De klimaatcrisis is nu. Steeds meer mensen worden getroffen door bosbranden, overstromingen en hongersnoden. Toch doet het Nederlands kabinet al jaren te weinig om mensen in binnen- en buitenland te beschermen. Daarom gaan we zaterdag 6 november de straat op in Amsterdam. (Voor iedereen, lid of niet)
Als je dit ook steunt, laat dit dan zien door erbij te zijn.
Erwin Wunnekink is de vierde belangrijke bestuurder van FrieslandCampina die in korte tijd opstapt. De bestuursvoorzitter van de zuivelcoöperatie houdt het na drie maanden alweer voor gezien, meldt het FD. De coöperatie is eigenaar van de NV waarin het zuivelconcern zijn ondernemingsactiviteiten onderbrengt. De voortwoekerende onrust heeft volgens het bedrijf te maken met omstandigheden buiten de organisatie. ‘Door de stikstofcrisis en het klimaatakkoord hangen veel onzekerheden boven het hoofd van de melkveehouderij in Nederland.’
2. Ondernemingsraden akkoord met fusie RTL en Talpa
De ondernemingsraden van RTL Nederland en Talpa hebben hun zegen uitgesproken over de voorgenomen fusie van de twee mediabedrijven. De bedrijven hebben nu definitief hun handtekening gezet onder de deal. De markttoezichthouders moeten de fusie nog wel goedkeuren. RTL en Talpa verwachten echter geen obstakels. Met de fusie ontstaat volgens de twee een sterk Nederlands commercieel mediabedrijf dat de concurrentie aankan met grote buitenlandse entertainmentbedrijven.
3. Transavia overweegt Brussel als nieuwe thuisbasis
De verhoging van de havengelden op Schiphol is de top van Transavia in het verkeerde keelgat geschoten. Van zijn 44 toestellen staan er 28 op Schiphol. Het besluit de havengeldtarieven de komende jaren met 40 procent te verhogen heeft flinke financiële impact voor de luchtvaartmaatschappij, de kosten nemen met 20 miljoen euro toe. ‘Wrang en unfair’, aldus Transavia-topman Marcel de Nooijer tegenover het FD. Ondertussen bekijkt de maatschappij de mogelijkheid of Brussel zijn derde thuisbasis kan worden. De Nooijer zegt dat de hogere havengelden daar niets mee te maken hebben.
Supermarktketen Dirk is op zoek naar nieuwe winkellocaties en roept daarvoor hulp van zijn klanten in. Via folders en zijn website laat de foodretailer weten op zoek te zijn naar winkels in het gebied tussen Purmerend, Haarlem, Amersfoort en Breda. De actie lijkt te werken. Volgens directeur Marcel Huizing zijn er bijna duizend tips binnengekomen. ‘Bijna zeventig procent komt uit het gebied waar nieuwe vestigingen worden gezocht’, laat hij RTL Nieuws weten.
5. Leonardo DiCaprio investeert in Mosa Meat
De Maastrichtse producent van kweekvlees Mosa Meat heeft Leonardo DiCaprio aan boord als investeerder en adviseur. ‘Een van de beste manieren om de klimaatcrisis te bestrijden, is om ons mondiale voedselsysteem fundamenteel te veranderen’, zegt de filmster en activist in een persbericht. Hoeveel geld de Oscarwinnaar in het Nederlandse bedrijf steekt, is niet bekendgemaakt.
Schrijf je in voor de MT/Sprout nieuwsbrief Management & Leiderschap,
met elke dag het laatste nieuws en de beste artikelen over management en leiderschap.
6. Must read: ECB: klimaatverandering extra risico voor Zuid-Europese bedrijven
Klimaatverandering maakt bedrijven en banken in zuidelijke lidstaten extra kwetsbaar, zo blijkt uit een stresstest van de Europese Centrale Bank. Extreme hitte, watertekorten en bosbranden vergroten de kans op schade aan productiefaciliteiten en aanvoerroutes van bedrijven, die minder winstgevend worden of failliet kunnen gaan, schrijft NRC. Het aantal bedrijven in Zuid-Europa dat is blootgesteld aan ‘hoog fysiek klimaatrisico’ ligt tussen de 25 procent (Italië) en bijna 100 procent (Griekenland). In Noord-Europa ligt het lager dan 10 procent.
