Annus Horribilis 2023 – De laatste stuiptrekking van de schrijvende aap Don Arturo (16) (GeenStijl)

Ik ben gewoon een vreselijk saai mannetje zonder drank en drugs. Zelfs voor hobby’s ben ik te saai.

https://image.gscdn.nl/image/641fe21a97_1Annus_Horribilis_-_1024x900.jpeg?h=True&w=880&s=4f02a3eada0d08aba6858229734314fe

https://image.gscdn.nl/image/0152cfedba_1Annus_Horribilis_-_1024x900.jpeg?h=True&w=880&s=a696308d7287def84b0cf7fbd48c2e32

Donderdag 20 april

De belangrijkste conclusie na een maand geheelonthouding: ik ben gewoon een vreselijk saai mannetje zonder drank en drugs. Zelfs voor hobby’s ben ik te saai. Als kind spaarde ik tenminste nog voetbalplaatjes, sigarenbandjes, munten, speldjes en postzegels. De hamster in mij is dood, want ik verzamel helemaal niets meer. Ik vind verzamelaars sowieso een beetje sneu. Alsof je al die spulletjes mee kunt nemen naar de eeuwige jachtvelden. 

Dat ik niet hamster is trouwens niet helemaal waar, want ik heb een stuk of honderd koffiecapsules van L’OR (intensiteit 13, Barista) vier tubes scheercrème van het merk Palmolive, vier tubes Uriage crème  tegen seborrheic dermatitis (een soort schurft, met hele gore huidschilfers) en negentig rollen toiletpapier van het Portugese topmerk Renova (Deca, 4 vellen, subtiel geparfumeerd). De simpele reden is dat al deze spullen in de aanbieding waren, want ik ben bepaald geen prepper. 

Preppers zijn pas echt zielig. Mijn vriendin woonde lang aan de Spiegelplas in Nederhorst den Berg en op vrijdagmiddag vertrokken er uit de jachthaven altoos bootjes met volwassen kerels die als Rambo waren uitgedost, met camouflage-kleding, Navy Seals baseball caps, muskietengaas, fuiken, een tent en tot de tanden bewapend met survival-messen en hengels, alsof ze de Vietcong gingen uitroeien. In de Spiegelplas liggen eilandjes en daar bleven die stumperds dan tot zondagmiddag “overleven”, rukkend op pornoblaadjes, slap bakkie-bakkie-ouwehoeren met maten op andere eilandjes en maandag weer lekker jasjedasje naar het assurantiekantoor.

De eerder genoemde gehamsterde luxe WC-rollen verdienen enige toelichting. Niets kan mij in grotere woede ontsteken dan inferieur pleepapier waar je vinger tijdens het vegen doorheen schiet en dat je dan de poep uit je nagels moet krabben met de nagelvijl van moeder de vrouw. Portugezen zijn behoorlijk op de penning en bij mensen thuis en in de horeca hebben ze altijd het allergoedkoopste pleepapier. En dat terwijl het land één groot woud van eucalyptusbomen is. De eucalyptus wordt hoofdzakelijk gebruikt voor pleepapier, de invasieve boom (komt uit Australië) fikt als een fakkel en is daarom de ideale aanstichter van bosbranden. Goedkoop is duurkoop, want uit wraak veeg ik dan gewoon een hele rol weg. Dat zal ze leren. 

Overigens heeft Renova, een puur Portugees merk, ook zwart wc-papier. Bijna 4 euro per rol en dus eigenlijk vooral leuk als verjaardagskado. Het voordeel van zwart pleepapier is dat je dan tenminste niet kunt zien of er een aambei open gescheurd is tijdens het vegen. Ik overweeg trouwens een anal bleaching want dan ben je gewoon in 1 veeg klaar en hoef je tenminste geen tarrels meer weg te bikkelen. 

Misschien moet ik de klusjesman maar eens bellen voor mijn lekkende bidet, want er is niet lekkerders dan een keiharde straal water in je reet, en bovendien is een bidet veel beter voor het milieu dan wc-papier.

Eigenlijk is het behoorlijk cynisch dat ik mijn hele leven tegen saaiheid heb gevochten en uiteindelijk gewoon een saai mannetje ben geworden, een insipide huismus. Ik begin steeds meer op mijn oerdegelijke vader te lijken. Nog een paar jaar en ik ben net zo oud als pa toen hij doodging. Scary. De kakkineuze familie van mijn moeder vond pa een sukkel, een kluns en een nerd. Hij was summa cum laude afgestudeerd aan de Landbouwhogeschool van Wageningen en kletste nooit mee met de broers van mijn moeder over voetbal en andere banaliteiten. Als mijn moeder weer eens was opgenomen in het gesticht in Wolfheze (waarom bouwen ze gekkenhuizen altijd naast een spoorlijn, zie Santpoort), werd ik vaak bij kwaadaardige ooms geparkeerd. Die maakten steevast dezelfde grapjes over mijn pa. De ooms hadden tijdens de Tweede Wereldoorlog naar hun zeggen in het verzet gezeten en terwijl zij met een katapult stenen schoten naar de mof, zat mijn pa te trutten met zijn herbarium of naar de sterren te kijken. Ontelbare keren ben ik jankend weggerend. Mijn vader was mijn steun en toeverlaat in die tijd, mijn lieve anti-held van wie ik alles mocht. 

Eens waren we bij de Pier in Scheveningen en gaf mijn vader mij tien gulden. Dat was een enorm bedrag in die tijd en al helemaal voor pa, die in het beste geval een paar stuivers voor de koffie op de KEMA in zijn van ellende uit elkaar vallende portemonnee had. Mama riep altijd dat pa niet met geld kon omgaan, en dat klopte. Zij deed de boekhouding en de huishoudkas. Op zaterdag stuurde ze pa naar de markt met een boodschappenbriefje en precies het bedrag dat hij nodig had. Ze behandelde hem als een kind. Altijd kwam hij, al dan niet uit nijd, met de verkeerde boodschappen thuis. In Scheveningen zette hij mij af bij de ingang van de Pier en ging schelpen zoeken op het strand. Ik heb de tien gulden verkwanseld aan grijpautomaten en muntenschuivers. Uiteraard won ik niets en toen ik papa na een uur weer terugzag, huilde ik tranen met tuiten van berouw. Hij aaide mij over de bol, trok aan zijn sigaar en zei dat geld de wortel van al het kwaad in de wereld was. Hij mompelde vervolgens een Bijbeltekst, iets als: ‘Die het geld liefheeft, wordt het geld niet zat. Die wijsheid komt uit Prediker 5, vers 9: ‘Die het geld liefheeft, wordt van het geld niet zat; en wie den overvloed liefheeft, wordt van het inkomen niet zat. Dit is ook ijdelheid.’

