Australische regering betwist omvang ontbossing in deelstaat Queensland (NOS journaal)

Het was de eerste grote belofte op de klimaattop in Glasgow: meer dan honderd landen besloten voor 2030 een eind te maken aan ontbossing. Dat is een grote stap, want 10 procent van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen komt door ontbossing. Ook de Australische delegatie ondertekende het plan.

Maar volgens een nieuwe analyse in opdracht van de Australische krant The Guardian is er onduidelijkheid over de schaal van de ontbossing in Australië. De landelijke regering registreert veel minder ontbossing dan de regering van de deelstaat Queensland, waar de meeste bomen worden gekapt. Dat kan betekenen dat ontbossing veel meer voorkomt in Australië dan eerder werd gedacht.

Bulldozersporen

Martin Taylor, docent natuurbehoudbeleid aan de universiteit van Queensland, heeft de cijfers van de deelstaatregering en die in Canberra naast elkaar gelegd. "Ik heb minstens 53 plekken gevonden waar de deelstaat zegt dat er ontbossing heeft plaatsgevonden, maar de nationale regering zegt dat het bos niet is aangetast", zegt Taylor vanuit zijn kantoor in Brisbane. "Dat is natuurlijk vreemd. Daarom heb ik de satellietfoto's erbij gepakt en daarop is duidelijk te zien dat grote delen bos zijn verdwenen. Je ziet de sporen van de bulldozers zelfs vanuit de ruimte."

Natuurorganisaties waarschuwen al jaren voor de grootschalige kap van bomen in Australië. Vooral in het oosten van het land is de ontbossing volgens hen net zo grootschalig als in het Amazonegebied en op Borneo. Volgens het Wereld Natuur Fonds is Australië het enige ontwikkelde land op een lijst van landen met de meeste ontbossing.

Het Wereld Natuur Fonds (WWF) heeft voorzichtig positief gereageerd op het voornemen van de Australische regering om ontbossing te stoppen. Volgens Dermot O'Gorman, directeur van het WWF in Australië, is er nog een hoop te winnen. "In 2018 werd in Australië minstens 370.000 hectare bos platgewalst", reageert hij. Dat zijn driekwart miljoen voetbalvelden. "Dit plan moet daarom wel snel opgevolgd worden met snelle gezamenlijke actie."

Koala's in gevaar

De bomen die in Australië gekapt worden, maken voornamelijk plaats voor de intensieve veehouderij. Er zijn 24 miljoen koeien in Australië, bijna net zoveel als de bevolking. In Queensland heeft 73 procent van de ontbossing te maken met veeteelt voor de rundvleesproductie. Dat heeft gevolgen voor de uitstoot van broeikasgassen. Door bomenkap komt CO2 vrij en koeien stoten methaangas uit.

Daarnaast heeft het verdwijnen van bos grote gevolgen voor kwetsbare dieren die afhankelijk zijn van dit gebied. Vooral koala's worden hard getroffen door het verlies aan leefomgeving. De aaibare, typisch Australische dieren hebben een relatief groot eucalyptusbos nodig om te overleven. Het verlies van leefruimte is een van de belangrijkste redenen dat het iconische beestje nu in gevaar is.

De koalapopulatie is in de afgelopen drie jaar met dertig procent gedaald. Dat heeft naast de kap van bossen ook te maken met de verwoestende bosbranden van twee jaar geleden. Miljoenen hectares bos, inclusief drie miljard dieren, gingen in vlammen op. En daarbij hebben grote populaties koala's de ziekte chlamydia, waardoor ze ernstig ziek en onvruchtbaar worden. Volgens onderzoek in opdracht van de deelstaatregering New South Wales, zal de koala zonder stevig ingrijpen vóór 2050 uitsterven.

Sjoemelende landen

De nationale overheid heeft nog niet gereageerd op het onderzoek waaruit blijkt dat er een verschil is tussen de cijfers van de deelstaat Queensland en die van de overheid. Wat onderzoeker Taylor betreft laat de nationale meetmethode zeer te wensen over. "Het is mij een raadsel. Hoe kan het dat de deelstaat zegt dat er bomen zijn gekapt, terwijl de nationale overheid zegt dat het bos intact is? Dan is er iets ernstig mis met het model van de Australische regering."

