Verkiezingspodcast: “Verduurzamen van huizen moet veel eenvoudiger worden zonder gekke regels” (Oog TV)

Het verduurzamen van huizen moet snel worden aangepakt, waarbij de oplossing ligt in het eenvoudiger maken. GroenLinks-PvdA en BBB vinden beide dat de regelgeving nu nodeloos ingewikkeld is.

In de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen op 22 november presenteert OOG Tv verschillende podcastafleveringen waarin Groningse kandidaat-Kamerleden met elkaar in debat gaan. Bij elke uitzending staat er één thema centraal. In de derde aflevering gaat het over klimaat. Moet er in Groningen een kerncentrale komen? Moeten er meer windmolens en zonneparken komen? En waar plaatsen we die dan? In deze uitzending zijn Herma Hemmen, de nummer 17 van de BBB, en Julian Bushoff, de nummer 8, van GroenLinks-PvdA te gast. Meer informatie over de verkiezingen vind je ook op onze Groningen Kiest-website.

Beluister hier de podcast:

In deze podcast-serie werd bij eerdere afleveringen gesproken over:

Klimaatakkoord

Zware regenbuien zorgen steeds vaker voor problemen. Foto: Rick ten Cate – tencatefotografie.nl

Julian Bushoff (Groenlinks-PvdA): “Klimaatveranderingen zorgen steeds vaker voor problemen”
In het klimaatakkoord is afgesproken dat we 50 procent minder CO2 uitstoot gerealiseerd moeten hebben in 2030. In 2050 moet die uitstoot met 95 procent zijn teruggebracht. Bushoff: “Als we kijken naar het klimaat, dan gaat het daar niet goed mee. In onze directe leefomgeving zien we de gevolgen. Steeds vaker zorgen klimaatveranderingen voor grote problemen. Extremer weer bijvoorbeeld, maar ook enorme droogte en bosbranden. De noodzaak om dit aan te pakken is groot, maar tegelijkertijd zien we dat er nog te weinig stappen worden gezet. Na deze verkiezingen zullen we echt meer meters moeten gaan maken. Belangrijk daarbij is dat we dat op een rechtvaardige manier gaan doen, zodat ook mensen met een kleine portemonnee hier van gaan profiteren. Daarom moeten we als de wiedeweerga huizen gaan verduurzamen. Dat is goed voor het klimaat, maar ook goed voor de portemonnee van de mensen zelf.”

Herma Hemmen (BBB): “We moeten realistischer kijken naar de uitvoerbaarheid”
De BBB denkt dat de doelen van het klimaatakkoord niet haalbaar zijn. “Als partij zullen we er alles aan doen om deze doelstellingen te halen. Maar het is wel belangrijk om realistisch te kijken naar de uitvoerbaarheid van de maatregelen, en naar de draagbaarheid. Kunnen we bepaalde maatregelen wel vragen aan de inwoners? Neem de hybride warmtepomp. Vanaf 2026 wordt het verplicht om zo’n pomp aan te schaffen. Maar voor veel huishoudens is zoiets helemaal niet betaalbaar. Daarom zeggen wij: kijk wat kan, wat is haalbaar?”

“Er wordt de laatste jaren vooral naar boeren gekeken”
Bij de partij van Hemmen is het motto dat wie rood staat niet groen kan doen. Terwijl ondertussen niet ontkent kan worden dat de klimaatklok de 12.00 uur gepasseerd is. “Op het gebied van CO2-doelen is er al best iets bereikt. Maar inderdaad, het gaat niet goed met het klimaat. Er zal een bijdrage geleverd moeten worden. Door boeren, door burgers, door bedrijven en door vliegmaatschappijen. Mijn partij is ontstaan doordat er de afgelopen jaren een beeld is geschapen waarbij we vooral naar de boeren kijken. Feit is dat het overgrote deel van het beleid bij boeren wordt gelegd. Daar moet de oplossing vandaan komen. En dat is niet terecht. Aan de CO2-resultaten die bereikt zijn, daar hebben boeren aan grote bijdrage aan geleverd. De landbouw en veeteelt telt voor 16 procent mee in de totale uitstoot. We moeten ook wat gaan verwachten van de industrie en de vervoersector. Het moet realistischer, het moet eerlijker.”

Julian Bushoff (GroenLinks-PvdA): “Grote vervuilers moeten de grootste bijdrage leveren”
Bushoff is het daar wel mee eens: “De constatering is dat we een groot probleem hebben. En om dat op te lossen zal iedereen een bijdrage moeten doen. Het vraagt wat van boeren, maar het vraagt ook wat van de industrie. En eens: de industrie is te vaak, en te lang, ongemoeid gelaten. En ik snap ook dat onrechtvaardigheidsgevoel dat ontstaan is. Boeren en mensen met een kleine beurs moeten iets doen, terwijl de grote vervuiler ongemoeid wordt gelaten. Wij vinden dat het klimaatbeleid rechtvaardiger moet. Grote vervuilvers moeten ook de grootste bijdrage leveren. Ook vliegtuigmaatschappijen. Mensen die meerdere keren per jaar vliegen, of privéjets tot hun beschikking hebben, die betalen nu bijna geen belasting. Op dat vlak moeten we aan knoppen gaan draaien. En nee, ik heb het niet over iemand die eens in de vijf jaar op vliegvakantie gaat. Wat ik betoog is dat het vooral eerlijker moet.”

