Verkiezingspodcast: “Verduurzamen van huizen moet veel eenvoudiger worden zonder gekke regels” (Oog TV)

Het verduurzamen van huizen moet snel worden aangepakt, waarbij de oplossing ligt in het eenvoudiger maken. GroenLinks-PvdA en BBB vinden beide dat de regelgeving nu nodeloos ingewikkeld is.

In de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen op 22 november presenteert OOG Tv verschillende podcastafleveringen waarin Groningse kandidaat-Kamerleden met elkaar in debat gaan. Bij elke uitzending staat er één thema centraal. In de derde aflevering gaat het over klimaat. Moet er in Groningen een kerncentrale komen? Moeten er meer windmolens en zonneparken komen? En waar plaatsen we die dan? In deze uitzending zijn Herma Hemmen, de nummer 17 van de BBB, en Julian Bushoff, de nummer 8, van GroenLinks-PvdA te gast. Meer informatie over de verkiezingen vind je ook op onze Groningen Kiest-website.

Beluister hier de podcast:

In deze podcast-serie werd bij eerdere afleveringen gesproken over:

Klimaatakkoord

Zware regenbuien zorgen steeds vaker voor problemen. Foto: Rick ten Cate – tencatefotografie.nl

Julian Bushoff (Groenlinks-PvdA): “Klimaatveranderingen zorgen steeds vaker voor problemen”
In het klimaatakkoord is afgesproken dat we 50 procent minder CO2 uitstoot gerealiseerd moeten hebben in 2030. In 2050 moet die uitstoot met 95 procent zijn teruggebracht. Bushoff: “Als we kijken naar het klimaat, dan gaat het daar niet goed mee. In onze directe leefomgeving zien we de gevolgen. Steeds vaker zorgen klimaatveranderingen voor grote problemen. Extremer weer bijvoorbeeld, maar ook enorme droogte en bosbranden. De noodzaak om dit aan te pakken is groot, maar tegelijkertijd zien we dat er nog te weinig stappen worden gezet. Na deze verkiezingen zullen we echt meer meters moeten gaan maken. Belangrijk daarbij is dat we dat op een rechtvaardige manier gaan doen, zodat ook mensen met een kleine portemonnee hier van gaan profiteren. Daarom moeten we als de wiedeweerga huizen gaan verduurzamen. Dat is goed voor het klimaat, maar ook goed voor de portemonnee van de mensen zelf.”

Herma Hemmen (BBB): “We moeten realistischer kijken naar de uitvoerbaarheid”
De BBB denkt dat de doelen van het klimaatakkoord niet haalbaar zijn. “Als partij zullen we er alles aan doen om deze doelstellingen te halen. Maar het is wel belangrijk om realistisch te kijken naar de uitvoerbaarheid van de maatregelen, en naar de draagbaarheid. Kunnen we bepaalde maatregelen wel vragen aan de inwoners? Neem de hybride warmtepomp. Vanaf 2026 wordt het verplicht om zo’n pomp aan te schaffen. Maar voor veel huishoudens is zoiets helemaal niet betaalbaar. Daarom zeggen wij: kijk wat kan, wat is haalbaar?”

“Er wordt de laatste jaren vooral naar boeren gekeken”
Bij de partij van Hemmen is het motto dat wie rood staat niet groen kan doen. Terwijl ondertussen niet ontkent kan worden dat de klimaatklok de 12.00 uur gepasseerd is. “Op het gebied van CO2-doelen is er al best iets bereikt. Maar inderdaad, het gaat niet goed met het klimaat. Er zal een bijdrage geleverd moeten worden. Door boeren, door burgers, door bedrijven en door vliegmaatschappijen. Mijn partij is ontstaan doordat er de afgelopen jaren een beeld is geschapen waarbij we vooral naar de boeren kijken. Feit is dat het overgrote deel van het beleid bij boeren wordt gelegd. Daar moet de oplossing vandaan komen. En dat is niet terecht. Aan de CO2-resultaten die bereikt zijn, daar hebben boeren aan grote bijdrage aan geleverd. De landbouw en veeteelt telt voor 16 procent mee in de totale uitstoot. We moeten ook wat gaan verwachten van de industrie en de vervoersector. Het moet realistischer, het moet eerlijker.”

