7 pijnlijke feiten over ontbossing die je liever niet wilt weten (Greenpeace)

Ontbossing is hot! Goed dat het de aandacht krijgt die het verdient. Want de wereldwijde ontbossing heeft effect op ons allemaal. Bossen zijn de natuurlijke beschermers van ons klimaat en van levensbelang voor onze planeet. Toch dragen jij en ik – zonder dat we het doorhebben – dagelijks bij aan die ontbossing. Hoe dat zit? De feiten in dit artikel over ontbossing liegen er niet om.

Grondstoffen zoals soja voor veevoer en palmolie voor onder andere shampoo en koekjes, worden in de EU massaal gebruikt. Maar voor de productie van dit soort grondstoffen voor de EU is tussen 2005 en 2017 naar schatting 3,5 miljoen hectare tropische bossen gesneuveld! Deze ontbossing heeft meer dan 1,8 miljard ton CO2 veroorzaakt – ongeveer 40 procent van de jaarlijkse uitstoot van broeikasgassen in de EU. 

https://www.greenpeace.org/static/planet4-netherlands-stateless/2021/12/be13527b-gp0stupvm_web_size_with_credit_line.jpg

Fire in the Jaci-Paraná Extractive Reserve, in Porto Velho, Rondônia state.

Wist je bijvoorbeeld dat…

1 . …ontbossing voor onze producten gewoon mag volgens de wet.

We bevinden ons midden in een klimaat- en natuurcrisis. Toch komen wekelijks scheepsladingen vol soja voor veevoer, vlees, palmolie of papier onze havens binnen. Producten waarvoor elders kostbare natuur is verwoest. En het gekke aan deze handel is: het mag gewoon! Gelukkig is er nu een EU-bossenwet in de maak die deze handel in ontbossing aan banden moet leggen. Aankomend jaar zal erom spannen: wordt het een goede wet die de wereldwijde natuur gaat beschermen? Of blijft het een wet vol gaten, waardoor deze vuile handel gewoon door kan gaan?

2. …Nederlandse bedrijven al in 2020 zouden stoppen met ontbossing

Albert Heijn en Lidl lieten in december 2021 weten dat zij geen vlees meer uit Brazilië importeren. Reden om daarmee te stoppen was dat zij ‘niet kunnen garanderen dat bij de productie van dit vlees geen bos is gesneuveld’. Een mooie stap, maar wel rijkelijk laat. In 2010 beloofden deze bedrijven namelijk al vóór 2020 definitief een einde te maken aan ontbossing voor grondstoffen zoals palmolie, soja en vlees. Daarom is Greenpeace ook zo kritisch op deze ambitie. Bedrijven houden zich al decennia niet aan hun beloftes.

https://www.greenpeace.org/static/planet4-netherlands-stateless/2021/12/ec793bc4-gp1sw7nw_web_size_with_credit_line.jpg

Deforestation and forest fires of over 100 hectares inside the Karipuna Indigenous Land, Brazil.

3. … de beste bosbeschermers worden vermoord in gevechten over landbouwgronden.

Inheemse groepen zijn de beste bosbeschermers, want daar waar zij landrechten hebben, is het woud het meest intact. Maar zij worden bedreigd door de oprukkende landbouw- en mijnbouwindustrie. Bijvoorbeeld in de Amazone. In 2019 lag de ontbossing daar op het hoogste niveau sinds 11 jaar.
Overal ter wereld worden Inheemse volken verjaagd. In 2021 is een recordaantal milieubeschermers vermoord, omdat zij natuur beschermen tegen deze roofzuchtige industrieën. De moorden vonden voornamelijk plaats in Midden- en Zuid-Amerika, de Filipijnen en Indonesië.

https://www.greenpeace.org/static/planet4-netherlands-stateless/2021/12/9fe3582e-gp1svv37_web_size_with_credit_line.jpg

Indigenous leaderships march to the Supreme Court in Brasília. The Indigenous People struggle for their constitutional rights, for their lands to be free and healthy, for the demarcation and exclusive usage of their lands, for their culture and for the future. They struggle for life.

4. … Nederland gigantisch veel meer grond gebruikt voor de landbouw dan alleen de grond in Nederland.

Al meer dan de helft (!) van de totale oppervlakte van Nederland is momenteel in gebruik als landbouwterrein. Maar dat is niet alles; voor de groeiende vraag naar soja voor veevoer, was in 2018 een areaal van nog eens 0,8 miljoen hectare extra nodig. Dat is ongeveer een gebied zo groot als de Randstad,  zo’n 20% van Nederland.

5. …de EU in 2019 een handelsakkoord sloot met onder andere Brazilië, die de handel in ontbossing zal aanjagen. Deze EU-Mercosurdeal, zoals dit vrijhandelsakkoord wordt genoemd, werd gesloten toen de Braziliaanse president Bolsonaro een paar maanden aan de macht was. Zijn regering was toen al druk bezig om de bescherming van de Amazone af te breken om ruim baan te geven aan de verwoestende landbouw- en mijnbouwindustrie. Dat leidde dat jaar tot gigantische bosbranden in het Amazonewoud en blijven de ontbossingscijfers stijgen. Bescherming van het overgebleven Amazonewoud is cruciaal. Wetenschappers waarschuwen dat als de ontbossing in dit tempo doorgaat, het regenwoud zich niet meer kan herstellen.  Inheemse groepen roepen daarom de internationale gemeenschap op om geen deals te sluiten met Bolsonaro. En wij herhalen deze boodschap richting onze minister van Handel: Stop die EU-Mercosurdeal!

https://www.greenpeace.org/static/planet4-netherlands-stateless/2021/12/dea02ab1-gp1sw0gm_web_size_with_credit_line.jpg

6. … bosaanplant vaak gebruikt voor Greenwashing.

