Auteur: Oogstweg

Jan Mankes werd op 15 augustus 1889 geboren te Meppel als zoon van Beint Mankes, rijksambtenaar, en Jentje Hartsuiker. Hij ging in [[1902]] naar de [[hogereburgerschool|hbs]] in Meppel maar hield dat voor gezien toen het gezin in [[1904]] naar [[Delft]] verhuisde. In 1904/1905 werd Jan Mankes als leerling op het atelier van de glasbrander-glazenier J.L. Schouten in Delft aangenomen. In die jaren restaureerde men daar de glazen van de St.-Janskerk te Gouda. Daarnaast kreeg hij in zijn vrije tijd les van de schilder-glasbrander Hermanus Veldhuis (1878-1954), die als medewerker aan het glasschildersatelier Schouten verbonden was. [[Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten|Academie voor Beeldende Kunsten]] in [[Den Haag]] volgde hij een jaar lang de avondcursus en leerde er naar gipsmodel tekenen. Op zondag liep hij vaak van Delft naar Den Haag om er de collecties van het Mauritshuis te bestuderen. Hij kwam er onder de indruk van het werk van 17e-eeuwse Nederlandse meesters als [[Johannes Vermeer]] en [[Carel Fabritius]], en bewonderde er de 16e-eeuwse Duitse schilder [[Hans Holbein]]. Zelf begon hij met het schilderen van vogels en nesten in de duinen van Den Haag en omgeving.

Jan Mankes werd op 15 augustus 1889 geboren te Meppel als zoon van Beint Mankes, rijksambtenaar, en Jentje Hartsuiker. Hij ging in [[1902]] naar de [[hogereburgerschool|hbs]] in Meppel maar hield dat voor gezien toen het gezin in [[1904]] naar [[Delft]] verhuisde. In 1904/1905 werd Jan Mankes als leerling op het atelier van de glasbrander-glazenier J.L. Schouten in Delft aangenomen. In die jaren restaureerde men daar de glazen van de St.-Janskerk te Gouda. Daarnaast kreeg hij in zijn vrije tijd les van de schilder-glasbrander Hermanus Veldhuis (1878-1954), die als medewerker aan het glasschildersatelier Schouten verbonden was. [[Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten|Academie voor Beeldende Kunsten]] in [[Den Haag]] volgde hij een jaar lang de avondcursus en leerde er naar gipsmodel tekenen. Op zondag liep hij vaak van Delft naar Den Haag om er de collecties van het Mauritshuis te bestuderen. Hij kwam er onder de indruk van het werk van 17e-eeuwse Nederlandse meesters als [[Johannes Vermeer]] en [[Carel Fabritius]], en bewonderde er de 16e-eeuwse Duitse schilder [[Hans Holbein]]. Zelf begon hij met het schilderen van vogels en nesten in de duinen van Den Haag en omgeving.

Vanaf het begin af dat hij vrij kunstenaar werd in 1908 was er ook belangstelling voor zijn werk. Bovendien ondervond hij sedert 1909 de steun van de Haagse kunsthandelaar J.C. Schüller; via deze kwam hij in contact met A.A.M. Pauwels, een sigarenfabrikant uit Den Haag, die veel belangstelling voor zijn werk aan de dag legde.<ref name="Resource Huygens">[http://resources.huygens.knaw.nl/bwn1880-2000/lemmata/bwn2/mankes Jan Mankes, in Resources Huygens]</ref>; hij besloot de jonge Mankes met raad, geld en hand en spandiensten bij te staan. Bovendien schreven ze tien jaar lang brieven naar elkaar.<ref name="Carel Peeters">[https://www.vn.nl/de-intieme-afstand-van-jan-mankes/ 'De intieme afstand van Jan Mankes', artikel van Carel Peeters in V.N.]</ref>

Vanaf het begin af dat hij vrij kunstenaar werd in 1908 was er ook belangstelling voor zijn werk. Bovendien ondervond hij sedert 1909 de steun van de Haagse kunsthandelaar [[Jan Catharinus Schüller|J.C. Schüller]]; via deze kwam hij in contact met A.A.M. Pauwels, een sigarenfabrikant uit Den Haag, die veel belangstelling voor zijn werk aan de dag legde.<ref name="Resource Huygens">[http://resources.huygens.knaw.nl/bwn1880-2000/lemmata/bwn2/mankes Jan Mankes, in Resources Huygens]</ref>; hij besloot de jonge Mankes met raad, geld en hand en spandiensten bij te staan. Bovendien schreven ze tien jaar lang brieven naar elkaar.<ref name="Carel Peeters">[https://www.vn.nl/de-intieme-afstand-van-jan-mankes/ 'De intieme afstand van Jan Mankes', artikel van Carel Peeters in V.N.]</ref>

In [[1909]] verhuisde Mankes met zijn ouders naar [[Het Meer (Heerenveen)|Het Meer]], een buurtschap gelegen tussen Heerenveen en de dorpjes [[De Knipe|Benedenknijpe en Bovenknijpe]]. Hier ontwikkelde hij zijn liefde voor de natuur verder en maakte hij veel van zijn beste werken. De familie betrok een woning aan de Schoterlandse Compagnonsvaart, een half uur gaans van het [[Oranjewoud]], dat een rijke inspiratiebron voor Mankes zou worden. Een kamer met witgekalkte muren was zijn atelier, aan de achterzijde van het huis; dit bood hem uitzicht op een grote tuin met een kippenhok, een sloot voor de ganzen en een schuur voor de geiten. Want dieren - en vooral vogels, die hij in de natuur observeerde of in het atelier bestudeerde - behoorden tot zijn favoriete onderwerpen.<ref name="Resource Huygens" /> Een van zijn vele topstukken uit die jaren is het schilderij van de Woudsterweg. Langs deze weg, gelegen tegenover het huis van zijn ouders, liep hij dagelijks naar het [[Oranjewoud]].

In [[1909]] verhuisde Mankes met zijn ouders naar [[Het Meer (Heerenveen)|Het Meer]], een buurtschap gelegen tussen Heerenveen en de dorpjes [[De Knipe|Benedenknijpe en Bovenknijpe]]. Hier ontwikkelde hij zijn liefde voor de natuur verder en maakte hij veel van zijn beste werken. De familie betrok een woning aan de Schoterlandse Compagnonsvaart, een half uur gaans van het [[Oranjewoud]], dat een rijke inspiratiebron voor Mankes zou worden. Een kamer met witgekalkte muren was zijn atelier, aan de achterzijde van het huis; dit bood hem uitzicht op een grote tuin met een kippenhok, een sloot voor de ganzen en een schuur voor de geiten. Want dieren - en vooral vogels, die hij in de natuur observeerde of in het atelier bestudeerde - behoorden tot zijn favoriete onderwerpen.<ref name="Resource Huygens" /> Een van zijn vele topstukken uit die jaren is het schilderij van de Woudsterweg. Langs deze weg, gelegen tegenover het huis van zijn ouders, liep hij dagelijks naar het [[Oranjewoud]].