Julian Bushoff (GroenLinks-PvdA): “Grote vervuilers moeten de grootste bijdrage leveren”
Bushoff is het daar wel mee eens: “De constatering is dat we een groot probleem hebben. En om dat op te lossen zal iedereen een bijdrage moeten doen. Het vraagt wat van boeren, maar het vraagt ook wat van de industrie. En eens: de industrie is te vaak, en te lang, ongemoeid gelaten. En ik snap ook dat onrechtvaardigheidsgevoel dat ontstaan is. Boeren en mensen met een kleine beurs moeten iets doen, terwijl de grote vervuiler ongemoeid wordt gelaten. Wij vinden dat het klimaatbeleid rechtvaardiger moet. Grote vervuilvers moeten ook de grootste bijdrage leveren. Ook vliegtuigmaatschappijen. Mensen die meerdere keren per jaar vliegen, of privéjets tot hun beschikking hebben, die betalen nu bijna geen belasting. Op dat vlak moeten we aan knoppen gaan draaien. En nee, ik heb het niet over iemand die eens in de vijf jaar op vliegvakantie gaat. Wat ik betoog is dat het vooral eerlijker moet.”

Herma Hemmen (BBB): “Het klimaatprobleem gaat over grenzen heen”
Hemmen wil het nog wat scherper hebben. “Waar ik niet blij van word is de spagaat. Bedrijven, die grote vervuilers zijn, bieden tegelijkertijd ook veel werkgelegenheid. Ze maken producten die we allemaal nodig hebben. We kunnen strenger beleid voeren, maar het risico is dat zulke bedrijven dan naar het buitenland gaan, waar minder strenge regels zijn. Dit onderwerp, het klimaatprobleem, dat gaat over grenzen heen. Wij zijn voor een sterke maakindustrie. Waarbij we vooral de innovatie, op het gebied van klimaat, willen stimuleren. We willen bedrijven niet wegjagen.”

Tekst gaat verder onder het kader:

Wie is Julian Bushoff?
Julian Bushoff werd geboren in Groningen in 1997. Hij werkte als biologische groenteverkoper op de markt en als arbeidscoach voor Vluchtelingenwerk Noord Nederland. Hij studeerde Economie en Internationale Betrekkingen aan de Rijksuniversiteit Groningen. In 2018 kwam hij in de gemeenteraad terecht, waarbij hij vanaf 2019 fractievoorzitter was. Vorig jaar riep Den Haag. Met het vertrek van Khadija Ariben kwam er een stoel vrij, die door Bushoff in werd genomen.

Julian Bushoff reageert op een vraag van presentator Maarten Siepel. Foto: Lianne Darmeveil

Julian Bushoff (GroenLinks-PvdA): “Tegen bedrijven als Chemours moet je hard op treden”
De GroenLinks-PvdA wil ook geen bedrijven wegjagen: “Maar er is wel een klein verschil. Neem nu een bedrijf als Chemours. Mensen die in de omgeving van dit bedrijf wonen zijn ziek geworden. Tegen zulke bedrijven moet je hard gaan optreden. Je moet zeggen: of je gaat nu iets doen, of de deur gaat dicht. Het is onacceptabel dat mensen in de omgeving ziek worden.” Hemmen: “Daar zijn we het mee eens. Het is schandalig dat mensen ziek worden van uitstoot. Maar we vinden ook dat toezichthouders daar veel beter op hadden moeten toezien. Het heeft plaatsgevonden onder onze ogen. Hoe zorg je dat de uitstoot van een bedrijf schoner wordt?”

“Politiek moet dwingender zijn”
Nederland is het land van regeltjes. Toezicht is er op allerlei manieren, in de vorm van controles en vergunningen. Dat Chemours zoiets kan veroorzaken, zou eigenlijk onmogelijk moeten zijn. Bushoff: “Er is te lang weggekeken. Een bedrijf heeft een vergunning. Maar ook dat is politiek, en politiek leiderschap tonen. Je zult harde regels op moeten stellen waar bedrijven zich aan moeten houden, en er geen mogelijkheid is waar men zich aan kan onttrekken. Neem de NAM, Shell en Exxon. Zij hebben zich lang onttrokken aan de morele verplichting in de richting van Groningen met betrekking tot de gaswinning. De politiek zal veel harder moeten zijn. Je moet zeggen: wat jullie doen kan niet, en je gaat nu bijdragen aan de ontwikkeling van Groningen. En ben je niet bereid, dan ga je dwingen.”