Ik hecht geen enkele waarde aan geld en dat kwam mooi uit tijdens mijn decennia durende drugsverslaving. Met het geld dat ik heb weggerookt en weggesnoven, had ik een aardig huis, een auto, een jacht en een renpaard kunnen kopen, maar ik ben totaal niet materialistisch. Ik heb een gruwelijke hekel aan gierige mensen en dat heb ik te danken aan mijn vader, al ben ik meer het type ‘geld moet rollen’. De enige munten die bij papa rolden, waren de stuivers voor de koffieautomaat op de KEMA. Zijn salaris ging direct naar mama.

Social

Mijn pa heeft - goddank - slechts 1 dag in militaire dienst gezeten. Tijdens de eerste de beste oefening brak hij zijn been. Veel leed is de lieve, overgevoelige man bespaard gebleven. Ik moest aan hem denken toen ik het boek Wij waren geen soldaatHet leger was voor losers las. Vuijsje is socioloog en journalist en een van de alleraardigste linksmensen die ik ken. En veel gezelliger en liever dan zijn broer Bertus die bivakkeert in het Rosa Spierhuis te Laren, waar hij samen met Henk Spaan de verpleegsters het leven zuur maakt. Bovendien heeft Herman een zeer charmante dochter die ook nog eens voortreffelijk kan dichten, maar dit uiteraard terzijde. Enfin.

Ik ben bepaald geen pacifist (dit vind ik bijvoorbeeld heerlijk om naar te kijken), maar ik ben van lichting 1959 en hoefde de koningin dus niet te dienen. Als ik wel had moeten komen opdraven, was ik naar de keuring gegaan in het ondergoed van mama, op haar pumps, met lekker veel hairspray in mijn lange haar, odeklonje onder mijn oksels en mijn smoel rood geverfd met haar lippenstift. Mijn broertje tien jaar jonger, ging wel en vertelde mij smakelijke verhalen over zijn dienstplicht in een kazerne op de Utrechtse Heuvelrug, nabij Rhenen: blowen, pornokijken, spotgoedkoop bier drinken, een beetje kanonnen poetsen en aan het einde van de maand 800 guldentjes opstrijken. Een vrolijk liedje van Rijk de Gooyer over de dienstplicht ter afsluiting.

Video

Vrijdag 21 april

Al een maand geen katers meer. Dat is een van de grootst voordelen van niet meer zuipen. Ik ben een ochtendmens, sta op voor het krieken van de dag, ga dan in de schemering met de honden wandelen op  het strand van de Ria Formosa, en daarna tikken. Met een kater des doods ben ik twee dagen kwijt, om nog maar te zwijgen over de desastreuze en vooral contraproductieve deliria en dientengevolge een grondige hekel aan de mensheid en aan het nutteloze bestaan.  

Nu sta ik bijna fluitend op (bijna, want ik ben nog steeds intens verdrietig over het verlies van mijn hondje Jamba) en heb ik zin in de dag. Nadeel: de nazi in mij heeft zin om de alom tegenwoordige zuipende toeristen te neutraliseren. In de Algarve wemelt het van de expats die al beginnen te zuipen zodra de 10 in de klok zit. Heel erg Nederlands is dat, dat er gezopen moet worden zodra de koperen ploert zich even laat zien. De mantra van de Hollander op vakantie: Zon = feest = zuipen.

Vergelijk het met Wadden-alcoholisme: toeristen die zich een delirium slempen op de ochtendveerboot om het Sil de Strandjutter-gevoel te krijgen. Die ouwe Nederlandse alcoholisten in de Algarve roepen vaak: ja maar, die Portugezen drinken ook een borreltje bij het ontbijt. Zeker en waar, maar dat zijn vissers die de hele nacht verkleumd op woelige baren varen. Die drinken een paar neutjes als slaapmutsje en gaan daarna naar bed. Over alcoholisten gesproken: ooit heb ik LEF  Magazine gehaald, het tijdschrift van de Vakbond voor Alcoholisten, geheel betaald door de roverheid. Ik ben in goed gezelschap want in de laatste editie staat een groot interview met nitwit Dave Roelvink. 

In mijn nieuwjaarscolumn voor de Volkskrant schreef ik destijds heel opgewekt: Op 1 januari woonde ik precies vier jaar in de Algarve en het was weer eens de hoogste tijd voor een reality check. Van een decadente wereldburger die ’s ochtends in een bilveter over het strand van Copacabana jogde en ‘s avonds het wel en wee van Latijns-Amerika met Mario Vargas Llosa besprak tijdens een knabbeltje ceviche in Lima, was ik verworden tot een Algarviaanse keuterboer, met dien verschille dat ik een toonbaar gebit heb. Met dat mooi oud worden en opdrogen zat het wel snor, maar moest ik niet nog een keer groots en meeslepend de wereld bestormen? Ik schreef over mijn hartewens om ooit in New York te gaan wonen maar het werd Tel Aviv terecht. Rond het millennium woonde ik in De Stad Die Nooit Slaapt en keek ik iedere week met een clubje archetypische bloedmooie joodse dames naar Seinfeld. Tel Aviv was eigenlijk een soort New York, maar dan met hummus en ongecompliceerde seks. Ik was toentertijd een jonge god en mijn leventje in de hippe Shenkinstraat deed niet onder voor dat van Jerry Seinfeld. Eigenlijk was ik gewoon Jerry, maar dan zonder zijn neuroses.

Inmiddels begon het te gloren, die eerste januari. Ik rook de sinaasappelbloesem en wandelde met de honden naar het strand. Fuck dat hele New York ook, dacht ik. Het onzinnige plan was mij enkel door het hoofd geschoten omdat ik weer eens met drinken was gestopt. En wat schreef LEF, het vakblad voor alcoholisten naar aanleiding van mijn column?

