Auteur: (NPO Radio 1 Natuur & Milieu)

Geplaatst op

Bossen in Australië zijn verbrand maar leven nog wel (NPO Radio 1 Natuur & Milieu)

https://www.nporadio1.nl/images/2020/01/15_de9b099df9_ANP-404584504.jpg

Verbrande koala's, kangoeroes op de vlucht, hectares aan verwoeste bossen: er lijkt geen einde te komen aan de vuurzee in Australië. Maar er is hoop. Onder de deken van as is ook weer kleurrijk leven te zien. Grassen bloeien en knoppen steken tussen uit verkoolde bomen. Kunstenaar en natuurvorser Jacques Grégoire vertelt hierover in Vroege Vogels.

{audiofragment audio="374240" caption="Australië staat in brand" }

"De bossen die je nu in Australië in de fik ziet staan, zijn eucalyptusbossen. Die zijn al miljoenen jaren met brand in aanraking geweest", legt Grégoire uit. "Voor het grootste gedeelte zijn ze brandbestendig. Ze zijn erop gebouwd, om met brand te leven. Op het moment dat een brand is geweest en hun zaden liggen op de grond, dan klappen die open en vanaf dat moment kunnen die zaden ontkiemen. De zaden overleven altijd de brand."

"Dit gaat al miljoenen jaren zo", vertelt Grégoire. "De as van de bladeren die verbrand zijn, die op de grond ligt, is de voedingsbodem voor de nieuwe boom. Je moet je voorstellen dat een eucalyptusboom drie meter per jaar groeit dus binnen tien jaar heb je dezelfde boom die er nu staat."

Bossen verbrand maar leven nog wel

Er wordt gezegd dat de bossen verwoest zijn, maar dat geldt voor de huizen, zegt Grégoire. "Dat geldt niet voor de bomen, die zijn verbrand, maar vanaf het moment dat de brand voorbij is, begint de boom zich te vernieuwen. Uit de zwarte bast ontspringt allemaal nieuw groen. Dus, als je over twee á drie weken door een gebied gaat waar net de brand is geweest, is het alweer groen aan het worden. De bossen zijn verbrand maar leven nog wel."

{facebook url="https://www.facebook.com/LandlineABC/photos/pcb.2809452535781642/2809451882448374/?type=3&theater" }

Aboriginals hielden natuur in balans

Jarenlang bezocht Grégoire het continent. Hij wandelde er jaren rond, bestudeerde vogels en leefde met Aboriginals. Voordat de 'import-Australiërs' kwamen 300 jaar geleden, beheerden de Aboriginals 40 duizend jaar het bos. "Dat deden ze door in de vochtige periode van het jaar de ondergroei van het bos langzaam per gedeelte af te branden. Daardoor ontstond weer nieuw groen en daar kwamen dieren op af."

"Door overlevering wisten Aboriginals precies in welk seizoen, welk deel van het bos zij in de fik konden steken. Op het moment dat ze dat deden is het ook nog te beheersen. Doe je dat op het verkeerde moment, dan weet je dat het uit de hand loopt. Door die patronen aan te leggen in het bos, blijft het in balans. De nieuwe Australiërs hebben de beheer van het land niet overgenomen."

{articles "Massale sterfte in Australië dwingt ons om naar dieren te luisteren" id="20966" }

{articles "Bosbranden Australië: 'Dit gaat vaker voorkomen'" id="20926" }

Veranderende samenstelling in het bos

De branden zoals ze nu zijn, zijn veel intensiever dan de jaren hiervoor. Grégoire heeft zelf wel eens een bosbrand meegemaakt, "maar dat was altijd in een periode dat het rustiger en koeler was. Dan kon je ernaar kijken en was er niks aan de hand. Wat er nu aan de hand is, is een samenloop van omstandigheden."

{quote caption="De dieren die niet kunnen vluchten zullen verdwijnen en maken plaats voor de dieren die wel kunnen vluchten" author="Jacques Grégoire" }

Insecten en andere organismen die op en rond de bomen leven zijn allemaal weg. "Alles wat niet kon vluchten, alles wat niet holen of gaten in kon gaan, hebben het niet overleefd. In dit geval is dat een enorme slachting."

