebied zich aan de andere zijde van het Iberisch schiereiland bevindt, op veilige afstand van jullie geliefde Algarve: de kleine probleempjes en twijfels die jullie leven zuur maken zijn hier precies hetzelfde.

Zo sneed uw geliefde digitale huisdokter Kildare vorige week een welbekend probleem aan dat ook in de camper– en caravanwereld tot grote problemen kan leiden. En dan bedoel ik niet het ongezien op een strand of parkeerplaats de tank van de porta potti legen. In een gemiddelde camper/caravan is reeds een ‘toilet’ ingebouwd. Zo’n plastic pot in een plastic kamertje waarin je je kont niet kunt keren en je volledig aan claustrofobie ten onder kunt gaan als bij de natte lunch een niet al te verse mossel zijn definitieve rustplaats tegemoet gezwommen is via uw slokdarm.

U heeft een beeld? Goed zo.

Om één en ander redelijk geurvrij af te handelen, althans met een minimum aan reukoverlast, raadt de fabrikant aan om chemicaliën, van zijn merk want de rest is rotzooi, in het spoelwater én in de opvangtank te gooien.

Vlokken

Nu weet ik van een mannetje hier in de buurt die veel met caravans rotzooit dat je dat spul dus nooit in je spoelwater moet doen omdat het kan gaan ‘vlokken’ en een zwarte drabbige substantie gaat vormen die je toiletpomp laat vastlopen waardoor je pomp smelt of je zekering doorbrandt. En dán heb je een mannetje nodig die dat weer voor je oplost.

Twee tips derhalve die uw verblijf op het Iberisch schiereiland zullen veraangenamen; houdt uw spoelwater helder– in geval van voedsel uit zee, geef het een lekker wijntje mee. Mocht u Ibérica tot een definitieve verblijfplaats willen kiezen maar is een villa of een bungalow te hoog gegrepen, bekijk dan dit filmpje, een soort van tiny house met Frans Bauer vibe. U zult zich direct thuis voelen!

Volgende week tips aangaande tuinieren op de camping, en voor nu: adiós!

DE DIGIDOKTER VAN DE PORTUGAL POST: DOKTER KILDARE

 

Artikel gaat verder na afbeelding.

https://tpo.nl/wp-content/uploads/2022/01/778377.jpg

 

Bom dia, waarde TPO-fans en ander olijk lezersvolk!

Allereerst natuurlijk bedankt voor al uw vrolijke reacties op mijn vorige dia en rhee column én uw eigen met kleur en geur omschreven plee-ervaringen! Uw bijdragen werden door uw immer zeer geëngageerde Dr. James uiteraard in dankbaarheid ontvangen!

Behalve dan de scheldkanonnade van een fietsenverhuurder lieve lezers, maar je kunt het nooit iedereen naar de zin maken nietwaar? Het leek wel een dronkaard zoals de rijwielhersteller tekeer ging tegen uw doutore die uiteraard enkel en met verve en zoals altijd vol van goede bedoelingen verslag deed van zijn treurniswekkend leven onder de zon!

Apropos, nu het woord dronkaard is gevallen, ik kan u verzekeren dat de vrijetijds geproduceerde alcoholdampen niet alleen tijdens het Brabantse carnaval, op ‘s Neerlands Waddeneilanden en door de Drentse routefietsers een wijd en brede verschijning zijn geworden, beste fans! Integendeel, het Algarviaanse overwintervertier is er ook ruimhartig door beneveld en daarnaast, last but not least, de expats in hun kleurige casa-met-piscina (zwembad) onderkomens of hun balkonnetje met zeezicht, doen ook stevig hun best de Portugese alcoholindustrie hun gouden tijden te laten herleven!

Doctorandus Van Amerongen memoreerde in zijn column van vorige zondag al over ome Kees in zijn sleurhut en de gezelligheid van Nederlandse frikandellen, kroketten en Coebergh met ijs in het Algarviaanse Monte Gordo en Quarteira en geloof me amigas e amigos dat waren slechts voorbeelden uit een groot scala van partymogelijkheden waarbij de ‘oergezellige’ NCA (Nederlandse Club Algarve, ‘Belgen ook welkom’) feestjes van koek- en haringhappen verbleken beste vrienden! (Wist u overigens dat in Nederland de meeste alcoholisten in Bergen (NH) en Laren (NH) wonen? En waaronder de 18 plussers daar maar liefst 13% als alcoholist wordt aangeduid?)

Zwitserleven-gevoel

Zoals bekend vloeit in de Algarve en omstreken het Zwitserleven-gevoel tijdens de 4000 jaarlijkse zonuren regelmatig en groots over de terrassen en (en vooral) rijkelijk door de meestal op-één-pootje-staande glazen!  Waar zouden we zijn zonder een goed gevuld glas wijn lijkt het motto onder de zon.  En het Vino vino, waar blijft de wijn van Imca Marina schalt hier dan ook regelmatig over de boulevards en pleinen bij monde van de liefhebbers van voornoemde spiritualiën.

Diezelfde Algarve wordt overigens ook wel het Europese California genoemd, maar dan voor tachtigplussers met plasgootjes en prostaatproblemen beste vrinden, maar dat is andere smerigheid!

Nou ziet uw doutore u al glimlachen en vanuit uw koude kikkerland verlangens koesteren naar Europese alcoholische genotsgelijkheid met de Iberisch zongebruinde mazzelaars beste fans, we leven tenslotte in één grote EU en een Rij-en-air tikketje kost maar een paar tientjes nietwaar!  Echter, lieve leesgenieters, de addertjes (in de vorm van Policia uniformizada) zitten hier niet onder het gras, maar staan met regelmaat langs de kant aan de E125, de dodenweg langs de kust waarover uw medico al eerder schreef en de nodige minder leuke bloederige herinneringen aan heeft. En die uniformes staan er niet ten overvloede, beste dorstlessers, want in Portugal is alcohol nog steeds doodsoorzaak nummer één in het verkeer!