Herma Hemmen (BBB): “Het klimaatprobleem gaat over grenzen heen”
Hemmen wil het nog wat scherper hebben. “Waar ik niet blij van word is de spagaat. Bedrijven, die grote vervuilers zijn, bieden tegelijkertijd ook veel werkgelegenheid. Ze maken producten die we allemaal nodig hebben. We kunnen strenger beleid voeren, maar het risico is dat zulke bedrijven dan naar het buitenland gaan, waar minder strenge regels zijn. Dit onderwerp, het klimaatprobleem, dat gaat over grenzen heen. Wij zijn voor een sterke maakindustrie. Waarbij we vooral de innovatie, op het gebied van klimaat, willen stimuleren. We willen bedrijven niet wegjagen.”

Tekst gaat verder onder het kader:

Wie is Julian Bushoff?
Julian Bushoff werd geboren in Groningen in 1997. Hij werkte als biologische groenteverkoper op de markt en als arbeidscoach voor Vluchtelingenwerk Noord Nederland. Hij studeerde Economie en Internationale Betrekkingen aan de Rijksuniversiteit Groningen. In 2018 kwam hij in de gemeenteraad terecht, waarbij hij vanaf 2019 fractievoorzitter was. Vorig jaar riep Den Haag. Met het vertrek van Khadija Ariben kwam er een stoel vrij, die door Bushoff in werd genomen.

Julian Bushoff reageert op een vraag van presentator Maarten Siepel. Foto: Lianne Darmeveil

Julian Bushoff (GroenLinks-PvdA): “Tegen bedrijven als Chemours moet je hard op treden”
De GroenLinks-PvdA wil ook geen bedrijven wegjagen: “Maar er is wel een klein verschil. Neem nu een bedrijf als Chemours. Mensen die in de omgeving van dit bedrijf wonen zijn ziek geworden. Tegen zulke bedrijven moet je hard gaan optreden. Je moet zeggen: of je gaat nu iets doen, of de deur gaat dicht. Het is onacceptabel dat mensen in de omgeving ziek worden.” Hemmen: “Daar zijn we het mee eens. Het is schandalig dat mensen ziek worden van uitstoot. Maar we vinden ook dat toezichthouders daar veel beter op hadden moeten toezien. Het heeft plaatsgevonden onder onze ogen. Hoe zorg je dat de uitstoot van een bedrijf schoner wordt?”

“Politiek moet dwingender zijn”
Nederland is het land van regeltjes. Toezicht is er op allerlei manieren, in de vorm van controles en vergunningen. Dat Chemours zoiets kan veroorzaken, zou eigenlijk onmogelijk moeten zijn. Bushoff: “Er is te lang weggekeken. Een bedrijf heeft een vergunning. Maar ook dat is politiek, en politiek leiderschap tonen. Je zult harde regels op moeten stellen waar bedrijven zich aan moeten houden, en er geen mogelijkheid is waar men zich aan kan onttrekken. Neem de NAM, Shell en Exxon. Zij hebben zich lang onttrokken aan de morele verplichting in de richting van Groningen met betrekking tot de gaswinning. De politiek zal veel harder moeten zijn. Je moet zeggen: wat jullie doen kan niet, en je gaat nu bijdragen aan de ontwikkeling van Groningen. En ben je niet bereid, dan ga je dwingen.”

Herma Hemmen (BBB): “We willen een overheid die er is voor de inwoners”
Het begrip ‘regeldruk’ laat het vuur bij de BBB ontbranden. “Bij grote bedrijven zie je dat het toezicht niet op orde is. Maar ondertussen is de regeldruk voor inwoners wel enorm toegenomen. En dat is een belangrijk speerpunt in ons verkiezingsprogramma. De afgelopen jaren is er een overheid gecreëerd die uitgaat van wantrouwen in plaats van vertrouwen in de richting van de inwoners. Wij willen dat omdraaien. Wij willen een overheid die er is voor de inwoners. Aan deze kant van het spectrum moeten regels geschrapt worden. Aan de andere kant van dat spectrum moeten we er voor zorgen dat de regels voor bedrijven goed op orde zijn. Daar moeten we op controleren. Op die manier zal ook veel sneller duidelijk worden wanneer er negatieve effecten op een omgeving afstralen, waardoor je veel sneller en gerichter in kunt grijpen.”

Landbouw

Hebben boeren in Nederland bestaansrecht? Foto: Sebastiaan Scheffer

Julian Bushoff (GroenLinks-PvdA): “Boeren moeten een groter aandeel krijgen in landschapsbeheer”
Het werd al even genoemd. De boeren. Hoeveel perspectief heeft de landbouw? Bushoff: “Die hebben heel veel perspectief. Er zijn ook heel veel boeren die graag op een andere manier willen boeren, die juist goed is voor het klimaat. Daar zullen ook naar toe moeten. Maar het gaat wel gepaard met vragen. Want als je anders gaat boeren, kun je dan wel een goede boterham verdienen? Die zorgen zijn er. Wij als politiek moeten zeggen, ja, het kan anders en het moet anders. Het is nodig voor het klimaat. En om die boterham te kunnen verdienen, moeten boeren een veel groter aandeel krijgen in landschapsbeheer, waar fatsoenlijke vergoedingen voor gegeven worden. Dat is de toekomst: natuur-inclusief boeren.”