7. Zoom-topic: Litouwen roept op Chinese telefoons weg te gooien
Koop geen telefoons van de Chinese merken Xiaomi en Huawei. Heb je er een, gooi die dan bij de vuilnis. Dat is het advies van de Litouwse onderminister, meldt persbureau Reuters. Volgens een rapport van zijn ministerie bevat een telefoon van Xiaomi software die termen als ‘Lang leve Taiwan’ en ‘Free Tibet’ automatisch kan censureren. Of de software ook staat geïnstalleerd op telefoons die in Nederland worden verkocht, is niet bekend.
De strijd om de agrarische robot barst los, schreven analisten van ABN Amro vorige maand. Want de manier waarop we nu voedsel produceren, loopt tegen zijn grenzen aan. Ingrediënten voor die krapte zijn een gebrek aan personeel, de stijgende vraag naar duurzaam eten en een tekort aan landbouwgrond door verstedelijking en klimaatverandering.
Een deel van de oplossing schuilt in het vertalen van technologieën – zoals kunstmatige intelligentie, satellieten en sensoren – naar de landbouw. Ondernemers die daarmee de efficiëntie van landbouwbedrijven vergroten, hebben de groeikansen zogezegd voor het oprapen. Op de wereldwijde markt voor agrarische technologie (agritech) claimen Nederlandse fabrikanten – vooral dankzij melk- en voerrobots – nu al een marktaandeel van ruim 11 procent, goed voor 715 miljoen euro omzet. Daar kan volgens ABN Amro nog flink wat omzet bij, mits er aan een paar voorwaarden wordt voldaan.
In de serie De Vijf licht MT/Sprout startups uit die je in de gaten moet houden. Hier vind je ze allemaal.
Zo eisen Europese regels voor ‘veldrobots’ bijvoorbeeld dat er sprake is van continu menselijk toezicht, terwijl autonome tractoren in de VS en Australië wél zonder oppas hun rondjes mogen rijden. Daarnaast zijn agritech-projecten in Nederland nog te versnipperd, en wordt er te weinig kennis en data gedeeld. Tot slot kost het Nederlandse agritech-startups veel tijd en moeite om aan groeikapitaal aan te boren. ‘Je komt aan ondernemen bijna niet toe’, zegt oprichter Martijn Lukaart van onkruidrobot Odd.bot (hieronder uitgelicht) in het rapport van ABN Amro.
Worden die knelpunten een beetje voortvarend aangepakt, dan zou de Nederlandse agritech-omzet kunnen stijgen naar 2,5 miljard euro in 2025. Een selectie van vijf startups die in die groeimarkt een paar flinke graantjes mee kunnen pikken:
1. VanderSat
Terwijl bedrijven als SpaceX satellieten met bosjes tegelijk de ruimte inschieten, geven ruimteagentschappen zoals ESA bedrijven gratis toegang tot (een deel van) de data. Het Nederlandse VanderSat grijpt die kans met beide handen aan. Met de satellietgegevens die het Haarlemse bedrijf binnenhaalt kunnen landbouwbedrijven zowat realtime (zes uur na het maken van de opnames) bijvoorbeeld de temperatuur en vochtgraad van hun grond en groei van hun gewassen in de smiezen houden. Daardoor kunnen ze efficiënter omspringen met water, meststoffen en pesticiden.
Omdat VanderSat kijkt naar de elektromagnetische straling die planten en de aarde uitstralen, worden de opnames van het bedrijf niet gehinderd door wolken of donker (of planten, in het geval van het meten van de ondergrond). Daarmee is het bedrijf van Richard de Jeu vooral voor landbouwbedrijven met grote oppervlaktes ook een alternatief voor het installeren van sensoren op de grond. De doelgroep van VanderSat bestaat daarnaast uit handelaars die de opbrengst in bepaalde gebieden willen voorspellen. Verzekeraars zoals AXA en Swiss Re gebruiken VanderSat om bijvoorbeeld de impact van droogte te meten.
In Ovo-oprichters Wil Stutterheim en Wouter Bruins (oto: In Ovo).