Om uw enige duiding te geven over de regelgeving rondom het gedistilleerd hier in zonnig tasjes en t’rasjesland:

Rijontzegging

De maximale norm voor alcohol in Portugal in het frequent aan u gepresenteerde blaaspijpje is 0,5 promille. Komt u daar boven volgens uw eigen ‘ach vooruit dit wordt de laatste’ protocol, dan kunt u (0,5 tot 0,8 promille) rekenen op boetes tot 1250 kostbare pensioen euries en een rijontzegging van een jaar! Voor de doordrinkers die op twee benen lopen ook moeilijk vinden en het dus met een derde proberen (0,8 tot 1,2 promille) wordt u verrast tot 2500 euro korting op uw spaarrekening én twee jaar rijontzegging.

Komt u bóven de 1,2 promille (en da’s echt niet zo moeilijk als het vloeibaar gezellig is), volgen er zeer hoge boetes, onvoorwaardelijke gevangenisstraf en rijontzegging voor de lengte van drie jaren. Overigens dient u bij alle alcoholoverschrijdingen op te komen draven bij een niet al te vriendelijke rechter!

Kortom: het is niet alles vrolijkheid wat er blinkt op de bodem van uw leeggeslobberd wijnglas in de zon beste dorstlessende especialistas em álcool!

Alcoolismo

En dat is nog niet alles, want ook openbare dronkenschap wordt hier door de policia soepeltjes bestraft met een voorzien van legerschoeisel welgemikte schop onder uw te dikke derrière en met een beetje pech een nachtje kotsen in een betonnen omgeving met stevig afgesloten deur binnen de plaatselijke delegacia de policia, oftwel de politiecel!    Uw medico de férias waarschuwt u graag even!

Ondanks en desondanks dat maakt alcohol natuurlijk ook meer gezondheid achter uw heuptasje kapot dan u lief is. Uw medico ervaart regelmatig dat de onwetendheid op dat gebied groot is, evenals de verleiding tot verslaving (alcoolismo) als je met ledig gemoed en je hobby’s thuis in het kikkerland achtergelaten hebbende in een ver land vertoeft.

 

Artikel gaat verder na afbeelding.

https://tpo.nl/wp-content/uploads/2022/01/image-asset.jpeg

 

Dan komt de schadelijkheid (osmalis de bebida alcool) al snel om de hoek kijken. Zo ontdekte een ‘dat doet mijn man niet’ echtgenote van een (uiteraard) ‘gelegenheidsdrinker’, een halve kubieke meter aan lege drankflessen onder de openhaardhoutopslag beste lezers!

En aangezien lege flessen moeilijk branden wekte dat enige verbazing gecombineerd met vele vragen en werd uw medico rap geconsulteerd als ontwenningstherapeut én relatiegenezer!

Wist u overigens dat zelfs één glas alcohol al zorgt voor verdoving van je hersenen en je remmingen loslaat?

Dit inspireerde Gerrit Komrij, God hebbe zijn ziel, al tot de kleurrijke uitspraak:

“In alcohol kun je alles bewaren behalve geheimen.”

Iets om in herinnering te houden lieve lezers! Overigens is dat ene glas natuurlijk niet de boosdoener, echter uw doutore zit vol met ervaringen van olijke zonbelevers die het dagelijks innemen van alcoholhoudende versnaperingen tot hobby hebben verheven en daarvan zijn de gevolgen niet mals!

Maligniteit

Door zo’n repeterende bezigheid worden dagelijks de lever, nieren, hart en bloedvaten, alvleesklier en darmen behoorlijk belast en bestaat er sterk verhoogde kans op maligniteit, ofwel ernstige ziektes. Die kans stijgt overigens exponentieel met uw leeftijd, waarbij de wetenschap ons vertelt dat de gemiddelde levensverwachting van een stevige hobbydrinker met een jaar of tien wordt gekort!

Maar hoeveel beste doutore, hoor ik u vragen, mag ik dan tijdens alle olijke vrolijkheid, de sjeu de boel en het haringhappen wél drinken zonder vroegtijdig aan de verkeerde kant van het gras gelegd te worden?

Daarvoor hebben we een algemene regel die aangeeft dat vrouwen maximaal zeven glazen ‘veilig’ per week kunnen nuttigen en mannen veertien glazen. Nu hoort uw geneesheer natuurlijk regelmatig dat er bij u thuis slechts zeer zelden meer gedronken wordt dan dat, maar uit ervaring weet uw especialista ook dat de laatste leugen de wereld nog niet uit is!

Dus adviseert uw thuisdokter dan steevast streepjes op het behang te zetten en alvast te beginnen met blozen. Het ‘ik drink alleen in het weekend’-praatje valt ook onder de flauwekuldiscussie, want bij doorvraag blijkt altijd het glas op de golfbaan alsmede de twee bij het bridgen en die éne op dat terrasje vergeten. Kortom: het is de hele week een vrolijk alcohol benevelde boel in zonnig Portugal, waar het drankje vaak de weemoed naar het natte vaderland laat verdwijnen! Dat vaderland waar soms toch alles beter is als je weer eens een halve middag in de rij voor de kassa bij de Aldi staat terwijl de caissière haar buurvrouw met rollator verwelkomt en uitgebreid de buurtperikelen gaat bespreken.

Een gewaarschuwd man geldt voor twee

Trouwens, gesproken over de Aldi, vaak staan daar arme sloebers bij de ingang (tenzij ze net genoeg geld bij elkaar hebben gebietst voor een slobberbiertje en ergens in een hoek liggen) om u gewag te doen van hun miserabele leven en met de vraag of u door middel van een kleine bijdrage in harde euro’s hun dag tot heerlijkheid wilt verheffen zodat ze hun recept (wat steevast altijd thuis ligt) kunnen inwisselen voor het levensreddend medicijn!