Fuck dat hele New York ook, dacht ik. Het onzinnige plan was mij enkel door het hoofd geschoten omdat ik weer eens met drinken was gestopt’: zo eindigde de nieuwjaarscolumn van schrijver-journalist Arthur van Amerongen. Omdat de obstinate Arthur graag een loopje neemt met de feiten, weet ik nooit of zijn mededelingen waar zijn of niet. Maar ik geloof wel dat hij een alcoholist is. En ik geloof ook dat hij er zo nu en dan mee ophoudt: met drinken. En in die alcoholvrije perioden heeft hij kennelijk zin om te verhuizen, of om, zoals hij in de betreffende column in De Volkskrant schrijft, ‘nog een keer groots en meeslepend de wereld te veroveren’. Zin in actie dus. Herkenbaar. Want je moet toch wat. Als je niet drinkt. Niks aan de hand toch, hoor ik je denken. Klopt, maar toen concludeerde de Leffer: Ik ben heel benieuwd naar wat Martin en ik de rest van het jaar gaan doen. Martin! Martin van Amerongen! Ik ben godverdomme Arthur van Amerongen, stelletje geheelonthoudende subsidiesponzen. Van zulke fouten ga ik nou aan de drank, klootzakken van LEF! 

Ik merk dat ik heel veel tijd overhoud nu ik niet meer zuip. Het saaie nazimannetje in mij brult: “Tijd voor de grote lenteschoonmaak! Aufräumen! Wat heet lente, het is hier 26 graden. De verloofde zit in Nederland, ik heb het rijk alleen en grijp mijn  kans. Ter aanmoediging kijk ik even naar een opruimfilmpje van die geile Marie Kondo en de geest is uit de fles. Uitmesten. Minimaliseren! Laat licht en lucht uw woning binnentreden! Alleen hebbedingetjes die mij een harde tokimeki geven, mogen blijven. Gelukkig heb ik amper bezittingen. Die kunnen toch niet mee naar de hel. De bibliotheek - eufemisme voor een zooitje bij elkaar geraapte boeken - is een afgrijselijk stofnest. Daar moet de beuk in. Ik heb reisgidsen over Portugal en de Algarve in alle talen en uit alle tijden. De enige die mijn schoonmaakwoedeaanval overleven, zijn de Michelin 2019 en die van brombeer José Rentes de Carvalho: Portugal - een gids voor vrienden. Hoeveel reisgidsen zou Floortje Dessing hebben? De oude Confucius zei eens dat het beter is een mijl te reizen dan om duizend boeken te lezen. Ik vind dat gelul want het is een misverstand dat reizen verrijkt. Dwangmatige globetrotters zijn meestal onuitstaanbare betweters, stompzinnige kilometervreters die ditjes & datjes uitbraken over een spotgoedkoop stinkpension op de zoutvlakte van Uyuni in Bolivia. Met lichte tegenzin ruim ik een versleten exemplaar van In Patagonia. Dat monumentale boek van Bruce Chatwin was voor mij de enige aanleiding om naar de aars van de wereld te reizen (de Algarve is de aars van Europa, dus de cirkel is rond). Uiteindelijk zat ik vanwege een vulkaanuitbarsting een maand vast in Ushuaia op Vuurland. Het droevige vreten daar is mijn enige herinnering. Reizen maakt dom. Van tante Marie mag ik maar dertig boeken overhouden. Oude, vergeten exemplaren moet ik van haar wakker maken door heel hard in mijn handen te klappen. De boeken die flauw en zielloos reageren, gaan mee met de vuilnisman. Hupsakee, daar gaat De Metsiers van Hugo Claus. Doei, Vrouwenzand van Robert Anker. Ciao, Allerzielen van Cees Nooteboom. De Gouden Doerian van Marja Pruis reageert helemaal niet op mijn geklap. Opzouten, ondankbare rotboeken. Laat licht en lucht mijn bibliotheek binnentreden. Banzai!

Social

Zaterdag 22 april

De meest kinderachtige en meest ongelezen column in de Volkskrant is die van de De Betrouwbare Mannetjes. Niet eens goed voor een glimlach. Vandaag weer zo’n misbaksel, getiteld Vul nu de enquête van de Betrouwbare Mannetjes in.  In het najaar van 2022 verslechterde de negatieve stemming in Nederland verder. Dat blijkt uit een enquête van het Sociaal en Cultureel Planbureau dat deze week verscheen. 62% van de Nederlanders vindt dat het de verkeerde kant opgaat met het land. Daar staat tegenover dat 85% van de Nederlanders nog steeds tevreden is over hun eigen leven. Vul in: 1 (zeer oneens) 2 (oneens) 3 (neutraal) 4 (eens) 5 (zeer eens) 28. Ik overweeg naar Portugal te emigreren om dan vanuit daar verder te gaan met de hele dag twitteren hoe kut alles in Nederland is. 

Ik neem aan dat de betrouwbare mannetjes op mij doelen want ik stik natuurlijk van woede als ik het Nederlandse nieuws volg en twitter dan hoe kut alles is in het treurige vaderland. Overdreven laconiek roep ik wel eens dat kritiek geven op afstand – de zogeheten helicopterview – heel verfrissend werkt, maar dat is dus niet zo. Machteloos en tot op het bot verzuurd voel ik me als ik de laptop dichtklap omdat de honden weer eens moeten vreten en schijten. De overstelpende haatpost gaat me ook niet in de koude kleren zitten, want ik ben niet van steen noch van Teflon. Helaas denken mijn lezers denken vaak dat mijn cursiefjes gedrenkt zijn in ironie en dat ik helemaal chill en zen ben in de Algarve: de godganse dag met de honden op het strand banjeren, als de negen in de klok zit een drupje brandy om het af te leren, vervolgens een natte lunch op het strand, om 1600 uren gereetveterd chillen in een loungetent en daarna nog even een Romeinse orgie meepikken in de jeugdherberg van Albufeira. Maar het tegendeel is waar: ik zit mij hier in mijn strandhut de godganse dag helemaal op te vreten over de kuttoestand in Nederland. En nu ook nog eens zonder alcohol en dope. Bah.  