Australië is overigens niet het enige land waar de rekenmethodes soms creatief worden gebruikt. Deze week publiceerde de Washington Post een onderzoek waaruit blijkt dat veel landen sjoemelen om zo gunstig mogelijk uit de bus te komen. Volgens de onderzoekers is er wereldwijd een kloof van minstens 8,5 miljard tot 13,3 miljard ton aan niet-gerapporteerde emissies per jaar. Dat betekent dat de aarde mogelijk nog veel sneller opwarmt dan nu wordt gedacht.

http://feeds.feedburner.com/~r/nosjournaal/~4/JJnBT2SOimY

http://feeds.nos.nl/~r/nosjournaal/~3/JJnBT2SOimY/2404978

Droogte en stikstof erger dan grote brand in de Peel (1Limburg Facebook)

De grote natuurbrand in de Peel die bijna een jaar geleden woedde richtte veel schade aan, maar die is veel minder groot dan verwacht.

De aanhoudende droogte en de constante stroom van meststoffen van de intensieve veehouderij die via de lucht in dit kwetsbare gebied terecht komen, zijn veel schadelijker voor de Peel.

Bekijk hier de documentaire�

https://external-dus1-1.xx.fbcdn.net/safe_image.php?d=AQGhh_csvEmegxW3&url=https%3A%2F%2Fwww.1limburg.nl%2Fsites%2Fdefault%2Ffiles%2Fpublic%2Fstyles%2Fapi_preview%2Fpublic%2F838298.jpg%3Fitok%3D9ooM6yki&ccb=3-5&_nc_hash=AQHxEr5N8aynh1oM


Lees hier meer...

https://www.facebook.com/156682294375046/posts/4035793379797232/

Tweede Kamerverkiezingen 2021: wat willen de politieke partijen met… dieren? (Metronieuws)

https://www.metronieuws.nl/wp-content/uploads/2021/02/Esther-Ouwehand-verkiezingen.jpg

Voor de Tweede Kamerverkiezingen hebben de politieke partijen uitgebreide verkiezingsprogramma’s samengesteld. Metro filtert deze in een serie. Hoe staan de partijen tegenover thema’s als de coronacrisis, criminaliteit en werk? Deze keer: de dieren.

Eerder stelde Metro de nieuwe partijen en hun ideeën al voor. Zij doen op 17 maart voor het eerst aan de verkiezingen mee. In totaal kun je stemmen op 37 partijen.

Ideeën en beloften richting de verkiezingen

In deze serie van 9 gaan we in op verschillende thema’s van de politieke partijen die op dit moment in de Tweede Kamer zitten. In deze aflevering: wat zijn richting de verkiezingen de ideeën, beloften en/of opvallende punten over dieren? De partijen staan op de volgorde die je op 17 maart bij de verkiezingen ook op je stembiljet zult aantreffen.

1 VVD

Lijsttrekker: Mark Rutte. Het weiden van koeien en het bemesten van grond moet zonder vergunning mogelijk zijn. Voldoende ruimte voor onze vissers om te kunnen blijven vissen. Ook komt er ruimte voor nieuwe technieken en vormen van visserij. Een internationaal verbod op wildmarkten ter bescherming van de volksgezondheid. Hogere straffen voor dierenmishandeling en een levenslang verbod op het houden van dieren voor recidivisten. Een lijst opstellen van dieren die geschikt zijn als huisdier. Dieren die niet geschikt zijn als huisdieren en niet op deze lijst staan, mogen niet meer gehouden.

Het hele verkiezingsprogramma van de VVD vind je hier.

2 PVV

Lijsttrekker: Geert Wilders. Door de PVV is er een Dierenpolitie gekomen. De capaciteit daarvan wordt uitgebreid. Dierenmishandeling is een gruwel en moet hard worden bestraft. Niet alleen met hoge gevangenisstraffen, maar ook met een levenslang verbod om dieren te houden. Invoering Snoetje & Pluisje-wet: hiermee staan we 70-plussers met een laag inkomen financieel bij in de noodzakelijke medische behandeling van hun huisdier. Overal ligt halal-vlees in de schappen, afkomstig van ritueel geslachte dieren die zonder verdoving zijn doodgebloed. In een beschaafd westers land mag dit geen plaats hebben.

Het hele verkiezingsprogramma van de PVV vind je hier.