Herma Hemmen (BBB): “We willen een overheid die er is voor de inwoners”
Het begrip ‘regeldruk’ laat het vuur bij de BBB ontbranden. “Bij grote bedrijven zie je dat het toezicht niet op orde is. Maar ondertussen is de regeldruk voor inwoners wel enorm toegenomen. En dat is een belangrijk speerpunt in ons verkiezingsprogramma. De afgelopen jaren is er een overheid gecreëerd die uitgaat van wantrouwen in plaats van vertrouwen in de richting van de inwoners. Wij willen dat omdraaien. Wij willen een overheid die er is voor de inwoners. Aan deze kant van het spectrum moeten regels geschrapt worden. Aan de andere kant van dat spectrum moeten we er voor zorgen dat de regels voor bedrijven goed op orde zijn. Daar moeten we op controleren. Op die manier zal ook veel sneller duidelijk worden wanneer er negatieve effecten op een omgeving afstralen, waardoor je veel sneller en gerichter in kunt grijpen.”

Landbouw

Hebben boeren in Nederland bestaansrecht? Foto: Sebastiaan Scheffer

Julian Bushoff (GroenLinks-PvdA): “Boeren moeten een groter aandeel krijgen in landschapsbeheer”
Het werd al even genoemd. De boeren. Hoeveel perspectief heeft de landbouw? Bushoff: “Die hebben heel veel perspectief. Er zijn ook heel veel boeren die graag op een andere manier willen boeren, die juist goed is voor het klimaat. Daar zullen ook naar toe moeten. Maar het gaat wel gepaard met vragen. Want als je anders gaat boeren, kun je dan wel een goede boterham verdienen? Die zorgen zijn er. Wij als politiek moeten zeggen, ja, het kan anders en het moet anders. Het is nodig voor het klimaat. En om die boterham te kunnen verdienen, moeten boeren een veel groter aandeel krijgen in landschapsbeheer, waar fatsoenlijke vergoedingen voor gegeven worden. Dat is de toekomst: natuur-inclusief boeren.”

Herma Hemmen (BBB): “Beeld dat geschetst wordt over boerenbedrijven is niet een eerlijk beeld”
De BBB hangt daar een andere definitie aan: “Natuur-inclusief boeren is de weg. Maar de laatste jaren zijn er onmogelijke regels gecreëerd. Boeren zijn enorm geschaad in hun bedrijfsvoering. Er is veel innovatie en creativiteit aan de sector gevraagd. Ik zou ook willen adviseren om de documentaire ‘boeren op het platteland’ te bekijken. Wat heeft dit gedaan met het toekomstperspectief en de bestaanszekerheid van boeren? En GroenLinks-PvdA kan nu zeggen dat de natuur beheerd moet worden, maar dat doen boeren al eeuwen. Daar zijn we ook goed in. Het beeld dat nu geschetst wordt over boerenbedrijven is niet een eerlijk beeld. Dat eerlijke beeld moet terug. We moeten naar uitvoerbare regels, we moeten goed in gesprek, en op basis van feiten moet er beleid worden gemaakt.”

“Er is een beleid bedacht op basis van cijfers en modellen die niet kloppen”
Bushoff: “Het is een antwoord waar je het niet oneens mee kunt zijn. Maar wat wil de BBB nu concreet anders waarmee het klimaatprobleem echt wordt opgelost?” Hemmen: “De stikstofwet moet van tafel.” Bushoff: “Dat gaat het klimaat niet helpen.” Hemmen: “De afgelopen periode ging het over het uitkopen van piekbelasters in de buurt van natuurgebieden. Maar we zien dat de stikstof van deze bedrijven helemaal niet die gebieden neerdaalt. Er is een beleid bedacht op basis van modellen en cijfers die niet kloppen. We zeggen niet dat we niets moeten doen. Maar de landbouwsector heeft de afgelopen jaar de meeste innovatie getoond op het gebied van verduurzaming. Daar gaan we mee door. Maar om bij stikstof alleen te kijken naar de landbouw, dat is niet eerlijk. Je moet ook kijken naar de industrie, naar de vliegmaatschappijen. Met elkaar moet je een plan maken. Niet alleen kijken naar modellen, maar juist ook door met al deze mensen in gesprek te gaan.”

