Staat van het Klimaat-rapport: ‘Het leven op aarde wordt bedreigd’ (ThePostOnline)

44 graden

(Bloomberg, 24 oktober 2024) – Dit jaar brak records op alle verkeerde manieren. Dat is de huiveringwekkende conclusie van een speciaal rapport over klimaatverandering dat vandaag is gepubliceerd in het tijdschrift Bioscience. “Het leven op aarde wordt bedreigd”, zegt William Ripple, vooraanstaand hoogleraar ecologie aan de Oregon State University en hoofdauteur van het rapport.

De jaarlijkse analyse van de ‘Staat van het Klimaat’ is bedoeld om een beknopt en toegankelijk overzicht te geven van de gevolgen van de opwarming van de aarde die de wereld het afgelopen jaar heeft ondervonden. Maar ook hoe we die gevolgen kunnen beperken.

Een van de vreemdste dingen in het rapport van dit jaar was hoe warm 2023 is geweest. Vóór 2000 bijvoorbeeld was de gemiddelde dagtemperatuur wereldwijd nooit hoger dan 1,5 graden Celsius boven het pre-industriële niveau.

1,5 graden Celsius

Sinds het begin van het huidige millennium is de wereld slechts af en toe boven die temperatuur uitgekomen in een bepaald jaar. Op 12 september, de datum waarop de gegevens werden verzameld, had de aarde al 38 dagen gehad met een gemiddelde temperatuur van meer dan 1,5 graden Celsius per dag, meer dan in enig ander jaar.

De drempel van 1,5 graden Celsius is symbolisch geworden omdat landen in de Overeenkomst van Parijs van 2015 hebben afgesproken om te proberen de gemiddelde temperatuurstijging wereldwijd onder die grens en ‘ruim onder’ de 2 graden Celsius te houden.

Tot nu toe is de wereld ongeveer 1,2 graden Celsius opgewarmd. Onderzoek heeft aangetoond dat het verschil tussen 1,5 graden Celsius en 2 graden Celsius opwarming aanzienlijk is.

Bij 1,5 graden Celsius zal de wereld waarschijnlijk nog wat koraalriffen en zomerijs op de Noordpool hebben. Bij 2 graden Celsius zullen beide verdwijnen.

“Elke 1/10e graad opwarming die we kunnen voorkomen, kan een enorme hoeveelheid leed besparen en zal vele, vele levens redden,” zei Ripple.

De dagen van meer dan 1,5 graden Celsius in 2023 maakten deel uit van een bredere trend naar recordhoge temperaturen, zowel op het land als in de oceaan. Juni en juli van dit jaar waren de warmste periodes ooit gemeten.

El Niño

Juli was niet alleen de warmste maand in meer dan 170 jaar dat er gegevens worden bijgehouden, maar waarschijnlijk ook de warmste maand in meer dan 100.000 jaar.

Het El Niño fenomeen, dat normaal gesproken warmer weer veroorzaakt, is vaak genoemd als reden voor de hitte van dit jaar.

Maar het is moeilijk om de extreme opwarming van 2023 te verklaren met alleen El Niño, zegt Zeke Hausfather, een onderzoeker bij Berkeley Earth die niet betrokken was bij het rapport.

Dat “suggereert een van de twee dingen”, aldus Hausfather. “Of deze El Nino gedraagt zich anders dan voorgaande. Of er zijn andere factoren bovenop de El Niño-gebeurtenissen die bijdragen aan de extreme warmte die we zien.”

Onderzoekers hebben zich verdiept in mogelijke oorzaken, waaronder een opleving in de 11-jarige zonnecyclus en de vulkaanuitbarsting in Tonga vorig jaar, die een ongebruikelijke hoeveelheid waterdamp – een ander broeikasgas – in de lucht bracht.

Tijdlijn van rampen

Hoewel ze allemaal een beetje hebben bijgedragen aan de opwarming, “lijkt het er nog steeds op dat er een gat zit tussen wat je zou verwachten met El Niño en de onderliggende opwarming,” aldus Hausfather. “De wereld is veel warmer dan verwacht en we weten niet zeker waarom.”

Naarmate de temperaturen dit jaar stegen, steeg ook het aantal rampen. Het rapport State of the Climate bevat een tijdlijn van rampen, van de Canadese bosbranden tot tropische cyclonen in Myanmar en zware regenval in Japan en India die leidde tot aardverschuivingen, overstromingen en doden.

