UPDATE 16:49 De brandweer heeft woensdag zestien blusvoertuigen ingezet om een heidebrand ten noorden van Arnhem te bestrijden.
Wereldleiders solidair met Nederland: ’Strijden tegen angst’ (De Telegraaf Binnenland)
De Amerikaanse, Turkse en Franse regeringen zijn solidair met het volk en de regering van Nederland en wensen de gewonden en nabestaanden van de slachtoffers van de schietpartij sterkte toe.
In een boodschap van het ministerie van Buitenlandse Zaken condoleert Turkije de nabestaanden van de slachtoffers van de aanslag ’door wie en met welke motieven die dan ook zou zijn gepleegd’. „We wensen de nabestaanden sterkte en de gewonden een spoedig herstel toe”, aldus de boodschap van de Turken.
De Turkse inlichtingendienst doet ook onderzoek naar de vraag of de dodelijke schietpartij maandag in een tram Utrecht is uitgevoerd uit persoonlijke of uit terroristische motieven, aldus president Erdogan. De man die ervan wordt verdacht de schutter te zijn, is de in Turkije geboren Gökmen T. (37).
In Turkse mediaberichten werd gemeld dat familieleden van de gearresteerde man vermoedden dat ’persoonlijke motieven’ een rol speelden, en dus niet terrorisme.
Tekst loopt door onder de video.
„Amerika staat naast jullie”, zei de Amerikaanse minister Mike Pompeo (Buitenlandse Zaken) tijdens een bijeenkomst in Kansas waar ook minister Sigrid Kaag (Buitenlandse Handel) aanwezig was.
Pompeo sprak van een „tragisch incident” in Utrecht waarbij drie doden vielen. „We zullen jullie op alle mogelijke manieren helpen in deze tragische tijden.”
Ook de Franse president Emmanuel Macron heeft zijn medeleven betuigd met de slachtoffers van de schietpartij. „Mijn gedachten gaan uit naar de familie van de slachtoffers en wij zijn met u in rouw en vastberaden te strijden tegen diegenen die angst en terreur zaaien.”
De Duitse bondskanselier Angela Merkel sprak haar steun. Merkels woordvoerder liet weten dat ze „met zorg en in solidariteit in deze uren aan de mensen in Utrecht denkt.” Ze treurt om de slachtoffers en hoopt dat de dader snel gepakt wordt en er geen gevaar meer dreigt.
Na de schietpartij in Utrecht konden mensen op Facebook melden dat ze veilig zijn. De dienst heeft een zogeheten Safety Check geopend. Het is de eerste keer in Nederland dat dit gebeurt voor een incident in Nederland.
Als een ramp gebeurt, kan Facebook besluiten om een speciaal berichtje te sturen naar iedereen die mogelijk in het rampgebied is. Gebruikers kunnen dan op de knop ’ik ben veilig’ klikken. Er gaat dan automatisch een melding naar alle vrienden van die gebruikers.
De Facebook Safety Check werd eerder onder meer gebruikt bij bloedbaden in Londen, Manchester, Brussel, Berlijn, Parijs, München, Nice, Turkije en Las Vegas en bij natuurrampen als bosbranden, tyfonen en aardbevingen.
Overvallen ouderen gevangen in eigen huis (De Telegraaf Binnenland)
Je bent bejaard, woont alleen en wordt overvallen in je eigen huis. Niet zelden gebruiken de overvallers daarbij (excessief) geweld. Wat doet die ervaring met mensen? „Je gemoedsrust is voor altijd weg.”
Jan van der Ent (87) leeft achter tralies. Voor de deur van zijn huurwoning in Rotterdam-Centrum werd afgelopen jaar een stalen hek gemonteerd. Aan de buitenmuur hangt een camera. Na drie woningovervallen vonden vriendelijke buurtbewoners dat Jan bescherming verdiende: zij betaalden voor een getralied hek zodat Van der Ent de wijk, waar hij al decennia woont, niet hoeft te verlaten.
Die tralies zijn mooi, zegt de hoogbejaarde Rotterdammer, terwijl hij een sigaartje opsteekt, maar ze nemen zijn angst niet weg. „Ik hoor elk geluid en vertrouw niemand meer.” En toch: verhuizen naar een woon-zorgcentrum – waar het allicht veiliger is –, daar denkt hij niet aan. „Ik ga hier alleen weg in dat houten kissie.”
De brutaliteit van de overvallers is verbijsterend: de eerste keer deed een man op straat – ’zo’n Oost-Europeaan’ – bij Van der Ent voor het raam alsof hij onwel werd. „Dus ik laat hem even binnen om bij te komen.” Toen de man weer was vertrokken, was Van der Ent z’n tablet kwijt.
