De grootste deals van oktober: insecten, een operatierobot en een waterstofbatterij (MT.nl)

1. Protix: 55 miljoen van vleesgigant Tyson Foods

Insectenkweker Protix van Kees Aarts haalde in oktober 55 miljoen euro op bij investeerders, met daaronder een opmerkelijke naam. Leidend in deze ronde was namelijk het Amerikaanse Tyson Foods, dat een minderheidsbelang in het bedrijf krijgt. Tyson is ‘s werelds op een na grootste verwerker en verkoper van kip, rundvlees en varkensvlees. De partijen willen een insectenfabriek in de VS bouwen die viermaal groter wordt dan die in Bergen op Zoom, meldde het FD.

Protix kweekt larven van soldaatvliegen die worden verwerkt tot voedingsingrediënten voor vissen en vee. Waar de Amerikaanse fabriek exact komt te staan, is onduidelijk. ‘We zijn nog op zoek naar de beste locatie, daarvoor hebben we vooral een omgeving nodig met veel voedselresten uit de buurt’, aldus Aarts.

Lees ook: Insectenkweker Kees Aarts (Protix): ‘Echt ondernemen is iets creëren, niet snel geld verdienen’

2. Battolyser Systems: 40 miljoen voor waterstofbatterij

battolyser systems
Het team van Battolyser Systems.

Battolyser Systems leende 40 miljoen bij de Europese Investeringsbank om de Rotterdamse fabriek uit te breiden waar het zijn batterij annex waterstofpomp maakt. De scaleup heeft al een Battolyser draaien bij een elektriciteitscentrale van RWE in Eemshaven en wil in 2024 de markt op met het systeem.

Bij een stroomoverschot op het net laadt de batterij op. Zodra hij vol is, produceert hij een voorraadje waterstof via elektrolyse. Is de elektriciteit juist schaars, dan levert de batterij stroom terug aan het net. Battolyser Systems is opgericht in 2018 als spin-out van TU Delft en wordt geleid door ceo Matthijs Slee.

3. Microsure: 38 miljoen voor operatierobot

Microsure, dat een robot ontwikkelt voor microchirurgie, haalde 38 miljoen euro op bij onder meer Invest-NL en EIC, een investeringsfonds van de Europese Unie. Hiermee ligt de weg naar een commerciële doorbrak open voor het dertien jaar oude bedrijf, zegt ceo Sjaak Deckers tegenover het FD.

Met het opgehaalde geld moet het testen en patiëntenonderzoek van de derde versie van de robot, de Musa-3, mogelijk gemaakt worden. Met de robot moeten onder meer operaties worden uitgevoerd die nu niet mogelijk zijn, zoals het verbinden van minuscule vaatjes na een ongeluk. Eerder haalde de startup al 7 miljoen euro op bij onder meer regiofonds BOM.

4. Framer: 25 miljoen voor

Koen-Bok-en-Jorn-van-Dijk-Framer
Koen Bok en Jorn van Dijk, oprichters van Framer.

Framer, de scaleup waarmee Koen Bok en Jorn van Dijk software leveren voor websitedesign, haalde in een Series C-ronde 27 miljoen dollar (25,5 miljoen euro) op. De investeringsronde werd geleid door Meritech Capital. Bestaande investeerders Accel en Atomico trokken ook de portemonnee.

Framer haalde in eerdere investeringsrondes al 60 miljoen dollar op, maar gooide na de Series B-ronde het roer om. Van Dijk legde de nieuwe propositie als volgt uit tegenover Quote: ‘Nu is het normaal dat je een complete website bouwt in een tool als Sketch of Figma, zodat je visueel weet hoe die eruitziet, maar daarna alsnog een team moet inhuren om de site daadwerkelijk met code in elkaar te zetten. Daar gaan weken overheen. Wij fiksen dat.’

5. Overstory: 14 miljoen voor bosbrandpreventie

De Amsterdamse scaleup Overstory haalde 14 miljoen dollar op voor zijn vegetation intelligence platform. De investeringsronde werd geleid door B Capital, een fonds dat mede is opgericht door Facebook-medeoprichter Eduardo Saverin. De startup van Indra den Bakker, Anniek Schouten en Roelof Pieters zet kunstmatige intelligentie in om satellietbeelden van vegetatie in de buurt van elektriciteitsleidingen te analyseren.