Shell of KLM: zij maken regelmatig reclame voor hun ‘groene’ acties. Zij planten bomen om hun vervuiling te compenseren. Nu is meer bos en meer natuur absoluut een noodzaak om de strijd tegen klimaatopwarming te winnen. Maar wat deze bedrijven doen is vuil spel. Ze stoppen een beetje geld in bosaanplant, en ondertussen vertragen ze de echte oplossingen tegen klimaatopwarming. Shell, KLM, Albert Heijn of FrieslandCampina moeten het volgende beseffen: stap één in de klimaatstrijd is stoppen met de uitstoot van CO2 en bestaande bossen laten staan. Het is goed als bedrijven ook gaan meebetalen als bosherstel. Maar dat is toch normaal als je iets kapot maakt, dat je dan meebetaalt aan het herstel?

7. … een groot deel van je boodschappen te maken hebben met ontbossing

Vlees en cosmetica zijn de welbekende boosdoeners. Voor de productie van soja en palmolie gaat heel veel bos verloren. Maar dit geldt ook voor producten waarbij je het misschien in eerste instantie niet echt verwacht. Denk aan producten zoals koekjes, shampoo, melk, toetjes, papieren zakdoekjes, houten meubelen en nog veel meer. Jarenlang beloofden bedrijven dat ze ontbossing voor onze producten gingen stoppen. Maar (zie punt 2) die beloftes zijn ze dus niet nagekomen. 

https://www.greenpeace.org/static/planet4-netherlands-stateless/2021/12/d2dc5a90-gp1swlpq_web_size_with_credit_line.jpg

In an overflight carried out between October 17 and 19, 2021, Greenpeace Brasil caught scenes of destruction caused by illegal mining inside the Munduruku and Sai Cinza Indigenous Lands, in Pará.

Samen werken aan systeemverandering

Het goede nieuws is dat jij en ik dus ook een belangrijk deel van de oplossing zijn. En dan hebben we het niet alleen over het opnieuw aanplanten van stukken bos in de Amazone. Je kunt je bij het kopen van producten bewust zijn van de herkomst van ingrediënten. Maar nog belangrijker is samen te werken aan systeemverandering. 

Samen met jou hebben we ervoor gezorgd dat op dit moment in Europa een wetsvoorstel ligt die de handel in ontbossing moet stoppen. Maar helaas zitten er nog ‘wat gaten’ in het wetsvoorstel. Daarom wil Greenpeace aankomend jaar samen met jou onze minister oproepen om deze gaten te fixen. Zodat de handel in ontbossing daadwerkelijk ten einde komt en het systeem verandert. 

Meedoen met acties voor een sterke bossenwet?

Als we een ding zeker weten: samen kunnen we veel bereiken. Dat dit voorstel er NU ligt, is namelijk ook gelukt, omdat 1,2 miljoen mensen daarom vroegen. Wil jij binnenkort ook meedoen aan een van de toffe (online) acties om druk te zetten voor het aanscherpen van de bossenwet? Meld je aan voor de nieuwsbrief en houd de bossen-updates goed in de gaten.

https://www.greenpeace.org/nl/natuur/49366/7-pijnlijke-feiten-over-ontbossing-die-je-liever-niet-wilt-weten/

2021… en dóór! (Greenpeace)

We maken de balans op van een intens maar succesvol jaar.

Oceanen

‘De zeeën leveren de helft van onze zuurstof, voedsel voor een miljard mensen én zijn het thuis van de meest spectaculaire dieren op aarde. En dan kennen we de diepzee nog niet eens tot op de bodem! Elke keer als ik hierover nadenk, word ik er stil van. Maar vooral strijdlustig. We moeten de oceanen beter beschermen, ook voor ons eigen voortbestaan. Ik ben er dan ook enorm trots op dat al meer dan 3,7 miljoen mensen zich daar samen met mij sterk voor maken. Ik ben ervan overtuigd dat het ons gaat lukken: het water op aarde beschermen door middel van een wereldwijd bindend oceanenverdrag.’

  • Na stevige onderhandelingen is er eindelijk een Noordzee-akkoord. Daardoor komen er meer windparken, meer bescherming van de zeenatuur en minder visserij. Voor de vissers is er een transitiefonds.
  • Het Nieuw-Zeelandse Hof van Beroep stelt ons in het gelijk: de winning van ijzerzand is niet toegestaan in de South Taranaki Bight. Dat is een grote overwinning voor dit voedselrijke natuurgebied dat de kraamkamer is voor bedreigde diersoorten zoals de Māui-dolfijn en de blauwe dwergvinvis.
  • Diepzeemijnbouw? Als het aan mij ligt, gaat dat niet gebeuren. Ik ben dan ook blij dat de IUCN, de internationale autoriteit voor natuurbehoud, voor een moratorium is.
  • Vervuiling en overbevissing hebben ook grote gevolgen voor de miljoenen mensen die van en met de zee leven. Samen met hen maakten we aangrijpende maar vooral positieve verhalen: Vital Ocean Voices. Gaat dat lezen en zien.
  • Het plasticprobleem kent geen grenzen. Ik ben dan ook blij dat steeds meer landen zich uitspreken voor een bindend VN-Plasticverdrag.
  • inds 2014 ligt voor de kust van Jemen een van ʼs werelds grootste olietankers weg te roesten. Aan boord: 1,1 miljoen vaten olie. De tanker kan elk moment gaan lekken – of zelfs exploderen, met een ongekende olieramp als gevolg. Greenpeace werkt samen met lokale organisaties om een oplossing te vinden voor het verwijderen van de olie en ontwikkelt scenario’s voor als er een ramp gebeurt.
  • Op dezelfde dag dat de IUCN zich uitspreekt voor een tijdelijk verbod op diepzeemijnbouw, kondigt de Europese Commissie aan om die verwoestende praktijken te intensiveren! We blijven de EU en haar lidstaten onder druk zetten om de diepzee met rust te laten.
  • Dankzij uw steun vaart de Arctic Sunrise begin volgend jaar uit naar Antarctica. Wetenschappers aan boord doen onderzoek naar de gevolgen van klimaatverandering, industriële visserij en vervuiling in dit kwetsbare gebied. De resultaten sturen we naar de VN om hen te overtuigen dat een sterk oceanenverdrag er nú moet komen.

Klimaat en energie

‘“Hoop doet leven” is meer dan een afgezaagd spreekwoord. Wie niet meer gelooft dat een mooie toekomst mogelijk is, wordt al snel cynisch en onverschillig. Het nieuwste rapport van het VN-klimaatpanel IPCC heeft die hoop bij jou misschien even doen wankelen. De klimaatcrisis voltrekt zich sneller en genadelozer dan we al dachten. Op het eerste gezicht lijken overheden en (fossiele) bedrijven zich weinig van de schokkende conclusies aan te trekken. En toch blijf ik optimistisch. Want de klimaatbeweging blijft groeien. Met z’n allen in actie is de beste remedie tegen een klimaatdepressie!’

  • Sinds 2015 is het aantal klimaatrechtszaken verdubbeld. We mogen trots zijn dat Nederland daarin een leidende rol speelt, door de historische klimaatzaak van Urgenda. En ook dankzij de recente overwinning in de zaak tegen Shell door Milieudefensie, samen met Greenpeace en andere milieuorganisaties. Die boden inspiratie voor vergelijkbare (succesvolle!) zaken in België, Duitsland en Frankrijk.
  • We gaan met miljoenen de straat op. Corona gooide flink roet in het eten, maar in 2021 vonden weer indrukwekkende (coronaproof) protesten plaats. Op 14 maart deden 35 duizend mensen mee aan het Klimaatalarm en 24 september staakten wereldwijd bijna 900 duizend mensen, onder wie vele jongeren, voor het klimaat. En terwijl ik dit schrijf, gaan we zoveel mogelijk mensen op de been te brengen voor de Klimaatmars op 6 november. Dit soort grote demonstraties zijn ontzettend belangrijk om politici te overtuigen van de urgentie van de klimaatcrisis.
  • Het is nog niet te laat om het verschil te maken, aldus weten-schappers. Als we de temperatuurstijging deze eeuw onder de 1,5 °C willen houden, moeten politiek en bedrijfsleven nu echt aan de bak. Het kan volgens het IPCC 20 tot 30 jaar duren voordat de temperaturen zich stabiliseren.
  • Het vorige kabinet-Rutte presenteerde zich als het groenste ooit. Ik zeg: mooie slogan, (te) weinig resultaat. Nu lijkt het erop dat VVD, D66, CDA en Christenunie het opnieuw samen gaan proberen. Je kunt er zeker van zijn dat Greenpeace alle mogelijke middelen – lobby, actie, onderzoek – zal inzetten om het kabinet, en met name D66, aan hun mooie woorden over klimaat en natuur te houden.
  • Fossiele reclames, dat is toch niet meer van deze tijd? Vraag nu de Europese Commissie om fossiele reclames te verbieden.
  • Greenpeace gelooft dat het tegengaan van klimaatverandering hand in hand gaat met het bestrijden van ongelijkheid en onderdrukking. Meer hierover leest je in dit artikel. We zetten dan ook verschillende nieuwe campagnes op, waarin we samen optrekken met mensen die nu al hard worden getroffen door de klimaatcrisis.

Bossen

‘Terwijl je dit leest, gaat er een voetbalveld bos tegen de vlakte. 2 seconden later nog een, enzovoort. Onvoorstelbaar, toch? Minstens zo onvoorstelbaar is dat onze supermarkten vol liggen met producten waarvoor regenwoud is gekapt en land van inheemse mensen met geweld is ingepikt. En het gekke is, dat mag gewoon! Bossen zijn onze bondgenoot in de strijd tegen de klimaat- en natuurcrisis. Hoog tijd dus dat er een wet komt die ze beschermt.’