Kernergie

Is het een goed idee om kerncentrales in Groningen te bouwen als oplossing voor het energievraagstuk? Foto: Daniel West from FreeImages

Julian Bushoff (GroenLinks-PvdA): “Een kerncentrale lijkt mij niet handig”
In de energietransitie kan er voor gekozen worden om kerncentrales te bouwen. Op dat vlak staan de partijen lijnrecht tegenover elkaar. Bushoff: “Het lijkt mij niet handig om een kerncentrale in Groningen, of in de Eemshaven, te bouwen. Mensen zitten daar niet op te wachten. Als je nu gaat bouwen is zo’n centrale pas over vijftien of twintig jaar klaar.” Hemmen: “Dat is niet waar.” Bushoff: “Het kost veel geld, waarbij we juist in die tussenliggende jaren veel stappen kunnen zetten.”

Herma Hemmen (BBB): “Wij willen geen extra windmolens op zee”
Uit onderzoek blijkt dat kerncentrales, die in het afgelopen decennium gebouwd zijn, allemaal vertraging hebben opgelopen, waarbij het gemiddeld zeventien jaar duurt voor ze in bedrijf kunnen. Hemmen: “Dat van die vertraging klopt. Maar dat zie je ook bij windmolenparken. Daar kun je dezelfde sticker op plakken. Als je een middelgrote kerncentrale bouwt, dan duurt het zes tot acht jaar, voor het klaar. En dan kun je ‘nee’ schudden, maar zo kan het. Mijn partij vindt het belangrijk dat we kijken naar de complete mix. Dat we kernenergie toevoegen aan de volledige energiemix. Wij willen geen windmolens bijbouwen op de Noordzee. Er wordt daar al genoeg gebouwd, waarbij onbekend is wat dit doet met de biodiversiteit in de zee. We vinden het belangrijk dat de visserij de ruimte houdt. Deze discussie gaat over ruimte. Hoe gaan we met onze beperkte ruimte om? Daarom zeggen wij: niet méér zonne- en windmolenparken.”

Julian Bushoff (GroenLinks-PvdA): “Kerncentrale is voor de korte en lange termijn geen oplossing”
Bushoff: “Je kunt inderdaad in kortere tijd een kerncentrale operationeel maken, maar de praktijk wijst anders uit. Elk project, op dit gebied, kampt met veel vertraging. Als we nu gaan bouwen, dan zou dit betekenen dat we op zijn vroegst in 2040 een kerncentrale hebben. Het duurt te lang, en het is ook de enige energiebron die de komende jaren duurder zal worden. Terwijl wind en zon juist goedkoper worden. Dit is gewoon een slechte oplossing. Zowel voor de korte als de lange termijn, en ook in financieel opzicht, los je niks op.”

Tekst gaat verder onder het kader:

Wie is Herma Hemmen?
Hemmen groeide op in Ter Apel. Ze is werkzaam als adviseur in het Sociaal Domein. In haar vrije tijd maakt ze graag ruimte vrij voor haar twee honden, de tuin en de politiek. Hemmen zat sinds 2014 voor het CDA in de gemeenteraad van Westerwolde. Vorig jaar splitste ze zich, uit onvrede, af van deze partij, maar behield wel haar gemeentezetel. Eerder dit jaar werd bekend dat ze zich aangesloten had bij de BBB, en voor deze partij ook op de kandidatenlijst voor de Tweede Kamer staat.

Herma Hemmen aan het woord tijdens de opnames voor de podcast. Foto: Lianne Darmeveil

Herma Hemmen (BBB): “Wind en zon zijn geen stabiele energiestromen”
De manier hoe er wordt gekeken naar boeren, en het energievraagstuk, lijken de grootste verschillen te zijn tussen de BBB en GroenLinks-PvdA. Hemmen: “Wij vinden dat je goed moet investeren in een goede mix. En daar komt bij. Wind en zon zijn geen stabiele energiestromen. Je bent afhankelijk van de hoeveelheid wind en zon. Daar zul je rekening mee moeten houden.”