Herma Hemmen (BBB): “Beeld dat geschetst wordt over boerenbedrijven is niet een eerlijk beeld”
De BBB hangt daar een andere definitie aan: “Natuur-inclusief boeren is de weg. Maar de laatste jaren zijn er onmogelijke regels gecreëerd. Boeren zijn enorm geschaad in hun bedrijfsvoering. Er is veel innovatie en creativiteit aan de sector gevraagd. Ik zou ook willen adviseren om de documentaire ‘boeren op het platteland’ te bekijken. Wat heeft dit gedaan met het toekomstperspectief en de bestaanszekerheid van boeren? En GroenLinks-PvdA kan nu zeggen dat de natuur beheerd moet worden, maar dat doen boeren al eeuwen. Daar zijn we ook goed in. Het beeld dat nu geschetst wordt over boerenbedrijven is niet een eerlijk beeld. Dat eerlijke beeld moet terug. We moeten naar uitvoerbare regels, we moeten goed in gesprek, en op basis van feiten moet er beleid worden gemaakt.”

“Er is een beleid bedacht op basis van cijfers en modellen die niet kloppen”
Bushoff: “Het is een antwoord waar je het niet oneens mee kunt zijn. Maar wat wil de BBB nu concreet anders waarmee het klimaatprobleem echt wordt opgelost?” Hemmen: “De stikstofwet moet van tafel.” Bushoff: “Dat gaat het klimaat niet helpen.” Hemmen: “De afgelopen periode ging het over het uitkopen van piekbelasters in de buurt van natuurgebieden. Maar we zien dat de stikstof van deze bedrijven helemaal niet die gebieden neerdaalt. Er is een beleid bedacht op basis van modellen en cijfers die niet kloppen. We zeggen niet dat we niets moeten doen. Maar de landbouwsector heeft de afgelopen jaar de meeste innovatie getoond op het gebied van verduurzaming. Daar gaan we mee door. Maar om bij stikstof alleen te kijken naar de landbouw, dat is niet eerlijk. Je moet ook kijken naar de industrie, naar de vliegmaatschappijen. Met elkaar moet je een plan maken. Niet alleen kijken naar modellen, maar juist ook door met al deze mensen in gesprek te gaan.”

Kernergie

Is het een goed idee om kerncentrales in Groningen te bouwen als oplossing voor het energievraagstuk? Foto: Daniel West from FreeImages

Julian Bushoff (GroenLinks-PvdA): “Een kerncentrale lijkt mij niet handig”
In de energietransitie kan er voor gekozen worden om kerncentrales te bouwen. Op dat vlak staan de partijen lijnrecht tegenover elkaar. Bushoff: “Het lijkt mij niet handig om een kerncentrale in Groningen, of in de Eemshaven, te bouwen. Mensen zitten daar niet op te wachten. Als je nu gaat bouwen is zo’n centrale pas over vijftien of twintig jaar klaar.” Hemmen: “Dat is niet waar.” Bushoff: “Het kost veel geld, waarbij we juist in die tussenliggende jaren veel stappen kunnen zetten.”

Herma Hemmen (BBB): “Wij willen geen extra windmolens op zee”
Uit onderzoek blijkt dat kerncentrales, die in het afgelopen decennium gebouwd zijn, allemaal vertraging hebben opgelopen, waarbij het gemiddeld zeventien jaar duurt voor ze in bedrijf kunnen. Hemmen: “Dat van die vertraging klopt. Maar dat zie je ook bij windmolenparken. Daar kun je dezelfde sticker op plakken. Als je een middelgrote kerncentrale bouwt, dan duurt het zes tot acht jaar, voor het klaar. En dan kun je ‘nee’ schudden, maar zo kan het. Mijn partij vindt het belangrijk dat we kijken naar de complete mix. Dat we kernenergie toevoegen aan de volledige energiemix. Wij willen geen windmolens bijbouwen op de Noordzee. Er wordt daar al genoeg gebouwd, waarbij onbekend is wat dit doet met de biodiversiteit in de zee. We vinden het belangrijk dat de visserij de ruimte houdt. Deze discussie gaat over ruimte. Hoe gaan we met onze beperkte ruimte om? Daarom zeggen wij: niet méér zonne- en windmolenparken.”

Julian Bushoff (GroenLinks-PvdA): “Kerncentrale is voor de korte en lange termijn geen oplossing”
Bushoff: “Je kunt inderdaad in kortere tijd een kerncentrale operationeel maken, maar de praktijk wijst anders uit. Elk project, op dit gebied, kampt met veel vertraging. Als we nu gaan bouwen, dan zou dit betekenen dat we op zijn vroegst in 2040 een kerncentrale hebben. Het duurt te lang, en het is ook de enige energiebron die de komende jaren duurder zal worden. Terwijl wind en zon juist goedkoper worden. Dit is gewoon een slechte oplossing. Zowel voor de korte als de lange termijn, en ook in financieel opzicht, los je niks op.”

Tekst gaat verder onder het kader:

Wie is Herma Hemmen?
Hemmen groeide op in Ter Apel. Ze is werkzaam als adviseur in het Sociaal Domein. In haar vrije tijd maakt ze graag ruimte vrij voor haar twee honden, de tuin en de politiek. Hemmen zat sinds 2014 voor het CDA in de gemeenteraad van Westerwolde. Vorig jaar splitste ze zich, uit onvrede, af van deze partij, maar behield wel haar gemeentezetel. Eerder dit jaar werd bekend dat ze zich aangesloten had bij de BBB, en voor deze partij ook op de kandidatenlijst voor de Tweede Kamer staat.

Herma Hemmen aan het woord tijdens de opnames voor de podcast. Foto: Lianne Darmeveil

Herma Hemmen (BBB): “Wind en zon zijn geen stabiele energiestromen”
De manier hoe er wordt gekeken naar boeren, en het energievraagstuk, lijken de grootste verschillen te zijn tussen de BBB en GroenLinks-PvdA. Hemmen: “Wij vinden dat je goed moet investeren in een goede mix. En daar komt bij. Wind en zon zijn geen stabiele energiestromen. Je bent afhankelijk van de hoeveelheid wind en zon. Daar zul je rekening mee moeten houden.”