  • 1,2 miljoen mensen vertelden de EU dat er een Bossenwet moet komen. Dit najaar komt dan eindelijk het langverwachte wetsvoorstel dat bedrijven verplicht alleen soja, palmolie en soortgelijke grondstoffen in te kopen waarvoor de natuur níet verwoest wordt. Best logisch, toch?
  • Op West-Papoea zijn palmolievergunningen ingetrokken waardoor 300.000 hectare bos intact blijft. Een enorme overwinning voor inheemse gemeenschappen en de bossen!
  • Terwijl de Braziliaanse regering-Bolsonaro het Amazonewoud in de uitverkoop heeft gegooid, roeren steeds meer Brazilianen zich om dat regenwoud te beschermen. Zo ook 30 Braziliaanse supersterren die samen Canção pra Amazônia (het lied voor de Amazone) uitbrachten. Een echte aanrader!
  • 419 Nederlanders haalden maar liefst € 19.878 op met de Greenpeace-sponsorloop tegen bosbranden. Samen liepen deze fantastische mensen een rondje om de aarde. Wát een prestatie, enorm bedankt!
  • Het voorstel voor de Europese Bossenwet ga ik kritisch bekijken. Er mogen geen gaten in zitten waardoor bedrijven alsnog hun gang kunnen gaan. Uit gelekte teksten blijkt dat rubber uit Afrika niet in het voorstel staat terwijl voor rubber veel oorspronkelijk bos verdwijnt. Waar nodig lobbyen we en voeren we actie voor een sterke Bossenwet – en daarbij zullen we jouw hulp inroepen.
  • Inheemse volken zijn de beste bosbeschermers. Daarom blijven we samenwerken met de Karipuna, Munduruku en de Braziliaanse inheemse organisatie APIB. We ondersteunen hun juridische strijd voor formele landrechten en blijven wereldwijd aandacht vestigen op de voortdurende ernstige schendingen van hun grondrechten.
  • In Afrika werken we samen met lokale partners om de nationale parken Salonga en Virunga volledig beschermd te krijgen. De concessies voor deze olierijke gebieden zijn al afgegeven. We werken er uit alle macht aan om dit desastreuze besluit terug te draaien voordat de eerste olieboringen van start gaan.
  • We willen de Mercosurdeal – het vrijhandelsverdrag tussen 4 Zuid-Amerikaanse landen en de EU – van tafel hebben, en snel ook. Dit verdrag zal de handel in producten waarvoor regenwoud gekapt wordt, zoals vlees en soja, verder aanjagen.

Landbouw

‘De natuur is essentieel voor ons fysieke én mentale welzijn. Ze is ook onze bondgenoot in de aanpak van de klimaatcrisis. Helaas gaat het niet goed met de natuur in Nederland. Ze wordt letterlijk verstikt door de enorme stikstofuitstoot. Die wordt onder andere veroorzaakt door het verkeer maar vooral door de mest van de ongeveer 119 miljoen dieren die we in ons land houden. Noodkreten van wetenschappers en Greenpeace-campagnes ten spijt, wilde de politiek de afgelopen maanden geen nieuwe maatregelen treffen. Samen met jou zetten we daarom nog een tandje extra bij, want de natuur heeft nu hulp nodig.ʼ

  • In september klommen Greenpeace-actievoerders op het gebouw van de Tweede Kamer en hingen een groot spandoek aan de gevel met de tekst: ‘Bla bla bla, stikstofcrisis… Politiek: pak NU de natuurcrisis aan’. De actie werd breed uitgemeten in de media en zorgde voor een mooie aanwas van handtekeningen onder onze oproep aan de politiek. Op het moment van schrijven hadden bijna 50 duizend supporters hun steun voor de natuurzaak uitgesproken.
  • Ons geduld met de lakse houding van de overheid is op. We stappen naar de rechter om een toereikende aanpak van de stikstofcrisis af te dwingen. Maak net als bijna 50 duizend andere supporters natuur ook jouw zaak! Via maaktoekomst.nl/natuurzaak zet je jouw handtekening onder onze eisen aan de overheid.
  • Acht boerenorganisaties steunen onze natuurzaak. Ook zij zijn het zwalkende overheidsbeleid zat. Annette Har-berink van Caring Farmers: ‘Het is tijd dat we ophouden met het maken van zogenaamd “haalbare” plannen en gewoon gaan doen wat nodig is: voldoen aan de wet en een samenleving creëren die opereert binnen ecologische en planetaire grenzen.’
  • Van Veluwelaan naar VeluweWEG: in het weekend van 3 en 4 september gaven Greenpeace-vrijwilligers door heel Nederland straatnaambordjes een make-over. Met behulp van stickers veranderde de Wielewaallaan in Voorschoten in de Wielewaalweg. De Havikstraat in Utrecht heette tijdelijk Havikweg. Bij de gewijzigde straatnamen plakten de actievoerders QR-codes die, gescand met een smartphone, naar informatie over de campagne leidden.
  • Wandel eens met een andere bril door de natuur. Op maaktoekomst.nl/natuurschadegids kun je gratis de Natuurschadegids downloaden. Met dit boekje leer je in 7 bekende Nederlandse natuurgebieden de natuurschade herkennen die de stikstofcrisis heeft aangericht. Zo lees je onder andere over verdringingssoorten die kwetsbare natuur in gevaar brengen en welke soorten je steeds minder ziet.
  • Sluit je aan bij de natuurbeweging. Samen met onze vrijwilligers organiseren we gedurende het jaar vele activiteiten. Wil je zelf ook vrijwilliger worden? Meld je dan aan voor onze nieuwsbrief.

Dit artikel verscheen in de herfst-editie van Greenpeace Magazine.

https://www.greenpeace.org/nl/natuur/49122/2021-en-door/

Houd de wouden in hun element (Greenpeace)

Van het groene hart van Afrika tot in de Amazone: wat gebeurt er in de grootste wouden op aarde?

https://www.greenpeace.org/static/planet4-netherlands-stateless/2021/03/80e1f3f2-gpm-beeld.jpg

Orang-oetan in het Lamandau-reservaat op Kalimantan, het Indonesische deel van Borneo. Sinds 1997 worden hier jonge, verweesde orang-oetans opgevangen en een beschermd leven geboden.