Julian Bushoff (GroenLinks-PvdA): “In Groningen zijn mooie stappen gezet op gebied van waterstof”
Bushoff: “Het is belangrijk om te realiseren dat elektriciteit maar een deel van de opgave is. De grootste uitdaging ligt ook niet op dit vlak. Je kunt ook inzetten op waterstof. Hier in Groningen zijn mooie stappen gezet, waarbij vrijwel alle bussen inmiddels op waterstof rijden. Dat is een duurzame oplossing. Kerncentrales zijn niet de oplossing. Wat moet je met al dat kernafval?” Hemmen: “Als je het energievraagstuk volledig bij een kerncentrale ligt, dan is de hoeveelheid energie, die jij als persoon gedurende je hele leven gebruikt, niet groter dan een appel. Daarnaast is het steeds beter op te slaan, en gaat de schadelijkheid op den duur naar beneden.”

Herma Hemmen (BBB): “Wij willen een energiemix waarbij we niets uitsluiten”
Voor GroenLinks-PvdA is dat het moment om duidelijkheid proberen te krijgen: “Het duizelt mij een beetje. De BBB zegt dat het wat wil doen aan de klimaatopgaven. Vervolgens zegt u dat stikstof van tafel moet, waarbij we het bij het oude laten. Bij duurzame energie wilt u niet meer windmolen, maar richt u zich op kernenergie. Wat gaat de BBB doen om de aarde leefbaar te houden?” Hemmen: “Wij willen vasthouden aan de klimaatdoelen. We zetten in op de mix. Dit kan een kerncentrale zijn, maar ook zeker de waterstofontwikkeling. Wij vinden het belangrijk dat die technologie zich kan blijven ontwikkelen. Maar het is goed om ons te realiseren dat het niet slim is om fossiele brandstoffen af te gaan bouwen als er nog geen alternatieven zijn. En in de kantlijn: het moet ook betaalbaar zijn.”

Wind- en zonne-energie

Zonneparken zijn de afgelopen jaren op diverse plekken in onze gemeente verrezen. Moeten we daar mee doorgaan? Foto: Joris van Tweel

Julian Bushoff (GroenLinks-PvdA): “Daken van huizen en gebouwen kunnen nog veel meer benut worden voor zonnepanelen”
De afgelopen jaren zijn windmolens als paddenstoelen uit de grond geschoten. Ook zonneparken zagen op diverse plekken het licht. Dit leidt steeds vaker tot onvrede. Bushoff: “Wij denken dat nog heel veel daken gebruikt kunnen worden voor zonne-energie. Dus wij zeggen: zet in op de daken van huizen en gebouwen, bedrijventerreinen en transferia. Eventueel kun je ook op het land zonneparken bouwen. Maar dan is het belangrijk dat de omgeving daar wel in mee doet.”

Herma Hemmen (BBB): “De ruimte die GroenLinks-PvdA ziet, die is er niet”
Hemmen: “Welk land had u in gedachten?” Bushoff: “Er zijn plekken aangewezen waar dit mogelijk is.” Hemmen: “Er is geen ruimte over. In deze discussie hebben we het nog niet over water gehad. Maar de waterproblemen die ontstaan, veroorzaakt door overvloedige regenval, daarbij wordt het belangrijk dat we water kunnen opslaan. Dat we de garantie kunnen geven dat drinkwater gezond is. Ondertussen moeten er meer woningen komen. De ruimte, die u voor ogen heeft, is er niet. Daarom zeggen wij: geen windmolens meer op het land. Zonnepanelen kunnen prima op daken. Dat zijn we helemaal met u eens. Ook het versnellen van het isoleren van woningen is een opgave. Immers. Alle energie die je niet gebruikt, hoef je ook niet op te wekken.”

Julian Bushoff (GroenLinks-PvdA): “Huizen sneller isoleren”
Bushoff: “We verschillen wat van mening als het gaat om wind en zon. Maar qua energiebesparing kunnen we elkaar de hand schudden. Als het gaat om isoleren komen we ook met een voorstel om particuliere verhuurders te dwingen om te gaan isoleren. Huurders van verhuurders die niet willen isoleren, moeten een tochtkorting krijgen. Bent u ook voor deze korting?” Hemmen: “Dat weet ik niet. Wat belangrijk is, is dat het verduurzamen eenvoudig geregeld moet kunnen worden. Het is nu heel ingewikkeld met allerlei regels en subsidiepotjes. Mensen komen er niet uit. Een drempel is ook de voorfinanciering. Mensen kunnen het gewoon niet betalen. Dat moet anders.” Bushoff: “Daar zijn wij het mee eens.”

