De hevige regenval die Libië deze maand heeft getroffen, is tot vijftig keer waarschijnlijker geworden door klimaatverandering. Dat gecombineerd met de slechte staat waarin dammen verkeerden en andere lokale omstandigheden hebben ertoe geleid dat het extreme weer is uitgelopen op een humanitaire ramp. Dat concludeert de internationale onderzoeksgroep World Weather Attribution (WWA) na een snelle analyse.
Ook bouwwerkzaamheden in overstromingsgevoelige gebieden, ontbossing en het ontbreken van afdoende klimaatbeleid in het instabiele land hebben de verwoesting zo groot gemaakt. De bevolking was dus al bijzonder kwetsbaar voor weersextremen, nog voordat de hevige regen begon. Duizenden mensen zijn omgekomen door de overstromingen en nog eens duizenden zijn vermist. Er stortten honderden gebouwen in en tienduizenden mensen zijn dakloos geraakt.
Niet alleen Libië werd begin deze maand getroffen door storm Daniel. Ook Spanje, Griekenland, Bulgarije en Turkije kregen dagenlang extreem veel regen te verduren. In al die landen vielen doden door de extreme weersomstandigheden.
Hotspot van gevaren
Om het effect van klimaatverandering door de uitstoot van broeikasgassen op de zware regenval te kwantificeren, analyseerden de onderzoekers allerlei klimaatgegevens. Daardoor, en met hulp van computermodellen, is het mogelijk om het huidige, warmere klimaat te vergelijken met dat uit de periode voordat de menselijke uitstoot van broeikasgassen begon, in de tweede helft van de 19de eeuw.
"De Middellandse Zee is een hotspot van gevaren die door klimaatverandering worden veroorzaakt", zegt onderzoeker Frederieke Otto. Na een zomer vol verwoestende hittegolven en bosbranden met een zeer duidelijke vingerafdruk van klimaatverandering, was het volgens haar een grotere uitdaging om uit te zoeken of de mondiale opwarming ook een rol speelt bij de recente overstromingen.
"Maar het lijdt absoluut geen twijfel dat het verminderen van kwetsbaarheid voor alle soorten extreem weer en het vergroten van veerkracht ertegen van cruciaal belang is voor het redden van levens in de toekomst", zegt Otto.
Kwetsbaar voor extreem weer
Maarten van Aalst, directeur van het KNMI, beaamt dat. Hij werkte niet mee aan het onderzoek, maar was wel bij andere studies van de internationale onderzoeksgroep betrokken.
"In een veranderend klimaat, met steeds meer weersextremen, lopen landen of gebieden die daar niet goed op zijn voorbereid, de grootste risico's. Klimaatverandering vergroot de kans dat die meest kwetsbare landen en bevolkingen worden getroffen", zegt Van Aalst.
De onderzoekers wijzen er wel op dat de conclusies grote onzekerheden kennen. De extreme regen viel in relatief kleine gebieden, terwijl veel klimaatmodellen regenval op kleine schaal niet goed weergeven. Helemaal uitsluiten dat klimaatverandering geen enkele rol heeft gespeeld kunnen ze dan ook niet. Maar, schrijven ze: er zijn goede redenen om aan te nemen dat die link hier toch gelegd kan worden.
Hogere temperaturen hebben nou eenmaal in het algemeen zwaardere regenval tot gevolg en verschillende onderzoeken voorspellen dat dat verschijnsel zich ook zal voordoen in de landen rond de Middellandse Zee. Daarnaast laten gegevens van weerstations in die regio een trend naar heviger neerslag zien.
https://nos.nl/l/2491048