Julian Bushoff (GroenLinks-PvdA): “In Groningen zijn mooie stappen gezet op gebied van waterstof”
Bushoff: “Het is belangrijk om te realiseren dat elektriciteit maar een deel van de opgave is. De grootste uitdaging ligt ook niet op dit vlak. Je kunt ook inzetten op waterstof. Hier in Groningen zijn mooie stappen gezet, waarbij vrijwel alle bussen inmiddels op waterstof rijden. Dat is een duurzame oplossing. Kerncentrales zijn niet de oplossing. Wat moet je met al dat kernafval?” Hemmen: “Als je het energievraagstuk volledig bij een kerncentrale ligt, dan is de hoeveelheid energie, die jij als persoon gedurende je hele leven gebruikt, niet groter dan een appel. Daarnaast is het steeds beter op te slaan, en gaat de schadelijkheid op den duur naar beneden.”

Herma Hemmen (BBB): “Wij willen een energiemix waarbij we niets uitsluiten”
Voor GroenLinks-PvdA is dat het moment om duidelijkheid proberen te krijgen: “Het duizelt mij een beetje. De BBB zegt dat het wat wil doen aan de klimaatopgaven. Vervolgens zegt u dat stikstof van tafel moet, waarbij we het bij het oude laten. Bij duurzame energie wilt u niet meer windmolen, maar richt u zich op kernenergie. Wat gaat de BBB doen om de aarde leefbaar te houden?” Hemmen: “Wij willen vasthouden aan de klimaatdoelen. We zetten in op de mix. Dit kan een kerncentrale zijn, maar ook zeker de waterstofontwikkeling. Wij vinden het belangrijk dat die technologie zich kan blijven ontwikkelen. Maar het is goed om ons te realiseren dat het niet slim is om fossiele brandstoffen af te gaan bouwen als er nog geen alternatieven zijn. En in de kantlijn: het moet ook betaalbaar zijn.”

Wind- en zonne-energie

Zonneparken zijn de afgelopen jaren op diverse plekken in onze gemeente verrezen. Moeten we daar mee doorgaan? Foto: Joris van Tweel

Julian Bushoff (GroenLinks-PvdA): “Daken van huizen en gebouwen kunnen nog veel meer benut worden voor zonnepanelen”
De afgelopen jaren zijn windmolens als paddenstoelen uit de grond geschoten. Ook zonneparken zagen op diverse plekken het licht. Dit leidt steeds vaker tot onvrede. Bushoff: “Wij denken dat nog heel veel daken gebruikt kunnen worden voor zonne-energie. Dus wij zeggen: zet in op de daken van huizen en gebouwen, bedrijventerreinen en transferia. Eventueel kun je ook op het land zonneparken bouwen. Maar dan is het belangrijk dat de omgeving daar wel in mee doet.”

Herma Hemmen (BBB): “De ruimte die GroenLinks-PvdA ziet, die is er niet”
Hemmen: “Welk land had u in gedachten?” Bushoff: “Er zijn plekken aangewezen waar dit mogelijk is.” Hemmen: “Er is geen ruimte over. In deze discussie hebben we het nog niet over water gehad. Maar de waterproblemen die ontstaan, veroorzaakt door overvloedige regenval, daarbij wordt het belangrijk dat we water kunnen opslaan. Dat we de garantie kunnen geven dat drinkwater gezond is. Ondertussen moeten er meer woningen komen. De ruimte, die u voor ogen heeft, is er niet. Daarom zeggen wij: geen windmolens meer op het land. Zonnepanelen kunnen prima op daken. Dat zijn we helemaal met u eens. Ook het versnellen van het isoleren van woningen is een opgave. Immers. Alle energie die je niet gebruikt, hoef je ook niet op te wekken.”

Julian Bushoff (GroenLinks-PvdA): “Huizen sneller isoleren”
Bushoff: “We verschillen wat van mening als het gaat om wind en zon. Maar qua energiebesparing kunnen we elkaar de hand schudden. Als het gaat om isoleren komen we ook met een voorstel om particuliere verhuurders te dwingen om te gaan isoleren. Huurders van verhuurders die niet willen isoleren, moeten een tochtkorting krijgen. Bent u ook voor deze korting?” Hemmen: “Dat weet ik niet. Wat belangrijk is, is dat het verduurzamen eenvoudig geregeld moet kunnen worden. Het is nu heel ingewikkeld met allerlei regels en subsidiepotjes. Mensen komen er niet uit. Een drempel is ook de voorfinanciering. Mensen kunnen het gewoon niet betalen. Dat moet anders.” Bushoff: “Daar zijn wij het mee eens.”

https://www.oogtv.nl/2023/11/verkiezingspodcast-verduurzamen-van-huizen-moet-veel-eenvoudiger-worden-zonder-gekke-regels/?utm_source=rss&utm_medium=rss&utm_campaign=verkiezingspodcast-verduurzamen-van-huizen-moet-veel-eenvoudiger-worden-zonder-gekke-regels

Nieuwe KNMI klimaatscenario’s: heter en extremer (Klimaatverandering blog)

De vorige stamden uit 2014, dus het werd hoog tijd voor een update: vandaag werden de nieuwe KNMI klimaatscenario’s aan demissionair minister Harbers van Infrastructuur en Waterstaat overhandigd. Die geven de bandbreedte aan waarbinnen het Nederlandse klimaat zich waarschijnlijk zal ontwikkelen, o.a. afhankelijk van de mondiale uitstoot van broeikasgassen.