https://www.oogtv.nl/2023/11/verkiezingspodcast-verduurzamen-van-huizen-moet-veel-eenvoudiger-worden-zonder-gekke-regels/?utm_source=rss&utm_medium=rss&utm_campaign=verkiezingspodcast-verduurzamen-van-huizen-moet-veel-eenvoudiger-worden-zonder-gekke-regels

Oekraïne noemt dambreuk Cherson grootste milieuramp sinds Tsjernobyl (NOS Buitenland)

Het is volgens Oekraïne de grootste milieuramp in Europa sinds de kernramp van Tsjernobyl in 1986. De doorbraak van de Kachovka-dam bij Cherson is een ecologische catastrofe waarvan de omvang alleen nog maar te vermoeden valt.

De directe materiële schade is wel al redelijk zichtbaar: tientallen dorpen en andere nederzettingen zijn verloren gegaan. De milieuschade is lastiger in te schatten, maar zeker is dat de gevolgen voor het zuiden van Oekraïne vele jaren tot mogelijk decennia voelbaar zullen zijn.

Een aantal duizelingwekkende schattingen van de Oekraïense ministeries van Landbouw en Milieubescherming op een rij. Tienduizenden hectare landbouwgrond staat onder water en nog eens honderdduizenden hectare komt juist zonder water te zitten. 55.000 hectare bos is overstroomd, 80.000 hectare beschermd natuurgebied dreigt verloren te gaan.

Het beschermde natuurgebied Nizjny Dnipro, een soort Biesbosch, "dreigt voorgoed te verdwijnen", zegt directeur Ljoedmyla Tsyganok van de Oekraïense vereniging van ecologen. Hier leven 71 bedreigde diersoorten en komen 31 bedreigde plantsoorten voor. "De vruchtbare laag met begroeiing wordt er weggevaagd."

Dit gebied staat onder water:

Hoe langer het water blijft staan, des te desastreuzer de gevolgen. "Als water twintig dagen blijft staan, ontstaat er rot en zijn de bomen ten dode opgeschreven", zegt de ecoloog. "Vooral jonge bomen worden bedreigd." Het gebied had al hevig te lijden door recente natuurbranden, veroorzaakt door gevechtshandelingen en Russische mijnenvelden.

De Russische bezetters van de oostoever stellen dat duizenden dieren zijn verdronken. De directeur van het Oekraïense staatsbosbedrijf is pessimistischer. Hij schrijft op Facebook dat de meeste wilde dieren ten dode zijn opgeschreven. "Misschien dat sommige herten of zwijnen een droog stuk konden bereiken, maar bijvoorbeeld hagedissen, hazen en egels hadden geen schijn van kans."

Waar veel mensen op tijd weg wisten te komen, werden dieren aan hun lot overgelaten. Neem de dierentuin direct naast de gebroken dam, in Nova Kachovka. Oekraïense media melden dat daar 300 dieren zijn verdronken. De Russische bezetter ontkende dat, met de bewering dat "de stad helemaal geen dierentuin heeft", wat niet waar is.

Aan de westoever van de Dnjepr, in handen van de Oekraïners, zijn verschillende organisaties actief om dieren te redden. "Het belangrijkste nu is om dieren uit ondergelopen huizen te redden", vertelt hulpverlener Roefat Rajmov. "Daarna brengen we ze naar Kyiv en gaan we op zoek naar adoptiegezinnen."

Dode vissen

De gevolgen van het leven onder water zijn immens, vertelt ecoloog Tsyganok. "Nu al zien we enorme vissterfte." Door de instroom van zoet rivierwater wordt ook in de Zwarte Zee massasterfte verwacht. De schade voor de visserij wordt door het landbouwministerie geschat op zo'n 100 miljoen euro. "Zelfs bij herbouw van de dam zal herstel van de vispopulaties lang duren."

Het Oekraïense ministerie van Buitenlandse Zaken deelde deze beelden van de vissterfte:

Het water zal naar verwachting grote hoeveelheden vervuild materiaal meespoelen, variërend van stortplaatsen en beerputten tot slachthuisafval. Volgens Oekraïne is bij de dambreuk 150 ton olie in het water beland. Die olie dreigt in het grondwater terecht te komen. Volgens Tsyganok is er ook het risico dat radioactief sediment van de bodem van het Dnjepr-reservoir loskomt. Dat ligt daar als gevolg van de Tsjernobyl-ramp.