Nou is uw medico de vriendelijkheid en goedheid zelve lieve fans en helpt iedereen graag een handje op weg naar een beter leven. Zo kocht ik kortgeleden drie heerlijk warme verse broodjes plus een paar pastel de nata’s voor zo’n minderbedeelde receptverzamelaar. Buiten gekomen overhandigde ik dat luxe pakket (aan een verbaasd gezicht) met een vriendelijk gebaar en een ‘aproveitar’, ‘geniet ervan’! Tien meter verder bij mijn auto aangekomen zag ik de beste man een poging doen mijn bijdrage te verkopen beste lezer (geen grap!). Zie hier de bittere ernst van een alcoolismo (verslaving)!

Doet me denken aan de man die tijdens zijn wandeling bij een bruggetje komt waar hij de waarschuwing leest: Pas op! Deze brug is slechts veilig voor één persoon tegelijk. Gerustgesteld loopt hij de brug op en zak er tot zijn grote verbazing toch plotseling doorheen.

De moraal van dit verhaal: een gewaarschuwd man geldt voor twee!

Hou dat in gedachte tijdens uw volgende gezellige natte haringparty met zakloopwedstrijd beste amigas e amigos!

Até o próximo domingo queridos leitores!

Uw dokter James Kildare!

P.S.  
Altijd dronken is ook een geregeld leven – Er bestaan geen lelijke vrouwen, er is alleen te weinig alcohol – Als ik dronken ben, kijk ik met één oog naar God en met het andere naar de duivel –  Een drankprobleem hebben betekent dat er geen drank in huis is – Ik sterf liever van de drank dan van de dorst – Drinken halveert je leven, maar je ziet dubbel zoveel – Ik ben geen probleemdrinker, ik maak er geen probleem van – In wijn zit wijsheid, in water pissen de kikkers – Half bezopen is een gebrek aan doorzettingsvermogen – Ik ben geen alcoholist, ik heb slechts een doseringsprobleem –

 

We geven meer geld uit aan drank en tabak dan we aan onderwijs besteden. De drang om te ontsnappen aan onszelf is blijkbaar groter dan de drang naar ontwikkeling.

Aldous Huxley.

Artikel gaat verder na afbeelding.

https://tpo.nl/wp-content/uploads/2022/01/fx1_lrg.jpg

                                                                                     

 

Lees meer van The Portugal Post:

Portugal, stukje bij beetje
La Gran Ola van de Algarve
In mijn Algarve heersen nog waarden en normen van NL in jaren 50

 

 

Doneer aan Arthur van Amerongen!

 

 

 

 

 

De Portugal Post: waarom Don Arturo bij de Volkskrant vertrok

https://tpo.nl/2022/01/23/de-portugal-post-waarom-don-arturo-bij-de-volkskrant-vertrok/

Luchtvervuiling Jakarta: na twee jaar uitspraak in zaak van burgers tegen de president (NOS journaal)

Meer dan twee jaar geleden was de maat vol voor een groep inwoners van de Indonesische hoofdstad Jakarta. Ze spanden, samen met een aantal milieuorganisaties, een rechtszaak aan tegen onder meer president Joko Widodo. Ze vinden dat er er te weinig wordt gedaan tegen luchtvervuiling in de stad. Naar verwachting komt de uitspraak, na heel veel uitstel, deze week.

Uit diverse onderzoeken blijkt dat de luchtkwaliteit in Jakarta slecht is. Volgens de World Air Quality Index behoort de stad tot de top 10 van meest vervuilde hoofdsteden ter wereld. In een rapport van de Air Life Quality Index uit 2019 staat dat de levensverwachting van inwoners van Jakarta gemiddeld 2,3 jaar korter is, vanwege de slechte luchtkwaliteit.

Voor die luchtverontreiniging zijn meerdere oorzaken, vertelt hoogleraar luchtkwaliteit Guus Velders. "Zo is er veel verkeer en gebruiken veel mensen daar vervuilende auto's en motoren. Ook voldoet de industrie niet aan de vereisten die we in Europa hebben, bijvoorbeeld in de kolencentrales. Daarnaast kan het aansteken van bosbranden om nieuwe landbouwgrond te creëren ver buiten Jakarta, ook leiden tot luchtvervuiling in de stad."

Volgens Zuidoost-Aziëcorrespondent Annemarie Kas, die in Jakarta woont, speelt de ligging van de stad ook een rol. "Jakarta ligt laag en zakt steeds verder weg. En de wind staat vanuit de kolencentrales in de richting van de stad. De vuile lucht blijft als een soort deken hangen boven Jakarta."

Er zijn meerdere stoffen die de luchtkwaliteit bepalen, maar de hoeveelheid fijnstof in de lucht, uitgedrukt in PM2.5, is de belangrijkste:

Als het in Nederland winter is, is de luchtkwaliteit beter in Jakarta dan tijdens het droogseizoen. "Bij veel neerslag regent de lucht als ware schoon, daarmee haal je een hoop verontreiniging weg. Dus in het regenseizoen is de kwaliteit beter", vertelt Velders. "Maar andere vervuilende bronnen gaan het hele jaar door, zoals de industrie en het verkeer."

Voor de groep inwoners reden om een burgerrechtszaak aan te spannen. Dat deden ze samen met onder meer Greenpeace en het Indonesian Center for Environmental Law. Naast de president hebben ze ook de minister van Mileu en Bosbouw, de minister van Binnenlandse Zaken, de minister van Volksgezondheid, de gouverneur van Jakarta en de gouverneurs van de provincies Bondan en West-Java aangeklaagd.

Volgens The New York Times hebben sommige overheidsinstanties sinds de start van de rechtszaak maatregelen genomen en strenger gehandhaafd. Naar eigen zeggen zouden die ontwikkelingen adequaat genoeg zijn.