“Sommige mensen beginnen net te herstellen van de ene klimaatgerelateerde ramp of extreme weersgebeurtenis en de andere begint al”, zegt Ripple. “Er is niet eens hersteltijd.”

Klimaatverandering kan leiden tot samengestelde rampen, zegt Christine Shield, een projectwetenschapper bij het National Center for Atmospheric Research, die niet betrokken was bij het onderzoek.

Een droogte gevolgd door een reeks zware stormen kan bijvoorbeeld verwoestend zijn omdat de droge grond het vocht minder goed kan opnemen, waardoor het risico op aardverschuivingen en overstromingen toeneemt.

Steenkool

En toch, zelfs nu de gevolgen van klimaatverandering steeds meer voelbaar worden, blijven de inspanningen om klimaatverandering tegen te gaan achter. De wereldwijde uitstoot van broeikasgassen blijft stijgen, samen met het gebruik van steenkool, vooral in China en India.

Ook heeft de inval van Rusland in Oekraïne sommige Europese landen geholpen hun energietransitie te versnellen, weg van fossiel gas en in de richting van hernieuwbare energiebronnen, maar andere landen weer terug naar steenkool.

Het rapport wijst erop dat de voortdurende uitstoot van broeikasgassen in de wereld ook een kwestie van rechtvaardigheid is.

“Het Zuiden is veel kwetsbaarder voor klimaatverandering”, zegt Ripple. “En dat is een kwestie van klimaatrechtvaardigheid, omdat de meeste historische emissies uit het Noorden komen.”

Staat van het Klimaat-rapport: ‘Het leven op aarde wordt bedreigd’

https://tpo.nl/2023/10/24/staat-van-het-klimaat-rapport-het-leven-op-aarde-wordt-bedreigd/

Nieuwe KNMI klimaatscenario’s: heter en extremer (Klimaatverandering blog)

De vorige stamden uit 2014, dus het werd hoog tijd voor een update: vandaag werden de nieuwe KNMI klimaatscenario’s aan demissionair minister Harbers van Infrastructuur en Waterstaat overhandigd. Die geven de bandbreedte aan waarbinnen het Nederlandse klimaat zich waarschijnlijk zal ontwikkelen, o.a. afhankelijk van de mondiale uitstoot van broeikasgassen.

Niet langer ver-van-mijn-bed

Klimaatverandering is niet meer weg te denken. We worden er bijna dagelijks mee geconfronteerd: de berichten over extreme hitte, droogte, bosbranden en overstromingen buitelen over elkaar heen. En vaker dan voorheen ook in onze spreekwoordelijke achtertuin. Het is niet langer een ver-van-mijn-bed show.

Dat betekent dat we ons hoe dan ook weerbaarder moeten maken tegen de veranderingen die al gaande zijn: adaptatie. Maar om klimaatverandering beheersbaar te houden moeten we de uitstoot van CO2 en andere broeikasgassen drastisch terugdringen. Nota bene: “we” slaat natuurlijk op de hele wereld; niet alleen Nederland. Maar natuurlijk wel inclusief een rijk en CO2-intensief land als Nederland.

Anders dan vorige keer zijn nu ook scenario’s doorgerekend voor Caribisch Nederland, namelijk Bonaire, Sint Eustatius en Saba (de zogenaamde BES-eilanden, drie bijzondere gemeenten van Nederland).

Twee dimensies: hoge/lage uitstoot; vernatting/verdroging

Om de spreiding van mogelijkheden te vangen wordt een hoog (SSP5-8.5) en een laag uitstootscenario (SSP1-2.6) gebruikt. Er is nog een lager IPCC emissiescenario (SSP1-1.9), maar daar zijn niet genoeg modelruns van beschikbaar om de analyses mee uit te voeren. De beste schatting van de mondiale opwarming eind deze eeuw bij het hoge scenario is 4,9°C t.o.v. eind 19de eeuw; in het lage scenario is dat 1,7°C.