Woestijn

Ook in het hoger gelegen gebied ten noorden van de doorgebroken dam zijn de gevolgen groot. Door het dalen van het waterpeil komen aansluitende kanalen droog te staan. Die zijn cruciaal voor de watervoorziening en de lokale economieën. Een grote stad als Kryvy Rih komt daardoor in de problemen.

Zie hier de kanalen die droog dreigen te vallen:

Het landbouwministerie stelt dat veel akkers onbruikbaar worden doordat een groot deel van de waterbevloeiing in de regio's Cherson, Zaporizja en Dnipropeptrovsk wegvalt. "In ieder geval dit jaar zullen de oogsten mislukken", stelt ecoloog Tsyganok. Door de droogte zou het gebied de komende jaren "in een woestijn kunnen veranderen".

Het getroffen gebied was in 2021 goed voor een oogst van 4 miljoen ton graan, met een waarde van ongeveer 1,5 miljard dollar. Door de Russische bezetting van Zuid-Oekraïne was dit al fors teruggelopen, maar nu krijgt de belangrijke landbouwsector de finale klap. Juist deze regio is economisch sterk afhankelijk van de landbouw.

https://nos.nl/l/2478152

‘Miljoenen mensen verhongeren door inzet kernwapens’ (KIJK)

De inzet van nucleaire wapens zouden oogsten doen mislukken en tot een wereldwijde hongersnood leiden, concluderen onderzoekers.

Sinds de oorlog in Oekraïne spookt de gedachte door menig hoofd: Poetin zal toch niet zo gek zijn om zijn nucleaire wapengeschut in te zetten? Vaak blijft het bij dreigementen. Maar wat als landen die kernwapens bezitten (naast Rusland ook de VS, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, China, Noord-Korea, Israël, Noord-Korea en Pakistan) daadwerkelijk een kernoorlog zouden ontketenen? Dan zouden we in een wereldwijde hongersnood belanden. Dat stellen klimatologen in het wetenschappelijke schrift Nature Food.

Lees ook:

Roet

Door het gebruik van atoom- en kernwapens ontstaan vuurstormen die grote hoeveelheden roet de lucht in werpen. Een nucleair conflict tussen India en Pakistan zou 5 tot 47 Tg (miljoen metrische ton) aan roetdeeltjes opleveren. Een full blown kernoorlog tussen de VS en Rusland zou zeker 150 Tg roet geven. Ter vergelijking: de heftige natuurbranden in Australië in 2019 en 2020 gaven ‘slechts’ 0,006 tot 0,02 Tg roet.

Hoofdonderzoeker Alan Robock en zijn team berekenden wat de gevolgen zouden zijn van dit roet voor onze voedselvoorziening in zes verschillende oorlogsscenario’s. Ze gebruikten daarvoor het Community Earth System Model, een voorspellend klimaatmodel van het National Center for Atmospheric Research (NCAR). Zo verkregen ze de effecten van het roet op onder meer de luchttemperatuur, de hoeveelheid neerslag en de mate waarin zonnestraling het aardoppervlak bereikt.

Vervolgens voerden de klimaatwetenschappers deze gegevens in het zogenoemde community land model. Dit model voorspelde vervolgens het effect van de inzet van kernwapens op de productie van grote gewassen zoals mais, rijst, tarwe en sojabonen. Ook keken de wetenschappers naar de gevolgen voor de veestapel en de visserij.

Verhongeren

De resultaten liegen er niet om. In het ergste oorlogsscenario (waarbij de VS en Rusland beide hun kernwapens tegen elkaar inzetten) zal de globale gemiddelde calorie-inname met 90 procent dalen in de drie tot vier jaar na het conflict. Deels komt dat door het directe afsterven van gewassen (vooral in de midden en hoge breedtegraden, waaronder de VS en Rusland zelf), maar ook de ineenstorting van de globale voedselmarkt. In totaal zouden zeker 5 miljard mensen verhongeren.

Zelfs in het lichtste scenario – de lokale kernwapeninzet tussen India en Pakistan – zou de calorie-inname met 7 procent omlaaggaan. Daarmee dreigen 255 miljoen mensen komen te overlijden. Al zou het in dat geval door maatregelen zoals het verkleinen van de veestapel (en het daarmee beschikbaar komen van extra land voor voedselverbouwing) en het vorkomen van voedselverspilling deze sterfgevallen kunnen worden voorkomen.

