Het jaar in vogelvlucht: dit was 2020 van bovenaf (NOS Buitenland)

Grote branden, enorme volksmassa's of juist het volledig ontbreken van mensen: het nieuws van 2020 zat vol met grote momenten. Zo groot, dat ze vaak vanuit de ruimte te zien waren. Satellieten en drones legden veel nieuwsgebeurtenissen van dit jaar vast.

De gevolgen van de coronapandemie waren ook vanuit de ruimte te zien. Allereerst in Wuhan, waar het virus voor het eerst opdook. Daar werd in tien dagen tijd een ziekenhuis gebouwd.

Toen het virus ook buiten China opdook viel het vliegverkeer bijna stil. Dat leverde grote milieuwinst op rondom Schiphol: de uitstoot van CO2, fijnstof en stikstof liep met meer dan 75 procent terug.

Nederlanders in het buitenland moesten door het gebrek aan vluchten soms weken wachten om te worden gerepatrieerd.

Het toerisme kreeg grote klappen te verduren: attracties die gewoonlijk miljoenen toeristen per jaar trekken, waren nu nagenoeg leeg.

Veel mensen gingen de straat op. In Teheran kwamen miljoenen mensen bijeen voor de rouwstoet van Qassem Soleimani. De dood van George Floyd leidde wereldwijd en ook in Nederland tot demonstraties tegen racisme.

In Nederland demonstreerden ook duizenden boeren tegen de stikstofplannen van het kabinet: op het Malieveld, bij het RIVM bij De Bilt, en op de snelwegen ernaartoe.

Beiroet

De ontploffing van zo'n 2750 ton aan ammoniumnitraat sloeg op 4 augustus een gat in de hoofdstad van Libanon. In het havengebied van Beiroet stond, afgezien van de kenmerkende silo's, nauwelijks meer iets overeind. Op de satellietbeelden is duidelijk te zien in welke loods het ammoniumnitraat lag opgeslagen.

Hete vuren, zware stormen

Meteorologisch gezien was 2020 een jaar van extremen. Volgens de VN was het voor Europa het heetste jaar ooit gemeten. In Californië werd de hoogste temperatuur op aarde ooit (54,4 graden) aangetikt. Tegelijk was het ook het jaar met de meeste tropische stormen in de Atlantische oceaan: dertig kregen een naam, en dertien groeiden uit tot orkanen.

Door het hete, droge weer konden natuurbranden enorm worden. In de eerste maanden van 2020 bereikte het bushbrandseizoen in Australië zijn hoogtepunt: aan de oostkust ging naar schatting een stuk natuur groter dan Syrië in vlammen op. Op satellietbeelden lijkt het gebied intussen groener terug te komen: het verloren bos wordt snel vervangen door laag, snelgroeiend struikgewas.

In september werd de westkust van de VS geteisterd door branden. In steden als Los Angeles en San Francisco kleurde de lucht feloranje door het vuur en de rookdeeltjes in de lucht. De meeste branden waren veroorzaakt door blikseminslag, maar in sommige gevallen ook door menselijk handelen - zoals door een mislukte gender reveal. De vlammen konden snel groter worden door het droge weer, maar ook door het achterstallige onderhoud van de bossen.

Ook het Brabants-Limburgse natuurgebied de Deurnese Peel stond in het voorjaar in brand. Door het droge weer en de harde wind kon het zich uitbreiden tot een van de grootste natuurbranden die Nederland heeft gekend. Het duurde drie dagen om het vuur onder controle te krijgen, bijna honderd mensen moesten worden geëvacueerd.

De ingebruikname van een dam in Ethiopië leidde bijna tot een militair conflict. De Grand Ethiopian Renaissance Dam, een enorme waterkrachtcentrale in de Blauwe Nijl, zou genoeg energie moeten leveren om Ethiopië er economisch bovenop te helpen. Door de stuwdam zou er minder water doorstromen naar Egypte, wat voor drinkwater bijna volledig afhankelijk is van de rivier.

In juli nam Ethiopië de dam in gebruik. De spanningen liepen hoog op: beide landen dreigden met militair ingrijpen om hun belangen te beschermen. De twee landen en Soedan onderhandelen nog over hoeveel water er door de dam moet stromen, maar geen van de partijen lijkt toe te willen geven.

http://feeds.feedburner.com/~r/nosnieuwsbinnenland/~4/GZ1SdxrzUNo

http://feeds.nos.nl/~r/nosnieuwsbuitenland/~3/GZ1SdxrzUNo/2362445

Arjen van der Horst blikt terug op correspondentschap in roerige periode VS (NOS Buitenland)

"Neem de Spaanse grieppandemie van 1918", zei een collega eerder dit jaar. "Voeg daar de Grote Depressie van 1929 aan toe en de sociale onrust van 1968. Dat is 2020."

Het is onmogelijk om het afgelopen jaar in één artikel samen te vatten, laat staan een correspondentschap van zes jaar. Ik arriveerde in 2014 in de nadagen van Obama's presidentschap, maar mijn tijd in Amerika kwam grotendeels in het teken te staan van zijn opvolger Donald Trump.