Uitstel

De drie rechters stelden de uitspraak in deze zaak dus al een paar keer uit. "Daar was een mengelmoes aan redenen voor", vertelt Kas. "Van kleine administratieve redenen tot het coronavirus en zelfs persoonlijke omstandigheden van de rechter. Maar deze zaak is ook politiek gevoelig, hoewel daar natuurlijk officieel niets over wordt gezegd. De president wordt aangeklaagd, dat is niet zomaar iets." Dat processen lang duren is in Indonesië overigens niet ongebruikelijk, zegt Kas.

Als de groep burgers en milieuorganisaties gelijk krijgen, is het nog maar de vraag wat de overheid gaat doen. "Maar ze zouden kunnen beginnen bij de grote bronnen, de kolencentrales bijvoorbeeld", vertelt Pepijn Veefkind, onderzoeker bij het KNMI. "Die stoten veel zwaveldioxide uit. Als je dat afvangt, heeft dat direct een positief effect op de uitstoot. Dat zijn quick wins."

Maar ook aanpassingen in het verkeer zijn een oplossing, zeggen zowel Velders als Veefkind. "Je zou bijvoorbeeld kunnen handhaven op bepaalde motoren, die niet meer gebruikt mogen worden", aldus Veefkind. Velders: "Roetfilters in dieselvoertuigen kunnen ook een oplossing zijn."

Belangrijk is volgens Velders dat er goede alternatieven komen, als de overheid iets gaat veranderen. "Bijvoorbeeld maatregelen in kolencentrales. De overheid kan zaken daar verbieden en handhaven, maar er moeten ook betaalbare alternatieven zijn voor de mensen."

Het is nu wachten op de uitspraak van de rechter. Vooralsnog staat die voor morgen gepland.

http://feeds.feedburner.com/~r/nosnieuwsbuitenland/~4/nUBuyzniYLQ

http://feeds.nos.nl/~r/nosjournaal/~3/nUBuyzniYLQ/2395149

Economisch denker Katherine Trebeck: ‘Groei is goed tot een bepaald niveau, daarboven wordt het schadelijk’ (Vrij Nederland)

Het huidige economische systeem is onrechtvaardig, onstabiel, niet duurzaam en maakt mensen ongelukkig, vindt de Australische politicologe, publiciste en voorvechtster van de Wellbeing Economy Katherine Trebeck (1976). ‘De ongelijkheid neemt toe en er is steeds meer politieke onrust,’ zegt ze via Zoom vanuit Glasgow, Schotland. Ze praat zacht en weloverwogen, maar haar boodschap is ferm: het huidige systeem loopt vast en het roer moet om. ‘Wetenschappers zeggen steeds luider dat we op een zorgwekkende manier ecologische grenzen overschrijden en wijzen de manier waarop de economie nu werkt aan als de oorzaak.’

In een TEDx Talk stelt u dat we binnen tien jaar een ander economisch systeem nodig hebben, omdat het huidige systeem destructief is. Waarom is een welzijnseconomie een beter alternatief?

‘Omdat het daarin gaat om sociale rechtvaardigheid op een gezonde planeet. Een hardnekkig probleem is dat overheden verslaafd zijn aan groei. Ze stellen het voor als vanzelfsprekend dat de economie groei nodig heeft, zoals een auto benzine, en dat groei het doel is van de economie. Maar dan verwar je middel en doel. De economie moet in dienst staan van hogere doelen en menselijke en ecologische belangen dienen.

In een welzijnseconomie bepalen mensen de economie in plaats van andersom, zoals nu. Dat betekent dat je kiest voor ander beleid, andere politieke besluiten, regels en wetten, een ander belastingstelsel, en dat je werk anders organiseert. En ook dat je steden anders ontwerpt. Niet alleen door te zorgen voor een betere wandel- en fietsinfrastructuur en meer ontmoetingsplekken en groen, maar ook door de openbare ruimte te beschermen tegen de opdringerige aanwezigheid van reclame. En laat lokale overheden, scholen en ziekenhuizen meer inkopen bij lokale leveranciers.’

Bestel 'm hier Dit verhaal komt uit de nieuwe Vrij Nederland, die vanaf vandaag in de winkels ligt! 16 oktober 2020

De coronacrisis heeft geleid tot meer fundamentele gesprekken over de noodzaak van een ander economisch systeem. Denkt u dat de pandemie een gamechanger zal blijken?

‘Vaak ben ik daar optimistisch over. De crisis leidde inderdaad tot een ander soort gesprekken en betekende een impuls voor vernieuwende ideeën. Mensen zijn aan het denken gezet en realiseerden zich hoe belangrijk een gemeenschapstuin in hun wijk is, of een park om te kunnen wandelen. Ik verwacht zeker dat het minder vanzelfsprekend wordt om voor werkafspraken binnen Europa te vliegen. Maar op dagen dat ik somberder ben, denk ik: veel mensen hebben weinig voorstellingsvermogen en het huidige systeem lijkt voor velen zo vanzelfsprekend dat het niet gemakkelijk diepgaand zal veranderen.’

‘Corona zorgt wel voor momentum en biedt een grote kans to build back better. Die kans móéten overheden aangrijpen, door eisen te stellen aan ondernemingen die steun krijgen. Zo bepaalde Denemarken als een van de eerste landen dat die bedrijven hun geld niet mogen onderbrengen in een belastingparadijs en benadrukte VN-secretaris Gutteres dat ondernemingen zonder concrete klimaatdoelen geen steun moeten krijgen.’

Met één stem zingen

Eind september vond de Trebeck takes over Holland tour plaats, georganiseerd door THRIVE Institute, de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) en DuurzaamDoor. Eigenlijk had Trebeck een week zullen rondreizen en stond ook een bezoek aan de Tweede Kamer gepland. Vanwege de pandemie werd het een online tour met webinars, lezingen, een interviewsessie met promovendi en een middag met transitiegesprekken, georganiseerd door Our New Economy (ONE).