Doordat de branden zo intensief zijn gaat er dus ook een verandering plaatsvinden in de samenstelling van bos. "De dieren die niet kunnen vluchten zullen verdwijnen en maken plaats voor de dieren die wel kunnen vluchten."

Vroege Vogels: iedere zondagochtend van 07.00 tot 10.00 uur. 

Vroege Vogels is hét programma over natuur en milieu. Op zondagochtend te beluisteren op NPO Radio 1 en vrijdagavond te zien op NPO 2. Like Vroege Vogels op Facebook of volg het programma op Twitter of Instagram.

https://www.nporadio1.nl/natuur-milieu/21028-bossen-in-australie-zijn-verbrand-maar-leven-nog-wel
Geplaatst op

Massale sterfte in Australië dwingt ons om naar dieren te luisteren (NPO Radio 1 Natuur & Milieu)

https://www.nporadio1.nl/images/2020/01/11_8e54107363_xxl-9.jpg

De bosbranden in Australië hebben desastreuze gevolgen voor de flora en fauna in het land. Op dit moment zijn er al meer dan een miljard dieren omgekomen en het worden er met de dag meer. Dat het zover heeft kunnen komen heeft ook deels te maken met dat wij dieren als minder zien dan wij mensen. Dat geeft ons meer dan genoeg stof tot nadenken, vindt filosoof en dierenactivist Eva Meijer. 

{videofragment video="61011" caption="" image="452749" }

“De situatie in Australië laat erg goed zien dat wij als mensen er een potje van gemaakt hebben op deze planeet,” zegt filosoof, wetenschapper en dierenactivist Eva Meijer in Nieuwsweekend. De hele wereld praat over de bosbranden in Australië op dit moment en verschillende video’s gaan viraal. Waaronder deze video van de zwartrugfluitvogel die het geluid van brandweerauto’s nadoet:

{instagram url="https://www.instagram.com/p/B66UjXmFoRd/" }

Antropoceen

Meijer stelt dat er iets bijzonders aan de hand is momenteel: “We leven in het eerste geologische tijdperk dat bepaald is door de mens: het antropoceen. Het klinkt cool, wij mensen regeren over de wereld. Maar dat antropoceen wijst naar een groot probleem. De handelingen van de mens hebben ervoor gezorgd dat we nu te maken hebben met natuurrampen die het voortbestaan van de mens bedreigen. Maar degenen die het hardst getroffen worden op dit moment zijn de andere dieren met wie wij deze planeet delen.”
Mensen handelen op deze manier omdat zij zich los zien van andere dieren, wij vinden onszelf een bijzondere soort. We zien onszelf niet alleen als anders dan andere diersoorten, wij voelen onszelf ook beter.

{articles "Bosbranden Australië: 'Dit gaat vaker voorkomen'" id="20926" }

Jacques Derrida

“We hebben een ander woord voor alle dieren die niet menselijk zijn, die noemen we namelijk ‘dieren’. De Egyptenaren hadden dat niet en sommige inheemse volken hebben het ook niet. Wij hebben een woord bedacht voor alle andere soorten en dat is enorm problematisch. Alsof er een kloof is tussen mensen en dieren,” zegt Meijer, die hiervoor de theorie van de Franse filosoof Jacques Derrida aanhaalt.

{video url="https://www.youtube.com/watch?v=Ry49Jr0TFjk" start=""}

Niet hetzelfde

Meijer: “Ik zal nooit zeggen dat dieren dezelfde rechten moeten hebben als een mens, want daar hebben ze vaak helemaal niets aan. Maar we moeten kijken hoe die ander als ander is en op basis daarvan nadenken wat rechtvaardig is. En in het geval van mensen hebben we daar al echt over nagedacht.” Zij verwijst hier naar wetten en regels waar wij mensen mee te maken hebben in ons dagelijks leven.

{instagram url="https://www.instagram.com/p/B7DUhpgFItv/" }

Filosofie

“We hebben heel lang gedaan alsof dieren niets te zeggen hebben, alsof het wezens zijn die alleen handelen op instinct. En dat wij de baas zijn over ze. Maar je merkt dat dat nu langzaam aan het kantelen is. Bijvoorbeeld in het vak filosofie, mijn vak. We dachten in het vak ook altijd alleen vanuit het oogpunt van mensen, maar nu zijn we ons steeds meer bewust van die andere wezens. En dat geeft hele nieuwe inzichten.”