Omvallende bomen nabij elektriciteitsleidingen kunnen zorgen voor bosbranden en direct of indirect de elektriciteitsvoorziening platleggen. Overstory heeft veertig elektriciteitsbedrijven als klant. De opgehaalde miljoenen worden geïnvesteerd in productontwikkeling. In totaal heeft het bedrijf uit Amsterdam 25 miljoen dollar opgehaald.

6. Synerkine Pharma: 12,1 miljoen voor

Synerkine Pharma, dat een middel tegen chronische pijn ontwikkelt, haalde een Series A-ronde op bij onder meer Flerie en regionale investeerders InnovationQuarter en Utrecht Health Seed Fund. Ook bestaande investeerder Thuja Capital lapte bij. De biofarmaceut sloot ook nog een innovatiekrediet af bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland.

Met de in totaal 12,1 miljoen euro wil Synerkine Pharma zijn eerste product doorontwikkelen via een klinische studie in complex regionaal pijnsyndroom (CRPS), een ernstige vorm van chronische pijn. Synerkine Pharma is in 2018 opgericht door Hans Preusting als spin-off van UMC Utrecht. Hij zet in op een nieuwe klasse van cytokine-fusie-eiwitten om pijn te bestrijden.

7. Qualinx: 9,6 miljoen

Chipmaker Qualinx haalde 10,2 miljoen dollar extra op bij bestaande investeerders FORWARD.one, InnovationQuarter en Waterman Ventures, aangevuld met een Innovatiekrediet van RVO. In dezelfde Series A-ronde haalde het Delftse bedrijf eerder dit jaar al 8,8 miljoen dollar op, waarmee de teller is beland op 20 miljoen.

Qualinx, opgericht in 2015, pioniert met zijn hardware in draadloze tracking en verbindingen met superzuinige radiochips. Met het verse geld gaat het een tweede generatie chip uitontwikkelen om in 2024 met de massaproductie te kunnen beginnen.

8. Convious: 8,5 miljoen voor pretparksoftware

Camiel Kraan heeft met Convious 8,5 miljoen euro vers groeigeld opgehaald voor het platform waarmee hij uitbaters van recreatieparken, musea en andere leisure-ondernemers helpt met hun online klantcontact, conversie, betalingen en marketing.

Convious, in 2021 nog opgenomen in de MT/Sprout Challenger50, beschouwt het kapitaal van Wille Finance, Orbit Capital en bestaande investeerders als een uitbreiding van de geldronde die het vorig jaar regelde. De teller staat inmiddels op 19 miljoen voor Convious, dat onder meer Ouwehands Dierenpark en Snowworld als klant heeft.

Lees ook: Het Challengerprofiel van Convious

9. Carbon Equity: 6 miljoen voor lagere investeringsdrempel

jacqueline van den ende carbon equity
Jacqueline van den Ende van Carbon Equity.

Klimaatinvesteringsfonds Carbon Equity heeft 6 miljoen euro opgehaald bij investeerders. BlackFin Capital Partners is de leidende partij in deze ronde. Het bedrijf van Jacqueline van den Ende wil het kapitaal gebruiken om de toegankelijkheid te vergroten.

Tot op heden konden investeerders vanaf 100.000 euro in het fonds stappen. Deze drempel moet nu worden verlaagd naar 25.000 euro. Carbon Equity verzamelt geld van particulieren en investeert dat vervolgens in venture capital- en private-equityfondsen die gericht zijn op climate tech. In totaal heeft Carbon Equity 9 miljoen euro opgehaald sinds de start.

Lees ook: Jacqueline van den Ende: ‘Geen moeite om goede mensen te halen’

10. Umob: 6 miljoen voor aanjagen deelvervoer

Voormalig GO Sharing-oprichter Raymon Pouwels en Bibi Jorissen hebben 6 miljoen opgehaald voor umob, hun reis-app die deelaanbieders, taxi en ov combineert. Met het verse geld kan de MaaS-app nieuwe aanbieders aansluiten en snel uitbreiden in Europa.