In 2017 was Trebeck een van de initiatiefnemers van de Wellbeing Economy Alliance (WEALL), een internationaal samenwerkingsverband van inmiddels ruim honderdvijftig organisaties. ‘Door het verbinden van wetenschappers, vernieuwende economen, ecologen, activisten, innovatieve bedrijven en maatschappelijke vernieuwers willen we ze helpen met het uitwisselen van hun kennis, zodat ze leren van elkaars wijsheid en vindingrijkheid. Zonder samenwerking zijn alle initiatieven te verbrokkeld. Dan is er geen kans op succes. Door met één stem te zingen, worden we beter gehoord, ook door de politiek.’

Het gaat om verschillende denkscholen, zoals de Degrowth-beweging, regeneratieve economie, Common Good economie en donuteconomie van Kate Raworth. Trebeck noemt ze elkaars ‘neven en nichten’ die verschillende accenten leggen en een eigen benadering hebben, maar allemaal de economie menselijker en duurzamer willen maken. Er zijn WEALL-afdelingen in steeds meer landen, waaronder Schotland. Nog niet in Nederland, maar daar is wel WEALL Youth begonnen. ‘De VN beschouwt dit als een van de vijftig meest invloedrijke jongerenorganisaties wereldwijd van ruim 4300 initiatieven uit 174 landen. Er ontstaan ook steeds meer lokale hubs waar organisaties, bedrijven en individuen zich bij kunnen aansluiten. En er is nu ook een WEALL Citizens.’

‘Wereldwijd vinden mensen dezelfde kernzaken belangrijk. Denk aan frisse lucht, schone rivieren, financiële zekerheid en sterke relaties.’

Alle organisaties binnen WEALL onderschrijven vijf niet onderhandelbare kernwaarden: waardigheid, natuur, verbinding, rechtvaardigheid en participatie. Waarom deze vijf?

‘Die komen steeds naar voren in gesprekken met mensen wereldwijd als hun gevraagd wordt wat zij belangrijk vinden. Ze noemen dan zaken als frisse lucht, schone rivieren, financiële zekerheid en sterke relaties. Denkers als de econoom en filosoof Amartya Sen en filosoof Martha Nussbaum beschouwen dit als de waarden die alle mensen delen. Het werk van breinonderzoekers en psychologen laat ook zien dat mensen het meest ontspannen en tevreden zijn als ze samenwerken, zich veilig voelen, in de natuur zijn en zich verbonden voelen met anderen. Als ik een afbeelding met onze vijf kernwaarden toon tijdens een lezing, merk ik dat die sterk resoneren, eigenlijk bij iedereen. Mensen maken foto’s, glimlachen en knikken instemmend. Ze herkennen ze niet alleen als wezenlijk, maar realiseren zich ook dat het huidige economische systeem deze waarden helemaal niet dient.’

In veel landen groeit het wantrouwen van de bevolking tegenover de politiek, kiezen meer mensen voor populistische partijen en neemt de polarisatie toe. Denkt u dat een welzijnseconomie deze problemen kan helpen verminderen?

‘Dat denk ik wel, want het toenemende populisme heeft voor een groot deel te maken met hoe de economie nu functioneert. Zo is het besteedbaar inkomen van mensen met lage en middeninkomens de afgelopen twintig jaar niet gestegen. Steeds meer mensen hebben moeite met rondkomen, of hebben schulden. Er is veel onzekerheid en stress door flexwerk en nul-urencontracten. Veel mensen beseffen dat hun kinderen en kleinkinderen het minder goed zullen hebben dan zijzelf.

Slechts een kleine bovenlaag profiteert echt van het huidige systeem. Dat de ongelijkheid toeneemt, terwijl armere mensen merken dat zij weinig invloed hebben op hun omstandigheden, leidt tot uitholling van het vertrouwen in de democratie. Mensen gaan dan op zoek naar zondebokken, zoals immigranten. Populisme is een cocktail van verschillende oorzaken zoals globalisering en het afgenomen contact tussen verschillende bevolkingslagen. Er is ook veel bewijs dat eenzaamheid ertoe bijdraagt dat mensen eerder betrokken raken bij extreemrechtse politiek − en dat lockdowns dat zullen verergeren.

Er zijn geen gemakkelijke oplossingen. Wel kan een welzijnseconomie de kloof tussen groepen verkleinen, omdat het doel ervan een goed leven is voor iedereen.’

https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2020/10/DSC08458-Edit-640x853.jpg

Het rottende fruit van de welvaart

In The Economics of Arrival. Ideas for a Grown-up Economy, het in 2019 gepubliceerde boek dat Trebeck schreef met activist en schrijver Jeremy Williams, noemen zij landen met een hoge welvaart ‘gearriveerd’. Het doel van die landen moet verschuiven van blijven doorgroeien naar ervoor zorgen dat ze ‘zich thuis voelen’ door het verleggen van de focus van kwantiteit naar kwaliteit.

Het boek biedt hiervoor geen blauwdruk, maar beschrijft voorbeelden van coöperatieve bedrijfsmodellen waarbij werknemers mede-eigenaar zijn en delen in de winst, ondernemingen die de gemeenschap dienen en manieren waarop organisaties hun maatschappelijke impact kunnen meten. Ook pleiten de auteurs ervoor dat de hoogte van salarissen meer afhangt van de waarde die werk heeft voor het collectieve welzijn. Schoonmakers in ziekenhuizen verdienen dan bijvoorbeeld meer.

U noemt landen als Nederland ‘overontwikkeld’, omdat nog meer welvaart er niet leidt tot meer welzijn. Volgens u is in deze landen het fruit van de welvaart ‘aan het rotten’. Waaruit blijkt dat?

‘Het idee dat meer welvaart automatisch leidt tot meer welzijn is hardnekkig, maar klopt niet. Zo is er geen lineair verband tussen het nationaal inkomen en de levensverwachting. Je ziet in een aantal landen met een hoog bbp de levensverwachting stagneren of zelfs dalen. Vooral grote bedrijven en aandeelhouders profiteren van een groeiend bbp.