Beiden worden verder opgesplitst in een droge en een natte variant. Samen geeft dat het volgende vierluik aan scenario’s:

Winters worden natter en zomers worden droger. Maar de mate waarin is nogal onzeker: in sommige modellen overheerst het eerste effect, maar in andere het tweede. Dat komt omdat Nederland in een breed overgangsgebied zit tussen een droger wordend Middellandse Zeegebied en een natter wordend Scandinavië. Dat overgangsgebied schuift ruwweg in de Noord-Zuid richting heen en weer met de seizoenen. Het maakt voor de situatie in Nederland nogal uit of dat overgangsgebied meer ten Noorden van ons of juist meer ten Zuiden van ons ligt. Dat is de reden dat er droge en natte varianten van de uitstootscenario’s zijn doorgerekend.

Er is overigens ook een scenario doorgerekend met matige uitstoot (op basis van SSP2-4.5), maar die resultaten zijn niet in het rapport meegenomen. Alle resultaten (dus inclusief die voor matige uitstoot) zijn te vinden in het dataportaal.

Waarschijnlijk wel bekend voor de regelmatige lezer hier, maar bij deze toch maar even in de herhaling: scenario’s zijn geen toekomstverwachtingen. Uit de FAQ:

De klimaatscenario’s op basis van hoge- en lage mondiale uitstoot en de natte en droge varianten voor Nederland geven samen de hoekpunten weer waarbinnen klimaatverandering zich waarschijnlijk zal ontwikkelen. In de praktijk moeten we met alle mogelijke toekomsten daarbinnen rekening houden.

Neerslagtekort

Dat droogte ook in waterland Nederland voor problemen kan zorgen is de afgelopen jaren goed duidelijk geworden. In alle scenario’s – dus ook de vernattende – neemt het verwachte neerslagtekort in de zomer toe. In het hoge uitstoot, verdrogende scenario (Hd) is het mediane neerslagtekort ongeveer gelijk aan de droogste zomers nu. En de droogste zomers zijn in dat scenario aan het eind van deze eeuw nog zo’n 50% droger.

In onderstaande figuur kun je zien dat het mediane neerslagtekort sterker toeneemt in Hn (hoge uitstoot, vernatting) dan in Ld (lage uitstoot , verdroging). Daaruit blijkt dat het uitstootscenario (hoog/laag) meer bepalend is voor de ernst van de droogteproblematiek dan of we met relatief meer vernatting of meer verdroging te maken krijgen. Dat geldt voor de meeste variabelen, zo kun je in de tabel met kerncijfers zien (pagina 3 van het gebruikersrapport).

Hitte

In 2019 werd het voor het eerst sinds de start van de metingen een temperatuur van 40°C waargenomen in Nederland:

Deze hittegolf was extreem, ook in het huidige warmere klimaat. Rond 1900 waren zulke hoge temperaturen in Nederland vrijwel onmogelijk; tegenwoordig is de kans op zulke hitte hier eens in de 50 tot 100 jaar.

De omstandigheden van die zomer van 2019 zijn nagerekend voor o.a. het hoge uitstootscenario:

In een 4°C warmer klimaat zijn temperaturen in de stad tot 50°C niet uit te sluiten en zou de zomer van 2019 vrijwel één continue hittegolf zijn geweest.”

Oeps.

Zeespiegelstijging

Zeespiegelstijging blijft ook wel een dingetje:

Bij een wereldgemiddelde opwarming van meer dan 2°C wordt de toekomst van Antarctica erg onzeker. De drijvende ijsplaten die het landijs van Antarctica omringen, zullen dan deze eeuw grotendeels  verdwijnen, waarna het landijs sneller naar de kust beweegt en er meer afkalft.

In tegenstelling to bij de vorige klimaatscenario’s zijn nu ook berekeningen gemaakt van de hoogst mogelijke zeespiegelstijging, als de ijskappen versneld instabiel raken:

Volgens het hoge uitstootscenario bedraagt de zeespiegelstijging rond 2300 2 tot 6 meter. Als ook onzekere ijskap-processen op Antarctica worden meegenomen, kan dit oplopen tot meer dan 17 meter.

Meer lezen en/of kijken:

Animatie over de KNMI’23-klimaatscenario’s:

Video met drie voorbeelden – uit Limburg, Bonaire en Bunnik – die laten zien hoe we ons aanpassen aan klimaatverandering:

Veelgestelde vragen over de klimaatscenario’s

https://klimaatveranda.nl/2023/10/09/nieuwe-knmi-klimaatscenarios-heter-en-extremer/

Kunnen we het ozongat dichten met ozon? (KIJK)

De Verenigde Naties meldden deze week dat het gat in de ozonlaag binnen enkele decennia hersteld zal zijn. Kunnen we dit proces versnellen door er ozon in te spuiten?