Social

Zondag 23 april

Naar de vlooienmarkt in Faro met de Nijmannetjes. Kip eten. De beste en goedkoopste piri-piri vind je namelijk op de zondagse vlooienmarkten in de Algarve. De kippen worden daar gegrild op enorme roestige en rokende installaties die zo als decor zouden kunnen dienen in een willekeurige Mad Max-film. De Frango piri-piri eet men aan lange houten tafels, op een klapstoeltje, en al met al kost een hele kip hooguit 8 eurootjes. De piri-piri (Swahili voor rode duivel) is een variëteit van de pepersoort capsicum frutescens. Die peper komt oorspronkelijk uit Amerika en is door Portugese zeevaarders naar Afrika gebracht. Daar werd het al snel deel van een kruidenmix, ook wel in de vorm van een olie. Piri-piri olie bestaat in zijn eenvoudigste vorm uit olie, cayennepeper, chilipeper en keukenzout. Een veelgebruikt mengsel bestaat uit een handgemalen melange van de Spaanse paprika, sel gris (Frans zeezout), piri-piri-pepers, oregano, gember, kardemom, knoflook en uiensnippers. De zeemannen namen deze mix uit Mozambique en Angola mee naar Portugal waar het nu een populair ingrediënt in de nationale keuken is. Vanuit Portugal begon het zich via Zuid-Afrika en India over de rest van de wereld te verspreiden. De restaurantketen Nando's  richt zich op met piri-piri gemarineerde kipgerechten. Overigens heb ik in Zuid-Afrika, Zimbabwe en Zambia uit pure noodzaak een paar keer bij Nando’s gedineerd maar dat was nou bepaald niet om over naar huis te schrijven. Laat ik me voorzichtig uitdrukken: ik kreeg ineens vreselijke heimwee naar een satékroket van Febo (die desnoods een paar uur in de muur had liggen garen en dientengevolge niet helemaal knapperig meer was). Mijn favoriete kippentent is Frango da Ria, aan de N125 tussen Olhao en Fuseta. Ze hebben een schoorsteen die niet zou misstaan tussen de Hoogovens en dat is een goed teken. Eet je daar ongans aan kip en hou een plekje over de doce de casa, het toetje van het huis. De doce de casa roept herinneringen op aan Saroma, maar ook aan tiramisu. Pudding of gecondenseerde melk, slagroom, een koekje en nog wat geheimen van de kok: het is een goddelijk dikmakertje. En voor de vunzige smerige gore rot-alcoholisten (ik ben een good sport): Neem een lekkere bel Portugese brandy bij de bica! Hier geen nat glas zoals in Nederland, waar je zo maar 8 euro aftikt voor een smerige Joseph Guy, maar een vorstelijk bel Macieira voor een schijntje. Tip van Tuur, en ik kan het weten: Portugal is niet de juiste plek als je met drinken wilt stoppen.

Social

Iedereen weer boos omdat ik vetschaam. Ik herinner mij die rel rond rond socialite Olcay Gulsen, die als twee druppels water op Katrien Duck lijkt. De eendenbek had iets gemeens gesnaterd over dikke vrouwen en fitness. Nou is het algemeen bekend dat dikke mensen veel gezelliger zijn dan broodmagere mensen en dat je altijd met ze kunt lachen. Dikkerdjes zijn dan ook onlosmakelijk verbonden met de moderne geschiedenis van de humor: denk maar aan Roscoe ‘Fatty’ Arbuckle, Oliver Hardy, Lou Costello, John Candy, John Belushi, Dawn French, Rita Corita, Roseanne Barr, Mimi Kok, Hanneke Groenteman, Asha ten Broeke en Linda Duits. Bij ons thuis werden de stripverhalen van Billie en Bessy Turf – de dikste studentjes van de wereld – verslonden. Grapjes over moddervette tantes vlogen tijdens de warme maaltijd over de tafel, maar als ze op visite kwamen, werden ze hoffelijk en respectvol behandeld. al keek ma heel bezorgd wanneer de gasten puffend in haar antieke stoeltjes ploften. Ik plaagde de zwetende kamerolifanten vaak met scheetkussens en jeukpoeder. En als ik in gedachten mijn ouwe heer weer stikkend van het lachen naar de keuken zie vluchten, denk ik: zo slecht had ik het nou ook weer niet thuis. 

Mijn moeder riep altoos als ze een dik iemand zag: ‘Ieder pondje gaat door het mondje.’ Meestal voegde ze daar zonder enige ironie aan toe: ‘Dikke mensen eten altijd, Tuurtje. Let er maar eens op.’  Zelf was Mien zo mager dat ze door de brievenbus kon, dus ze had makkelijk praten. Toen socialite Halina Reijn in een column iets over een zeekoe schreef, waren, net als bij eendenbek Olcay, de rapen gaar. Actreutel Reijn is vel over been en dat deed pijn bij de gekwetste corpulenten. Slanknijd dus. 

Ik ben sinds ik met drinken ben gestopt - zaterdag vijf weken clean, jippie - zeker twee kilo lichter geworden. Ik kan zowaar de poepert weer zelfstandig vegen (note to self: even anal bleaching googelen en andere methodes om tarrels te bestrijden) en het strikken van de veters is ook weer mogelijk.

Over vetzakken gesproken: Marieke Elsinga - die met haar bakkes tussen de draaideuren van een winkelcentrum heeft geklemd gezeten - voerde in haar dramatische kijkcijferflop Alles is Muziek twee zwaarlijvige Aziatische mannen op en zei: “Ze komen helemaal uit Tokio, Japan. Dit duo staat bekend omdat zij echt werkelijk de gekste geluiden kunnen maken met hun lichaam. Ik heb hier een pompje waarmee je ballonnen op kunt blazen. Wat kunnen ze met dit pompje in combinatie met hun lichaam?”

Social

Toen waren de rapen gaar want televisieprofessor Tina Nijkamp schreef schuimbekkend: “Nota bene twee maanden na een groot artikel in de Volkskrant waarin duidelijk werd dat Meneer Cheung uit Ik Hou van Holland anno 2023 echt niet meer zou kunnen, lijkt het erop dat Alles is Muziek zich daar niks van aantrekt. In de nieuwe promo voor aankomende zaterdag is te zien dat de twee Aziatische mannen die vorige week als ‘kermisattractie’ werden opgevoerd omdat ze geluid kunnen maken met hun navel, er deze zaterdag wéér in zitten. Heeft Alles is Muziek z’n eigen Meneer Cheung? Hoe kan dit?

Juffrouw Nijkamp, die er uitziet als een oude versie van Linda de Mol na een goedkope botoxbehandeling, moet haar klep houden. Die twee Aziatische zeekoeien verdienen met veel plezier hun centjes met deze optredens, en ik zou er graag voor betalen als ze Asha ten Broeke eens flink zouden sandwichen. 

Ook vet geil is de taartscene (vanaf 1 uur 41)  in de briljante, zeer onderschatte film De Mantel der Liefde van Adriaan Ditvoorst. Wat een genot om die heerlijke Mimi Kok, ook wel bekend als Gé Braadslee, in haar blote gat te zien rond huppelen! Voor de volledigheid: Adriaan Ditvoorst (Bergen op Zoom, 23 januari 1940 – aldaar, 18 oktober 1987) was een Nederlandse filmregisseur. Met zijn sombere, bizarre en lyrische films werd hij al snel het boegbeeld van de Nederlandse experimentele film. Zijn talent bleek ook zijn zwakte: de regisseur was zo eigenzinnig dat hij zich moeilijk kon aanpassen aan de eisen van het publiek, met als gevolg dat vrijwel al zijn films financiële tegenvallers waren. Gebrek aan succes en problemen in zijn privéleven zorgden ervoor dat hij in 1987 zelfmoord pleegde. En de rest leest u hier maar. En hier een mooi gefilmd portret van Ditvoorst. 

Maandag 24 april

Zo maar een huilbui omdat ik Jamba mis. De enige remedie is meteen met Tita en Matcha naar het strand te gaan. De geest moet waaien. Tijdens de lange wandeling denk ik dat de dood van Jamba mogelijkheden biedt voor een hondje in het asiel. Ik wil weer drie honden. Tita is 13 en wordt nu snel oud. Ze mist haar zus. Ze wandelt vrolijk mee, eet goed en poept goed, maar haar botten zijn versleten. Een beetje vers bloed in de roedel kan geen kwaad, al zorgt Matcha (pas 5) voor veel leven in de alcoholvrije brouwerij.

Social

Dinsdag 25 april

Social

Ik word net als mijn gewaardeerde collega Hans ook heel erg moe van de staatshofnarren Groenteman en Van Roosmalen. Let maar eens op wie ze niet belachelijk maken: hun broodheren. En dan die Aaf, de vrouw die iedere man stante pede tot homofiel omtovert. Ik werd dan ook niet bepaald verdrietig van het goede nieuws dat Mr. Ed-Brandt Corstius het uitgemaakt heeft met de allerengste gnoom van Nederland toen ze achter kwam dat ET van de verkeerde kant is.

Social

https://www.geenstijl.nl/5170278/annus-horribilis-2023-de-laatste-stuiptrekking-van-de-schrijvende-aap-don-arturo-16/

Eerste bosbrand dit jaar in Frankrijk bedwongen (Welingelichte Kringen)

De eerste grote bosbrand van het seizoen in Frankrijk heeft circa 930 hectare in de as gelegd, bij de plaats Cerbère bij de Middellandse Zee en de Spaanse grens. De brandweer heeft in de nacht van zondag op maandag laten weten dat de brand meester is. De bosbrand is met meer dan vijfhonderd brandbestrijders en zes blusvliegtuigen bedwongen.

Uit voorzorg werden zo'n driehonderd mensen geëvacueerd. De brand brak zondagochtend uit tussen de gemeenten Cerbère en Banyuls-sur-Mer in een door droogte getroffen gebied. De Franse minister van Binnenlandse Zaken Gérald Darmanin bezoekt het gebied maandag.

https://www.welingelichtekringen.nl/samenleving/4019094/eerste-bosbrand-dit-jaar-in-frankrijk-bedwongen.html

De crème de la crème van de vervuiling: ‘Privéjets staan symbool voor totaal onnodig consumentisme’ (Vrij Nederland)


Dit verhaal is ook te beluisteren.

Duizenden jaren was vliegen voor mensen een onbereikbare droom. Toch is het ze uiteindelijk gelukt. Maar binnen korte tijd is het ze vervolgens ook weer gelukt om dat magische om te toveren tot een ellendige ervaring. Dringende mensen, lange wachtrijen, vernederende security checks, krappe stoeltjes, de hele vlucht tax free-shopping aangesmeerd krijgen.

Maar niet voor mensen met een privéjet. Je loopt de trap van je toestel op – sommige toestellen zijn klein, andere hebben bijna 200 vierkante meter leefruimte en weer andere zijn complete luchtpaleizen van ruim 500 vierkante meter, met Turks stoombad, autogarage en paardenstallen aan boord. Je voeten zakken weg in het kasjmieren tapijt. De keuken heeft een marmeren aanrechtblad. Er is een minibioscoop. Er zijn meerdere slaapkamers. Overal luxueuze fauteuils en banken. Voordat je je uitstrekt op je queen size bed neem je eerst een douche in de ruime badkamer, eveneens van marmer. Geen geklooi met zo’n dom nekkussentje terwijl je een bij voorbaat mislukte poging doet om rechtop te slapen in je te krappe stoeltje. Wie zou níét zo willen vliegen? Als je er geen klimaatramp mee zou veroorzaken.

Wereldnieuws

Hoe absurd je een bepaald fenomeen vindt, hangt van veel factoren af. Terwijl sommige mensen elektrische designerfietsen belachelijk vinden, zijn er anderen die het juist heerlijk vinden om in stijl door de stad te zoeven. Noem íéts en je zal er afhankelijk van tijd, plaats en persoon de meest tegengestelde opvattingen over tegenkomen.

Maar soms vloeien in een tijdsgeest allerlei factoren organisch samen en kan een bepaald fenomeen op breed gedragen verontwaardiging rekenen. Waar jetsetters, mensen die per privéjet de wereld over gaan, vroeger nog op bewondering konden rekenen in tv-programma’s, is inmiddels toch echt het moment van algehele verontwaardiging over de privéjet aangebroken. Reden voor een paar honderd bezorgde burgers, onder leiding van Extinction Rebellion en Greenpeace, om op zaterdag 5 november privéjets op Schiphol te blokkeren.

'De meeste mensen denken: waarom zijn die privéjets er eigenlijk? Waarom groeit het aantal privéjets dat gebruikt wordt? Dat is heel raar.’

Er gebeurden veel bijzondere dingen die dag, vertelt Vera Vrijmoeth, die aan de actie meedeed. Dat het überhaupt lukte om met een groep mensen een stuk of veertien privéjets voor zeseneenhalf uur aan de grond te houden. De hilariteit van zo’n honderd fietsers die rondjes reden rond de privéjets. Of dat je de actie opeens terug kon zien op CNN, Australia Sky News, in The Times of India. ‘Een paar mensen hadden telefoons bij zich toen we onder de privéjets zaten. Toen werd duidelijk hoe groot het al was op het nieuws. Met zeshonderd mensen kun je wereldnieuws halen om aandacht te vragen voor klimaatrechtvaardigheid! Dat is toch wel de effectiefste tijdsbesteding van een dag,’ vertelt Vrijmoeth.

Zo’n vijf dagen na de actie waren er privéjetprotesten in Engeland, Italië, Duitsland en de Verenigde Staten.

Totale schijt

Op 14 februari werden er weer privéjetterminals geblokkeerd, in Nieuw-Zeeland,  Noorwegen, Spanje en ook weer op Schiphol. In vergelijking met andere klimaatacties waren er op sociale media verrassend weinig negatieve reacties, waarschijnlijk omdat ‘gewone mensen’ er niet door werden geraakt, maar ook, zo zegt een van de actievoerders, ‘omdat we allemaal toch al een beetje een hekel hebben aan mensen in privévliegtuigen.’

Ook Vera Vrijmoeth denkt dat de decadentie van privéjets een belangrijke rol speelt. ‘Ken jij iemand die voor privéjets is? Ken je iemand die überhaupt ooit in een privéjet heeft gezeten?’ vraagt ze. ‘Dat is echt een hele kleine groep mensen. Dus de meeste mensen denken: waarom zijn die privéjets er eigenlijk? Waarom groeit het aantal privéjets dat gebruikt wordt? Dat is eigenlijk heel raar.’

De extreme vervuiling van privéjets is volgens de actievoerders op Schiphol ook nog eens totaal nutteloos.

Harriët Bergman deed mee aan de actie en vond het doelwit om die reden fantastisch. ‘Privéjets staan symbool voor totaal onnodig consumentisme, voor totale schijt, voor een oppervlakkige levensstijl die dingen onnadenkend verwoest.’

Ze noemt privéjets laaghangend fruit. ‘Je kan beter eerst de makkelijke dingen skippen. Lijnvluchten stoppen, daar kunnen normale mensen nog last van hebben, maar privévluchten zijn luxueuze onzin voor zo’n kleine groep mensen.’

‘Yours or mine?’

Om te begrijpen waarom deze actie zo’n wereldwijd succes was, moeten we terug naar de zomer die eraan voorafging. Een zomer waarin klimaatverandering zich overal deed voelen. Zo was er onder meer in het westen van de VS en in Europa sprake van de ergste droogte in vijfhonderd jaar. Van begin juni tot ver in september zuchtte Europa onder constante hittegolven, met minstens twintigduizend hitte-gerelateerde doden tot gevolg. In het Verenigd Koninkrijk kwam de temperatuur voor het eerst boven de 40 graden uit. Bosbranden verwoestten delen van Londen, brandweerlieden hadden moeite om de branden onder controle te krijgen in de drukste periode voor hen ‘sinds de Tweede Wereldoorlog’. Frankrijk schurkte halverwege september al bijna tegen de herfst aan, toen er ineens weer een hittegolf van 40 graden werd gemeten.

De golf van verontwaardiging over de vervuilende lifestyle van beroemdheden voltrekt zich tegen deze achtergrond. Influencer Kylie Jenner en rapper Travis Scott werden uitgespuugd door het internet, na een post op Instagram waarin het koppel pronkte met hun twee privéjets. ‘You wanna take yours or mine?' schreef Jenner eronder.

Als beroemdheden zelf niet met hun privéjets pronkten op sociale media, waren er overal accounts waar, op basis van openbare informatie, alle vluchten van de privéjets van beroemdheden werden gevolgd. Zo is daar het account CelebJets op Twitter waar duidelijk werd dat popartiest Taylor Swift de meeste uitstoot veroorzaakte. Maar popsterren hebben vaak maar één vliegtuig. Miljardair Jeff Bezos heeft twee privéjets, terwijl collega-miljardair Bill Gates er vier heeft.

De superrijken waren not amused over deze public shaming en namen maatregelen. Het Twitter-account ElonJet, dat de privévluchten van Teslatopman en Twitter-eigenaar Elon Musk volgde, is door de eigenaar van Twitter gehaald – het account heeft zich naar Instagram verplaatst. Fransman Bernard Arnault, inmiddels de rijkste man ter wereld, vond de flight shaming zo vervelend dat hij zijn privéjet van 50 miljoen euro verkocht en zich alleen nog per gehuurd vliegtuig de wereld over beweegt, om te voorkomen dat zijn privévluchten gevolgd kunnen worden.

Bill Gates

Regulier vliegen is op zichzelf al de meest ongelijke vorm van mobiliteit. Slechts 1 procent van de wereldbevolking veroorzaakt 50 procent van de uitstoot door commerciële luchtvaart, terwijl meer dan 80 procent van de wereldbevolking nog nooit in een vliegtuig heeft gezeten. Ook in Nederland is de verhouding scheef: slechts acht procent van de Nederlanders maakt 40 procent van de vliegreizen. Daarnaast groeien de emissies van de luchtvaart sneller dan die van welke andere vervoersvorm ook.