Gordel van smaragd

Schrijver Multatuli gaf voormalig Nederlands-Indië deze tot de verbeelding sprekende naam. Indonesië, het grootste eilandenrijk ter wereld, ligt middenin de azuurblauwe oceaan en wordt gekenmerkt door weelderig smaragdgroen regenwoud. West-Papoea is zelfs wereldberoemd vanwege zijn Paradise Forests. De regenwouden van Indonesië zijn echte schatkamers. Hier leven wel 1.700 vogelsoorten en miljoenen zeldzame plantenen diersoorten, zoals de tijgerorchidee, de nevelpanter en het spookdiertje. In de bossen van Sumatra en Borneo brengen orang-oetans zo’n 90 % van hun leven door in boomtoppen. Ze worden er geboren, bouwen er elke dag opnieuw een nest en vinden er hun voedsel. Indonesië heeft de twijfelachtige eer dat het ’s werelds grootste ontbosser is én de vierde plaats inneemt van alle broeikasgasuitstoters. Al jarenlang worden duizenden hectares regenwoud in de as gelegd en ontwaterd, voor de aanleg van oliepalm- en andere plantages.

Op Borneo zijn de mensapen daardoor al 80 % van hun leefgebied kwijt. In 2010 beloofden grote voedselproducenten als Mars Inc., Nestlé, Unilever, Procter & Gamble, Arla en L’Oreal dat ze uiterlijk per 2020 in geen enkel product meer palmolie zouden gebruiken waarvoor regenwoud is verwoest. Greenpeace toont keer op keer aan dat geen van hen deze belofte waarmaakt. Indonesië kent veel corruptie en de mazen van de wet zijn groot. Lokale gemeenschappen die in en van het bos leven, zoals de Marind en Yeinan in Indonesisch Papoea, zijn door geweld en landroof verdreven. Ook kleine boeren en dorpjes moeten het veld ruimen voor de belangen van grote bedrijven. Tot overmaat van ramp drukte de regering er in coronatijd ook nog een nieuwe wet doorheen die buitenlandse investeerders aan moet trekken. Deze Omnibuswet legaliseert onder andere landroof, verwoesting van de natuur en mensenrechtenschendingen.

De regenwouden van Indonesië staan op veengrond waarin enorm veel CO2 is opgeslagen die bij verbranding vrijkomt. Als er – na bosverbranding – oliepalmen voor worden teruggeplant, lost dat helaas niets op: 1 hectare regenwoud houdt 8.000 ton CO2 vast en 1 hectare palmolieplantage niet meer dan 70 ton. Door de vele bosbranden groeit er ook een hele generatie kinderen op met een jaarlijks ‘mistseizoen’. Maandenlang leven ze in een dikke laag giftige rook die hun gezondheid aantast. Het Greenpeace-brandweerteam heeft de afgelopen jaren op West-Kalimantan en Sumatra gevaarlijke veenbranden bestreden. Ook onderzocht ons team ter plaatse wie verantwoordelijk is voor de ontwatering, en legde dat vast op foto’s en video.

Met gps-apparatuur, satellietbeelden en luchtfoto’s verzamelen we bewijzen van illegale houtkap, drooglegging van veengronden en oliepalmteelt in beschermde gebieden. We volgen dit verwoestende palmoliespoor naar de importeurs en afnemers van palmolie in Europa en de VS. Gesteund door u en duizenden andere supporters wereldwijd, confronteren we deze medeverantwoordelijken met de gevolgen. Intussen zetten we ons in Europa, samen met 160 andere natuur- en mensenrechtenorganisaties in voor een bossenwet, waarvoor al 1,2 miljoen supporters hun handtekening zetten. Deze wet verplicht bedrijven om alleen nog producten te verkopen waarvoor geen bos voor is verdwenen. De Europese Commissie komt dit jaar met het eerste wetsvoorstel.

Het groene hart van Afrika

https://www.greenpeace.org/static/planet4-netherlands-stateless/2021/03/23f9f009-gp0str8j0_web_size.jpg


Vanaf 2016 stond Greenpeace Lokolama bij in het verkrijgen van hun grondrechten in het Congolese regenwoud. Het Greenpeace-team ondersteunde hen bij de juridische procedure en gaf trainingen in conflictpreventie – en oplossing. Met succes.

Rivieren, regenwouden, bergen, savannes, moerassen: het Congobekken is een natuurwonder pur sang. Dit tweede grootste regenwoudgebied ter wereld ligt in het hart van een van de meest instabiele regio’s. Dat biedt ironisch genoeg bescherming, omdat het investeerders huiverig maakt. Maar het betekent ook dat corruptie en fraude er welig tieren en de wetshandhaving weinig voorstelt. Regelmatig woeden in het Congobekken enorme branden. Uit onderzoek van de universiteit van Maryland blijkt dat de meeste brandhaarden vlakbij wegen ontstaan, die door houtkappers zijn aangelegd. In de Democratische Republiek Congo (DRC) is al sinds 2002 een moratorium op houtkap van kracht. Toch krijgen buitenlandse houtbedrijven uit onder meer CHINA steeds meer bosgebieden in handen die soms wel zo groot zijn als België.

Ook palmoliebedrijven rammelen al jaren aan de poorten. Het Maleisische Atama, dat de grootste palmolieconsessie in de regio heeft, liet onder meer in Kameroen zien hoe het zonder veel scrupules bos kapt en kleine boeren van hun land jaagt. Het regenwoud van het Congobekken zorgt voor voedsel, medicijnen, grondstoffen en water voor ruim 80 miljoen mensen. Er leven bijna 250 inheemse volken voor wie het bos ook een spirituele betekenis heeft. De Baka bijvoorbeeld, Kameroens grootste inheemse bevolkingsgroep. Al jaren wordt hun levenswijze bedreigd door de industriële boskap van het rubberbedrijf Sudcam uit Singapore. COVID-19 vergroot de risico’s waaraan ze blootstaan: ze zijn niet bang om ziek te worden, maar wel dat organisaties vertrekken die hen bijstaan in hun strijd tegen de structurele landonteigeningen.