Uit onderzoeken blijkt dat in westerse landen een stijging van de welvaart de afgelopen twintig jaar gepaard gaat met minder welzijn. Vooral vanwege milieuproblemen als luchtvervuiling en door meer stress en onzekerheid. Sommige salarissen zijn zo laag dat mensen er niet van kunnen leven. Al vóór de coronacrisis waren steeds meer mensen in rijke landen afhankelijk van voedselbanken.’

‘Groei is goed tot een bepaald niveau, maar daarboven wordt het
schadelijk. “Het fruit is aan het rotten.”’

Toch blijven bijna alle politici hameren op de noodzaak van economische groei.

‘Ja, al noemen ze dat nu meestal groene of duurzame groei. Politici definiëren crisis als het ontbreken van groei. Maar de economie van Japan groeit al twee decennia niet meer en dat is niet problematisch, want Japan heeft een volgroeide economie met een hoge levensstandaard. Voor veel landen zal groei van ecologische landbouw, hernieuwbare energie, zorg en onderwijs de kwaliteit van de samenleving verhogen, maar groei is geen doel op zich.

Groei is goed tot een bepaald niveau, maar daarboven wordt het schadelijk. Dat “het fruit aan het rotten is” blijkt vooral uit het feit dat overheden in rijke landen steeds meer geld moeten uitgeven om problemen die ze zelf veroorzaakt hebben te repareren of op te ruimen, de zogeheten failure demand. Zo krijgen arme gezinnen in Schotland nu tien pond per week om de kinderarmoede te verminderen. Dat toont het falen van dit systeem. Een welzijnseconomie zorgt meteen voor een goed leven voor iedereen en kiest voor predistributie in plaats van herdistributie.’

De Nederlandse Bank en het Planbureau voor de Leefomgeving waarschuwden dit voorjaar dat verdergaande verslechtering van de biodiversiteit in de nabije toekomst een miljardenstrop kan betekenen voor de Nederlandse financiële sector. Is dat ook een voorbeeld van failure demand?

‘Natuurlijk, net als de miljardenschade die klimaatverandering nu al veroorzaakt. Al deze kosten worden ondertussen wel meegerekend in het bbp en suggereren daardoor dat het goed gaat met een land. Al in 1968 hield Robert Kennedy als presidentskandidaat een bevlogen en poëtische tirade over wat er mis is met het bbp als manier om de welvaart van een land te meten. Die móét je echt beluisteren op internet, met het volume hard. Hij vertelt daarin dat het bbp alles meet, behalve dat wat werkelijk van waarde is in het leven.

Het bbp is sowieso geen goede maat, omdat het te materialistisch is. Feministische economen wijzen er al lang op dat het werk binnen huishoudens er niet in wordt meegerekend. En ecologische economen hameren erop dat een economisch systeem de planetaire grenzen moet respecteren. Pas nu er zich onmiskenbaar een ecologische crisis voltrekt, begint het werkelijk door te dringen dat het bbp totaal niet geschikt is om te meten of het goed gaat met de collectieve belangen.’

https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2020/10/DSC08590-640x853.jpg

Niet over links of rechts

Nadat de Schotse overheid het verhogen van het welzijn tot kerndoel van de overheid verklaarde, nam Trebeck in 2018 het initiatief voor een Wellbeing Economy Governments partnership (WEGo), een samenwerkingsverband van de regeringen van Schotland, IJsland en Nieuw-Zeeland. Afgelopen mei sloot ook Wales zich aan. ‘Geen van die landen is er al. Het is een reis,’ zegt Trebeck. ‘Wat ik vooral geweldig vind aan WEGo, is dat het gaat om het delen van kennis en ervaringen in plaats van onderlinge competitie.’

Een welzijnseconomie is niet gebonden aan de agenda van specifieke politieke partijen of stromingen en gaat niet over links of rechts, benadrukt ze. ‘De WEGo-landen hebben geen heel linkse regering. Zo heeft Nieuw Zeeland een coalitie van Labour, een groene partij en de nationalistisch-populistische partij New Zealand First, regeert in Schotland de Scottish National Party en heeft IJsland een brede coalitie.’ Een aantal andere regeringen neemt informeel deel aan de WEGo-conversatie en we hopen dat ze snel ook officieel gaan meedoen, zegt Trebeck. ‘Uiteraard hoop ik erg dat ook Nederland aanhaakt.’

Altijd op de hoogte blijven van de beste verhalen? Schrijf je in op onze nieuwsbrief.

Meld je aan en ontvang de beste verhalen van Vrij Nederland in je mailbox.

Oeps! Voer een geldig e-mailadres in.
Op onze nieuwsbrieven is ons cookiestatement van toepassing.
Nieuwe overheidsprioriteiten

Om de welzijnseconomie vorm te geven, heeft IJsland 39 indicatoren vastgesteld, waarvan het bbp er slechts één is. De andere gaan over sociale omstandigheden, onderwijs, gelijkheid, huisvesting, milieu, CO2-uitstoot et cetera.

In Wales werd in 2015 de Wellbeing for Future Generations Act aangenomen en bewaakt sinds 2016 een Commissioner de belangen van toekomstige generaties. Ook Nieuw-Zeeland weegt voortaan hun belangen mee in het beleid. Belangrijke redenen voor dit land om zich in de zomer van 2019 bij WEGo aan te sluiten, waren de hoge zelfmoordcijfers (ook onder jongeren), het grote aantal depressies en de slechte leefomstandigheden voor veel kinderen. Nieuw-Zeeland presenteerde vorig jaar voor het eerst een nationale ‘welzijnsbegroting’. Sindsdien moeten alle nieuwe uitgaven één van de vijf nieuwe overheidsprioriteiten bevorderen: het verbeteren van de geestelijke gezondheid, het terugdringen van kinderarmoede, het beschermen van de rechten van de inheemse Maori en eilandbewoners in de Stille Oceaan, ‘gedijen’ in een digitaal tijdperk en de overgang naar een emissie-arme, duurzame economie.

Zou mentale gezondheid ook in andere landen hoger op de agenda moeten?

‘Ja. Psychologen in het Verenigd Koninkrijk waarschuwen dat steeds meer jongeren aan zelfbeschadiging doen en eetproblemen hebben. Dat is alarmerend. Veel jongeren maken zich grote zorgen over klimaatverandering. Je ziet ook dat mindfulness voor kinderen in opmars is, terwijl kinderen dat niet nodig zouden moeten hebben om met vermijdbare druk en spanningen om te gaan. Ongelooflijk veel mensen gebruiken antidepressiva. Dat is natuurlijk ook een duidelijk voorbeeld van failure demand.’

‘Tijdens de coronacrisis was het opvallend dat landen met een vrouwelijke leider eerder besloten tot een lockdown, omdat ze de gezondheid van de bevolking als prioriteit zagen.’

‘Inwoners van landen waar aan de basisbehoeften is voldaan, worden niet gelukkiger van nog meer spullen. Veel mensen worstelen al met een overvol huis. Consumentisme heeft niets te maken met welzijn, eerder het omgekeerde. Wat mensen écht willen, is een betekenisvol leven leiden en zich verbonden voelen met anderen en hun gemeenschap. Daarom ben ik er erg enthousiast over het feit dat steeds meer landen experimenteren met vormen van zogeheten deliberatieve democratie (publieke besluitvorming waarin informatievergaring, overleg en de uitwisseling van argumenten centraal staan, EvR), zoals burgerraden.

Bhutan richt zich al langer op Gross National Happiness: bruto nationaal geluk, in plaats van bbp, bruto binnenlands product. Zij ontdekten dat twee groepen relatief niet gelukkig waren: mensen in rurale gebieden en vrouwen. Voor de eerste groep hebben ze de infrastructuur verbeterd, zodat zij minder geïsoleerd leven. De tweede groep heeft meer politieke zeggenschap gekregen.’

Schotland, Nieuw Zeeland en IJsland hebben, met Nicola Sturgeon, Jacinda Ardern en Katrín Jakobsdóttir, alle drie een vrouwelijke premier. Is dat toeval, denkt u?

‘Nee. Ik denk dat lang niet alle maar wel veel vrouwen economie breder opvatten dan consumptie en productie. En dat ze wat minder kritiekloos vertrouwen op zogenaamd harde meetgegevens als het bbp. Ook denk ik dat vrouwen vaak meer gericht zijn op samenwerken en minder competitief zijn. Hun kijk op de wereld is vaker holistisch en ze zijn wat meer geneigd ook aan de lange termijn te denken en oog te hebben voor kwetsbare groepen.

Tijdens de coronacrisis was het opvallend dat landen met een vrouwelijke leider eerder besloten tot een lockdown, omdat ze de gezondheid van de bevolking als prioriteit zagen. Ik was erg bezorgd dat WEGo vanwege de pandemie misschien naar de achtergrond zou verschuiven, maar dat gebeurde helemaal niet. Het welzijn van de bevolking werd juist tot de kern van het beleid gemaakt. Ik denk dan ook dat we nu vrouwelijke leiders nodig hebben.’ (Glimlacht.) ‘Of feministische mannen.’

https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2020/10/DSC08614-640x853.jpg

Enorme impact

Trebeck studeerde politieke wetenschappen in Melbourne en raakte geïnteresseerd in ontwikkelingsvraagstukken nadat ze als student een zomer vrijwilliger was op de boekhoudafdeling van een ziekenhuis in Kameroen. ‘Toen ik daar weer weg was, kwam er een grote overstroming. Ik wilde erheen om mijn vrienden te helpen, gewoon door met zandzakken te sjouwen. Een docent raadde me dat af en zei: realiseer je dat je geprivilegieerd bent, verdiep je in zaken als mensenrechten en benut jouw mogelijkheid op een goede opleiding om iets te doen aan de diepere oorzaken van dit soort problemen. Dat is 23 jaar geleden, maar ik hoor het haar nog zeggen. Haar woorden hebben een enorme impact op me gehad.’

In 2005 promoveerde Trebeck aan de Australian National University, daarna vertrok ze naar Schotland, het land waarop ze als rugzakstudent verliefd werd. Sinds 2014 is ze senior onderzoeker aan de Universiteit van Strathclyde en erehoogleraar aan de Universiteit van West-Schotland. Daarnaast werkte ze, tot 2018, ruim acht jaar in verschillende functies voor Oxfam Groot-Brittannië. Daar ontwikkelde ze de Oxfam Humankind Index, die het welzijn meet door onder meer te kijken naar gezondheid, vervoer, familieleven en werkgelegenheid.

Wat heeft uw werk voor Oxfam u geleerd over het meten van welzijn?

‘Dat het belangrijk is echt in gesprek te gaan met gemeenschappen en aan de hand daarvan indicatoren te bepalen. Dan kom je bijvoorbeeld uit bij iets als: hoeveel meisjes gaan op de fiets naar school? In Nederland gebeurt dat natuurlijk volop, maar op veel plaatsen is het een goede indicator voor luchtvervuiling, veiligheid en emancipatie.

‘Interessant is Costa Rica. Dat is geen perfect land, maar het heeft als middeninkomen-land een hogere levensverwachting en hoger welzijn dan een rijker land als de VS, en slechts een derde van de ecologische voetafdruk. Costa Rica doet enorm veel aan herbebossing en herstel van ecosystemen, de democratie functioneert goed, ze hebben een goed en toegankelijk gezondheidssysteem en besteden 8 procent van hun bbp aan onderwijs, wat relatief hoog is.