Maar privéjets zijn nog van een geheel andere orde van vervuiling. Omdat ze zo weinig mensen vervoeren, zijn ze per passagier nog vijf tot veertien keer zo vervuilend als commerciële vliegtuigen, en vijftig keer zo vervuilend als treinen. Daarnaast is veertig procent van alle privévluchten leeg, ze vliegen om de vliegtuigen naar de juiste locatie te verplaatsen. Ook worden privéjets twee keer zo vaak gebruikt voor korte reizen van minder dan 500 kilometer binnen Europa.

De Zweedse Stefan Gössling, hoogleraar duurzame mobiliteit aan Linnaeus University School of Business and Economics, analyseerde het vlieggedrag van beroemdheden als Bill Gates, Mark Zuckerberg en Paris Hilton. ‘Ik heb Bill Gates wel wat onder druk gezet, denk ik,’ grinnikt Gössling. ‘Hij kreeg de meeste aandacht, want hij was de meest fervente vlieger, met 350.000 vliegkilometers in totaal.’ Gösslings conservatieve berekeningen van hun vliegemissies kwamen tot wel 1600 ton CO2 per jaar per persoon.

Inmiddels zijn wetenschappers erachter dat je die 1600 ton met bijna een factor drie mag vermenigvuldigen om in de buurt te komen bij het opwarmende effect ervan, legt Gössling uit. ‘Want luchtvaart heeft ook sterke niet-CO2-gerelateerde opwarmende effecten, als gevolg van stikstofoxiden, dampsporen en wolkenvorming veroorzaakt door de hoogte waarop vliegtuigen opereren. Dan zit je op het equivalent van 4500 ton CO2 voor het vlieggedrag van slechts één persoon.’ Alleen al Bill Gates’ privéjetgebruik zorgt dan voor net zo veel CO2-uitstoot als de jaarlijkse uitstoot van ruim 45.000 inwoners van Tsjaad of Congo.

Rust en werken

Hoewel vliegen, en privéjets in het bijzonder, verreweg de meest vervuilende vorm van transport is, is de sector uitgezonderd van het Akkoord van Parijs. Iedereen moet minderen, behalve de luchtvaart. Terwijl die een van de snelst groeiende bronnen van CO2-uitstoot is. Privévluchten hebben een nóg apartere status: ze tellen niet eens mee in het totale aantal vluchten op Schiphol, en omzeilen zo het maximumaantal vliegbewegingen, met extra geluidsoverlast en luchtvervuiling tot gevolg.

Het aantal privévluchten groeit wereldwijd nog altijd. Ook de verkoop van privéjets bloeit als nooit tevoren: nog nooit verdiende de industrie zoveel geld als in 2022. Waarom zijn privéjets zo populair, terwijl we midden in een klimaatcrisis zitten?

'Alle innovaties op het gebied van duurzaamheid komen uit de zakenindustrie.'

Ik spreek daarover met Róman Kok, woordvoerder van de Europese branchevereniging voor zakenluchtvaart. ‘In de industrie wordt weleens gegrapt dat het slechtste wat je kan doen op financieel gebied de aankoop van een privéjet is,’ lacht Kok. ‘Het is een industrie die vaak wordt gezien als luxe-industrie. Maar aan boord van 80 procent van de privéjets is niet eens een toilet. Het merendeel van de mensen die met privéjets vliegen, zijn zakenlui. Die werken 24/7 en bestellen aan boord meestal alleen een beetje havermout. Ze willen gewoon rust en kunnen werken. Dan zijn ze uitgerust in plaats van uitgeput na de vlucht en kunnen daarna gelijk door. Die gaan nooit meer terug de reguliere luchtvaart in, want dan zijn ze moe als ze aankomen.’

Welke rol speelt klimaatverandering in dit geheel? ‘De zakenluchtvaart is een katalysator voor innovatie,’ zegt Kok. ‘Die innoveert constant. Alle innovaties op het gebied van duurzaamheid komen uit de zakenindustrie. Het is de Formule 1 van de luchtvaart. Winglets bijvoorbeeld, de opstaande verlenging van een vliegtuigvleugel die wervelingen in de lucht vermindert, waardoor het toestel efficiënter vliegt. Dan heb je een reductie van enkele procenten op brandstofverbruik.’

Is dat genoeg voor vijftig procent reductie in 2030, zoals we allemaal minimaal moeten doen? ‘Er is geen silver bullet. Je moet inzetten op innovatie, op duurzame brandstof, op elektrificatie.’

Elektrificatie is in het wegtransport al veel verder. En Trans-Atlantisch zullen we nooit elektrisch kunnen vliegen, daar zijn de batterijen veel te zwaar voor. ‘Maar als je het hebt over vier- tot achtzitters op korte vluchten binnen Europa, dat is exact de niche van de privéjetindustrie. Daar gaan de ontwikkelingen heel snel.’

Klimaatactivisten en de industrie willen naar hetzelfde toe, stelt Kok. Maar klimaatactivisten willen een algeheel verbod op privéjets. ‘Die mening delen wij niet,’ zegt Kok. ‘Plaats het ook in context: hoeveel vluchten zijn er nou eigenlijk? Op mondiaal niveau is de privéluchtvaart verantwoordelijk voor slechts 0,04 procent van de emissies. Als je die zou verbieden, zou her in het algemene plaatje niks veranderen.’

Erger maken

In relatieve termen is de bijdrage van privéjets verwaarloosbaar, zegt de Europese club voor privéjets. Bovendien loopt de sector voorop als het gaat om duurzame innovatie, als ik de woordvoerder mag geloven. Hoe moet ik dit zien, vraag ik hoogleraar Duurzame mobiliteit Stefan Gössling.

‘Als je de dingen in relatieve termen bekijkt, kun je altijd het argument aanvoeren dat iets klein is. Denk bijvoorbeeld aan Nederland. Dat is verantwoordelijk voor slechts 0,46 procent van de wereldwijde uitstoot. Kun je dan beweren dat dit land niks hoeft te doen voor het terugdringen van emissies? Natuurlijk niet. Er zijn enorme verschillen tussen 0,1 ton CO2-uitstoot per persoon per jaar in Centraal-Afrika, en iemand als Bill Gates wiens vlieggedrag alleen al zorgt voor het equivalent van CO2-emissies van 45.000 inwoners van Centraal-Afrika.’