In de jaren dertig bleek de hoeveelheid ozon in de hogere luchtlagen kleiner dan verwacht. Verontrustend, vonden wetenschappers, want ozon beschermt het leven op aarde tegen schadelijke ultravioletstraling van de zon. Wetenschappers ontdekten decennia later dat chloorfluorkoolstofverbindingen, ofwel cfk’s, uit spuitbussen en koelkasten belangrijke boosdoeners waren. Een ban op deze chemische stoffen lijkt te werken. Een panel van de Verenigde Naties liet deze week weten dat de ozonlaag naar verwachting tegen 2066 helemaal hersteld zal zijn.

Lees ook:

‘Creatief, maar onzalig’

Goed nieuws, want niet zo lang geleden was er nog een groot probleem. In de jaren tachtig zagen wetenschappers namelijk ieder jaar in september, boven Antarctica, een ‘gat’ in de ozonlaag ontstaan: een plek met een ozonconcentratie onder de 220 ‘Dobson Units’ (een maat voor de hoeveelheid gas in de lucht). Wetenschappers en overheden sloegen alarm. Er moest snel iets gebeuren om het gat te dichten.

Bijvoorbeeld door er ozon in te spuiten? “Dat plan is creatief, maar onzalig”, reageert Maarten Krol, hoogleraar luchtkwaliteit en atmosferische chemie aan Wageningen University & Research. “Het ingespoten ozon zal snel worden vernietigd, net als natuurlijke ozon.” Ozon ontstaat in de hogere luchtlagen waar uv-straling van de zon met zuurstofmoleculen in de lucht botst. De meeste ozon vormt zich boven de tropische gebieden waar veel zonlicht is. “Via luchtcirculatie belandt het uiteindelijk boven Antarctica, waar het ook weer verdwijnt.” Waarom vooral daar?

Ozongat dichten

Omdat het afbreken van ozon sneller verloopt wanneer het op het oppervlak van wolken kan plaatsvinden. Normale wolken belanden niet in de hogere luchtlagen waar veel ozon zit. Die komen daar alleen als het er extreem koud is (78 graden onder nul), zoals boven Antarctica. Dan ontstaan zogeheten parelmoerwolken. Wanneer cfk’s ozon afbreken op het oppervlak van zo’n parelmoerwolk, vormen zich uit de ijskristallen in de wolk weer nieuwe deeltjes die ozon kapot maken. “Je kunt wel meer ozon in de lucht spuiten, maar die kettingreactie zal doorgaan tot vrijwel alle ozon op is. En constant heel veel spuiten is te duur. En gevaarlijk: je wil ozon niet te laag in de atmosfeer hebben, want daar gedraagt het zich als een broeikasgas.”

Wat deden landen dan wel om het ozongat te dichten? De kettingreacties afzwakken. In 1987 werd het Montrealprotocol opgesteld, waarin werd afgesproken om aanzienlijk minder cfk’s uit te stoten. En dat werkt, zo blijkt. Het gat werd in 2000 met een omvang van 29,9 miljoen vierkante kilometer het grootst. “Maar zonder protocol was het gat veel groter geweest”, schrijft de NASA in een persbericht. Sinds 2000 wordt het gat langzaam kleiner en zal de ozonlaag in 2066 waarschijnlijk dus helemaal hersteld zijn.

Deze vraag kon je vinden in KIJK 4/2022.

Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK Antwoordt’? Mail hem naar info@kijkmagazine.nl. En in onze special geven we antwoord op 197 bijzondere, verrassende en boeiende vragen! Bestel hem eenvoudig en snel via onderstaande knop.

Tekst: Laura Bergshoef

Beeld: NASA

The post Kunnen we het ozongat dichten met ozon? appeared first on KIJK Magazine.

https://www.kijkmagazine.nl/science/kunnen-we-het-ozongat-dichten-met-ozon/

Weerman Gerrit Hiemstra slaat alarm over hitte: ‘Dit wordt het gemiddelde zomerweer’ (Metronieuws)

https://www.metronieuws.nl/wp-content/uploads/2022/07/ANP-442935542-e1658235037146.jpg

Allemaal leuk en aardig, die hitte, maar NOS-weerman Gerrit Hiemstra ziet er vooral de negatieve kant van in. Op Twitter luidt hij de noodklok. Dit soort extreem warme dagen zijn volgens hem nu nog een zeldzaamheid, maar niet voor lang meer. Volgens Hiemstra is dit juist een opmaat naar nog veel extremer weer dat we de komende decennia in Nederland gaan zien.