Een van de onderwerpen waar de wetenschap en de filosofie zich nu over buigen is de taal van dieren. Het is inmiddels duidelijk dat dieren een taal hebben, maar het is niet te vergelijken met onze taal. Dat brengt de filosofie naar het punt dat er nagedacht wordt over wat taal nou eigenlijk is.

{video url="https://www.youtube.com/watch?v=_1FY5kL_zXU" start=""}

Moreel verwerpelijke taferelen 

“Het is al heel lang duidelijk dat de manier waarop wij met dieren omgaan gewoon not-done is. Als een dier pijn heeft moet je daar op een goede manier mee omgaan. We moeten ze niet in stallen houden, dat doen we alleen voor economisch gewin. Wat moreel gezien eigenlijk niet kan. Dat is de eerste stap, zorgen dat we die gewelddadige praktijken gewoon gaan afschaffen. De volgende stap is gaan luisteren naar die dieren, dus niet denken ‘wij weten alles het beste’.” Meijer vervolgt: ”En die klimaatproblemen dwingen ons om als mens dieren anders te gaan begrijpen. Het is niet alleen voor die dieren belangrijk, maar ook voor onszelf als soort belangrijk voor ons voortbestaan. Je hoeft ook niet te wachten op een grote cultuurverandering om de kijk op dieren te veranderen volgens Meijer: “Het is niet een proces van alles of niets, je kunt ook kleine dingen in je eigen leven aanpassen, bijvoorbeeld hoe je omgaat met je huisdieren. 

Wij zijn niet de laatste generatie op Aarde en we moeten het echt anders gaan doen.”

Nieuwsweekend op NPO Radio 1

Iedere zaterdagochtend tussen 08:30 en 11:00 uur presenteren Mieke van der Weij en Peter de Bie het programma Nieuwsweekend voor Omroep MAX.

{articles "Naaktmodel haalt miljoen op voor Australië: 'Hitte bestrijden met hitte, het heeft wat poëtisch'" id="20904" }

 

 

https://www.nporadio1.nl/natuur-milieu/20966-massale-sterfte-in-australie-dwingt-ons-om-naar-dieren-te-luisteren
Geplaatst op

Natuurfotograaf houdt instagrammers liever op afstand (NPO Radio 1 Natuur & Milieu)

https://www.nporadio1.nl/images/2019/12/07_0f3ae3aaf8_ANP-374933691.jpg

Pinguïns op een ijsberg zo groot als een kathedraal. Een kudde olifanten in de paarse avondschemer. Vechtende konikpaarden in de Oostvaardersplassen. Natuurfotograaf Frans Lanting reist de hele wereld over om zijn plaatjes te schieten. Maar hij zegt er niet meer altijd bij waar de foto's genomen zijn.

{videofragment video="59919" caption="Natuurfotograaf Lanting wil geen instagrammers in kwetsbare natuur" image="448026" }

"De invloed van Instagram kan behoorlijk veel schade opleveren", zegt hij, even terug in Nederland, in NOS Met Het Oog Op Morgen. "Als het op heel kwetsbare gebieden aankomt, dan publiceer ik niet meer waar de foto gemaakt is."

Zijn prachtige natuurfoto's kunnen een aanzuigende werking hebben. Voor je het weet is de ongerepte natuur van zijn afbeelding veranderd in een toeristentrekpleister. "Als iets echt heel kwetsbaar is, dan vermijd ik de specifieke locatie te noemen."

Overigens kwam Lanting op zijn rondreizen tot de conclusie dat echt ongerepte natuur niet meer bestaat. "Er bestaat zoiets van het romantische idee van een natuur die afgezonderd is van de mensheid, maar wij zitten op de hele aarde. Onze aanwezigheid is echt globaal. Klimaatverandering is daar de bezegeling van."

Bijbelse plaag

"Ik heb zoveel jaren de wereld over gereisd en dan zie je echt dingen veranderen. Dat gebeurt ook steeds sneller. Overal waar ik kom kan een boer of een visser of een bioloog een verhaal vertellen over het klimaat."