En de duurzame brandstof van privéjets dan? ‘Met dat argument verdedigde Bill Gates zichzelf ook, dat hij op Sustainable Aviation Fuel (SAF) vliegt. Allereerst: SAF is niet klimaatneutraal. In het meest optimistische scenario verminderen ze de CO2-uitstoot met 80 procent. Maar koolstof is slechts een derde van het totale opwarmingseffect. Dus zelfs als je optimistisch bent en je vervangt de koolstofimpact echt een-op-een, dan is twee derde van de totale klimaatimpact er nog steeds.’

Bovendien laten wetenschappelijke studies zien dat biobrandstoffen net zo vervuilend kunnen zijn als fossiele brandstoffen. ‘Het problematische is dat de huidige biobrandstoffen de uitstoot van broeikasgassen niet verminderen. Ze kunnen het zelfs erger maken,’ aldus Jason Hill, hoogleraar bioproducten en biosysteemtechniek, in The New York Times. Bij het verbranden van biomassa wordt net als bij het verbranden van fossiele brandstoffen CO2 uitgestoten. En voor dezelfde hoeveelheid opgewekte energie stoot biomassa zelfs iets meer CO2 uit dan fossiele brandstoffen.

Pleziervluchtjes

Alle klimaatproblematiek terzijde – privévluchten voorzien kennelijk wel in een sterke behoefte, maak ik uit Róman Koks woorden op. ‘Privéluchtvaart is duur, maar je kan er wel één ding mee kopen wat je nergens anders kunt kopen, en dat is tijd. Met een privéjet koop je tijd. Dat is voor een zakenman heel belangrijk. Een CEO is gewoon heel veel geld waard. Dit zijn zakenmensen die echt kei- en keihard werken, van plek naar plek naar plek gaan, hun ouders niet zien. Je raakt gewoon zoveel meer tijd kwijt als je níét met een privéjet zou gaan, dat je dan niet meer de dingen kunt doen die je moet kunnen doen.’

Is de privéluchtvaart inderdaad bijna volledig voor zakenlui? Een rapport van milieuorganisatie Transport & Environment laat zien dat het gebruik van privéjets in Europa piekt in de zomer, waarbij enkele van de meest populaire luchthavens Nice en Ibiza zijn. Dus óf er zijn opeens heel veel belangrijke business deals rond de Middellandse Zee hartje zomer, óf privéjets worden ook heel veel voor pleziervluchtjes gebruikt.

Maar laten we voor het gemak meegaan met het argument dat privéjets voornamelijk door zakenlui worden gebruikt. De privéjet van Shell werd in één jaar 183 keer gepakt. Daarmee bespaarden bestuurders zeeën van tijd. Maar alle koolstofuitstoot draagt bij aan klimaatverandering. Dat heeft consequenties voor mensen overal ter wereld.

‘Het getuigt van zo’n opgeblazen ego dat je denkt dat jouw tijd het waard is om bij te dragen aan de destructie van de wereld.'

En door klimaatverandering zijn andere mensen juist veel méér tijd kwijt. Natuurlijke hulpbronnen worden door klimaatverandering steeds schaarser, wat voor extra uitdagingen zorgt, voornamelijk voor vrouwen. Op het platteland van Senegal zijn de regenseizoenen bijvoorbeeld korter dan voorheen en is de totale regenval de afgelopen twee decennia met 35 procent afgenomen. Daardoor lopen vrouwen grotere afstanden om drink-, kook- en waswater te halen. Smeltwater van Mount Kenya en de Kilimanjaro neemt ook significant af door klimaatverandering, met grote gevolgen voor de bevolking stroomafwaarts.

Harriët Bergman vindt het argument van de tijdsbesparing daarom maar raar. ‘Het getuigt van zo’n opgeblazen ego dat je denkt dat je daarvoor moet vliegen, dat je denkt dat jouw tijd het waard is om bij te dragen aan de destructie van de wereld. Ja, tuurlijk, als je de kosten afwentelt op iemand anders is het leven makkelijker. Privéjets maken jouw leven makkelijker, maar het kost iemand anders veel – van gezondheid tot leven.’

CO2-uitstoot zal steeds meer geproblematiseerd worden als iets dat mensenlevens kost, zegt Vera Vrijmoeth. Het brengt onze voedselzekerheid in gevaar, leidt tot extreme weersfenomenen. ‘En dan vraag ik me echt ten zeerste af of het privévliegen van een CEO van een groot bedrijf, of we dat als samenleving moeten willen, als daar tegenover staat dat de klimaatcrisis verder verergert.’

Verdelingsvraagstuk

De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) kwam begin februari met een nieuw rapport: Rechtvaardigheid in klimaatbeleid. Daarin doet het drie aanbevelingen. De eerste: ‘Verbreed het debat en behandel het klimaatbeleid als een verdelingsvraagstuk.’

Zoals milieuactivisten al jaren stellen, is uiteindelijk ook het klimaat een verdelingsprobleem, een zero-sum game. Je kan die CO2 maar één keer de lucht in schieten. Dus dan gaat het nadrukkelijk om de verdeling van het CO2-budget dat we nog hebben om onder de anderhalve graad te blijven. ‘Het invullen van het koolstofbudget is een fundamenteel verdelingsvraagstuk,’ schrijft de WRR.

Daar zou het principe van gelijkheid leidend moeten zijn. Want wat is de reden dat iemand met zijn vlieggedrag alleen al net zo veel zou mogen uitstoten als 45.000 anderen? Soms kan het helpen om te proberen je in de toekomst te verplaatsen en vanuit daar terug te kijken op de huidige tijd. Hoe zal de toekomstige mens de privéjet beoordelen? ‘In alle eerlijkheid,’ zegt Stefan Gössling, ‘ik ben geen politicus die beslissingen neemt, ik ben een wetenschapper. Maar vanuit het oogpunt van klimaatverandering: als we over twintig jaar terugkijken in de tijd – wat we hadden kunnen doen, wat we hadden moeten doen om klimaatverandering te beperken – dan ben ik er zeker van dat er consensus zal zijn dat privéjets verboden hadden moeten worden.’

Het bericht De crème de la crème van de vervuiling: ‘Privéjets staan symbool voor totaal onnodig consumentisme’ verscheen eerst op Vrij Nederland.

https://www.vn.nl/privejets-onnodig-consumentisme/