Een stijgende zeespiegel, extreem weer: het zijn de directe gevolgen van ons veranderende klimaat. En dat is niet oké, daar is vrijwel iedereen het over eens. Willen we de wereld leefbaar houden voor de generaties ná ons, dan moet het roer om. Hoe? Nou, zo!
Het was een hete zomer afgelopen jaar. De airco’s waren niet aan te slepen en zelfs ’s nachts koelde het niet af. Regen viel er niet, op een paar drupjes na. Het KNMI, dat al meer dan driehonderd jaar het weer analyseert en voorspelt, zette de cijfers op een rij en concludeerde: 2018 is de warmste zomer ooit gemeten. En hoewel dat warme weer tijdens de zomervakantie best lekker was, had het ook een keerzijde: er dreigden watertekorten en boeren zagen hun oogsten bijna letterlijk in rook opgaan. Al snel ging het gesprek van de dag over de vraag: is dit nou de opwarming van de aarde waar we steeds voor worden gewaarschuwd?
Op hol geslagen
Het lijkt er wel op. Duizenden wetenschappers uit alle uithoeken van de wereld komen keer op keer tot dezelfde conclusie: de wereld staat een op hol geslagen klimaat te wachten. Afgelopen honderd jaar nam de uitstoot van schadelijke broeikasgassen, vooral CO2, in sneltreinvaart toe. Door de olie die we gebruiken voor het maken van spullen en brandstoffen, en de kolen die we verstoken voor onze stroom. Maar ook door veeteelt en landbouw, doordat we vaak in de auto stappen, op vliegvakantie gaan, vlees eten en spullen kopen. Er zit nu veertig procent meer CO2 in de lucht dan vóór de industriële revolutie. Hoe meer CO2 er vrijkomt, hoe sneller de aarde zal opwarmen. We zitten als het ware in een broeikas.
Plastic soep
Een paar graden warmer lijkt misschien niet veel, maar het heeft grote gevolgen voor de wereld. Dat zit zo: door de opwarming worden de oceanen warmer en smelten de ijskappen. Daardoor stijgt de zeespiegel. Dat heeft directe gevolgen voor veel delen van de wereld. Ook voor Nederland, dat voor een flink deel onder de zeespiegel ligt. Bovendien wordt het weer grilliger. Zo zal het in sommige delen van de wereld meer gaan stormen en regenen, wat voor wateroverlast zorgt. Op andere plekken wordt het juist kurkdroog, komen er meer bosbranden en verdwijnt er door droogte steeds meer vruchtbare landbouwgrond. Op bepaalde plekken in Afrika en in Zuid-Amerika zijn de gevolgen van de opwarming nu al merkbaar. Daar moeten mensen op zoek naar nieuwe gebieden om te overleven. Grote kans dus dat de wereld de komende jaren met grote stromen klimaatvluchtelingen te maken krijgt.
Effecten
Verder verdwijnen er ieder jaar opnieuw miljoenen hectares bos. Die bossen zijn niet alleen goed voor het opnemen van CO2, er leven ook allerlei diersoorten die met uitsterven worden bedreigd. En dan is er nog de plastic soep. Ieder jaar komt er meer dan vijf miljoen ton plastic afval in zee terecht. Rietjes, flesjes, bakjes en tasjes, maar ook piepkleine stukjes plastic zoals de bolletjes uit scrubs en microvezels uit synthetische kleding. Plastic verteert niet en als het in steeds kleinere stukjes uit elkaar valt, komen er giftige stoffen vrij. Dat is schadelijk voor het leven in de oceaan en die giftige stoffen belanden uiteindelijk ook weer op ons bord.