Het is ongetwijfeld een van de roerigste periodes uit de Amerikaanse geschiedenis. De afgelopen zes jaar kenmerkten zich niet alleen door Trumpisme en groeiende verdeeldheid, maar ook door Black Lives Matter, de vrouwenbeweging, #MeToo en de verwoestende effecten van klimaatverandering.

Bekijk een compilatie van het correspondentschap van Arjen:

Naast het vuurwapengeweld (ik heb de top vijf van grootste shootings meegemaakt), de daarop volgende March for Our Lives, het extreemrechtse geweld, aanslagen op Charlotsville en op synagoges en joden, zijn onder meer deze verhalen me het meeste bijgebleven:

De opkomst van Black Lives Matter

Op de tweede dag van mijn correspondentschap, eind 2014, stapten we op het vliegtuig richting Ferguson. In tal van Amerikaanse steden waren protesten uitgebroken nadat een onderzoeksjury besloten had om agent Darren Wilson niet te vervolgen. Eerder in de zomer had hij de zwarte tiener Michael Brown doodgeschoten in Ferguson. Het zou mijn eerste reportage worden vanuit Amerika.

Zo maakten we van dichtbij de opkomst van Black Lives Matter mee. In de zomer van 2015 gingen we terug naar St. Louis en het aangrenzende Ferguson voor een portret van Black Lives Matter. We belandden onbedoeld in een confrontatie tussen politie en activisten.

Wat volgde was een escalatie van geweld waarin een aantal grote problemen van Amerika samenkwamen: de extreme armoede van de zwarte getto's, het diepe wantrouwen van Afro-Amerikanen jegens de politie en het buitensporige geweld van een gemilitariseerde politiemacht.

Een nieuwe beweging: Trumpisme

Black Lives Matter werd in 2016 volledig overschaduwd door een nieuwe beweging: Trumpisme. Aanvankelijk namen weinig mensen de zakenman uit New York serieus, maar tot verrassing van velen (inclusief hemzelf) won Donald Trump de presidentsverkiezingen. We zijn de afgelopen jaren vaak op zoek gegaan naar de oorzaken van zijn electorale succes.

Een deel van dat antwoord vonden we in de dichtbeboste bergen van West Virginia. Vlak voor de verkiezingen van 2016 bezochten we het mijnwerkersdorp Rhodell. Ooit vormden plaatsjes als Rhodell het kloppende hart van de Amerikaanse economie, maar de afgelopen decennia sloten de mijnen en fabrieken. West Virginia staat nu te boek als de armste staat van Amerika. De America First-boodschap van Trump raakte dan ook een gevoelige snaar bij de inwoners van Rhodell. Zij waren de "vergeten mannen en vrouwen" waar de president het vaak over had.

De Snelweg der Tranen

Het ongebruikelijke presidentschap van Trump slokte een groot deel de journalistieke aandacht op en dat leidde ook geregeld tot frustraties. We kwamen soms niet toe aan andere belangrijke thema's. Een van de verhalen die me al sinds 2016 intrigeerden, was de Highway of Tears, een verhaal dat we uiteindelijk in 2018 zouden maken.

Langs een snelweg in het afgelegen gebergte van de Canadese provincie British Columbia verdwenen de afgelopen jaren tientallen meisjes en jonge vrouwen. De meesten waren afkomstig uit de First Nations, de oorspronkelijke bewoners van Canada. Niemand wist met zekerheid wat er met ze gebeurd was.

Klimaatverandering: geen abstract fenomeen meer

Van langdurige overstromingen tot periodes van extreme droogte, hitte en verwoestende natuurbranden. Steeds meer zijn de gevolgen van klimaatverandering voelbaar. Nergens gaat de opwarming van de aarde zo hard als in het Noordpoolgebied. Een van de bijzonderste reizen die we maakten, was naar het Arctic National Wildlife Refuge, het grootste natuurreservaat van de VS.

Trump wil dit gebied in Alaska zijn beschermde status ontnemen om olie- en gasboringen mogelijk te maken. Voor de Gwich'in-stam, die al eeuwen leeft in het gebied, is dit een nachtmerriescenario. Ze hebben al te kampen met de gevolgen van klimaatverandering en vrezen dat boringen de doodsklap betekenen voor hun manier van leven.

De orkaan die Puerto Rico platwalste

Klimaatverandering leidt volgens wetenschappers ook tot steeds krachtigere orkanen. Vooral 2017 was een uitzonderlijk jaar met meerdere zware orkanen. In september legde orkaan Maria Puerto Rico grotendeels plat. De hulp van de Amerikaanse regering kwam traag op gang en dat heeft ongetwijfeld bijgedragen aan het hoge dodental (bijna 3000).

In Puerto Rico kwam de ramp extra hard aan. Het eiland zucht al jaren onder wanbestuur en een diepe schuldencrisis. Veel inwoners waren op zichzelf aangewezen, zo merkten we toen we de afgelegen binnenlanden introkken. Toen we een jaar later terugkwamen zaten nog steeds delen van het eiland zonder stroom en schoon drinkwater.