Het is vooral veel vrolijkheid en joligheid wat de klok slaat in de media. Maar het lachen is bij het ‘klimaatkonijn‘ (vandaar het konijntje achter zijn naam op Twitter) al een tijdje vergaan als het om dit weerbeeld gaat.

In een draadje reageert hij op Twitter op de hittegolf die sinds gisteren over Nederland trekt. Daarin gaat hij in op de vele problemen die het warme weer veroorzaakt. „En de problemen zullen alleen maar toenemen.”

Hitterecords gebroken in omringende landen

De weerman vindt het belangrijk om de negatieve kant van het verhaal te belichten. „In de eerste plaats om de temperatuur zelf. Temperaturen boven 35 graden zijn in Nederland uitzonderlijk, laat staan als ze in de buurt van 40 graden komen. Het laat zien dat het klimaat zeer snel opwarmt”, zegt hij.

En volgens hem is de context ook belangrijk. Want niet alleen in Nederland is het extreem warm. Ook in de landen om ons heen. „In Italië, Spanje, Portugal, Frankrijk, Groot-Brittannië, Ierland en België is het extreem warm en zijn meerdere hitterecords gebroken.”

Hij wijst op de gevolgen: van grootschalige bosbranden, mislukkende oogsten en gletsjers die in de Alpen afbreken. Maar ook in Nederland ontstaan nu al problemen. Zo is het moeilijk om panden koel te houden, is de waterstand in rivieren laag en ligt verzilting (toename van het zoutgehalte) van de grond op de loer.

Gerrit Hiemstra: ‘Er komen nieuwe extremen, die nog extremer zijn’

„We krijgen nu een blik op onze toekomst. Dit weer is nu extreem, maar zal binnen enkele decennia het gemiddelde zomerweer zijn”, zegt Gerrit Hiemstra. En daar blijft het niet bij. „Tegelijkertijd komen er nieuwe extremen, die extremer zullen zijn dan de huidige. De problemen met hitte, droogte en verzilting zullen toenemen.”

Volgens hem kunnen we er nog altijd wat aan doen. „Het komt omdat we massaal fossiele brandstoffen blijven gebruiken. Hoe langer we dat blijven doen, hoe groter de toekomstige problemen zullen worden.” Dus? „Stoppen met verbranden van olie, gas, benzine, diesel, kerosine. De keuze is aan ons. Anders weten we wat onze toekomst is: kijk naar buiten.”

Albert Heijn bezorgt vandaag geen boodschappen en dat roept begrip én onbegrip op

https://www.metronieuws.nl/in-het-nieuws/binnenland/2022/07/weerman-gerrit-hiemstra-slaat-alarm-over-hitte-dit-wordt-het-gemiddelde-zomerweer/

De strijd tegen de opwarming van de aarde versterkt door de cloud (Duurzaam Actueel)

In de toekomst, maar ook nu speelt de cloud een belangrijke rol bij het begrijpen van klimaatverschijnselen. Door grote en kleine onderzoeksorganisaties en bedrijven toegang te geven tot krachtige computer- en machine-leeroplossingen (ML), kunnen zij gemakkelijker en beter onderzoek doen naar de oplossingen om de opwarming van de aarde te bestrijden en de gevolgen ervan te beperken.

https://duurzaam-actueel.nl/wp-content/uploads/cloud-aws.jpg

Philippe Demaison, Sustainability Ambassadeur bij AWS

Technologie brengt nieuwe hoop

Klimaatverandering is steeds meer zichtbaar. Orkanen, branden en overstromingen teisteren onze planeet in steeds sterkere mate. Hoewel het van cruciaal belang is de oorzaken van de klimaatverandering te bestrijden, is het net zo belangrijk de gevolgen ervan te beperken door de dreiging van natuurrampen zo vroeg mogelijk op te sporen. Dit vereist een dieper inzicht in klimaatverschijnselen. Wetenschappers werken hieraan door grote hoeveelheden data te analyseren met behulp van geavanceerde wiskundige modellen, die nog verder kunnen worden verbeterd. Technologische vooruitgang op het gebied van high performance computing en machine learning (ML), met behulp van de cloud, biedt nieuwe mogelijkheden.