Niet langer ver-van-mijn-bed

Klimaatverandering is niet meer weg te denken. We worden er bijna dagelijks mee geconfronteerd: de berichten over extreme hitte, droogte, bosbranden en overstromingen buitelen over elkaar heen. En vaker dan voorheen ook in onze spreekwoordelijke achtertuin. Het is niet langer een ver-van-mijn-bed show.

Dat betekent dat we ons hoe dan ook weerbaarder moeten maken tegen de veranderingen die al gaande zijn: adaptatie. Maar om klimaatverandering beheersbaar te houden moeten we de uitstoot van CO2 en andere broeikasgassen drastisch terugdringen. Nota bene: “we” slaat natuurlijk op de hele wereld; niet alleen Nederland. Maar natuurlijk wel inclusief een rijk en CO2-intensief land als Nederland.

Anders dan vorige keer zijn nu ook scenario’s doorgerekend voor Caribisch Nederland, namelijk Bonaire, Sint Eustatius en Saba (de zogenaamde BES-eilanden, drie bijzondere gemeenten van Nederland).

Twee dimensies: hoge/lage uitstoot; vernatting/verdroging

Om de spreiding van mogelijkheden te vangen wordt een hoog (SSP5-8.5) en een laag uitstootscenario (SSP1-2.6) gebruikt. Er is nog een lager IPCC emissiescenario (SSP1-1.9), maar daar zijn niet genoeg modelruns van beschikbaar om de analyses mee uit te voeren. De beste schatting van de mondiale opwarming eind deze eeuw bij het hoge scenario is 4,9°C t.o.v. eind 19de eeuw; in het lage scenario is dat 1,7°C.

Beiden worden verder opgesplitst in een droge en een natte variant. Samen geeft dat het volgende vierluik aan scenario’s:

Winters worden natter en zomers worden droger. Maar de mate waarin is nogal onzeker: in sommige modellen overheerst het eerste effect, maar in andere het tweede. Dat komt omdat Nederland in een breed overgangsgebied zit tussen een droger wordend Middellandse Zeegebied en een natter wordend Scandinavië. Dat overgangsgebied schuift ruwweg in de Noord-Zuid richting heen en weer met de seizoenen. Het maakt voor de situatie in Nederland nogal uit of dat overgangsgebied meer ten Noorden van ons of juist meer ten Zuiden van ons ligt. Dat is de reden dat er droge en natte varianten van de uitstootscenario’s zijn doorgerekend.

Er is overigens ook een scenario doorgerekend met matige uitstoot (op basis van SSP2-4.5), maar die resultaten zijn niet in het rapport meegenomen. Alle resultaten (dus inclusief die voor matige uitstoot) zijn te vinden in het dataportaal.

Waarschijnlijk wel bekend voor de regelmatige lezer hier, maar bij deze toch maar even in de herhaling: scenario’s zijn geen toekomstverwachtingen. Uit de FAQ:

De klimaatscenario’s op basis van hoge- en lage mondiale uitstoot en de natte en droge varianten voor Nederland geven samen de hoekpunten weer waarbinnen klimaatverandering zich waarschijnlijk zal ontwikkelen. In de praktijk moeten we met alle mogelijke toekomsten daarbinnen rekening houden.

Neerslagtekort

Dat droogte ook in waterland Nederland voor problemen kan zorgen is de afgelopen jaren goed duidelijk geworden. In alle scenario’s – dus ook de vernattende – neemt het verwachte neerslagtekort in de zomer toe. In het hoge uitstoot, verdrogende scenario (Hd) is het mediane neerslagtekort ongeveer gelijk aan de droogste zomers nu. En de droogste zomers zijn in dat scenario aan het eind van deze eeuw nog zo’n 50% droger.

In onderstaande figuur kun je zien dat het mediane neerslagtekort sterker toeneemt in Hn (hoge uitstoot, vernatting) dan in Ld (lage uitstoot , verdroging). Daaruit blijkt dat het uitstootscenario (hoog/laag) meer bepalend is voor de ernst van de droogteproblematiek dan of we met relatief meer vernatting of meer verdroging te maken krijgen. Dat geldt voor de meeste variabelen, zo kun je in de tabel met kerncijfers zien (pagina 3 van het gebruikersrapport).

Hitte

In 2019 werd het voor het eerst sinds de start van de metingen een temperatuur van 40°C waargenomen in Nederland:

Deze hittegolf was extreem, ook in het huidige warmere klimaat. Rond 1900 waren zulke hoge temperaturen in Nederland vrijwel onmogelijk; tegenwoordig is de kans op zulke hitte hier eens in de 50 tot 100 jaar.

De omstandigheden van die zomer van 2019 zijn nagerekend voor o.a. het hoge uitstootscenario:

In een 4°C warmer klimaat zijn temperaturen in de stad tot 50°C niet uit te sluiten en zou de zomer van 2019 vrijwel één continue hittegolf zijn geweest.”

Oeps.

Zeespiegelstijging

Zeespiegelstijging blijft ook wel een dingetje:

Bij een wereldgemiddelde opwarming van meer dan 2°C wordt de toekomst van Antarctica erg onzeker. De drijvende ijsplaten die het landijs van Antarctica omringen, zullen dan deze eeuw grotendeels  verdwijnen, waarna het landijs sneller naar de kust beweegt en er meer afkalft.