In het bos staan honderden jaren oude woudreuzen die in hun lange leven enorm veel CO2 hebben opgeslagen. In dit regenwoud ontdekten wetenschappers enkele jaren geleden een veenmoeras, groter dan Engeland, waarin maar liefst 30 miljard ton koolstof ligt opgeslagen. Dat is net zoveel als de Verenigde Staten in 20 jaar tijd uitstoten. De immense wouden van het Congobekken herbergen ook tienduizenden planten- en diersoorten. Als een stel landschapsarchitecten vormen dieren zoals de ernstig bedreigde gorilla’s, bosolifanten en Afrikaanse buffels het bos. Ze creëren paden, snoeien bomen en poepen zaden uit.

Greenpeace is al decennialang actief in het Congobekken. Samen met inheemse volken strijden we tegen de illegale houtkap en de oprukkende palmoliesector. We onthullen hoe overheden tot op het hoogste niveau betrokken zijn bij illegale activiteiten. Dat maakt het werk lastig en gevaarlijk. Toch lukt het ons om successen te boeken. Zo besliste de Kameroense president onder druk van lokale milieuorganisaties, de bevolking en Greenpeace dat de houtkapplannen in het beschermde Ebo-woud voorlopig niet doorgaan. Goed bosbeleid is essentieel om het Congobekken duurzaam te beschermen. Daarom helpen we inheemse volken om de formele rechten over hun leefgebied te verkrijgen. Onder meer de Lokolama in de DRC kregen zo 11.000 hectare toegewezen. En in 2023 draagt de regering 50 bosgebieden, in totaal bijna 2,5 miljoen hectare, over aan de lokale bevolking.

https://www.greenpeace.org/static/planet4-netherlands-stateless/2021/03/8ca3659b-gp0sturw4_web_size.jpg

Jaarlijks gaat in Rusland een gebied van zo’n 40 miljoen hectare in vlammen op – een gebied 10 keer zo groot als Nederland. De brandweerteams van Greenpeace trainen vrijwilligers, geven voorlichting en blussen natuurlijk waar ze kunnen.

De groene kroon van de aarde

In Rusland ligt tweederde van de taiga; het grootste ecosysteem van onze planeet dat zich uitstrekt over Alaska, Rusland, Canada en Scandinavië. Zowat alles aan dit boreale woud is enorm. Het beslaat 16 miljoen km² – meer dan een kwart van alle bossen op aarde – en telt 750 miljard bomen. De dennen en sparren die er groeien zijn aangepast aan de lange wintermaanden: hun naalden bevatten heel weinig sap, waardoor ze niet bevriezen als de temperatuur zakt tot -35 °C. Hun donkere kleur en driehoekige vorm helpen juist om zo veel mogelijk zon op te slorpen. Meer dan 20.000 planten- en diersoorten leven in deze barre omstandigheden. Wolven, elanden en beren, tijgers, maar ook de Siberische salamander die een soort antivries produceert waardoor hij kan overleven in extreem lage temperaturen. Ook dit uitgestrekte noordelijke bossengebied slaat een enorme hoeveelheid CO2 op in de bodem en veengronden: meer dan alle tropische wouden samen.

Elk jaar gaat ongeveer 2,5 miljoen hectare van dit woud verloren. Eeuwenoude bomen verdwijnen onder andere in Tempo-zakdoekjes, wc-papier van Edet en maandverband van Libresse. In heel Rusland gaat elk jaar zo’n 40 miljoen hectare natuur in vlammen op. Dat is 10 keer Nederland. De gigantische natuurbranden worden verergerd door klimaatverandering en zorgen zelf voor verdere opwarming van de aarde. Elke lente en zomer trekt een dikke rooklaag over de graslanden en bossen van Rusland. Ontelbare roet- en stofdeeltjes veroorzaken veel gezondheidsklachten en leiden (in)direct tot duizenden sterfgevallen per jaar. Wetenschappers ontdekten dat zelfs de Noordpool sneller smelt door roetdeeltjes die op het ijs neerdwarrelen waardoor deze poolkap ook zijn reflecterende vermogen verliest. Ruim de helft van de Russen gelooft dat natuurbranden vanzelf ontstaan. Dat is een grote misvatting: 90 % van deze branden ontstaat door menselijk toedoen. Vooral de gewoonte van boeren om graslanden aan te steken zodat ze snel van hun onkruid afkomen, loopt regelmatig gigantisch uit de hand.

Omdat de overheid de branden laat voortrazen, komt Greenpeace in actie. Op gewone schoenen en met slechts 20 liter water op de rug startte het eerste blusteam zo’n 10 jaar geleden. Met steun van de Nationale Postcode Loterij en van u, onze Nederlandse supporter, zijn inmiddels in de kwetsbaarste regio’s honderden mensen klaargestoomd om branden te blussen én te voorkomen. Het aantal catastrofale veenbranden daalde daardoor in 2019 met maar liefst 90 %. Daarmee voorkwamen de brandweerlieden de uitstoot van minstens 1,28 gigaton CO2. De vrijwillige brandweerteams kunnen op Greenpeace rekenen voor onder meer transportmiddelen, uitrusting, beschermende kleding, gereedschap voor het meten van veentemperatuur en drones voor het lokaliseren van branden. Vanuit coördinatiecentra organiseren de sterkste vrijwilligersgroepen inmiddels hun eigen trainingskampen en lichten ze bewoners voor over de oorzaken van de branden. Voorlichting is een van de belangrijkste methodes om de branden te bestrijden. Al jaren geven we op Russische scholen les over het belang van de bossen en planten we bomen met tienduizenden schoolkinderen. Ook werken we samen met producenten van tekenfilmseries. Miljoenen kinderen leren nu: het aansteken van een klein stukje gras kan het begin zijn van een milieuramp.

https://www.greenpeace.org/static/planet4-netherlands-stateless/2021/03/4a7445f7-gp0jzh_web_size.jpg

Het Amazonewoud, thuis van deze blauwkeel-ara, verandert drastisch. Grote delen van het woud verdwijnen ondere andere voor de sojateelt.

