Door de mens veroorzaakte klimaatverandering heeft in West- en Centraal-Europa geleid tot meer extreme hitte. Ook constateert het klimaatpanel IPCC hier meer regenval en droogte, maar er is geen overeenstemming of ook dit te wijten valt aan broeikasgassen. Wat betreft overstromingen, zoals onlangs in Duitsland, België en Limburg, is er in Europa geen trend te zien.
Dat stelt de nieuwste publicatie van het VN-klimaatpanel IPCC die vandaag wordt gepresenteerd in Genève. Volgens wetenschappers die aan de studie hebben meegewerkt bedraagt de door de mens veroorzaakte opwarming inmiddels ergens tussen de 0,8 en 1,3 graden in vergelijking met de periode 1850-1900. Met als beste schatting 1,07 graden Celsius.
Het IPCC noemt het ‘onmiskenbaar’ dat de menselijke uitstoot van broeikasgassen de aarde (atmosfeer, land en oceanen) heeft opgewarmd. Die klimaatverandering leidt tot verschillende, snelle veranderingen zoals afname van gletsjers, stijging van de zeespiegel en, op veel plekken, een toename van neerslag boven land.
Stijging zeespiegel
Van de studie Climate Change 2021: the Physical Science mochten journalisten vast een samenvatting inzien. Het volledige zesde overzichtsrapport van het IPCC verschijnt pas volgend jaar. Het klimaatpanel van de Verenigde Naties komt echter nu alvast met een ‘staat van het klimaat’ als opwarmertje voor de klimaattop later dit jaar in Glasgow.
Volgens het nieuwste rapport is de huidige CO2-concentratie in de atmosfeer hoger dan in de laatste twee miljoen jaar. Ook moeten we 125.000 jaar terug om eenzelfde warme periode te vinden als het afgelopen decennium. De zeespiegel stijgt sinds 1900 sneller dan in de laatste drieduizend jaar. Ook lijkt die stijging de laatste decennia iets sneller te verlopen.
,,Dit rapport is een realiteitscheck”, zegt Valérie Masson-Delmotte, co-voorzitter van de IPCC Working Group I die het stuk heeft voorbereid. ,,We hebben nu een veel duidelijker beeld van het verleden, het huidige en het toekomstige klimaat. En dat is essentieel om te begrijpen waar we op koersen, wat we kunnen doen, en hoe we ons moeten voorbereiden.”
Hittegolven
Van één weersextreem staat zo goed als zeker vast dat die vaker voorkomt en ook intenser is: hittegolven. Dat geldt voor vrijwel alle regio’s op aarde. Wetenschappers zijn het erover eens dat dit met zeer grote waarschijnlijkheid is te koppelen aan de uitstoot van broeikasgassen. Ook de frequentie en intensiteit van zware regenval komt sinds 1950 in veel gebieden vaker voor. Het lijkt waarschijnlijker dat dit wel door de mens is veroorzaakt, dan dat het niet door toedoen van de mens is.
Die link blijkt, vooralsnog, lastiger te leggen bij andere weersextremen. Zo lijkt er aan de hoeveelheid orkanen en hun omvang weinig te veranderen. Al zijn er aanwijzingen dat de zwaarste exemplaren iets vaker zouden voorkomen. Wat betreft weersomstandigheden die bosbranden (mede) veroorzaken en overstromingen achten wetenschappers de data en trends vooralsnog niet volledig overtuigend.
Als de opwarming zich doorzet, verwachten onderzoekers dat ook de veranderingen in het klimaat duidelijker te zien zullen zijn. ,,De veranderingen die we meemaken zullen toenemen met elke extra opwarming”, stelt Panmao Zhai, co-voorzitter van de commissie die het rapport heeft opgesteld.
Vijf scenario’s
Voorspellingen bij verdere opwarming beslaan onder meer een toename van de hoeveelheid neerslag, hogere windpieken bij orkanen en verdere stijging van de zeespiegel. Het IPCC hanteert in de publicatie vijf scenario’s, waarbij het laagste uitkomt op een stijging van 28 centimeter van de zeespiegel in 2100, vergeleken bij de periode 1995-2014. Het meest extreme scenario voorspelt maximaal één meter plus één centimeter in het uiterste geval.
Er zit echter ook een rem op klimaatverandering, stelt het IPCC, met een duidelijke hint naar de klimaattop in Glasgow. Als de uitstoot van CO2 en andere broeikasgassen snel en structureel wordt ingeperkt, dan hoeft de opwarming niet veel verder toe te nemen. De luchtkwaliteit zou er per direct beter en gezonder van worden. Maar het kan dan nog twintig tot dertig jaar duren, voor wereldwijd de temperaturen zullen stabiliseren.
Zolang Frans Timmermans biomassa blijft propageren en de weg naar kernenergie blokkeren, kunnen wij de peperdure klimaatplannen van de EU nauwelijks serieus nemen, zegt Telegraaf-verslaggever Wierd Duk in de podcast ’Het land van Wierd Duk’: