Categorie: macht

De communis opinio was: Bolsonaro had een punt toen hij Macron verweet zich aan neokolonialisme schuldig te maken door zich te bemoeien met de helse bosbranden in het Amazone-reservoir (er staat twee keer zoveel Amazonewoud in brand vergeleken met vorig jaar, de teller staat nu op bijna 90.000 haarden). Elk land gaat volgens Bolsonaro over zijn eigen oerwoud en Europa moet een toontje lager zingen aangezien het zijn eigen wouden allang heeft vernietigd.

Maar Macron had ook een punt door te stellen dat de Amazone niet alleen de longen van Brazilië zijn, maar die van de hele aarde. Bolsonaro draagt dus een bredere verantwoordelijkheid.

Ziedaar het klassieke soevereiniteitsdilemma: wie is eigenlijk de baas over collectief goed dat voor de mensheid van belang is, maar onder de jurisdictie van één of een paar landen valt? In dit geval nog van een idiote president ook, die niet eens stilstaat bij de gevolgen voor zijn eigen bevolking, maar dat laat ik even buiten beschouwing. Hetzelfde geldt trouwens ook voor Poetin (met zijn branden in Siberië) of Trump (Californië, Alaska) of Frederiksen (zelfs Groenland brandt her en der).

Bolsonaro moet een toontje lager zingen. We leven in 2019, niet in 1719.

En wat zou Rutte antwoorden als hij door een buitenlandse leider op de vingers zou worden getikt over het idiote feit dat we als klein landje 500 miljoen staldieren per jaar ‘produceren’ waarvan er dit jaar alweer 180.000 levend zijn verbrand? Bemoei je met je eigen zaken, we hebben ons land volgezet met distributieloodsen in plaats van bomen, een ‘supergave’ agro-industrie en zijn toch maar mooi nummer twee van de wereld (na de VS) qua export. The Netherlands First!

geen 1719

Toch berust de communis opinio op een denkfout en moet Bolsonaro een toontje lager zingen. We leven in 2019, niet in 1719. Het zou van de gekke zijn als de Europeanen op grond van hun geschiedenis een ‘recht’ zouden hebben geschapen voor Bolsonaro om zijn Amazone plat te branden, en hem daarna pas op zijn wijdere verantwoordelijkheid zouden mogen wijzen. Naar analogie zou de slavernij dan alsnog ingevoerd kunnen worden en zou Brazilië eerst drie eeuwen West-Europa (Portugal en Nederland!) mogen koloniseren, alvorens daar iets van gezegd mag worden.

Om maar drie redenen te noemen waarom dat niet kan: inmiddels is er zoiets als een ‘internationale gemeenschap’ ontstaan (ook een land als Brazilië onderkent dat), linksom of rechtsom draagt elk lid van die gemeenschap een verantwoordelijkheid voor de veiligheid van het geheel (ook een land als Brazilië onderkent dat), en de wereld bestaat uit 193 landen (ook een land als Brazilië onderkent dat) die weliswaar soeverein heten, maar volkomen afhankelijk van en verknoopt met elkaar zijn.

geen 2011

Een plicht tot hulp aan Brazilië zou je wél kunnen bepleiten.

In 2011 was nota bene Brazilië initiatiefnemer van een actie in de VN Veiligheidsraad om de in 2005 aanvaarde doctrine van de Responsibility to Protect na het onstuimige ingrijpen in Libië te redden door er de verfijning Responsibility while Protecting aan toe te voegen: de internationale gemeenschap had – met toestemming van de Veiligheidsraad, dat wel – het recht om in te grijpen als een land (lees dictator) zijn eigen bevolking niet beschermde, maar moet dergelijk ingrijpen wel op een ordentelijke manier organiseren.

Nu zult u tegenwerpen dat het geen 2011 meer is en het Brazilië van 2011 bepaald niet dat van Bolsonaro in 2019 is, maar de R2P-doctrine is niet dood. Hij was uitgevonden om de wereld veiliger te maken en de internationale gemeenschap een bevoegdheid toe te kennen als nationale leiders hun plicht verzaakten. Een brandvrije Amazone zou je ook een vorm van veiligheid kunnen noemen. Ingrijpen dus.

Het bericht Waarom we de Amazone te hulp moeten schieten verscheen eerst op Vrij Nederland.