Sleeënde husky’s, ijsberen en meters sneeuw. Klinkt best idyllisch, maar de werkelijkheid laat zien dat het sneeuwlandschap in het hoge Noorden niet alleen zo sprookjesachtig is als op het eerste gezicht lijkt. De bossen boven de Poolcirkel verkeren in gevaar: elk jaar gaat daar ongeveer 2,5 miljoen hectare bos verloren – omgerekend zo’n 3,5 miljoen (!) voetbalvelden.
De bossen in het hoge Noorden vormen een uniek ecosysteem en liggen als een groene kroon uitgestrekt op het topje van onze planeet. Het boreale bos is de verzamelnaam voor deze noordelijke wouden in Alaska, Rusland, Canada en Scandinavië – vernoemd naar de Griekse god van de noordenwind, Boreas. In Rusland spreken ze liever van de Taiga, in Canada noemen ze hun bossen het Hudson-woud.
Tekst loopt door onder de afbeelding
Al die bomen en besneeuwde wintertaferelen dreigen te verdwijnen als we niet snel in actie komen. We moeten deze bossen beschermen, niet alleen omwille van de biodiversiteit, maar ook om het klimaat te behoeden en de rechten van inheemse mensen te beschermen. Dit zijn de vier belangrijkste redenen om op de barricaden te springen voor de boreale bossen:
1. Eén op de vier bomen staat in het hoge Noorden
Zowat alles aan de noordelijke bossen is enorm. Het gebied beslaat 16 miljoen vierkante kilometer – meer dan een kwart van alle bossen op aarde – en telt 750 miljard (!) bomen. De dennen en sparren die er groeien zijn aangepast aan de lange wintermaanden: hun naalden bevatten heel weinig sap, waardoor ze niet bevriezen als de temperatuur zakt tot -35°C. Hun donkere kleur en driehoekige vorm helpen dan weer om zo veel mogelijk zon op te slorpen.
Het gebied telt ook ongelofelijk veel meren: in het Canadese deel alleen al gaat het om bijna een miljoen meren. Ook het Bovenmeer in de Verenigde Staten en het Baikalmeer in Rusland liggen in het boreale bos. Dat zijn respectievelijk het meer met de grootste oppervlakte en het meer met het grootste volume ter wereld.
2. Het bos is een onvervangbaar thuis voor mens en dier
In de noordelijke bossen woont een groot aantal inheemse volken. De Canadese Inuit en de Sami in Scandinavië leven in en van het uitgestrekte bos. Hun levenswijze komt in het gedrang als de bossen eraan gaan.
En meer dan 20.000 planten- en diersoorten hebben hun thuis in de noordelijke bossen. Wolven, elanden en beren, maar ook heersers uit het dierenrijk die zo mogelijk nog meer tot de verbeelding spreken. Zo is er de Siberische tijger, de grootste van alle tijgers, de Amerikaanse haas en de Peary-kariboe. Die laatste krijgt een witte vacht voor de winter, terwijl de Siberische salamander een soort antivries produceert waardoor hij kan overleven in extreem lage temperaturen. Bijna de helft van alle vogelsoorten en zoogdieren in de bossen is intussen bedreigd, zoals bijvoorbeeld de bosbizon.
Tekst loopt door onder de afbeelding
3. De boreale bossen beschermen helpt het klimaat
Misschien nog belangrijker dan de biodiversiteit zijn de koolstofvoorraden die opgeslagen zitten in de bodem en de veengronden van de noordelijke bossen. In totaal zit er in het boreale gebied meer koolstof (CO2) opgeslagen dan in alle tropische regenwouden samen. Het noordelijke bos vormt de grootste natuurlijke CO2-opslag op aarde en helpt zo de oververhitting van de aarde tegen te gaan. Zonder de boreale bossen kunnen we niet uit de klimaatcrisis komen.
Deze cruciale rol van de boreale bossen komt in gevaar door de groeiende houtkap en de grootschalige bosbranden — een gevolg van de opwarming van de aarde. Je kunt het verhaal dus ook makkelijk omkeren. De bossen halen niet alleen koolstof uit de lucht, maar zijn ook een echte koolstofbom. Die kan enkel in bedwang worden worden gehouden door het gebied slim te beheren.
4. We hebben het al zo vaak beloofd…
In 2010 hebben de leden van het Consumer Goods Forum – een wereldwijd netwerk van grote fabrikanten, detailhandelaren en andere belanghebbenden – zichzelf als doel gesteld om hun ketens in 2020 vrij van ontbossing te krijgen. Diezelfde deadline werd ook gesteld door verschillende internationale verplichtingen, zoals de Amsterdam Declarations Partnership, de United Nations Sustainable Development Goals en de New York Declaration on Forests.
Niets van deze plannen zijn werkelijkheid geworden. We kunnen de verantwoordelijkheid voor bosbescherming niet neerleggen bij bedrijven. Overheden moeten een wet voorschrijven die bedrijven verbiedt om producten van ontbossing aan ons te verkopen.