Ook thuis in Californië merkt hij het. "Natuurbranden zijn daar altijd geweest, maar de afgelopen vijf jaar zijn ze intensiever en bedreigender. Miljoenen mensen in San Francisco moeten met mondmaskers rondlopen of worden gevraagd binnen te blijven. Dat levert bijna het beeld van een bijbelse plaag."

Lanting vindt het daarop ook belangrijk dat jongeren zich momenteel laten horen bij de klimaatconferentie in Madrid. "We weten al jaren dat het achteruit gaat met de natuur, maar hoe snel dat gaat is pas de laatste jaren doorgedrongen. Jongen mensen zeggen nu: wacht eens even, onze toekomst wordt bedreigd."

{instagram url="https://www.instagram.com/p/Bq71DJ3lS5R/" }

"Dat vind ik belangrijk. Je moet niet wachten tot je 18 bent en mag stemmen, politieke invloed kun je ook nu al uitoefenen. Ze spreken zich uit, doen actief mee aan protesten. Dat vind ik heel inspirerend."

Zelf heeft Lanting een nieuwe reis naar Antarctica gepland om de veranderingen daar in beeld te brengen. "Dingen gaan daar heel snel, vooral op het antarctische schiereiland bij Zuid-Amerika. De laatste keer dat we er waren was daar een gigantische ijsberg zo groot als de halve provincie Zeeland. We zien wel weer wat we dit keer meenemen."

{audiofragment audio="371572" caption="Natuurfotograaf Lanting wil geen instagrammers in kwetsbare natuur" }

 
https://www.nporadio1.nl/natuur-milieu/20404-natuurfotograaf-houdt-instagrammers-liever-op-afstand
Geplaatst op

Feit of fictie: Sterven koala’s uit door de bosbranden in Australië? (NPO Radio 1 Natuur & Milieu)

https://www.nporadio1.nl/images/2019/11/26_c79b094559_ANP-377739715.jpg

Koala Lewis werd vorig week wereldnieuws toen hij werd gered uit een brandend bos. Vandaag moest hij door ernstige brandwonden toch worden ingeslapen. Gaan meer koala's Lewis achterna door de bosbranden in Australië? Sommige deskundigen beweren van wel. In Radio EenVandaag factchecken we of koala's inderdaad uitsterven.

{videofragment video="59585" caption="Feit of fictie: Koala's sterven uit" image="446356" }

'Koala's zijn functioneel uitgestorven door de hevige bosbranden in Australië', zegt Deborah Tabart van de Australia Koala Foundation. Maar wat blijkt: zó erg zijn de koala's er nog niet aan toe.

Nog niet officieel 'zwaar bedreigd'

Henk Simons, expert Natuurbeheer bij IUCN Nederland, zegt dat er 2012 rond de 20.000 koala's in New South Wales leefden, een deelstaat die zwaar getroffen is door de bosbranden. "Het aantal koala's gaat achteruit, zeker door dit soort rampen, maar dit is nog wel een levensvatbare populatie."

In feiten kan de koala in New South Wales zich dus nog voortplanten. "De koala heeft niet de classificatie 'zwaar bedreigd' op de rode lijst van de IUCN", voegt Simons toe. En omdat er ook koala's in Australië leven waar geen bosbranden zijn, zal de koala niet snel uitsterven.

{articles "De aaibare koala is een donatiekanon, het zeehondje was dat eerder ook" id="20085" }

'Bos brandt als een lier'

De bosbranden in Australië houden al weken aan. Terwijl het de echte warme zomer in het land nog moet beginnen. Dat het leefgebied van veel koala's in brand staat, komt volgens bioloog en primatoloog Jan van Hooff door de eucalyptusbladeren. "Het hoofdvoedsel van de koala bestaat uit die bladeren."

"Dat koala's die eten, is belangrijk voor de natuur omdat ze zo de hoge boomkruinen kaal eten. Daardoor komt er weer zonlicht op de bodem, wat goed is voor het bos. Maar eucalyptusolie, wat in de bladeren zit, is heel brandbaar. Dat fikt als een lier!"