Omdat deze dieren geen eieren leggen, worden in de pluimvee-industrie jaarlijks 6,5 miljard mannetjeskuikens ‘geruimd’. De verontwaardiging daarover vertaalden biomedicus Wil Stutterheim en bioloog Wouter Bruins naar een machine die razendsnel het geslacht kan bepalen van een bevrucht ei. Daarmee behaalde de Leidse startup eerder dit jaar een mijlpaal van 150.000 kippen die werden geboren zonder dat daarbij ook maar een ‘eendagshaantje’ over de kling hoefde te worden gejaagd.
Bestaande aandeelhouders (VisVires New Protein en Evonik Venture Capital) legden afgelopen maartnog eens ‘enkele miljoenen’ euro’s groeikapitaal in. In Ovo komt dit najaar met een nieuwe machine, waarmee een broederij per jaar een miljoen hennen uit kan laten komen zonder haantjes te hoeven doden. Daarmee kan het bedrijf ook de Duitse en Franse markt op. Dit zijn de eerste Europese landen die (vanaf 2022) een verbod hebben ingevoerd op het doden van haantjes.
De markt voor melk- en voerrobots is al redelijk verzadigd, maar op het ‘veld’ ligt de markt nog grotendeels open. Bijvoorbeeld als je een robot levert die korte metten kan maken met onkruid. Martijn Lukaart klaart dat klusje met autonome onkruidwieder Odd.Bot. Het geheime wapen is een algoritme dat plantjes automatisch kan onderscheiden van bijvoorbeeld wortels. De startup belooft landbouwbedrijven niet alleen een oplossing voor het tekort aan personeel, met mechanisch wieden kan ook het gebruik van chemicaliën drastisch worden teruggeschroefd.
Niet de enige onkruidrobot
De onkruidrobots van Odd.bot hebben met Trabotyx een Nederlandse soortgenoot. De agritech-startup uit Den Bosch haalde in juni nog 460.000 euro groeikapitaal op bij regionale investeringsmaatschappij BOM en een aantal angels.
Lukaart had eerst een autonoom bezorgwagentje in gedachten, maar de landbouw bleek een meer realistische optie dan de streng gereguleerde openbare weg. Odd.Bot startte dit jaar de eerste betaalde pilots. Volgend jaar wordt een eerste serie van acht Weed Wackers geproduceerd, een aantal dat in 2025 moet groeien naar 1.000 stuks (tegen die tijd mogelijk voorzien van 5G). De autonome wieders worden on demand verhuurd. Het Haagse bedrijf werd eind vorig jaar door Europese Unie uitgeroepen tot een van de drie beste agritech-startups van Europa, met een subsidieprijs van 100.000 euro als beloning.
ReNature-oprichters Marco de Boer en Felipe Villela.
Met behulp van (oude en nieuwe) technologie en agroforestry kun je beschadigde bossen en landbouwgronden nieuw leven inblazen, bewijst ReNature. Het bedrijf van Marco de Boer en Felipe Villela wil binnen tien jaar een miljoen hectare door monocultuur en erosie uitgeputte grond herstellen. Uitgangspunt is de manier waarop inwoners van de Amazone jaren landbouw bedrijven, en waarbij het natuurlijke evenwicht in stand blijft. Het twee jaar oude ReNature heeft momenteel 42.000 hectare onder beheer, verdeeld over zo’n 4.000 boeren in onder meer Brazilië, Kenia en India.
‘Regeneratieve landbouw’ is oeroud, maar voor het opschalen ervan doet de Amsterdamse startup een beroep op nieuwe technologie. Om boeren aan extra inkomsten te helpen, werkt ReNaturesamen met Acorn. Dit is een online marktplaats voor CO2-credits die dit jaar werd gelanceerd door Microsoft en Rabobank. Over geld gesproken: het in 2019 opgerichte ReNature haalde in januari 677.000 euro groeigeld op. Daarmee opent de startup onder meer een nieuw kantoor in Brazilië, en kan het projecten uitbreiden in onder meer Brazilië, Indonesië, Kenia en Ivoorkust.
Hoeveel mensen zullen het niet hebben gedacht, terwijl ze met hun handen in de aarde wroetten op zoek naar asperges: kan dit niet makkelijker? Oprichter van AVL Motion Arno van Lankveldf (32), zoon van een aspergeteler, beantwoordt die vraag met een oogstrobot die – zonder pauzes of rugpijn – 9.000 asperges per uur uit de grond plukt. Een opbrengst die gelijkstaat aan die van dertig seizoensarbeiders. Met die (bijna) automatische ‘baantjestrekker’ kan een kweker 80 procent van zijn (lastig op te vullen) arbeidsuren besparen.