Natuurlijk kunnen zich ontwikkelende landen iets leren van gearriveerde landen, zoals van het deeltijdwerken en pragmatisme in Nederland. Maar Costa Rica laat zien dat gearriveerde landen zeker ook veel kunnen leren van armere landen. Neem de levensfilosofie buen vivir in Ecuador: daarin gaat het om goed leven, niet om “maximaal” leven. Ecuador en Bolivia gaan grotendeels circulair om met grondstoffen en hebben rechten voor de natuur in hun wetten opgenomen. We kunnen ook leren van de wijsheid van de oorspronkelijke bevolking daar, want zij vragen zich af hoe ze een goede voorouder kunnen zijn voor de generaties na hen.’

‘Jonge mensen zijn opgegroeid met de realiteit van klimaatverandering en baanonzekerheid en kijken al anders naar de wereld.’

Ondertussen blijven rijke landen uit alle macht groei nastreven. Wat betekent dat?

‘Als landen die al gearriveerd zijn blijven doorgroeien, dan gaat dat ten koste van de ecologische ruimte die overblijft voor andere landen. We kunnen de taart niet groter maken en dan beter verdelen, want die is begrensd. Gearriveerde landen moeten dus plaatsmaken voor armere landen, zodat ook zij zich kunnen ontwikkelen. Het IMF duwt landen als Bangladesh en Sierra Leone hetzelfde pad op dat rijke landen hebben gevolgd, terwijl duidelijk is dat het desastreus zou zijn als ze dezelfde fouten maken. Te hopen is dat deze landen een “kikkersprong” weten te maken, door bijvoorbeeld meteen op grote schaal te kiezen voor hernieuwbare energie.’

‘In ons boek benadrukken we: er is wereldwijd rijkdom genoeg, maar we moeten die beter verdelen. Dat vraagt van rijke landen om een nieuwe solidariteit.’

Dat zou rechtvaardig en redelijk zijn, maar is wel erg optimistisch gedacht. Noord-Europa heeft al moeite met het steunen van Zuid-Europa binnen de EU en de solidariteit met de vluchtelingen die vastzitten in Griekenland is minimaal. Stellen landen niet altijd hun eigen belang voorop?

‘Dat is niet echt zo, want rijke landen besteden veel geld aan hulpprogramma’s. Ik vind het hoopgevend dat Amsterdam dit jaar heeft gekozen voor de donuteconomie. Dat betekent dat de stad stilstaat bij zoiets als de impact van het kopen van goedkope T-shirts voor de mensen die ze elders ter wereld maken.’

Lees ook De donuteconomie in de praktijk: hoe Amsterdam socialer en duurzamer wil worden 25 augustus 2020

‘Ons idee van waar de economie om draait, wordt sterk beïnvloed door reclames voor luxe zaken als auto’s en door het bestaande economieonderwijs. Maar we zijn echt niet allemaal egoïstisch. Jonge mensen zijn opgegroeid met de realiteit van klimaatverandering en baanonzekerheid en kijken al anders naar de wereld. Ze beginnen daarom vaker sociale ondernemingen. Die stellen een maatschappelijk doel centraal en zien winst als de voorwaarde om dit te realiseren, niet als doel op zich. Ons boek beschrijft veel van dit soort voorbeelden.’

Een ander economisch systeem vraagt niet alleen om mooie initiatieven, maar ook om een paradigmawisseling, stelt u in uw boek. Naast pullfactoren zoals een rechtvaardiger en duurzamer wereld, noemt u daarvoor pushfactoren zoals de ecologische crisis en sociale problemen. Wat gebeurt er als we niet binnen tien jaar ‘overstag gaan’?

‘Dan zullen die pushfactoren nog heftiger worden. Als Australische vond ik het afschuwelijk om te zien hoe verwoestend de bosbranden daar afgelopen jaar waren. Ongelofelijk dat de regering desondanks alles wil houden zoals het is. Ook de steeds grootschaliger branden in Californië, Oregon en Washington, de branden in Brazilië, het ongekend snelle smelten van de ijskappen en ontdooien van de permafrost, verlies van biodiversiteit, de eenzaamheid onder jongeren, zelfmoord onder mannelijke vijftigers, drankproblemen onder dertigers en de toenemende maatschappelijke polarisatie zijn niet te negeren pushfactoren. Datzelfde geldt voor Covid-19.

Er zijn zoveel signalen dat dit systeem vastloopt. Mensen hebben lang tegen me gezegd: “Katherine, zijn je ideeën niet erg onrealistisch en naïef?” Dat hoor ik de laatste tijd niet vaak meer. Steeds meer mensen zien dat we het ons niet kunnen veroorloven door te gaan op deze weg. Dat veel van hen de mouwen opstropen en aan de slag gaan, maakt me hoopvol.’

Brede welvaart in Nederland

Begin oktober heeft de Tweede Kamer besloten regeerakkoorden voortaan te laten doorrekenen vanuit het perspectief van brede welvaart, omdat ‘welvaart over veel meer gaat dan geld, economie en groei’.

Sinds 2018 kent Nederland een jaarlijkse Monitor Brede Welvaart. Die onderscheidt drie dimensies: welvaart ‘hier en nu’, toekomstige welvaart (‘later’) en de impact op andere landen (‘elders’). Naast bbp-gerelateerde indicatoren bevat de monitor gegevens over milieu, gezondheid, onderwijs, arbeid, veiligheid, vertrouwen en ongelijkheid. Ook toont die de voortgang en Europese positie van Nederland ten aanzien van de 17 duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG’s) van de Verenigde Naties. Behalve het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) leveren de drie planbureaus (CPB, PBL en SCP) input. Kijk hier voor de Monitor Brede Welvaart & Sustainable Devolopment Goals 2020.

Hoe Nederland het qua welzijn doet in vergelijking met andere landen en welke trends er zijn, toont How is Life in the Netherlands 2020? (gegevens 2018).

Het bericht Economisch denker Katherine Trebeck: ‘Groei is goed tot een bepaald niveau, daarboven wordt het schadelijk’ verscheen eerst op Vrij Nederland.

https://www.vn.nl/katherine-trebeck-economische-groei/