Aerosolen kunnen de beschermende rol van wolken versterken en broeikaseffect compenseren

Klimatologie is een complex begrip, onderhevig aan veel verschillende elementen. Wolken spelen een cruciale rol in deze complexe mix, door hun invloed op de temperatuur op aarde. Op grote hoogte bevorderen wolken de opwarming, terwijl ze dichter bij de grond de temperatuur verlagen door zonnestralen in de ruimte terug te kaatsen. De opstelling van wolken wordt beïnvloed door een aantal onzekerheden, met name de interactie tussen wolken en aerosolen. Twee wetenschappers van de Universiteit van Oxford, Philip Stier (hoogleraar atmosferische fysica) en Duncan Watson-Parris (onderzoeker), gebruiken de Cloud en Machine Learning om de invloed van aerosolen op wolken te bestuderen. De condensatie van vocht tot fijne druppeltjes, die door aerosolen wordt vereenvoudigd, stelt wolken beter in staat om zonnestralen te weerkaatsen. Dit verschijnsel heeft een verkoelende werking, wat het broeikaseffect kan compenseren. De wetenschappers kozen een relatief weinig vervuild zeegebied als proefomgeving om de sporen te analyseren die scheepsuitlaatgassen door aerosolen in de wolken achterlaten. Aangezien het beperkte aantal sattelietbeelden zich niet leent voor precieze statistische modellen, gebruikten de onderzoekers ML-algoritmen om petabytes aan beelden van scheepssporen te doorzoeken. Het model kan vervolgens worden uitgebreid en buiten het maritieme domein worden toegepast om de rol die aerosolen te spelen in de strijd tegen opwarming te verhelderen.

Vroege opsporing van klimaatrampen maakt sneller besluit voor bestrijding mogelijk

Bij de bestrijding van de gevolgen van klimaatrampen is tijd van essentieel belang. Een bosbrand die in de eerste minuten wordt ontdekt, kan met weinig middelen snel onder controle worden gebracht. Hoe langer het duurt om in te grijpen, des te moeilijker de taak. Een van de eerste bestrijdingsmanieren tegen klimaatrampen is het opzetten van voorspellende systemen. De nauwkeurigheid en effectiviteit van deze systemen hangen af van de snelheid waarmee data – grotendeels afkomstig van satellieten maar ook van sensoren op de grond of in de lucht – wordt verzameld en verwerkt. Vroeger moest men investeren in dure grondstations voor dergelijke voorspellende systemen, maar dankzij de cloud hoeft dat niet meer. Dankzij volledig beheerde diensten kunnen bedrijven met eigen satellieten hun gegevens met een zeer lage latentie naar de aarde overbrengen, verwerken en hun cloudgebaseerde activiteiten opschalen zonder een eigen infrastructuur te hoeven bouwen en beheren. De antennes bevinden zich op dezelfde plaats als het datacentrum voor deze diensten. De satellietbeelden kunnen dan gemakkelijk worden geëxploiteerd door voorspellende systemen op basis van ML-algoritmen. Hoewel steeds bedrijven ML invoeren, beschikken zij niet altijd over de nodige vaardigheden. Ontwikkelaars en datawetenschappers kunnen echter hun voordeel doen met ML door gebruik te maken van de reeks oplossingen die cloudproviders aanbieden voor de bouw en ontwikkelingen van modellen.

Het opstellen van modellen voor klimaatverschijnselen vereist een rekencapaciteit die alleen nationale onderzoeklaboratoria, of laboratoria die over aanzienlijke financiële middelen beschikken, zich kunnen veroorloven. De Cloud maakt het nu mogelijk om high performance computing en Machine Learning breder toe te passen en zo actief deel te nemen aan de strijd tegen de klimaatverandering.

Kijk voor meer informatie op website van AWS.

 

Het bericht De strijd tegen de opwarming van de aarde versterkt door de cloud verscheen eerst op Duurzaam Actueel.

https://duurzaam-actueel.nl/de-strijd-tegen-de-opwarming-van-de-aarde-versterkt-door-de-cloud/