De pandemie bepaalde alles in 2020

In het laatste jaar van mijn correspondentschap kwamen veel van die grote thema's weer terug. Er waren massale protesten tegen racisme en buitensporig politiegeweld na de dood van George Floyd en Breonna Taylor. In het westen van het land waren kolossale natuurbranden. Het land leek verdeelder dan ooit in een uniek verkiezingsjaar. Maar uiteraard stond 2020 vooral in het teken van de pandemie die op alles haar stempel drukte.

De coronacrisis landde in maart en aanvankelijk was New York het epicentrum. Dat leverde surreële en unieke beelden op. De city that never sleeps was een spookstad geworden waarin het dagelijkse leven volledig was lamgeslagen.

Wat staat Amerika te wachten?

Een maand geleden eindigde ik mijn laatste bijdrage vanuit Washington DC voor het NOS Journaal met de conclusie dat Amerika als het ware twee presidenten heeft. We zijn inmiddels een maand verder en Trump heeft nog steeds de overwinning van Joe Biden niet erkend. Dagelijks verspreidt hij leugens en ongefundeerde beschuldigingen dat de Democraten de verkiezingen hebben gestolen.

Hoewel Trump geen enkel bewijs heeft voor grootschalige kiezersfraude en nog geen rechter heeft weten te overtuigen, gelooft een groot deel van zijn aanhang dat hij de rechtmatige winnaar is. Amerikaanse media melden dat Trump niet aanwezig zal zijn bij de inauguratie van Joe Biden op 20 januari. Daarmee breekt de president met een eeuwenoude traditie van een vreedzame overdracht van de macht.

Ik verlaat dit land dan ook met een mengeling van verwondering en pessimisme. Ik heb intens genoten van de natuurpracht van dit onmetelijke land en de enorme diversiteit van zijn inwoners, die ons vaak met open armen ontvingen. Maar ik ben somber gestemd over hun toekomst.

De problemen van het land zijn gigantisch. De ongelijkheid is extreem, de middenklasse holt uit en de economie staat vooral in dienst van de allerrijksten. De infrastructuur is hopeloos verouderd en brokkelt steeds verder af. De Verenigde Staten kampen nog altijd met systematisch en institutioneel racisme. Klimaatverandering begint een steeds grotere tol te eisen, terwijl miljoenen Amerikanen dit probleem niet serieus nemen.

De ruimte voor consensus en compromis om deze kolossale uitdagingen aan te pakken is alleen maar afgenomen de afgelopen jaren. Zo is Amerika vooral in worsteling met zichzelf. Het land gaat een onzekere toekomst tegemoet waarbij zijn leidende rol op het wereldtoneel niet meer vanzelfsprekend is.

http://feeds.feedburner.com/~r/nosnieuwsbuitenland/~4/jXIWtJU5DvM

http://feeds.nos.nl/~r/nosnieuwsbuitenland/~3/jXIWtJU5DvM/2360284

GGD-directeur gelooft niet in vaccinatiedwang: ‘Medici en de overheid moeten vertrouwen wekken’ (Omroep Brabant)

Ellis Jeurissen ziet in het coronavaccin dé stip op de horizon om ‘vrij’ te zijn. Tegelijkertijd maakt de directeur van GGD Brabant-Zuidoost zich zorgen om polarisatie: “Wat gaat het met een samenleving doen als je privileges krijgt als je bent ingeënt?”

Het is juni 2021. Na een jaar zonder Groots met een zachte G van Guus Meeuwis, is het tijd om dubbel zo hard het Philips Stadion uit haar voegen te laten barsten. Wie naar binnen mag, is afhankelijk van wie ingeënt is tegen het coronavirus. GGD-directeur Ellis Jeurissen in Brabant-Zuidoost vreest voor dit scenario in dit door haar aangehaalde fictieve voorbeeld.

“Stel, je krijgt zo’n maatschappij: dat het vaccinatieboekje bepaalt waar je naartoe mag. Daar ben ik angstig voor: wat gaat het met een samenleving doen als je privileges krijgt als je bent ingeënt? Daar vind ik moreel wat van.”

Jeurissen, nu drie jaar directeur, vertelt digitaal via Teams over de stand van zaken bij ‘haar’ GGD. Over 24/7 ‘aan’ staan, de complexiteit van corona en het veelbesproken vaccin. Om daarmee te beginnen: volgens haar zijn GGD’s dé organisaties die Nederland moeten inenten. Althans: degenen die willen. Veel Nederlanders zijn sceptisch over het coronavaccin.

Snapt u dat mensen twijfelen over het vaccin?
Ik denk in maart corona te hebben gehad en ik hoop echt nooit meer zo ziek te worden. Dus ik sta vooraan zo gauw ik aan de beurt ben, ook omdat ik niet weet of ik nu immuun ben. Daarnaast kan ik niet tegen vaccineren zijn als Directeur Publieke Gezondheid. We vergeten weleens: mazelen is een dodelijke ziekte voor kinderen. Maar we zijn nu zo rijk dat er eigenlijk niemand meer aan dood hoeft te gaan, omdat we dit goed geregeld hebben. Hoe minder mensen zich vaccineren, hoe minder effectief dat is om groepsimmuniteit te krijgen.