Redders in nood

Veel koala's zitten nu dus gevangen in een vuurzee, maar dat betekent niet dat ze volledig aan hun lot worden overgelaten. De koala is een nationaal icoon van Australië en dus doen de Aussies veel moeite om het schattige buideldier te redden. Australiëkenner Ad Borsboom: "Er is een aantal koala-hospitals geopend, waarin de beestjes die in de vlammen gewond zijn geraakt verzorgd worden. Er is ook een hele funding op gang gekomen, ook met steun van de overheid. Er komen miljoenen binnen om het leefgebied van de koala te beschermen."

Het gaat dus ondanks de reddingspogingen, niet goed met de koala. Maar functioneel uitgestorven is het dier nog niet. De claim van Deborah Tabart, oprichter van de Australia Koala Foundation, is dus onjuist.

{audiofragment audio="370597" caption="Feit of fictie: Koala's zijn functioneel aan het uitsterven" }

Radio EenVandaag

Dit artikel is een bijdrage van Radio EenVandaag, elke werkdag tussen 14 en 16 uur op NPO Radio 1. Meer over de uitzending is te vinden op EenVandaag.nl, Facebook of op Twitter. 

 

https://www.nporadio1.nl/natuur-milieu/20175-feit-of-fictie-sterven-koala-s-uit-door-de-bosbranden-in-australie
Geplaatst op

De aaibare koala is een donatiekanon, het zeehondje was dat eerder ook (NPO Radio 1 Natuur & Milieu)

https://www.nporadio1.nl/images/2019/11/21_4aa8a66376_csm_737d0e3689bb42505b44_d1700cdfbf.jpg

Beelden van Australische koala's met brandwonden gingen afgelopen week de hele wereld over. De beestjes raakten gewond bij de vele bosbranden in het land. Een online donatieactie die is opgezet om de dieren te helpen, blijkt nu een groot succes. In Eerder Gehoord in Radio EenVandaag blikken we terug op een moment een ander dier dat ook hielp mensen te doneren.

{videofragment video="59438" caption="Eerder Gehoord: dieren halen geld op" image="445624" }

Vanuit de hele wereld komt er geld binnen voor de aaibare koala's, nu al ruim 1,1 miljoen Australische dollar, omgerekend bijna 700.000 euro. Eind jaren 70 was er een ander dier dat zo'n 'donatiekanon' bleek: de zeehond. Milieuorganisatie Greenpeace voerde campagne met filmpjes van schattige zeehondjes die werden neer geknuppeld, om de commerciële jacht op zeehonden tegen te gaan.

Ongeorganiseerd zootje

Gijs Thieme was destijds machinist op de Rainbow Warrior, het eerste schip van Greenpeace. "En in die tijd betekende dat ook dat je meedeed aan de acties. We waren eigenlijk een ongeorganiseerd zootje, een grote familie, heel avontuurlijk en gezellig."

Thieme voer naar de oostkust van Canada om daar de opgejaagde jonge zeehondjes te beschermen. "Die zijn 6 weken oud en hebben dan nog een mooi wit vel, waar jagers op uit zijn. Door met verfspuitbussen hun witte velletjes groen en rood te spuiten was het voor de jagers niet meer aantrekkelijk om ze te doden."

Symbolische reddingsactie

Toch zijn er door die bewuste actie niet veel zeehonden gered, denkt Thieme. "Ik denk dat wij er misschien zo'n 7 tot 8 gered hebben, dat was meer symbolisch. Het werkte vooral voor de camera's, want het ging natuurlijk om de beelden." Die beelden gingen de hele wereld over en hebben een enorme geldinzamelingsactie teweeggebracht. "We konden daarmee zelfs een nieuw schip kopen," blikt Thieme terug.

Thieme vindt het jammer dat Greenpeace is gestopt met het actievoeren tegen de zeehondenjacht. "Dit soort dingen moet je bijhouden, bij de les blijven. Je moet ook de politiek er op aan blijven spreken."

{audiofragment audio="370147" caption="Aaibare koala is donatiekanon" }

Radio EenVandaag

Dit artikel is een bijdrage van Radio EenVandaag, elke werkdag tussen 14 en 16 uur op NPO Radio 1. Meer over de uitzending is te vinden op EenVandaag.nl, Facebook of op Twitter. 

https://www.nporadio1.nl/natuur-milieu/20085-de-aaibare-koala-is-een-donatiekanon-het-zeehondje-was-dat-eerder-ook