Categorie: vietnam

Een Franse rechtbank gaat een zaak behandelen tegen meer dan tien bedrijven die de Verenigde Staten tijdens de Vietnamoorlog van de beruchte chemische stof Agent Orange hebben voorzien. Dat meldt de BBC. Hoewel de Geneefse conventies het gebruik van ontbladeringsmiddelen destijds uitdrukkelijk verbood, besloot het Pentagon ze toch in te zetten.

Begin jaren zestig werden de Amerikanen langzaam maar zeker steeds verder in de Vietnamoorlog getrokken. Ze kregen te maken met dichte jungles waarin het moeilijk vechten was en een vijand die daar als geen ander gebruik van wist te maken. Al snel werd besloten om de Vietcong dat voordeel te ontnemen door enorme gebieden te besproeien met ontbladeringsmiddelen.

Dat idee was niet nieuw. Tijdens de Tweede Wereldoorlog en de Koreaanse Oorlog werd al overwogen om ontbladeringsmiddelen in te zetten. Ook gebruikten de Britten kleine hoeveelheden gedurende een guerrillaoorlog in Maleisië (de zogenoemde Malayan Emergency van 1948 tot 1960).

Lees ook:

• Drie Noord-Vietnamese vliegtuigen
• In welke oorlog vielen de meeste bommen?

Hoewel de Geneefse conventies het gebruik van dit soort middelen uitdrukkelijk verbood, besloot het Pentagon ze toch in te zetten. Volgens de Amerikaanse strategen zou door het gebruik van herbicides het zicht verticaal (vanuit vliegtuigen naar de grond) tussen de 60 en de 90 procent toenemen. En horizontaal, dus voor troepen op de grond, zou het met 50 tot 70 procent worden vergroot. Bijkomend voordeel was dat door het inzetten van het gif de oogsten zouden mislukken en de vijand mogelijk tot overgave werd gedwongen.

En dus begonnen de Amerikanen eind 1961 aan Operation Ranch Hand. Speciaal voor dat doel omgebouwde C-123 Provider-vliegtuigen besproeiden daarbij de jungles in Vietnam en in mindere mate die van Laos en Cambodja. Hun motto: ‘Only you can prevent a forest’. Het was een wrede knipoog naar de geliefde brandweermascotte Smokey Bear, die in de VS waarschuwde voor bosbranden met de slogan: ‘Only YOU Can Prevent Forest Fires‘.

Aan boord van de C-123-vliegtuigen waren tanks met 3800 liter herbicide. Voornamelijk ging het om het middel Agent Orange, maar er werden meer soorten uit de zogenoemde Rainbow Herbicide-familie ingezet, zoals Agent Pink, Green of Blue. (De naam was overigens afgeleid van de gekleurde band om de vaten waarin het spul werd vervoerd.) Het percentage werkzame stof in het gifmengsel was gemiddeld dertien keer en in sommige gevallen maar liefst vijftig keer zo groot als door de fabrikant voor normaal gebruik werd aanbevolen.

De vliegtuigen vlogen in formatie van drie tot vijf toestellen en elk toestel besproeide met één tank in 4,5 minuten een strook land van 80 meter breed en 16 kilometer lang. Overigens werden de herbicides niet alleen door vliegtuigen ‘verwerkt’. 5 procent van de totale hoeveelheid werd (vooral rond de Amerikaanse bases) met de hand of vanuit speciale trucks, boten of helikopters verspreid.

Tussen eind 1961 en 1971 voerden de Amerikanen 6542 airborne spraying missions uit boven Zuid-Vietnam, waarbij 12 procent van het land (zo’n 24.000 vierkante kilometer) werd besproeid. Ongeveer 85 procent van de missies was erop gericht om bomen te ontbladeren. De overige 15 procent werd over de landbouwgronden gespoten.

Van het meest gebruikte Agent Orange werd meer dan 45 miljoen liter over Vietnam uitgespoten, van de andere regenboogherbicides nog eens nog eens 30 miljoen liter. Het ging om zulke enorme hoeveelheden dat de fabrikanten het niet bij konden benen en er in 1966 in de VS zelfs een tekort aan landbouwgif dreigde.

De gevolgen van Operation Ranch Hand waren dramatisch. Door voedseltekorten kwam er een ware exodus van het Vietnamese platteland naar de steden op gang. De grond werd besmet met gifconcentraties die honderden keren hoger waren dan in de VS als veilig werd geacht.

Volgens de Vietnamese regering werden miljoenen mensen aan het gif blootgesteld en zijn er 400.000 mensen door gedood of verminkt. (Agent Orange en de dioxines die er als bijproduct van de fabricage in voorkomen, veroorzaken onder andere de ziekte van Hodgkin, verschillende soorten kanker in de luchtwegen, prostaatkanker en problemen met het zenuwstelsel.) Daarnaast werden er 500.000 kinderen geboren die afwijkingen hadden zoals een open rug of andere misvormingen aan de ruggengraat.

Ondanks dat en ook het feit dat de eigen troepen aan het gif werden blootgesteld en dezelfde nare gevolgen ervan ondervonden, bestrijdt de Amerikaanse overheid de Vietnamese cijfers. Ze zouden “onrealistisch hoog” zijn…

Bronnen: Gatech, Air University Review, History.com, Operation Ranch Hand Vietnam

Beeld: US Government, U.S. Department of the Army

The post Luchtvaarthistorie: Agent Orange appeared first on KIJK Magazine.