“Als we alle zeilen bijzetten, kunnen we de opwarming nog afremmen”
Van het gas af
De opwarming van de aarde mag niet boven de twee graden uitkomen, en beter nog: niet boven anderhalve graad. Dat spraken we af in het Klimaatakkoord van Parijs uit 2015. Bijna tweehonderd landen plaatsten hun handtekening onder het plan de CO2-uitstoot vóór 2050 naar nul terug te brengen. Dat lukt alleen nog niet zo. Dit jaar bleek dat de wereldwijde CO2-uitstoot juist weer is toegenomen. Ook Nederland stoot nog ongeveer evenveel broeikasgassen uit als 25 jaar geleden. We willen nu voor 2030 de CO2-uitstoot met 49% terugdringen. Het afgelopen jaar werkte het kabinet met man en macht aan het Nationaal Klimaatakkoord. Hierin staan maatregelen om woningen van het gas af te krijgen, de verkoop van elektrische auto’s te stimuleren, de productie van elektriciteit te vergroenen en de landbouw duurzamer te maken. Toch kwam er ook kritiek van mensen die de plannen te vaag vonden. En milieuorganisaties waren laaiend: de grootste vervuilers kwamen er volgens hen te gemakkelijk vanaf.
Kromme komkommer
Gelukkig was er ook goed nieuws. Als de plannen beter worden uitgewerkt, is het zeker mogelijk om de CO2-uitstoot te halveren voor 2030. Ook uit onderzoek bleek dat we de opwarming nog kunnen afremmen. Maar dan moeten we wel alle zeilen bijzetten. Gelukkig wordt duurzame energie steeds goedkoper en zijn elektrische auto’s steeds beter betaalbaar. Kolencentrales sluiten de deuren en over de hele wereld staan mensen en bedrijven op met groene ideeën die een verschil maken. Ook in Nederland. Zoals Kromkommer, een bedrijf dat voedselverspilling tegengaat door ook de misvormde tomaat of kromme komkommer in de supermarkten te krijgen. Of de Windcentrale die mensen een stukje windmolen laat kopen zodat ze kunnen bijdragen aan het opwekken van groene energie. Maar ook grotere ondernemers zoals de Vegetarische Slager die met de plantaardige ‘kipstuckjes’ en ‘gehacktballen’ steeds meer mensen inspireert een dag minder vlees te eten.
Welles-nietes
Al zijn het er niet veel, er zijn wetenschappers en politici die beweren dat het wel meevalt met de opwarming van de planeet. Of ze zeggen dat de aarde wel vaker is opgewarmd, dat het om een natuurlijke cyclus gaat. In Nederland laaide de welles-nietes discussie afgelopen zomer even op toen politicus Thierry Baudet het klimaatprobleem afdeed als een ‘groene gekte’. De FVD-voorman twitterde dat meer CO2 een ‘geweldig positief effect op plantengroei heeft’. Maar het overgrote deel van de wetenschappers wereldwijd zijn het er met elkaar over eens dat wij de oorzaak zijn van het probleem en dat wij het ook weer kunnen oplossen.
Tekst: Marie-Claire van den Berg
Om te laten zien hoe je met een relatief kleine bijdrage al een groot verschil kan maken stak de redactie van Libelle de handen uit de mouwen.
Tekst gaat verder onder de afbeelding
Artdirector Cilla Tibbe (44): “Het strand leek zo schoon, ik was verbaasd over hoeveel afval eraf kwam. Als je goed kijkt, sta je versteld van de troep per vierkante meter: houten ijsstokjes, doppen, plastic zakjes, rietjes, snoetenpoetsers… We vonden vooral van die kleine dingen, maar toch had iedereen zó een zak vol troep. Ik zou dit wel elke week willen doen. Je bent lekker buiten, je wandelt, je kletst en ondertussen doe je iets goeds. Het kan ook prima tijdens een wandeling met de hond of als uitje met de kinderen. Die kunnen niet vroeg genoeg leren wat je de natuur aandoet als je alles laat slingeren.”
Bekijk hier hoe dat de redactie verging:
Iedere dag de best gelezen berichten van Libelle in je mailbox? Meld je aan voor de nieuwsbrief!
Het bericht Lekker zo’n warme zomer? Dít zijn de grote gevolgen van klimaatverandering verscheen eerst op Libelle.
https://www.libelle.nl/mensen/dossier-duurzaamheid-klimaatverandering/