In tegenstelling to bij de vorige klimaatscenario’s zijn nu ook berekeningen gemaakt van de hoogst mogelijke zeespiegelstijging, als de ijskappen versneld instabiel raken:

Volgens het hoge uitstootscenario bedraagt de zeespiegelstijging rond 2300 2 tot 6 meter. Als ook onzekere ijskap-processen op Antarctica worden meegenomen, kan dit oplopen tot meer dan 17 meter.

Meer lezen en/of kijken:

Animatie over de KNMI’23-klimaatscenario’s:

Video met drie voorbeelden – uit Limburg, Bonaire en Bunnik – die laten zien hoe we ons aanpassen aan klimaatverandering:

Veelgestelde vragen over de klimaatscenario’s

https://klimaatveranda.nl/2023/10/09/nieuwe-knmi-klimaatscenarios-heter-en-extremer/

‘Laat vrouwen de klimaatcrisis oplossen’ (OneWorld)

Waar landen in het mondiale Zuiden al jaren te maken hebben met de verwoestende gevolgen van de klimaatcrisis, worden die nu ook in Europa steeds zichtbaarder, bijvoorbeeld in de vorm van bosbranden en overstromingen. Toch vindt er nog altijd geen échte omslag plaats in beleid, gedrag, en de nodige acties om de crisis tegen te gaan. We gaan vooral door op dezelfde voet en kijken onvoldoende naar structurele, onderliggende problemen van de klimaatcrisis.

 

Een van die onderliggende problemen is de patriarchale maatschappij, oftewel het huidige systeem van mannelijke economische en politieke dominantie. Vrouwen1  en andere gemarginaliseerde groepen hebben daarin ongelijke rechten en machten. Zij worden daardoor harder geraakt door gevolgen van de klimaatcrisis, én worden te weinig betrokken bij belangrijke beslissingen over de toekomst. Terwijl juist zij heel hard nodig zijn.

 

Vrouwen lijden het eerst

 

Vrouwen hebben wereldwijd 14 keer meer kans om te overlijden tijdens klimaatrampen. Ook hebben ze een 80 procent hogere kans om klimaatvluchteling te worden. Dit komt doordat vrouwen vaak afhankelijker zijn van hun directe omgeving om te overleven. Daarnaast ontvangen ze, vergeleken met mannen, onvoldoende informatie en beschikken ze vaak niet over de (financiële) middelen om zichzelf – en de kinderen en ouderen die van hen afhankelijk zijn – te beschermen.

 

Een goed voorbeeld is de verwoestende orkaan Gorky, die in 1991 over Bangladesh raasde. Maar liefst 95 procent van de dodelijke slachtoffers waren vrouwen. Na de ramp realiseerde de overheid zich dat dit geen toeval kon zijn, waarna vrouwen actief werden betrokken bij voorbereidingen op toekomstige rampen in hun gemeenschappen. Bij latere klimaatrampen in het land zag je behalve minder doden ook een veel kleiner verschil in dodelijke slachtoffers, vergeleken met mannen.

 

Wie denkt dat dit niet voor Europa geldt, vergist zich. Tijdens de energiecrisis, als gevolg van de Russische oorlog in Oekraïne, werd 68 procent van de huishoudens die in energiearmoede terechtkwamen geleid door alleenstaande vrouwen. De ongelijke economische positie van vrouwen maakt hen kwetsbaarder voor crises, iets wat nog eens versterkt wordt als zij al onderdeel zijn van een armere bevolkingsgroep, zwart of van kleur zijn, een beperking hebben en/of lhbti+’er zijn.

Tweet dit

Als vrouwen de kans krijgen mee te bepalen, heeft klimaatbeleid betere resultaten

Tweet dit

Naast het feit dat vrouwen harder door de klimaatcrisis worden geraakt, zijn ze vaak ook niet in een positie om zichzelf (en de rest van de samenleving) uit deze situatie te helpen leiden. Zowel economisch als politiek gezien zijn vrouwen nog altijd sterk ondervertegenwoordigd vergeleken met witte mannen. In geen enkel land ter wereld bestaat gelijkheid tussen man en vrouw. In 88 procent van de landen hebben vrouwen ongelijke economische rechten. In slechts 31 landen bekleden vrouwen anno 2023 de positie van regeringsleider of staatshoofd. Meer dan 90 procent van de CEO’s van bedrijven is man. En maar een paar procent van al het ‘durfkapitaal’ gaat naar vrouwelijke ondernemers en startups.

 

Als vrouwen aan het roer staan

 

Waar vrouwen wel die leiding kunnen pakken en waar (gender)gelijkheid centraal staat, zie je een andere aanpak van de klimaatcrisis, met goede resultaten. Zoals op de Marshalleilanden in de Stille Oceaan, die van oorsprong een matriarchale maatschappijvorm kennen. Daar ligt veel nadruk op inclusie van verschillende bevolkingsgroepen, die het klimaatbeleid mét elkaar vormen. Er wordt samengewerkt aan nationale klimaatplannen, waaronder een ‘nationale overlevingsstrategie’. Eilanders van alle leeftijden, traditionele leiders, vrouwengroepen – iedereen kan meedenken. Marshalleilander Angeline Heine-Reimers, de eerste vrouwelijke directeur van het energiedepartement in de Pacifische regio, richt zich op het opleiden van vrouwen op de meest afgelegen eilanden van de eilandengroep, zodat zij (energie)onafhankelijk kunnen zijn met hun zelf-geïnstalleerde zonnepanelen.