3 CDA

Lijsttrekker: Wopke Hoekstra. Wij zetten de modernisering en innovatie van de veehouderij voort, bijvoorbeeld door via stalaanpassingen emissies verder te beperken. Het is belangrijk dat de sector zelf deze innovatie omarmt om de duurzaamheid- en dierenwelzijn doelen te behalen. Nederland zonder boeren en vissers is als het Rijksmuseum zonder Rembrandts. We moeten zuinig op hen zijn, net als op de schilderijen.

Het hele verkiezingsprogramma van het CDA vind je hier.

4 D66

Lijsttrekker: Sigrid Kaag. Bij de bouw van nieuwe projecten en bij renovatieprojecten wordt actief rekening gehouden met de leefgebieden van dieren in en rondom gebouwen. Veel natuurgebieden in Nederland zijn van elkaar gescheiden in kleine en geïsoleerde gebieden. Dit brengt dier- en plantensoorten in gevaar. Leefgebieden moeten groter. Door dieren meer restproducten te voeren, zoals voedselresten, gewasresten en insecten, komt er meer grond beschikbaar om voeding voor menselijke consumptie te telen. We willen beter omgaan met dieren in de landbouw. D66 wil een eind maken aan de bio-industrie.

Het hele verkiezingsprogramma van D66 vind je hier.

5 GROENLINKS

Lijsttrekker: Jesse Klaver. GroenLinks wil naar een systeem waarin gezondheid van mensen en dieren het uitgangspunt is, schaalvergroting niet noodzakelijk is om te overleven. Dieren zijn geen productiemiddelen die ten dienste staan van de mens, maar levende wezens die ruimte en bescherming verdienen. Voor een toekomstbestendige landbouw moet de veestapel halveren. Transport van levende dieren mag niet langer dan vier uur duren en houders van dieren worden verplicht hun dieren te beschermen tegen hittestress. Dierenfokkers en -handelaren mogen alleen werken met een vergunning waarmee strikte gezondheidsvoorwaarden worden geborgd.

Het hele verkiezingsprogramma van GROENLINKS vind je hier.

6 SP

Lijsttrekker: Lilian Marijnissen. We stoppen met de bio-industrie. Weidegang wordt verplicht. Een stevige beperking van de veestapel is nodig om verdere milieu- en klimaatschade tegen te gaan. Door een importverbod voor elke soort bont maken we Nederland bontvrij.

Het hele verkiezingsprogramma van de SP vind je hier.

7 PvdA

Lijsttrekker: Lilianne Ploumen. Voor de vissen (en het milieu) willen we de oceanen plasticvrij maken. We verbeteren dierenwelzijn in Nederland. Subsidies voor de intensieve veehouderij en dieronvriendelijke ontwikkelingen zoals luchtwassers passen daar niet bij. Nertsenfokkerijen worden in Nederland per direct verboden. Het couperen van biggenstaarten tast het welzijn van biggen aan en stopt. Een verbod op de handel en tentoonstellen van honden en katten die in Nederland niet mogen gefokt.

Het hele verkiezingsprogramma van de PvdA vind je hier.

8 ChristenUnie

Lijsttrekker: Gert-Jan Segers. De ChristenUnie staat terughoudend tegenover chimeren: mengvormen van dierlijke en menselijke cellen waarmee mogelijk menselijke organen worden gekweekt in dieren. De verkoop en het gebruik van wensballonnen wordt verboden. Het risico op natuurbranden en het verstrikt raken van dieren wordt hiermee teruggedrongen. We voeren dierrechten in voor geiten en kalveren, zodat het mogelijk wordt een plafond in te stellen voor het houden van deze dieren. Daders van dierenmishandeling krijgen een houdverbod om te voorkomen dat ze opnieuw de fout ingaan.

Het hele verkiezingsprogramma van de ChristenUnie vind je hier.

9 Partij voor de Dieren

Lijsttrekker: Esther Ouwehand. Dieren hebben het recht om te leven naar hun aard. De mens laat de dieren met rust. Zo hebben we niet te maken met een overvloed aan infectieziekten. Een radicale krimp van het aantal dieren in de veehouderij is noodzakelijk om boeren, dieren en natuur te bevrijden uit een doodlopend landbouwsysteem. De bio-industrie is letterlijk ziekmakend, er moet zo snel mogelijk een einde aan komen. Met een meer plantaardige landbouw besparen we dieren onnoemelijk veel leed. Kies partij. Kies voor de dieren. Voor de planeet. Voor jezelf.