Maar ik snap wel dat het echt een vraagstuk is. Toen mijn dochter 13 werd, heb ik me heel erg verdiept in de vaccinatie tegen baarmoederhalskanker. Ik dacht: wat ga ik nou doen? Er was veel twijfel over de betrouwbaarheid ervan. Ik merk dat dit nu ook weer opspeelt. Het is heel gemakkelijk om als Directeur Publieke Gezondheid te zeggen: dat gaan we doen. Ieder moet daar zelf over nadenken.

Er wordt gesproken over indirecte dwang om mensen te laten vaccineren. Wat vindt u daarvan?
Het is en blijft een persoonlijke afweging die je voor jezelf en je kinderen maakt. Dat past ook wel bij hoe ik denk over vrijheid die je in dit land hebt. Ik geloof niet in een verplichting. Het vaccin kan op die manier polarisatie in de hand werken.

Misschien duurt het nog een jaar voordat het vertrouwen groeit en dat meer mensen die stap zetten. Later die keuze maken mag, maar het betekent wel iets voor de virusbestrijding en de immuniteit. Als straks vijftig procent is ingeënt, dan hebben we er niets aan.

Wat is er nodig hen over de streep te trekken?
Medici en de overheid moeten vertrouwen wekken. We zullen heel goed in lekentaal moeten uitleggen welke stappen er zijn gezet, waardoor we zeker zijn dat het betrouwbaar is en het op de markt komt. Je moet er eerlijk over zijn. Al ga je sommigen nooit overtuigen.

Voor het zover is, gaat er eerst nog een poos overheen. We zitten in de tweede golf. Hoe gaat het met u en GGD Brabant-Zuidoost?
Het houdt niet op, het is hartstikke druk. We hebben nu als het ware twee GGD’s: de ‘gewone’ GGD en een soort corona-GGD. Dat is een parallelle organisatie.

Het wordt steeds complexer, omdat het volume enorm toeneemt. We openen binnenkort een XL-coronateststraat, waar meer tests gedaan worden dan we nu in alle teststraten in ons gebied doen. Gisteren hebben we met mijn twee coronamanagers staan glunderen: dat ons ook dat lukt. Ook al rekt het onze organisatie enorm uit. We kunnen iedereen testen en binnen 24 uur de uitslag geven. Daarnaast zitten we middenin de overname van jeugdgezondheidszorg en reorganiseren we. Ik sta ervan te kijken wat deze organisatie aankan. Dat geeft ook rust.

Hiervoor was u politiechef in Oost-Brabant. Wat is het grootste verschil met de GGD?
De politiewereld bestaat eigenlijk uit twee hoofdprocessen: handhaven en opsporen. De GGD er meer: seksuele gezondheid, toezicht kinderopvang, jeugdgezondheidszorg, infectieziekten, ambulancezorg. Wat het ook complexer maakt, is dat de GGD een bestuur heeft van 21 zorgwethouders. Het is een gemeenschappelijke regeling en dat maakt dat het op- en afschalen bij GGD’s trager gaat. In de zorgkolom gaat het meer om samenwerken en coördineren.

De politie is juist een command & control-gerichte, nationale organisatie. Dat was duidelijk te zien na de tramaanslag in Utrecht. Ik reed toen over de snelweg en op álle op- en afritten stond een politieauto. Dat is mogelijk door te nationaliseren.

Wat kan de GGD daar van leren?
Infectieziektebestrijding moet meer uitgewerkt worden naar zo’n command & control-structuur. Dat zullen we nationaler moeten oppakken. Normaal gesproken moeten GGD’s alleen maar bezuinigen. Nu zitten we in een unieke situatie: wat we ook doen, we krijgen het vergoed. Zo bouwen we een paviljoen in de XL-teststraat in Eindhoven. Dat kost een paar ton en het wordt gewoon betaald.

Laatst was het een weekje rustiger in onze teststraat. Dan vraagt iedereen: zoveel mensen in de teststraat hoef je toch niet te laten werken? Dat vond ik zo’n gekke vraag. De brandweer is ook zo georganiseerd. Niemand moppert op de brandweer die ook betaald wordt als er geen brand is. Dit virus moet je ook zien als een brand, een veenbrand waar wij voor aan de lat staan.

Daarover gesproken, de testcapaciteit: minder mensen lieten zich vorige week testen. Goed nieuws?
Dat weten we niet. Inspelen op het gedrag van mensen is lastig. Zo steeg de testvraag in de zomer eerder dan verwacht. Maar als je kijkt naar het reguliere snotter- en griepseizoen, dan is november normaal ook een dalende maand. Pas halverwege december krijgen mensen normaal gesproken weer klachten. Het is een valkuil om te denken dat een afname aan tests positief is.

Tot slot: een vooruitblik. Waar staan we over een jaar?
Ik hoop dat sommige dingen blijven. We rijden nu veel minder kilometers met z'n allen. Thuiswerken moeten we blijven stimuleren. Verder hoop ik dat we steeds minder ziek worden van Covid als het zich muteert. Ik zie het zo voor me, dat als je over een jaar corona hebt, je gewoon naar de apotheek kunt gaan en een testje haalt, je dan zelf kan testen, een paar dagen thuis blijft als je het hebt en een paracetamol neemt. Ik hoop dat het ‘normaal’ wordt en dat we er ook zo mee om kunnen gaan.

LEES OOK:

Ziekenhuisdirecteur in crisistijd: 'corona heeft iets van een mindfuck in zich'

'Er is een periode van voor en na corona, zoals mijn ouders spraken over voor en na de oorlog'

https://www.omroepbrabant.nl/nieuws/3296723/ggd-directeur-gelooft-niet-in-vaccinatiedwang-medici-en-de-overheid-moeten-vertrouwen-wekken

Karlijn reist in deze hectische tijden door de VS: ‘Dit land staat op het punt over te koken’ (VIVA)

Karlijn van Houwelingen (32) is correspondent van het AD en zeven regionale kranten in de Verenigde Staten. Bijna dagelijks brengt ze nieuws en achtergronden vanuit een politiek verscheurd land in hectische tijden. ,,Ik heb altijd de lezer in mijn achterhoofd: wat zou die willen en moeten weten van wat zich hier afspeelt?”

In samenwerking met het AD

Is er nog hoop in Amerika? Correspondent Karlijn van Houwelingen reist in aanloop naar de verkiezingen dwars door het land, naar tien plaatsen die Hope heten. Vandaag deel 1: Hope, Maine. ‘Dit land staat op het punt over te koken.’

Rampzomer

Amerika smacht naar troostvoedsel. Barbecuevlees, kaasmacaroni – het vliegt de keuken van chef Andrew Bridge uit. Dat komt, denkt hij, omdat zo’n bord langzaam gerookte runderborst je in crisistijd het idee geeft dat alles normaal is. De VS beleefde een rampzomer. En toch, terwijl coronarecords werden gebroken en horecabaas na horecabaas ermee stopte, opende Bridge hier in Maine stoïcijns de deuren van zijn eerste eigen restaurant. Bij Station 118, gevestigd in een oud benzinestation, stond op dag één een rij tot om de hoek. De verwachte omzetcijfers worden naar verluidt continu gebroken. Er zijn al plannen voor meer vestigingen, het liefst langst de hele oostkust van de VS.

,,Ik denk niet zoals een normaal mens. Als de pandemie erger wordt, maak ik me wel zorgen als het zover is’’, zegt Bridge als hij de rookoven vol varkensvlees en kippendijen even met rust kan laten. Volhouden, en je vooral niet druk maken om dingen waar je geen controle over hebt – zo kun je in het gehavende Amerika van vandaag nog steeds vooruit komen, daar is hij van overtuigd.

,,Misschien heb ik het mis, al heb ik flink wat gereisd. Ik denk dat dit een van de beste landen in de wereld is. Er is een overvloed aan kansen, enorme diversiteit aan mensen, diversiteit aan ruimte – je vindt hier elk klimaat, van besneeuwde bergen tot regenwoud en woestijn. En het ligt eigenlijk allemaal voor het grijpen, als je bereid bent hard te werken, vastberaden bent, en niet luistert naar wat andere mensen zeggen.’’

Andrew Bridge (42) woont in Hope, een dorpje in kuststaat Maine. Het is mijn eerste halte op een wekenlange reis door 23 staten die ik Project Hope heb genoemd. De afgelopen maanden schreef ik zoveel deprimerende verhalen over de VS dat ik, met de verkiezingen op komst, wil weten of de Amerikanen er net zo zwaarmoedig van zijn geworden als ik. Bovendien, de eerste branden in het westen kondigen wéér een apocalyptisch bosbrandenseizoen aan, de democratie en rechtsstaat staan onder grote druk. De VS werd al geregeerd door het grote geld, de regering Trump is nu bezig van de overheid een veredelde dependance van zijn vastgoedbedrijf te maken.

Humeur

Hoe is het humeur van de Amerikanen, nu de pandemie maar slachtoffers blijft maken en het virusleed gepaard gaat met armoede? Wat doet het met ze, de tv die brandende winkelpanden en plunderaars toont? Hebben ze nog hoop voor de toekomst van de VS? Het was altijd zo’n optimistisch land, waar het enthousiasme niet op kon. Als het je ergens niet zinde, of je had jammerlijk gefaald, dan pakte je gewoon je spullen en trok je westwaarts, nieuwe kansen achterna. Klopt dat beeld nog? Het antwoord op de vragen zoek ik in tien steden en dorpen met de goedgemutste naam Hope, symbolen van het optimisme van de eerste bewoners.

Ze liggen overwegend in plattelandsgebieden, plekken waar Donald Trump zijn meest gedreven aanhangers vindt. Ongeveer een derde van de Amerikanen woont buiten steden. Trump heeft zijn presidentschap nadrukkelijk in het teken gezet van hun leefwijze. De grote stad is in zijn retoriek een wetteloos oord vol gevaar en Democraten. Hoe kijken de bewoners van small town USA naar ‘hun’ president, nu zijn regeertermijn eindigt met diepe crisis?

Hoop?

In een van de meest hopeloze weken in de moderne Amerikaanse geschiedenis pak ik mijn spullen. In Kenosha, Wisconsin, vallen twee doden als een gewapende tiener met sympathie voor Trump twee linkse betogers neerschiet. Een paar dagen later doodt een linkse demonstrant in Portland met zijn vuurwapen een rechtse tegenbetoger. Door sommige steden lopen gewapende milities, burgers vechten hun politieke meningsverschillen uit op straat. Het reisschema lijkt even heel futiel. Hoop? Het land valt uit elkaar.

Psychologenvereniging APA meldt dat de ‘collectieve mentale gezondheid’ van het Amerikaanse volk flinke klappen heeft gekregen. Maar liefst acht op de tien Amerikanen ervaart stress vanwege zorgen over de toekomst van het land. Het land waar het altijd groter, beter en meer kon, is pessimistisch geworden. Zelfs New York, baken van onverstoorbaarheid, is vergeven van verhuiswagens. Geschrokken inwoners trekken in de pandemie naar veiliger, minder dichtbevolkte oorden.

Ik sluit me met fotograaf Sergio Avellaneda tijdelijk bij die uittocht aan als we naar de schilderachtige kuststaat Maine rijden. We volgen de rotsachtige kustlijn naar het noorden, langs vuurtorentjes en vissersdorpjes die onzichtbaar blijven vanaf de hoofdsnelweg naar de Canadese grens. Zodra we de afslag richting Hope nemen verschijnen Trump-vlaggen en Trump-bordjes in de berm, soms in een visuele strijd met de Biden-bordjes van de buren. De Trumpisten winnen. In de bossen rond Hope is op een enkele boom een bordje gespijkerd waarop iemand met onvaste hand ‘Black Lives Matter’ heeft geschilderd.

Circusolifanten met artritis

Hope is een creatief, ondernemend dorp, zeggen de bewoners. Een van hen bouwt doedelzakpijpen, een ander restaureert antieke brandweerwagens. Een lokale dierenarts besloot een jaar of acht geleden een opvang in te richten voor twee gepensioneerde circusolifanten met artritis, Rosie en Opal. Het werd het einde van dokter Laurita (56). Hij struikelde in het olifantenhok en stikte toen een van de ruim 3000 kilo zware dames op zijn borst stapte. Hope Elephants bestaat niet meer. Er is wel een winkel die al sinds 1832 op dezelfde plek staat. Als je een vintage rode pickuptruck met ‘HOPE’ op de nummerplaat voorbij ziet rijden weet je: daar gaat de brandweercommandant.

,,De mensen hier hebben een sterke band, ongeacht aan welke kant van het politieke spectrum ze staan’’, zegt Heidi Kelley (37), thuisblijfmoeder van twee, en tijdelijk thuisonderwijzer nu de school van haar oudste mondkapjes verplicht en schooltijden heeft ingekort (‘het leek me nogal overweldigend, voor een 5-jarige’). De inwoners houden hun nauwe band graag in stand, dus politiek is niet toegestaan in de dorpsgroep op Facebook.

De overbuurman van Heidi Kelley kwam beleefd vragen wat ze ervan dacht, toen hij een Trump-bordje in de berm had gezet. Hij woont hier net en wilde niet dat het scheve gezichten zou geven. ,,Ik voel me soms een soort vredesstichter’’, vertelt Heidi. ,,Mijn familie is heel conservatief, en ik heb veel vrienden aan de andere kant van het politieke spectrum.”

Bijbelse waarden

De buurman hoefde zich overigens geen zorgen te maken. Ze stemde zelf in 2016 ook op Trump, en is van plan dat in november weer te doen. Niet dat ze nou zo’n fan is van de persoon Donald Trump, maar ze ziet in hem de man die Bijbelse waarden leidend maakt, door bijvoorbeeld pogingen om abortus in te perken te steunen. Haar geloof is belangrijk. Het bestrijden van buitensporig politiegeweld tegen zwarte landgenoten ook, vindt ze. ,,Maar ik wil niet zomaar ergens in meegaan om sociale status te verkrijgen. Als ik dingen op sociale media zou zetten, of een bord zou ophangen, vind ik dat het ook waar en duidelijk moet zijn in mijn leven.’’

Op de muur van de tweehonderd jaar oude schuur naast haar huis heeft Heidi Kelley een paar jaar geleden wel met kerstlichtjes het woord ‘hope’ gevormd. Omdat ze in Hope woont, en omdat het hier over een paar weken om vier ’s middags al donker is. Dan kunnen voorbijgangers wel een beetje hoop en licht gebruiken. In het dunbevolkte noorden van de VS moet je het samen zien te rooien.

Standvastig

,,De mensen in Maine, wat hun politieke voorkeur ook is, zijn wat realistischer’’, zegt chef Andrew Bridge. ,,Over een paar maanden wordt het hier koud en donker en heel stil. We zijn mentaal en emotioneel standvastig, dat maakt het mogelijk om het hier vol te houden.’’

We ontmoeten hem om zes uur ’s ochtends, als hij luistert naar De Goelag Archipel, een audioboek over Sovjet-strafkampen, terwijl hij varkensschouders marineert. Later op de dag heeft hij geen tijd. Aan het eind van de middag gaat hij naar bed, om rond twee uur ’s nachts op te staan zodat zijn klanten voor de lunch vers gerookt vlees van lokale boeren kunnen bestellen.

De inwoners van Maine zijn lokaal geteeld voedsel meer gaan waarderen, nu veel grenzen dicht zijn en de bevoorrading van grote supermarktketens lang te wensen over liet, merkt Ron Howard (66). Hij heeft de leiding op de bosbessenboerderij van de familie Brodis, die hier al zes generaties wilde bessen oogst. Wilde bosbessen zijn zoeter, gezonder en gevarieerder dan geteelde neefjes. Om de struiken te onderhouden gebruikt Howard technieken die de oorspronkelijke bewoners van Noord-Amerika duizenden jaren geleden ontwikkelden.

Zijn schoonmoeder verhandelt elke zomer vers geoogste bessen vanuit haar huis. Maar nu een nieuw virus door het land waart leek dat geen goed idee, zoveel bezoekers over de vloer, en plukkers die in oma’s badkamer naar de wc gaan. Zo kwam het dat ook de familie Brodis juist in dit crisisjaar grote stappen heeft gezet. Vooraan op de heuvel waar de bessen groeien staat een gloednieuw winkel- en sorteerpand.

Directe verkoop aan de bewoners van Hope en omgeving moet de bessenboerderij overeind houden nu restaurants veel minder bessentoetjes verkopen. Handelaren betaalden al steeds minder voor wilde bosbessen. Ze importeren gecultiveerde bessen uit China of Mexico. ,,Veel wilde bosbessenboeren zijn ermee gestopt’’, vertelt Howard. ,,Ze kunnen maar krap een maand per jaar bessen oogsten, terwijl de bessenimport uit de rest van de wereld het hele jaar doorgaat.’’

Zorgen

Invoertarieven op buitenlandse bessen, dat zou kunnen helpen, in zijn ogen. Trump probeerde met zulke importbelastingen de afgelopen jaren verschillende Amerikaanse industrieën een steuntje in de rug te geven, tot schrik van veel voorvechters van vrijhandel. De president heeft hard gewerkt om Amerikaanse bedrijven te steunen, vindt Howard.

,,Maar we zijn hier in Maine juist de mogelijkheid om naar China te exporteren kwijtgeraakt, omdat er in de handelsoorlog gewoon minder schepen die kant op gaan. Dat raakt ons. Ik zou ongeveer dezelfde dingen gedaan willen zien, maar dan op een meer ordelijke manier, in plaats van zo’n klap met de hamer.’’ Daarom denkt hij toch voor Biden te stemmen. ,,Ik denk gewoon dat het riskant is, Trump als president. Hij zegt de verkeerde dingen op de verkeerde momenten.’’

Ron Howard maakt zich zorgen over zijn kleinkinderen van 13, 10 en 8. Ze missen onderwijs en sociale contacten, omdat ze lang niet naar school zijn geweest vanwege het virus. Toen het net opkwam dacht hij nog dat alle maatregelen een tikje overdreven waren. Dat gevoel is verdwenen sinds hij hoorde over een bruiloft in het zuiden van Maine waar in augustus bijna de helft van de gasten besmet raakte. Het leidde tot zeker 175 infecties en zeven sterfgevallen.

,,Ik verwacht een heel zwaar 2021’’, sombert Howard. Het virus verdwijnt niet zomaar, denkt hij. En meer economische problemen kan de familie Brodis niet gebruiken – als de bevolking van Hope en omgeving minder te besteden heeft worden met de hand geoogste wilde bosbessen al snel van de boodschappenlijstjes geschrapt.

Andrew Bridge maakt zich niet vaak zorgen, maar alle politieke spanningen zitten hem ook dwars. ,,Ik wil gewoon dat mensen met elkaar kunnen opschieten. We zijn op het punt dat mensen neergeschoten worden om hun politieke standpunten, of in elkaar geslagen omdat ze op mannen of vrouwen vallen.’’

Zijn zakenpartner, Troy Crane, laat het woord ‘burgeroorlog’ vallen, als de twee een moment pauze nemen op het terras van hun restaurant. ,,Iedereen staat met zijn vuisten omhoog’’, ziet Bridge. ,,Het land staat op het punt over te koken, mensen zijn waakzaam, gewapend en klaar om te vechten.’’

Het is dat hopeloos bedorven politieke klimaat dat maakt dat barbecuechef Bridge ook in het ogenschijnlijk zo saamhorige, bloeiende Hope vrijwel niemand meer vertelt op wie hij straks stemt. ,,Als ondernemer zou je wel gek zijn’’, zegt hij. De ene klant staat hier in de rij in een Trump-shirt, de volgende met Biden-logo op de borst. Hij wil alleen kwijt dat hij beide kampen ‘krankzinnig’ vindt, en niemand op het stembiljet ziet echt het beste voor heeft met het Amerikaanse volk. ,,Maar zelfs als ik zeg dat ik van allebei een beetje goed vind, kan ik zo een steen door een ruit krijgen.’’

Correspondent Karlijn van Houwelingen reist voor het AD in aanloop naar de verkiezingen dwars door het land, naar tien plaatsen die Hope heten. Tot aan de verkiezingen op 3 november, vind je iedere week haar intrigerende verhalen (ook) op onze website.