Kort daarop staat diezelfde man weer voor de deur, nu met een partner in crime. Van der Ent: „Ik gooide de deur dicht en eentje vloog zo, bam, met z’n gezicht ertegenaan. Dat vond ik wel mooi.” Ook een derde keer kwamen de dieven met z’n tweeën. Hoe dat precies in z’n werk ging, kan Van der Ent niet meer vertellen. „Daarna was ik op.”
Marktkoopman Hennie van Schaik (70), vicevoorzitter van de gebiedscommissie Rotterdam-Centrum, is ook aangeschoven. Van Schaik komt regelmatig bij Jan op de koffie, net als wijkagent Mark. Hij is verbolgen: „Is dit de toekomst van onze ouderen? Gevangene in je eigen huis? Ik sprak de wijkarts van de week. Die zegt dat wel twintig bejaarden hier in de buurt de straat niet meer op durven.”
De overlast komt vooral van drugsdealers en hun klanten. Van Schaik: „Laatst is hier nog geschoten.” De straffen voor de overvallers vindt hij veel te laag. „Kijk naar Jan, zijn hele leven staat op z’n kop.”
Hoe vaak zien we ze niet: schokkende beelden van bejaarden als Jan van der Ent die slachtoffer werden van woningovervallen, waarbij ze niet zelden ook ernstig lichamelijk en geestelijk letsel oplopen. Die beelden zijn indringend en doen vermoeden dat dit type misdaad veel voorkomt.
„Dat is niet zo”, zegt Jos van der Stap, landelijk overvalcoördinator van de Nationale Politie. „De kans dat je als oudere slachtoffer wordt van een gewelddadige woningoverval is ontzettend klein. Maar de impact is enorm.” Het aantal woningovervallen daalt weer, nadat in 2017 sprake was van een lichte stijging.
Voor het grote publiek is er weinig onderscheid: een woningoverval, een straatroof. Als er geweld bij te pas komt, is het resultaat hetzelfde: een persoonlijke tragedie. Wie herinnert zich niet het drama, afgelopen herfst, van die 85-jarige dame uit Eindhoven, die bij een mislukte straatroof voor haar huis vreselijk werd toegetakeld? De dader schopte de vrouw een aantal malen bruut tegen het hoofd. Op de foto, die haar familie openbaar liet maken, is het bebloede gezicht van het slachtoffer te zien: een gat in haar voorhoofd, bloedspetters op haar mantel.
Vanwaar dit excessieve geweld, dat je zo vaak ziet bij overvallen op ouderen? Jos van der Stap: „Regel is: hoe professioneler de daders, hoe minder geweld. Professionals gebruiken functioneel geweld, bijvoorbeeld om informatie uit slachtoffers te krijgen. ’Hit en runners’ zijn onberekenbaar. Die zijn vaak gespannen, hopen dat mensen meewerken. Gebeurt dit niet, dan kunnen ze ineens gewelddadig worden.”
Vaak hebben de daders een psychische stoornis en er is nog iets: ouderen, zo blijkt uit onderzoek, vinden het lastig om zich bij zo’n overmachtsituatie neer te leggen. Van der Stap: „Ze verzetten zich en dan loopt het snel uit de hand. Mensen worden in een meterkast gestopt of getaped. De schade is dan enorm.”
Opvallend: bij woningovervallen bij ouderen zijn vaker vrouwen als dader betrokken. De daders gebruiken veel minder vaak vuurwapens, waardoor slachtoffers zich mogelijk minder geïntimideerd voelen en zich eerder proberen te verweren – met alle gevolgen van dien.
Wat leveren die woningovervallen op? Meestal is bij ouderen de buit nauwelijks noemenswaardig: gemiddeld 200 euro. Jan van der Ent wijst naar zijn woonkamer: „Bij mij is niets te halen. Die grootbeeld-tv is misschien nog een paar tientjes waard.”
Elly Zandwijk (74) uit Noordwijkerhout werd ooit bedreigd met een vuurwapen. „Daar heb ik niet eens werk van gemaakt, want ze zouden ons bedrijf in brand steken als ik de politie belde.” Zandwijk woonde toen nog met haar man, die inmiddels is overleden, in het ’buitengebied’ tegen de duinen, waar het echtpaar een bloembollenbedrijf had en zij een winkel aan huis.
„Op het erf ben ik ooit klemgereden. Gelukkig was mijn man thuis, die noteerde het kenteken, waarop die overvallers enorm tekeergingen, met bedreigingen. Toen reden ze weer weg. We waren heel erg bang.”