Het hele verkiezingsprogramma van de Partij voor de Dieren vind je hier.

10 50PLUS

Lijsttrekker: Liane den Haan. Gebruik van kunstmest en gif in de landbouw en antibiotica in de veehouderij moetsterk verminderd worden. Beperking van grootschalige intensieve veehouderij; stimulering van kleinschalige kwaliteitsbedrijven. De Nederlandse visserij moet meer steun krijgen tegen onredelijke Europese maatregelen.

Het hele verkiezingsprogramma van 50PLUS vind je hier.

11 SGP

Lijsttrekker: Kees van der Staaij. Met investeringsregelingen, omschakelvergoedingen en garantstellingen kunnen ondernemers ondersteund worden bij het nemen van milieu- en dierenwelzijnsmaatregelen en herinrichting van hun bedrijf. Dieren behoren tot Gods schepping en hebben een eigen intrinsieke waarde. We mogen ze gebruiken, maar zeker niet misbruiken. Het massaal doden van vee en vernietigen van vlees (om economische redenen) bij uitbraken van dierziekten mag nooit meer voorkomen. Nederland moet zich daarvoor inzetten in Brussel. Het aantal proefdieren moet echt omlaag. De veiligheid van mensen mag daar echter niet door in gevaar komen (dus investeren in alternatieven).

Het hele verkiezingsprogramma van de SGP vind je hier.

12 DENK

Lijsttrekker: Farid Azarkan. Verregaande maatregelen om de dierdichtheid en intensiviteit van de landbouw terug te dringen. Zo wordt het stikstofprobleem opgelost en kleinschaligere landbouw bewerkstelligd. Versterking van hoogwaardige natuurgebieden.

Het hele verkiezingsprogramma van DENK vind je hier.

13 Forum voor Democratie

Lijsttrekker: Thierry Baudet. Minder management en meer handhavers voor dierenwelzijn. Strenger straffen voor ernstige mishandeling / verwaarlozing van dieren. Aanpakken doorfokken van dieren met erfelijke aandoeningen. Bescherming boeren en veehouders tegen de wolf. De maximale gevangenisstraf voor het (ernstig) mishandelen of verwaarlozen van een dier moet worden verhoogd van drie naar vijf jaar. Dierenbeulen krijgen een levenslang verbod op het houden van dieren. Dieren die in omheind gebied leven, zoals de Oostvaardersplassen, laten verhongeren is niet aanvaardbaar.

Het hele verkiezingsprogramma van Forum voor Democratie vind je hier.

Tweede Kamerverkiezingen 2021: wat willen de politieke partijen met… de coronacrisis?

https://www.metronieuws.nl/in-het-nieuws/binnenland/2021/03/tweede-kamerverkiezingen-2021-wat-willen-de-politieke-partijen-met-dieren/

De politiek moet de klimaatcrisis als CRISIS gaan behandelen. Vandaag nog. (Greenpeace)

Vroeger voelde ik me vaak schuldig. Als ik op vakantie ging met het vliegtuig, of als ik vlees at. Deed ik wel genoeg om het noodlijdende klimaat te redden? Ook de aanhoudende stroom nieuwsberichten over bosbranden, hitterecords en de stijgende zeespiegel hielpen niet mee – wat kon ik daar in m’n eentje nou aan doen?

Door mijn werk bij Greenpeace, en alles wat ik inmiddels weet over de klimaatcrisis, is mijn schuldgevoel veranderd in boosheid. En in frustratie. Waarom doe ik van alles, en de overheid niets?

Natuurlijk is het goed om te kijken hoe je je eigen leven leidt. En echt, de fiets pakken en vegetariër worden helpt. Maar in je eentje, met je bamboe tandenborstel en linnen tasje, sta je machteloos.

Wat pas écht verschil maakt is als de fossiele industrie niet langer gereanimeerd wordt, de intensieve veehouderij wordt afgeschaft, en de heffing op CO2 er daadwerkelijk komt – vandaag nog. Maar met frustratie verander je niets. Met je stem laten horen wel.

https://www.greenpeace.org/static/planet4-netherlands-stateless/3cbbfd54-petitiefbshare-1024x538.png

In Den Haag zitten de mensen die de middelen en de macht hebben, alleen doet het huidige kabinet te weinig om de klimaatcrisis aan te pakken. Veel politici zien het klimaat als een probleem dat je beetje bij beetje aanpakt, als een agendapunt dat weinig prioriteit heeft.