Het bericht Karlijn reist in deze hectische tijden door de VS: ‘Dit land staat op het punt over te koken’ verscheen eerst op V!VA - Niets te verbergen.

https://www.viva.nl/reizen/karlijn-reist-in-deze-hectische-tijden-door-de-vs-dit-land-staat-op-het-punt-over-te-koken/

“Wij zitten bij de vrijwillige brandweer van Neerkant en zullen de Peelbrand niet snel vergeten. Op maandag 20 april brak er br… (Omroep Brabant Facebook)

"Wij zitten bij de vrijwillige brandweer van Neerkant en zullen de Peelbrand niet snel vergeten.

Op maandag 20 april brak er brand uit in natuurgebied De Peel. Het werd de grootste natuurbrand ooit in Nederland. Maar liefst 2100 brandweermensen hebben geprobeerd het verwoestende vuur te bestrijden. Maar dat was niet makkelijk en soms zelfs gevaarlijk."

Joep: "We reden de straat uit, de viaduct over bij de snelweg, en toen zagen we al een gigantische rookkolom omhoog komen. Dat was wel het moment waarop we dachten: oké, dit is serieus.

Ik geloof dat we met vijf auto's stonden: Someren, Asten, Deurne, Neerkant en Helmond. Zodra we de slangen eruit hadden, zagen we de vlammen van twee meter aankomen. Twee meter hoog. Je kon er gewoon niet bijkomen.

Je hebt een stuk geblust, dan denk je: zo, dat hebben we goed gedaan. Daarna nog effe langs de friettent 's avonds en we gaan weer naar huis. Alleen ja, dan lig je nog geen vier uur in bed en dan ging 'ie weer af, voor hetzelfde adres. Precies op dezelfde plek weer, kwam je weer aan. We wisten zéker dat we het uitgemaakt hadden, maar dan was 'ie weer verder gekropen."

Rian: "Onderschat het vuur nooit. Want hij is er voordat je er erg in hebt. Zover als je kon kijken, was er vuur. Je voelde gewoon de warmte. Noodzaak was: het vuur laten stoppen waar we konden.

Het waaide, dus op een gegeven moment kwam het vuur op ons af. Ik heb het nog nooit meegemaakt dat we hebben moeten vluchten voor het vuur. Er was zelfs een tankautospuit bij, als die de ramen open had gehad, dan was het vuur naar binnen gekomen." - Rian en Joep van de vrijwillige brandweer in Neerkant.

Meer bijzondere verhalen lezen van Brabanders? Volg dan Goei Volk op Instagram: https://www.instagram.com/goeivolk

https://scontent-cdg2-1.xx.fbcdn.net/v/t1.0-9/p720x720/120916723_3805204669503339_7354691089801572215_o.jpg?_nc_cat=1&_nc_sid=8024bb&_nc_ohc=8as8HAfmO2kAX-ONNks&_nc_ht=scontent-cdg2-1.xx&tp=6&oh=14f139e9cf92a570eb72fcf661017860&oe=5FA01ADD


"Wij zitten bij de vrijwillige brandweer van Neerkant en zullen de Peelbrand niet snel vergeten.

Op maandag 20 april brak er brand uit in natuurgebied De Peel. Het werd de grootste natuurbrand ooit in Nederland. Maar liefst 2100 brandweermensen hebben geprobeerd het verwoestende vuur te bestrijden. Maar dat was niet makkelijk en soms zelfs gevaarlijk."

Joep: "We reden de straat uit, de viaduct over bij de snelweg, en toen zagen we al een gigantische rookkolom omhoog komen. Dat was wel het moment waarop we dachten: oké, dit is serieus.

Ik geloof dat we met vijf auto's stonden: Someren, Asten, Deurne, Neerkant en Helmond. Zodra we de slangen eruit hadden, zagen we de vlammen van twee meter aankomen. Twee meter hoog. Je kon er gewoon niet bijkomen.

Je hebt een stuk geblust, dan denk je: zo, dat hebben we goed gedaan. Daarna nog effe langs de friettent 's avonds en we gaan weer naar huis. Alleen ja, dan lig je nog geen vier uur in bed en dan ging 'ie weer af, voor hetzelfde adres. Precies op dezelfde plek weer, kwam je weer aan. We wisten zéker dat we het uitgemaakt hadden, maar dan was 'ie weer verder gekropen."

Rian: "Onderschat het vuur nooit. Want hij is er voordat je er erg in hebt. Zover als je kon kijken, was er vuur. Je voelde gewoon de warmte. Noodzaak was: het vuur laten stoppen waar we konden.

Het waaide, dus op een gegeven moment kwam het vuur op ons af. Ik heb het nog nooit meegemaakt dat we hebben moeten vluchten voor het vuur. Er was zelfs een tankautospuit bij, als die de ramen open had gehad, dan was het vuur naar binnen gekomen." - Rian en Joep van de vrijwillige brandweer in Neerkant.

Meer bijzondere verhalen lezen van Brabanders? Volg dan Goei Volk op Instagram: https://www.instagram.com/goeivolk

https://www.facebook.com/191210474236128/posts/3805204896169983/