Niet alle factoren

In de studie zijn niet alle factoren meegenomen. Zo kan de verhitting van de lucht door het gebruik van de nucleaire wapens ook leiden tot afbraak van de ozonlaag. Daardoor neemt de hoeveelheid ultraviolet licht dat de aarde bereikt toe. Het is onbekend hoe gewassen daarop zouden reageren. Verder hebben de onderzoekers een deel van hun conclusies gebaseerd op het weerpatroon van een willekeurig jaar (2000), terwijl het weer in de toekomst misschien heel anders kan zijn.

En er zijn nog meer onzekerheden, stelt landbouw- en milieuwetenschapper Martin van Ittersum (Universiteit Wageningen). “We weten het precieze effect van het gebruik van kernbommen niet en ook de modellen zelf gebruiken aannames waarvan je niet weet in hoeverre ze precies kloppen. Maar deze studie lijkt de jongste inzichten bij elkaar te brengen en verschillende alternatieven, hoewel niet allemaal, door te rekenen.”

VN-verdrag

Dat de studie grotendeels leunt op schattingen is helemaal niet zo gek, want de doorgewerkte situaties zijn ook erg extreem, geeft klimaatwetenschapper Claudia Wieners (Universiteit Utrecht). “De precieze getallen zouden kunnen veranderen wanneer je een ander klimaatmodel of andere scenario’s gebruikt. Maar de kernboodschap is heel duidelijk: elke kernoorlog is een catastrofale bedreiging voor de globale voedselvoorziening. Dit is dus nog bovenop de directe gevolgen van zo’n ramp; de verwoesting en radioactieve straling.”

Een kernoorlog moeten we dus te allen tijde zien te voorkomen. Dat geeft ook hoofdonderzoeker Robock aan: “Het VN-verdrag inzake het verbod op kernwapens is getekend door 66 naties, maar geen van de negen nucleaire staten. Ons werk maakt duidelijk dat het tijd is voor die negen landen om te luisteren naar de wetenschap en de rest van de wereld: teken dat verdrag!”

Bronnen: Nature Food, Nature Food News & Views, Rutgers University via EurekAlert!

Beeld: 123RF

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK! 

The post ‘Miljoenen mensen verhongeren door inzet kernwapens’ appeared first on KIJK Magazine.

https://www.kijkmagazine.nl/nieuws/bij-inzetten-kernwapens-verhongeren-miljoenen-mensen/

KNMI: Groter gevaar op natuurbranden Tsjernobyl door klimaatverandering (Laka)

https://www.laka.org/bijlagen//2021/05/Chernobyl_cesium-2020-100x100.jpg

Het KNMI heeft een bericht gepubliceerd over bosbranden in de buurt van Tsjernobyl en het gevaar dat daardoor radioactieve deeltjes in de atmosfeer komen. Klimaatverandering, en dan met name de combinatie van de lokaal hogere temperatuur met zware buien leidt er toe dat rond de rampreactor vaker droogte voor gaat komen. Vorig jaar vond in de regio de tot dan grootste natuurbrand met een oppervlakte van bijna 900 km² plaats. Radioactieve deeltjes worden door branden opnieuw de atmosfeer ingebracht en door de wind verspreid. In Nederland heeft het RIVM tussen 16-23 april 2020 een zeer kleine hoeveelheid radioactief cesium-137 gemeten die mogelijk van de brand afkomstig was. 26 april was het 35 jaar geleden dat in reactornummer 4 in Tsjernobyl de grootste nucleaire ramp tot nu toe plaatsvond. Vorige week werd bekend dat in de kelderruimtes onder de ruïne kernreacties plaatsvinden die mogelijk kunnen leiden tot een ongecontroleerde kettingreacties.

Modelberekeningen wijzen uit dat het goed mogelijk is dat de bosbranden bij Tsjernobyl een bijdrage geleverd hebben aan door het RIVM gemeten verhoogde waarde. Hoe de lucht van de bosbranden zich heeft verspreid is zichtbaar gemaakt in dit filmpje:

https://www.laka.org/nieuws/2021/knmi-groter-gevaar-op-natuurbranden-tsjernobyl-door-klimaatverandering-15287