Nadat haar man was gestorven, vijfenhalf jaar geleden, kwam Elly Zandwijk op een avond thuis. „De deuren waren ingetrapt, alles was overhoop gehaald. Toen besloten mijn kinderen: je kunt hier niet langer blijven wonen, voor tien euro slaan ze je hersens in.”
Nu woont ze in een flat in het centrum en geeft ze vanuit seniorenorganisatie KBO-PCOB voorlichting aan ouderen over veiligheid en preventie. Die bijeenkomsten zijn goed bezocht, zegt Elly Zandwijk. „Tussen de twintig tot zestig man.” Net als Jos van der Stap van de politie waarschuwt ze voor paniek: „Ik wil de mensen geen angst aanjagen. De kans dat je als oudere slachtoffer wordt van een woningoverval met geweld is gering.”
Dat mag zo zijn, de slachtoffers dragen die ervaring de rest van hun leven met zich mee. Elly Zandwijk: „Ja, zoiets laat een enorm trauma achter.” Jan van der Ent, die het ’geluk’ had niet fysiek te zijn mishandeld, drukt het zo uit: „Mijn gemoedsrust is voor altijd weg.”
Dan laat Jan – een oud-sportman – de honkbalknuppel zien, waarmee hij mogelijke overvallers opwacht achter z’n stalen deur in Rotterdam. Hij lacht wrang. Een makkelijke prooi is hij in elk geval niet meer.
Zo ontstonden vuurtornado’s op strand Scheveningen (De Telegraaf Binnenland)
De vuurtornado’s die afgelopen nacht te zien waren bij het uit de hand gelopen vreugdevuur op het strand van Scheveningen werden veroorzaakt door een samenloop van hitte en wind.
Volgens Weerplaza veroorzaakte de brand een grote zuil van extreme hitte. „Deze hitte wil zo snel mogelijk omhoog. Rondom het vuur ontstaat daardoor een luchtstroom die niet van zee naar de duinen gaat, maar van het strand recht omhoog. De straffe westelijke wind krijgt af en toe grip op deze de zuil met warme lucht en probeert die te verplaatsen. Deze verplaatsing veroorzaakt extra turbulentie waardoor er wervelingen ontstaan die veel weg hebben van een tornado”, aldus Weerplaza. De vuurkolken worden in het Engels ook vaak firenado genoemd.
Volgens Weerplaza blies de wind op Oudjaarsdag al vanuit het westen. In de ochtend stond er windkracht 3 tot 4, maar in de avond werd dat ’een dikke windkracht 4’. Daarbij komt dat het op iets grotere hoogte meestal nog iets harder waait, zo’n windkracht 5. Het bouwwerk op het strand was maarliefst 48 meter hoog.
Vreugdevuur Scheveningen loopt uit de hand: branden en ongeregeldheden (De Telegraaf Binnenland)
Door de lucht vliegende vonken van het grote vreugdevuur op het strand bij Scheveningen hebben afgelopen nacht meerdere branden veroorzaakt. De boulevard van Scheveningen is ontruimd omdat het vreugdevuur te groot werd. Niemand raakte gewond.
Door de wind waaide het vliegvuur over het strand en door de straten. De Oude Kerk aan de Keizerstraat en andere panden in de omgeving werden door de brandweer natgehouden. De stevige wind vanuit zee blies vliegvuur Scheveningen in. Daardoor ontstonden meerdere branden bij woningen en in de duinen. De exacte omvang van de schade is niet bekend.
De brandstapel veroorzaakte te veel hitte waardoor het voor de toeschouwers op de boulevard onveilig werd. Omdat het publiek niet mee wilde werken bij de ontruiming greep de Mobiele Eenheid van de politie in. Burgemeester Pauline Krikke is vanwege de brand naar het hoofdkantoor van de politie, laat een woordvoerder weten.
De brandweer begon rond 04.30 uur met het blussen van het vreugdevuur. De bluswerkzaamheden zullen naar verwachting uren in beslag nemen. De brand wordt geblust met containers water die vanuit de haven van Scheveningen naar het strand worden gereden. Ook worden shovels ingezet. De brandweer waarschuwt voor mogelijke rookoverlast.
Lees verder onder de foto
De boulevard van Scheveningen ligt bezaaid met as. Ook vatten veel fietsen door het vliegvuur vlam. De brandweer kon nog niets zeggen over hoe het vreugdevuur uit de hand heeft kunnen lopen. Weerdiensten waarschuwden eerder al voor een vrij krachtige westenwind bij de kust tijdens oud en nieuw.
Op het strand in Den Haag strijden Scheveningen-dorp en Duindorp jaarlijks om wie het hoogste, beste en mooiste vreugdevuur van Den Haag kan maken. De brandstapel in Duindorp leidde niet tot problemen.