Het idee lijkt daarnaast dat de startup vooral veel tijd en energie gaat steken in gemeenten, die het warm moet zien te krijgen voor meer deelvervoer. Het Rotterdamse umob is sinds augustus live en belooft toegang tot 200.000 voertuigen. Van welke investeerders het geld komt, maken Pouwels en Jorissen niet bekend.

Lees ook: Raymon Pouwels (founder GO Sharing) start MaaS-platform, met focus op consument én toerist

11. Skoon Energy: 5 miljoen voor huurbatterijen

skoon daan geldermans peter paul van voorst tot voorst
Peter Paul van Voorst tot Voorst (l) en Daan Geldermans, de oprichters van Skoon.

Skoon Energy, het verhuurplatform voor batterijcontainers en andere schone mobiele energie, heeft 5 miljoen euro opgehaald om internationaal uit te breiden. Het geld komt van alumnifonds Graduate Entrepreneur Fund en de Amerikaanse investeerder Blue Bear Capital.

De Amerikanen zien Skoon Energy graag uitbreiden naar de VS, vertelt Skoon-medeoprichter Peter Paul van Voorst tot Voorst tegen MT/Sprout. Californië zit te springen om de batterijcontainers en andere stroomopslag die behalve schone energie op de filmset of bouwput ook de netcongestie kan helpen tegengaan.

Lees ook: Skoon Energy brengt met Amerikaans geld zijn batterijenmarktplaats naar Californië

https://mtsprout.nl/groei/investeringen-oktober-2023

3 catastrofale planeetproblemen: ook taak voor ICT & e-health? (ICT Health)

Bezinning en het de verantwoordelijkheid nemen voor ons voortbestaan, ofwel het tussen de oren hebben van de huidige catastrofale planeetproblemen, staan uiteraard voorop bij de wereldwijde effectieve aanpak. Naast de 1400 wetenschappers van het IPCC 2021 vroegen de redacties van 220 medische tijdschriften al aandacht voor de impact van de klimaatcrisis op onze gezondheid. Kort daarop ook de grote kerkgenootschappen die om het redden van de schepping vragen.

De boodschap: politiek en beleidsmakers moeten met spoed ingrijpen voordat het echt te laat is. Nederland blijft Europees gezien duidelijk achter bij de aanpak van de drie GPPs. Is dat politieke onkunde en onwil of spelen er andere belangen een rol? Meer dan mooie woorden en dooddoeners zoals alleen actie indien ‘haalbaar en betaalbaar’ zit er vaak niet in, enkele positieve uitzonderingen daargelaten.

De klimaatcrisis

De meest bekende van de grote drie planeetproblemen is de klimaatcrisis. Zeer complex, want het gaat om opwarming, CO2-uitstoot (broeikasgassen), orkanen, heftige (plaatselijke) regenval met overstromingen, zinderende hitte met extreme droogte, ernstige luchtverontreiniging, immense bosbranden, stijging van de zeespiegel, tot voorheen ongekende klimaatschommelingen en oprukkende tropische ziekten of andere epidemieën. Daaraan gekoppeld geopolitieke strijd en grote vluchtelingenstromen Het behoeft geen betoog dat dit allemaal heel slecht is voor de wereldgezondheid.

Onlangs kwam er een nieuw (2021) IPCC-rapport uit. Zo’n 1400 wetenschappers van de het Intergovernmental Panel on Climate Change verzamelde expliciet wetenschappelijk bewijs voor dat het echt heel slecht gaat met de leefbaarheid van de aarde. Wie dit rapport te taaie stof vindt, kan het beeldender en boeiender nalezen in boeken zoals 6 Graden en De onbewoonbare aarde.

220 medische redacties

De 220 redactionele commentaren in gerenommeerde medische vakbladen spreken van de grote problemen bij het overschrijden van de 1,5 graden Celsius opwarming (t.o.v. het pre-industriële tijdperk). En bij drie graden opwarming hebben we het zo ongeveer met onze gezondheid, welzijn en welvaart gehad.