De CO2-uitstoot van de grote industrie is hier een goed voorbeeld van. Na luid protest is er met veel pijn en moeite een CO2-heffing voor bedrijven zoals Tata Steel en KLM tot stand gekomen. Maar die belasting is inmiddels net zo hard weer uitgesteld. Onacceptabel vind ik, en oneerlijk bovendien: de bakker en de groenteman bij mij op de hoek betalen relatief gezien veel meer voor hun energie en uitstoot dan de grote vervuilers.

We kunnen de klimaatcrisis alleen oplossen als we korte metten maken met dit soort ongelijkwaardigheid. Om dat te bereiken zou de fossiele industrie niet langer mee mogen beslissen over klimaatbeleid. En ook de luchtvaart mag niet langer een uitzonderingspositie hebben. Schiphol moet – net als jij en ik – belasting gaan betalen over brandstof en CO2-uitstoot terugdringen. Ik wil dat de vervuiler betaalt in plaats van bepaalt.

Samen moeten wij, jij en ik, besluitvormers en beleidsmakers ervan doordringen dat de klimaatcrisis als CRISIS behandeld moet worden – dat er geen tijd meer is om te wachten, uit te stellen of stil te staan.

Als we ons laten horen met duizenden en duizenden tegelijk, zullen ze naar ons luisteren. Dat hebben eerdere acties van Greenpeace al bewezen. Na groot protest besloot Shell niet meer naar olie te boren in het Noordpoolgebied; vanaf dit jaar zit er statiegeld op kleine plastic flesjes; een oceanenverdrag en een bossenwet zijn in zicht. Dit laat zien dat het werkt om samen lef te tonen en op te komen voor je idealen.

Over een paar maanden kiezen we een nieuwe Tweede Kamer. En daarmee bepalen we onze toekomst. Een momentum van formaat waar ik als campaigner bij Greenpeace graag gebruik van maak. Dat doen wij, zowel voor als achter de schermen, door met politici te praten. En met feiten overtuigen we ze er allemaal – van links tot rechts, van christendemocraat tot conservatief-liberaal – dat klimaat prioriteit moet krijgen.

Jouw stem, jouw geluid, jouw lawaai, is onmisbaar. Laat je horen richting de verkiezingen. Laat politici weten dat onze toekomst niet langer in de wacht mag worden gezet. Luidt het klimaatalarm, teken onze petitie en doe mee met onze Toekomstmuziek sms-actie. Maak toekomst.

Is je tijd schaars en wil je maar 1 ding doen, teken dan de petitie:

https://www.greenpeace.org/static/planet4-netherlands-stateless/2021/02/f9db0aed-handtekening-1.gif

https://www.greenpeace.org/nl/klimaatverandering/44737/de-politiek-moet-de-klimaatcrisis-als-crisis-gaan-behandelen-vandaag-nog/

Europa wil duurzaam voorbeeld zijn, maar laat de Amazone platbranden (Joop)

Als eerste het goede nieuws. Na jarenlang aandringen op strengere regels voor diertransporten en slachthuizen, is de Europese Commissie overstag: ze gaat eindelijk de regels herzien. Een doorbraak, gezien de eerdere weigeringen, maar ook pure noodzaak. De EU vervoert jaarlijks meer dan anderhalf miljard dieren, vaak onder afschuwelijke omstandigheden. Ook gebeuren er grote ongelukken, zoals afgelopen november toen er meer dan 14.000 schapen verdronken doordat een overbeladen vrachtschip kapseisde.

De wekenlange export van levende dieren naar landen buiten de EU – vaak uitgevoerd met gammele vrachtschepen – kunnen we niet langer accepteren. En de maximale vervoerstijden voor álle diertransporten moeten drastisch omlaag. Ook de frequente misstanden in slachthuizen mogen niet langer ongestraft blijven.

https://joop.bnnvara.nl/content/uploads/2020/05/800px-Terra_Indi%CC%81gena_Porquinhos_Maranha%CC%83o_25758143568-370x247.jpg

cc-foto: Ibama

Naast deze aanpassing van dierenwelzijnsregels, worden onder meer de Europese schoolmelk- en schoolfruit programma’s, pesticidewetgeving en ‘ten minste houdbaar tot’ voorschriften herzien, zo is te lezen in de plannen van de Europese Commissie.