De oogstrobot speurt met ingebouwde camera’s van bovenaf naar aspergekopjes. Dankzij slimme software kan de machine vervolgens zelf bepalen of de asperges oogstrijp zijn. De coördinaten van die asperges worden in het geheugen opgeslagen, waarna een molen met stekers de felbegeerde groentestengels te grazen neemt. Voor die techniek betaalt een kweker 4 ton per machine. AVL mikt de komende vijf jaar op een afzet van tachtig oogstrobots. Om te kunnen opschalen, groeit het aantal medewerkers van zeventien naar 35 mensen.
Als uitsmijter (met asperges), deze gelikte trailer die AVL vorige maand in de bioscoop uitbracht:
Meerdere landen in Europa worden op dit moment geteisterd door natuurbranden. Ook Noord-Hollandse vakantiegangers merken hier wat van. Op nog geen tweehonderd meter afstand van hun camping laaiden de vlammen op, vertellen Stijn Mul uit Bloemendaal en Kimo Verkerk uit Wijk aan Zee aan NH Nieuws. Ze kamperen vlakbij het Griekse Patras. “We schrokken ‘s ochtends wakker, want er kwamen allemaal van die blushelikopters over ons huis heen vliegen.”
“We schrokken ook wel even toen we rook zagen. We zagen geen vlammen, alleen heel veel rook en brandweerauto’s rijden. De wegen waren afgesloten. Het was wel heftig.”
Mul en Verkerk trainen al een maand lang bij Patras met nog vier andere kitesurfers. Afgelopen weekend brak achter de berg, die naast hun camping ligt, een brand uit en werden zij gewaarschuwd. “Zaterdagavond kregen we te horen van de lokale inwoners: ‘er is brand vlakbij jullie, dus jullie kunnen niet naar huis want de weg is afgesloten’.”
Spookcamping
“Die avond hebben we ergens anders gegeten”, aldus de kitesurfers, die niet bang zijn aangelegd. “In het midden van de nacht zijn we weer naar de camping gereden. Dat was heel spannend, want de hele camping was geëvacueerd. Het was helemaal leeg, een soort spookcamping was het geworden.”
Toch bleef de vriendengroep er overnachten. “We zijn toch maar wel gaan slapen, want we dachten: als het echt niet kan, hadden we hier ook niet kunnen komen. Maar we schrokken om zeven uur ‘s ochtends wakker, want er kwamen allemaal blushelikopters over ons huis heen vliegen.”
“Dan denk je wel: zo is het wel heel dichtbij. Je zag overal die rook hangen en je kleren en het huis stonken ernaar. Toen hebben we toch maar alle spullen ingepakt en zijn we voor die dag even weggegaan naar een andere plek, om het aan te kijken.”
Het kwam snel weer goed, want nog dezelfde avond waren Mul, Verkerk en hun vrienden weer terug op de camping. “We konden daar gewoon weer slapen, want uiteindelijk was alles hier geblust door de helikopters.”
Toch blijven ze alert. “In de omgeving zijn nog wel aardig wat branden. Bij ons vliegen nog helikopters rond om alles in de gaten te houden en staan brandweerauto’s om de brandplek”, zegt de één.
Brandweer blijft stand-by
De ander vult aan: “Wat het ook is: de komende dagen blijft het meer dan 40 graden. Dus de brandweermannen staan de komende tien dagen nog standby, hoorde ik net van de campingmanager. Het echte vuur is geblust, maar we moeten blijven opletten dat het niet allemaal uit de hand loopt.”
Hoe heet het ook onder de voeten van de surfers is geworden, de reis voortijdig afbreken is geen optie. “We zijn nu niet meer gestrest. We hebben nog een weekje te gaan. We willen heel graag kiten en ik denk dat we het wel te horen krijgen als we naar huis moeten als het te gevaarlijk wordt.”
Nederlanders in Turkije moeten vluchten voor hun leven vanwege de bosbranden die het land al dagen teisteren. De Apeldoornse Carmi van der Kolk moest met haar gezin op stel en sprong haar appartement verlaten. Ondertussen was Tamer uit Haarlem op een bruiloft op een groot vakantieresort in Alanya. "... https://www.facebook.com/192099134851/posts/10162325260429852/