Kijk verder dan corona, wordt benadrukt. COVID 19 konden we nog net aan. Wat er straks zonder actief ingrijpen komt, valt gewoon niet te behappen voor het huidige zorgsysteem. Dat stort onder deze condities helemaal in. Om het over helemaal onbetaalbaar worden nog maar niet te hebben.
Dan het item verborgen sterfte. Doden door corona, bosbranden met luchtverontreiniging (meer dan 35.000 doden wereldwijd), stormen en overstromingen vallen op. Die halen uitgebreid de pers en activeren de bevolking. Meer verborgen en vaak erger zijn het aantal doden door hitte, hongersnood, vluchtelingenproblematiek, drinkwatertekort, oprukkende (tropische) zieken en chemische vervuiling. En dan zijn er nog neveneffecten zoals aantasting van de psychische gezondheid met alle negatieve levenseffecten van dien.

IPCC rapport 2021 en gezondheid

De klimaatcrisis bedreigt de gezondheid in heel Europa. Het Nederlandse Milieu- en Natuurplanbureau rapporteerde al eerder in haar ‘Effecten van klimaatverandering in Nederland’ dat het er alleen niet slecht voorstaat maar waarschijnlijk bij niets doen nog veel erger wordt.

Het IPCC rapport 2021 toont dit nogmaals overtuigend aan. Hitte, overstromingen, tropische ziekten, luchtverontreiniging (fijnstof en stikstofverbindingen), overstromingen, voedseltekorten, gebrek aan drinkwater, conflicten hierover etc. Onze gezondheid en welzijn staan een ongekende en mogelijk niet meer te keren ecologische omslag met miljoenen tot wel 1,2 miljard zieken en doden te wachten. Er zijn volgens dit rapport echter ook enkele scenario’s om het tij alsnog te keren.

Aanpassen of met spoed couperen?

Mens en techniek zullen zich toch wel aanpassen aan gewijzigde klimaatomstandigheden? Tot op zeker hoogte wel. Stormkeringen, goede waarschuwingssystemen, noodplannen en opvang regelen doen best hun werk. En er wordt vast wel weer een vaccin tegen een volgende pandemie gevonden?

Al deze maatregelen kunnen echter geen wonderen verrichten. Ze zijn domweg eindig. Hoe hoog kan je dijken uiteindelijk maken? Een ander punt is dat de rampen steeds complexer worden en elkaar verder versterken. Bosbranden geven bijvoorbeeld meer CO2 en hitte af en minder bomen geven minder koeling en luchtzuivering.

Het enige dat echt adequaat helpt, is het wegnemen van de oorzaken voor de drie grote planeetproblemen. Dat vergt toch een heel andere opstelling van politici, beleidsmakers, industrie, landbouw en aandeelhouders. Grote spoed is vereist.

Probleem van biodiversiteit

Dit tweede GPP is eveneens behoorlijk complex, zowel qua gevolgen als oorzaken. Het algemene principe is: hoe minder soorten (flora en fauna), des te groter de kans dat pathogenen de overhand krijgen, nuttige gewassen en dieren uitsterven, er een gebrek aan medicijnen komt en hongersnood uitbreekt. Kortom, monoculturen zijn een ware pest voor gezondheid en welzijn.

De oorzaken van afnemende biodiversiteit liggen onder meer bij de klimaatcrisis (verdroging, hitte), luchtverontreiniging (stikstofuitstoot) en menselijk ingrijpen in de omgeving. Zie voor Nederland het PlanBureau voor de Leefomgeving (PBL) Medisch Contact pleitte in 2015 al voor het behoud van biodiversiteit met het oog op gezondheidseffecten. Leerzaam is eveneens het WHO-rapport.

Afnemende biodiversiteit is nadrukkelijk geen hobby meer van natuurwappies, maar vormt een serieuze bedreiging voor het voortbestaan van de mensheid en natuur. Argumenten zoals vooruitgang, economie en werkgelegenheid wegen niet op tegen de immense schade die wordt aangericht. Onbetaalbaar voor ons nageslacht! Het in een eerdere blog aangehaalde voorzorgprincipe wordt gewoon te weinig toegepast. ICT en AI-beeldvorming kunnen helpen om de gevolgen inzichtelijk te maken.

Probleem van chemische vervuiling

Veel van deze GPP speelt zich in het verborgene af. Niet opgemerkt, in de doofpot gestopt of gewoon gebrek aan kennis. De precieze gevolgen voor gezondheid en welzijn blijken vaak nog onvoldoende bekend en onderzocht. Hoewel grote hoeveelheden Big en Deep Data voor research aanwezig zijn. Tijd voor AI en patroonherkenning plus voorspelde effecten.