 

Waarom je milieuactivist Wangari Maathai (1940-2011) moet kennen

Of neem de Keniaanse wetenschapper en activist Wangari Maathai, die maar liefst 3 miljoen bomen hielp planten en daarmee tevens 900.000 vrouwen van inkomen voorzag. Ook na haar overlijden in 2011 zetten deze vrouwen de grote groene beweging voort. Jonge vrouwen zoals de Ugandese Vanessa Nakate en Chileens-Noord Amerikaanse Xiye Bastida leiden de daadkrachtige jonge klimaatbeweging. Zij stellen klimaatrechtvaardigheid en mensenrechten voorop, waaronder die van mensen in Afrika en oorspronkelijke gemeenschappen in de Amerika’s.

 

Door als onderdeel van de klimaataanpak rekening te houden met verschillende bevolkingsgroepen en hun behoeftes, stel je ook meer mensen in staat om mee te kunnen doen. In Ecuador organiseerden ngo’s trainingen voor vrouwen waardoor ze meer te weten kwamen over klimaatverandering, wat dit in de lokale context betekent, en manieren om daarmee om te gaan. Ze voorzagen deelnemers tegelijkertijd van milieuvriendelijke menstruatiecups, waardoor ze beter konden meedraaien in de maatschappij. In veel landen worden meisjes en vrouwen nu nog benadeeld in hun onderwijs en economische participatie omdat zij tijdens hun menstruatie (al snel een week per maand) nu niet altijd naar school of aan het werk kunnen, omdat zij bijvoorbeeld geen toegang tot sanitaire producten hiervoor hebben.

 

Landen met meer vrouwen in het parlement zijn meer bereid om mee te doen aan internationale milieuverdragen. Participatie van vrouwen in de politiek leidt tot betere uitkomsten voor klimaatbeleid, uitstootvermindering en natuurbescherming. Op kleinere schaal zien we dat bredere diversiteit bij bedrijven zorgt voor meer innovatie, hoger rendement, hogere waardering en actiever klimaatbeleid.

Tweet dit

Er zijn ook vrouwen die het ultraconservatieve patriarchaat aanhangen

Tweet dit

Geen wondermiddel

 

Het is natuurlijk niet zo dat alles vanzelf goedkomt als vrouwen aan het roer staan. Neem de aanval op mensenrechten door de eerste vrouwelijke premier van Italië, Giorgia Meloni: onder haar radicaal rechtse bewind besloot zij onlangs om de namen van lesbische, niet-biologische moeders uit geboorteaktes te schrappen, waarmee zij rechten verliezen. Er zijn vrouwen die het ultraconservatieve patriarchaat aanhangen en daar veel steun van mannen voor krijgen. Het is om die reden dan ook geen wonder dat de eerste vrouwelijke leider vaak uit conservatieve hoek komt.

 

De kern van het probleem ligt bij het patriarchaat. Dat systeem moet worden afgebroken om de klimaatcrisis te kunnen oplossen. Want zo kan het niet langer. De klimaatcrisis raakt aan vrijwel alle aspecten van ons leven. Kunnen we toekomstige maatschappijen vormgeven op een manier waarbij we tevens de (groeiende) ongelijkheden bij de kern aanpakken? Op die manier kan iedereen tot zijn, haar of hun recht komen en bijdragen aan de nodige oplossingen voor een leefbare wereld. Dat is alleen mogelijk met een inclusieve en intersectionele aanpak van de klimaatcrisis, en meer vrouwen aan het roer.

 

Ralien Bekkers schreef het boek Zo kan het niet langer: Tijd voor vrouwen om de klimaatcrisis op te lossen (2023).

  1. Onder vrouwen verstaat de auteur nadrukkelijk iedereen die zich identificeert als vrouw. ↩︎

Het bericht ‘Laat vrouwen de klimaatcrisis oplossen’ verscheen eerst op OneWorld.

https://www.oneworld.nl/klimaat/laat-vrouwen-de-klimaatcrisis-oplossen/

Secretaris-Generaal VN: ‘Klimaatverandering is hier, het is angstaanjagend, en dit is nog maar het begin’ (ThePostOnline)

https://tpo.nl/wp-content/uploads/2023/07/bosbrand-forest-fire.jpg

27 juli (Reuters) – Juli 2023 zal de warmste maand ooit worden, aldus VN-secretaris-generaal António Guterres op donderdag, nadat wetenschappers hadden gezegd dat het de warmste maand ooit zou worden.

De Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) van de V.N. en de Copernicus Klimaatveranderingsdienst van de Europese Unie zeiden in een gezamenlijke verklaring dat het “zeer waarschijnlijk” is dat juli 2023 het record zal breken.

“We hoeven niet te wachten tot het einde van de maand om dit te weten. Afgezien van een mini-ijstijd in de komende dagen, zal juli 2023 over de hele linie records verbrijzelen,” zei Guterres in New York.

Klimaatverandering is hier. Het is angstaanjagend. En het is nog maar het begin”, zei hij tegen verslaggevers en voegde eraan toe dat “het tijdperk van wereldwijd koken is aangebroken”. De gevolgen van de hitte van juli zijn over de hele wereld te zien. Duizenden toeristen ontvluchtten bosbranden op het Griekse eiland Rhodos en nog veel meer mensen hadden te lijden onder de hitte in het zuidwesten van de VS. In een stad in het noordwesten van China steeg de temperatuur tot 52,2 graden Celsius, waarmee het nationale record werd gebroken.

Recordhitte juli 2023

Hoewel de WMO het record niet ronduit wilde noemen en in plaats daarvan wachtte tot alle definitieve gegevens in augustus beschikbaar waren, bleek uit een analyse van de Duitse Universiteit van Leipzig die donderdag werd vrijgegeven dat juli 2023 het record zou vestigen.