Adembenemend Amazonia

Alles is met elkaar verbonden. Wie het Amazoneregenwoud een beetje bestudeert, ziet al snel hoe deze natuurwet in de praktijk werkt. Dit woud, het grootste op aarde, is een van de meest biodiverse gebieden. De planten, dieren, micro-organismen en schimmels vormen samen een enorm ecosysteem dat invloed heeft op de hele wereld. De bossen van de Amazone produceren enorme hoeveelheden water. Ze beïnvloeden regenpatronen tot ver buiten hun eigen regio. Ondanks de enorme omvang van het Amazonewoud, ruim 5,5 miljoen km2, is het evenwicht er delicaat. Als mensen tussen de 20 en 25 % van het woud verwoesten, kan het de balans niet meer zelf herstellen en veranderen deze prachtige bossen in een savanne. Met miljarden tonnen CO2-uitstoot als gevolg. Volgens INPE, het Braziliaanse instituut voor ruimteonderzoek, is er al 18 % verwoest. Wetenschappers stellen dat over 10 tot 15 jaar dit kantelpunt is bereikt, als de ontbossing niet stopt.

Meer dan de helft van het Amazonewoud ligt in Brazilië, waar president Jair Bolsonaro de scepter zwaait. Zijn regering heeft weinig op met het milieu en de inheemse volken: de klimaatcrisis bestaat niet en de Amazone is er om geld aan te verdienen. In 2019 lag de ontbossing op het hoogste niveau sinds 11 jaar. De meeste van deze branden zijn aangestoken om land vrij te maken voor weilanden voor koeien, mijnbouw en de teelt van soja. Sinds de huidige regering aan de macht is, hebben bedrijven carte blanche in het regenwoud. Moord en doodslag zijn voor inheemse volken zoals de Karipuna in de Amazone al jaren realiteit. In de afgelopen jaren wist een deel zich, onder aanvoering van jonge leiders, steeds beter te organiseren. Zij komen op voor hun traditionele landrechten, in de rechtszaal en in het bos zelf. Maar de belangen van grote bedrijven en nationale overheden in het regenwoud zijn groot. De strijd is te vaak ongelijk.

De bedreigingen zijn zo omvangrijk en complex, dat Greenpeace voor het project Alle ogen op de Amazone de handen ineen sloeg met Hivos en 9 andere organisaties. In dit project is de hoofdrol weggelegd voor de inheemse bevolking. Volgens talloze onderzoeken zijn zij immers de beste bosbeschermers van de wereld. We ondersteunden hen bij de opzet van lokale boswachterteams die met smartphones en drones het regenwoud intrekken en daar de bosvernietiging vastleggen. De teams leerden (digitale) landkaarten maken, satelliet- en dronebeelden analyseren, gps-coördinaten
lezen én de verzamelde informatie veilig opslaan. Met succes: vorig jaar werd in het leefgebied van de Karipuna 49 % minder bos verwoest dan in alle voorgaande jaren. Ook werd er een wet ‘geparkeerd’ waarmee Bolsonaro illegaal ingepikte bosgebieden wilde legaliseren. Verzet binnen én buiten Brazilië van ngo’s, beroemdheden, inheemse volken, bedrijven en overheden, gaf de doorslag. En het gesprek tussen inheemse leiders uit Brazilië en Tweede Kamerleden, hielp de discussie tegen het nieuwe Mercosur-handelsverdrag kracht bij te zetten. Het duizelingwekkende tempo van de ontbossing moet stoppen. Met uw hulp blijven we overheden en internationale instanties beïnvloeden, onder andere voor een sterke wet waarin staat dat geen bos meer verwoest mag worden voor onze producten.

Dit artikel verscheen in de lente-editie van Greenpeace Magazine.

https://www.greenpeace.org/nl/natuur/45233/houd-de-wouden-in-hun-element/

Greenpeace reist door Nederland met fototentoonstelling over bosbranden (Greenpeace)

Amsterdam, 24 augustus – Greenpeace reist door Nederland met een fototentoonstelling over bosbranden wereldwijd. De tien fotopalen tonen de klimaat brandhaarden in de Braziliaanse Amazone, Australië, Indonesië en Rusland en vertellen het verhaal achter de bosbranden. Ontbossing voor de oprukkende landbouw is een belangrijke oorzaak net als klimaatverandering en menselijk handelen. Vanaf maandagmiddag 24 augustus is de tentoonstelling op de eerste locatie te bezichtigen nabij de ingang van het Amsterdamse Bos in Amsterdam. 

De zomer is het piekseizoen voor bosbranden in Rusland en de Amazone. In Rusland gaat jaarlijks 40 miljoen hectare in rook op: tien keer de oppervlakte van Nederland. Ook in Brazilië blijft het aantal bosbranden toenemen. In de Braziliaanse Amazone werden in juli 6.804 bosbranden geteld, het hoogste aantal in vier jaar. Opvallend is de stijging van bosbranden in de inheemse gebieden. In juli werden er 539 geregistreerd, een stijging van 76 procent ten opzichte van vorig jaar.