Voor Nederland staat momenteel de vervuiling door Tata Steel in de picture. Al jaren wordt de omgeving van IJmuiden, Velzen, Beverwijk en Wijk aan Zee door de staalindustrie ernstig vervuild met ziekmakende en kankerverwekkende stoffen die met name kinderen treffen.

De Volkskrant publiceerde recentelijk het artikel ‘Plastics en andere chemische stoffen stapelen zich op in de grond: een nieuwe planetaire crisis dreigt’. PFAS, bestrijdingsmiddelen, (micro)plastics , zware metalen en allerlei slecht afbreekbare koolwaterstoffen grijpen grootschalig om zich heen.

Het IRAS (risico assesment) van het UMC Utrecht pleit voor een zogenaamd exposoom, wat zijn de gevolgen van de blootstelling van ons genetisch materiaal aan toxische stoffen. Al met al valt zo’n 16 procent van de sterfgevallen te wijten aan chemische vervuiling. En er zijn ongeveer 156 miljoen chemicaliën op de wereld waarvan grotendeels nog onbekend is wat zij met gezondheid doen.

ICT en e-health

Een tijdlang werd de mondiale cybercrime als de inmiddels ingang zijnde Derde Wereldoorlog gezien. De ICT-techniek verovert het slagveld. Het lijkt er echter steeds meer op dat vanuit gezondheidsoogpunt de drie grote planeetproblemen deze wereldoorlog ontketenen. Kunnen ICT en e-health een mitigerende rol spelen?

In feite gaat het om drie ‘strijdterreinen’: Tijdig signaleren, couperen en voorkomen. Voor het signaleren en diagnosticeren zijn e-health, ICT en AI zonder meer geschikt. Ook het visualiseren daarvan lukt met GIS en andere beeldvormende technieken uitstekend. Dat maakt ingrijpen efficiënt en accuraat.

Het bestrijden van de gevolgen met bewaking (wearables), slim technisch ingrijpen in de leefomgeving (bijvoorbeeld het smart home en city) en (preventieve) behandeling zijn eveneens steeds meer het domein van ICT en e-ehealth. Een app die voor de leek de mate van luchtkwaliteit meet, geeft hem of haar al inzicht en bewustwording. Het blijft echter dweilen met de kraan open als er ook niet daadwerkelijk bij de bron(nen) wordt ingegrepen.

Van doem naar doen

Het confronteren met doemscenario’s leidt al snel tot wegkijken door het grote publiek en overheid. Er valt toch niets aan te doen en men gaat verder tot de orde van de dag. Dat slaapt rustiger.

Psychologisch gezien is het dan ook slimmer om met sprekende oplossingen te komen waarbij de ontvangers zich kunnen inleven in de problematiek en ook duidelijk resultaten gepresenteerd krijgen. Die worden onder meer al omschreven bij de easac, WHO COP24 en de IPCC-adviezen voor beleidmakers.

De British Medical Association roept dokters en de nationale gezondheidsdienst op om actie te ondernemen op basis van COP 24, BIG Data, AI, beleving via VR, het wegnemen van ongelijkheden en de COVID-19 ervaringen.

Voldoende interventiemogelijkheden

Talmen kan gewoon niet meer bij de drie GPP’s. De dreigende gezondheidsschade en kosten gaan op relatief korte termijn astronomisch worden. Documenten zoals het IPPC-rapport 2021 en COP24 bieden al ruim voldoende interventiemogelijkheden.

Het zich verschuilen achter ‘haalbaar en betaalbaar’ en allerlei politieke en korte termijn economische belangen gaat nu echt de kant uit van eco-criminaliteit bij gezondheid en welzijn plus natuur. In vroeger tijden kon je dergelijke politici, industriëlen en beleggers nog gerold in pek en veren de stadspoort uitjagen. Heden ten dage is het aan de wetenschap, medici en de bevolking om een passende aanpak af te dwingen! Bijvoorbeeld via social media en VR/AR.

Het bericht 3 catastrofale planeetproblemen: ook taak voor ICT & e-health? verscheen eerst op ICT&health.

https://www.icthealth.nl/blog/3-catastrofale-planeetproblemen-ook-taak-voor-ict-e-health/