Ook zijn er voornemens voor betere voedseletiketten. Een goede ontwikkeling: als je een product koopt is het belangrijk dat je alle informatie over voedingswaarden, herkomst en impact op milieu en dierenwelzijn gemakkelijk terug kunt vinden op het etiket. Zo moet bijvoorbeeld duidelijk zijn of een dier in een kooi, in een stal of buiten in de wei heeft geleefd. Informatie moet duidelijk zijn en niet misleidend, zoals nu nog soms het geval is.

Dan het slechte nieuws: het meest teleurstellende van de ‘boerderij tot bord’ strategie is namelijk, dat de Europese Commissie zich onvoldoende heeft afgevraagd of met de immense omvang van de Europese veestapel en met de huidige Europese consumptie- en handelspatronen wel écht een duurzaam voedselsysteem bereikt kan worden.

De Europese vee-industrie houdt en slacht elk jaar meer dan zeven miljard dieren. Om die dieren te voeden wordt beslag gelegd op enorme hoeveelheden grond buiten Europa. Alleen al voor productie van Europees veevoer wordt zo’n 8,8 miljoen hectare grond gebruikt in Zuid-Amerika: grond die ten koste gaat van het ernstig bedreigde Amazone-regenwoud; en grond die gebruikt had kunnen worden voor lokale voedselproductie in Zuid-Amerika. Lokale voedselproductie waarnaar de Europese Commissie ironisch genoeg zegt te streven in haar strategie.

Bovenop de grote hoeveelheden veevoer, importeert Europa jaarlijks meer dan 151 miljoen kilo rundvlees uit Zuid-Amerika. Ook daarvoor zijn enorme stukken land – en dus regenwoud – nodig. Het is geen toeval dat het aantal bosbranden in de Amazone drie keer zo hoog is in de buurt van veehouderijen, vergeleken met de rest van de Amazone. De vraag hoe Europa een duurzaam voorbeeld kan zijn voor de rest van de wereld, terwijl het grote delen van het Amazonewoud laat platbranden voor zijn honger naar veevoer en goedkoop vlees wordt echter niet beantwoord in de ‘boerderij tot bord’ strategie. Sterker nog: met de Zuid-Amerikaanse Mercosur-landen wil de EU een vrijhandelsverdrag afsluiten dat de invoer van Amazone-vlees en Amazone-veevoer nog verder zal aanwakkeren.

Naast de destructieve effecten die de vee-industrie heeft op de biodiversiteit, is deze ook een enorme klimaatsloper: maar liefst 18% van alle antropogene uitstoot van broeikasgassen wordt veroorzaakt door de veehouderij.

Toch is de noodzaak om de Europese vleesproductie en -consumptie te verminderen kennelijk nog steeds taboe in Brussel en worden zelfs alle zeilen bijgezet om de immense veestapel in Europa in stand te houden. De afgelopen zeven jaar ontving de landbouwsector in de EU zo’n 363 miljard euro. Greenpeace berekende dat daarvan zo’n 196 miljard euro ten goede kwam aan de vee-industrie. Ook in de Europese landbouwplannen voor de komende zeven jaar zijn geen veranderingen te zien die het subsidieaandeel voor de vee-industrie significant omlaag brengen. Enkel de Europese miljoenensubsidies voor vleesreclames als ‘Kip, het meest veelzijdige stukje vlees’ zijn op verzoek van de Partij voor de Dieren geschrapt.

Ondanks dat de Farm 2 Fork strategie enkele goede voorstellen bevat, vallen de Europese landbouw- en handelsplannen niet te rijmen met de grote woorden van Timmermans & Co, die ‘wereldleider op het gebied van duurzame voedselproductie’ willen worden. Alleen een heroverweging van het aantal dieren in de veehouderij en een sterke promotie van duurzame diëten zullen dat doel daadwerkelijk binnen bereik brengen.

https://joop.bnnvara.nl/opinies/europa-wil-duurzaam-voorbeeld-zijn-maar-laat-de-amazone-platbranden