Hilde Stroot, bosbranden expert bij Greenpeace: 

“Terwijl Nederlanders in deze corona tijden juist de natuur opzoeken, gaat elders op de wereld miljoenen hectare natuur in vlammen op. In Nederland kunnen we veel doen om die bosbranden te voorkomen. Bijvoorbeeld door de landbouw anders in te richten met minder dieren en door minder soja voor veevoer en palmolie te importeren. De productie daarvan zorgt voor veel ontbossing en CO2-uitstoot.”

Gevolgen voor natuur en inheemse volken
Bossen die zo onmisbaar zijn voor het klimaat en de rijke biodiversiteit staan wereldwijd in brand. De gevolgen voor het klimaat en de natuur zijn gigantisch. Inheemse volken worden bedreigd en duizenden unieke planten- en diersoorten sterven uit. Ook komen er gigantische hoeveelheden CO2 vrij, waardoor de klimaatopwarming versnelt en er nog meer bosbranden bijkomen. De wereldwijde klimaatcrisis is een belangrijke aanjager van natuurbranden. De hogere temperaturen en aanhoudende droogte vergroten de kans op branden in de natuur. In Rusland zit het venijn ook in veenbranden die ondergronds doorwoekeren en elders weer de kop opsteken. 

Russische vrijwilligers in actie 
“Veel mensen denken om die reden dat bosbranden een natuurverschijnsel zijn, maar in Rusland en Nederland ontstaan de meeste branden nog altijd door menselijk handelen. Bijvoorbeeld doordat sigaretten en kampvuren niet goed worden uitgemaakt. Die bosbranden kunnen we dus met zijn allen voorkomen! Met steun van de Nationale Postcode Loterij traint Greenpeace om die reden vrijwilligers in Rusland om natuurbranden te voorkomen en bestrijden.”

——————————————

Noot aan de redactie

Lees meer over wat Greenpeace doet om bosbranden wereldwijd te voorkomen en de bestrijden.

Volg onze sociale media om te weten waar de tentoonstelling nog meer te zien zal zijn. 

Neem contact op met de persvoorlichting voor interviewverzoeken en andere vragen:

Contact: 

Persvoorlichting Greenpeace: persvoorlichting@greenpeace.nl – 06 – 21 29 68 95

https://www.greenpeace.org/nl/natuur/41529/greenpeace-reist-door-nederland-met-fototentoonstelling-over-bosbranden/

Wow! 80.594 handtekeningen voor een bossenwet! (Greenpeace)

Petities zijn zo waardevol! Samen met het Wereld Natuur Fonds overhandigden we maar liefst 80.594 handtekeningen voor een bossenwet aan minister Schouten. Zo weet de minister dat wij een wet willen die bedrijven verplicht om geen producten meer te verkopen waarvoor elders in de wereld bossen worden verwoest. 

https://storage.googleapis.com/planet4-netherlands-stateless/2019/11/77b14ccd-md-gp-bossenwet-002-1024x758.jpg

Minister Schouten krijgt het hart met 80.594 handtekeningen van bezorgde burgers van WWF en Greenpeace directeuren Marieke Harteveld, directeur natuurbescherming WWF (midden) en Anna Schoemakers, directeur Greenpeace (rechts).

Waarom een wet?

Bossen en natuur zijn zo belangrijk om de klimaat- en biodiversiteitscrisis te stoppen. Maar keer op keer blijkt dat vrijwillige afspraken met bedrijven onvoldoende zijn om te kappen met kappen. Ontbossing gaat gewoon door. Zo blijkt Unilever – ondanks alle beloftes – betrokken te zijn bij de huidige bosbranden in Indonesië. 

Wij willen geen producten meer waarvoor bossen verdwijnen! Daarom moet er een wet komen die bedrijven verplicht om alleen nog producten te verkopen die niet leiden tot ontbossing en mensenrechtenschendingen. 

Europees plan tegen ontbossing

Deze zomer werd het Europese actieplan tegen wereldwijde ontbossing gepresenteerd. Daarin staat dat ontbossing een zeer urgent probleem is en dat Europa beter haar best moet doen. Maar wetgeving was niet expliciet als maatregel opgenomen. Daarom besloten we in actie te komen. Want hoe meer mensen zich uitspreken voor een wet, hoe groter de kans dat ‘ie er ook daadwerkelijk komt. 

Alle lidstaten, dus ook Nederland, moeten zich officieel gaan uitspreken over dit plan. Daarom werken we samen met andere organisaties

Nederland moedigt regelgeving aan

Er is al succes geboekt! Verschillende politieke partijen hebben zich inmiddels uitgesproken vóór een bossenwet. Ook de eerste reactie van het Nederlandse kabinet is hoopgevend; daarin staat dat zij effectieve maatregelen zoals regelgeving “aanmoedigt om te overwegen”

Maar minister Schouten – die vanuit Nederland verantwoordelijk is voor het bossenbeleid, kan nog wel een zetje in de goede richting gebruiken. Daarvoor is deze petitie zo waardevol. 

Doorgaan met actievoeren

Met deze handtekeningen voor een bossenwet weet minister Schouten dat wij massaal van haar verwachten dat ze zich voor die Europese bossenwet blijft inzetten op een krachtige manier. Dus geen vaag taalgebruik, maar keihard gaan voor een bossenwet. Die is immers van levensbelang, voor ons allemaal! 

En wij? Wij gaan door met actievoeren. We volgen de Nederlandse en Europese politiek, totdat de bossenwet een feit is en we eindelijk met een gerust hart boodschappen kunnen doen, zonder dat daar ontbossing aan kleeft. We houden je op de hoogte! 

https://www.greenpeace.org/nl/natuur/28772/ruim-80-000-mensen-willen-een-bossenwet/