De gemiddelde temperatuur op aarde zal deze maand naar verwachting ten minste 0,2 graden Celsius warmer zijn dan juli 2019, de vorige warmste in het 174-jarige waarnemingsrecord, volgens gegevens van de EU. De verschilmarge tussen nu en juli 2019 is “zo substantieel dat we nu al met absolute zekerheid kunnen zeggen dat dit de warmste juli wordt”, zei klimaatwetenschapper Karsten Haustein uit Leipzig.

Juli 2023 zal naar schatting ruwweg 1,5 graden Celsius boven het pre-industriële gemiddelde liggen. De WMO heeft bevestigd dat de eerste drie weken van juli de warmste ooit zijn geweest.

In zijn commentaar op het patroon zei Michael Mann, een klimaatwetenschapper aan de Universiteit van Pennsylvania, dat het halverwege juli al duidelijk was dat het een recordwarme maand zou worden en dat het een “indicator is voor een planeet die zal blijven opwarmen zolang we fossiele brandstoffen verbranden”.

Statistisch robuust

Normaal gesproken ligt de gemiddelde temperatuur voor juli rond de 16 graden Celsius, inclusief de winter op het zuidelijk halfrond. Maar deze juli is de temperatuur gestegen tot ongeveer 17 Celsius. Bovendien “moeten we misschien duizenden, zo niet tienduizenden jaren teruggaan om vergelijkbare warme omstandigheden op onze planeet te vinden”, aldus Haustein. Vroege, minder verfijnde klimaatgegevens – verzameld uit bijvoorbeeld ijskernen en boomringen – suggereren dat de aarde in 120.000 jaar niet zo warm is geweest.

Haustein’s analyse is gebaseerd op voorlopige temperatuurgegevens en weermodellen, inclusief voorspelde temperaturen tot het einde van deze maand, maar is gevalideerd door niet-gelieerde wetenschappers.

“Het resultaat wordt bevestigd door verschillende onafhankelijke datasets die metingen in de oceaan en op het land combineren. Het is statistisch robuust,” zegt Piers Forster, een klimaatwetenschapper aan de Universiteit van Leeds in Groot-Brittannië.

Hitte treft hele planeet

Zinderende temperaturen hebben grote delen van de planeet getroffen. Terwijl het ‘s nachts meestal koeler is in de woestijn, beleefde Death Valley in de Amerikaanse staat Californië deze maand de heetste nacht die ooit wereldwijd is gemeten.

Canadese bosbranden branden in een ongekend tempo. En Frankrijk, Spanje, Duitsland en Polen gingen gebukt onder een grote hittegolf. Op het Italiaanse eiland Sicilië, dat gedeeltelijk in vlammen is opgegaan, steeg het kwik tot halverwege de 40 graden. Hittegolven in zee hebben zich ontvouwd langs kustlijnen van Florida tot Australië, waardoor bezorgdheid is ontstaan over het afsterven van koraalriffen. Zelfs een van de koudste plekken op aarde – Antarctica – voelt de hitte. Het zee-ijs bevindt zich momenteel op een laagterecord in de winter op het zuidelijk halfrond – de tijd waarin het ijs zijn maximale omvang zou moeten bereiken. Ondertussen worden Zuid-Korea, Japan, India en Pakistan geteisterd door recordregens en overstromingen.

“De wereldgemiddelde temperatuur op zich is niet dodelijk”, zegt Friederike Otto, een wetenschapper van het Grantham Institute for Climate Change in Londen. “Maar een ‘heetste juli ooit’ uit zich in extreme weersomstandigheden over de hele wereld.” De planeet bevindt zich in het beginstadium van een El Niño-event, veroorzaakt door ongewoon warm water in het oostelijke deel van de Stille Oceaan. El Niño zorgt meestal voor warmere temperaturen over de hele wereld, waardoor de opwarming die wordt veroorzaakt door de door de mens veroorzaakte klimaatverandering nog eens wordt versterkt. Wetenschappers zeiden deze week dat deze opwarming een “absoluut overweldigende” rol heeft gespeeld in de extreme hittegolven van juli.

El Niño

Hoewel de impact van El Niño naar verwachting later dit jaar en tot in 2024 zijn hoogtepunt zal bereiken, “is het nu al begonnen met het stimuleren van de temperaturen”, aldus Haustein.

Juli is traditioneel de warmste maand van het jaar en de EU zei dat ze niet verwachtte dat augustus het record van deze maand zou overtreffen. Wetenschappers verwachten echter dat 2023 of 2024 het warmste jaar in de recordboeken zal worden en 2016 zal overtreffen.

Secretaris-Generaal VN: ‘Klimaatverandering is hier, het is angstaanjagend, en dit is nog maar het begin’

https://tpo.nl/2023/07/27/secretaris-generaal-vn-klimaatverandering-is-hier-het-is-angstaanjagend-en-dit-is-nog-maar-het-begin/

Wetenschappers voorspellen: deze julimaand gaat de boeken in als de warmste ooit (Scientias)

https://scientias.nl/wp-content/uploads/2023/07/klimaat-natuurbrand.jpg

Het is extreem waarschijnlijk dat de julimaand – die nog niet eens helemaal om is – meerdere records gaat breken door de boeken in te gaan als de warmste julimaand en de warmste maand ooit gemeten. Tot die conclusie komen wetenschappers van de World Meteorological Organization (WMO). De voorspelling zal voor weinigen als een verrassing […]

Meer wetenschap? Lees de nieuwste artikelen op Scientias.nl .

https://scientias.nl/wetenschappers-voorspellen-deze-julimaand-gaat-de-boeken-in-als-de-warmste-ooit/