Categorie: natuur en biodiversiteit

Geplaatst op

Duizenden branden in Amazonegebied, wat is er aan de hand? (NOS journaal)

Het Amazonegebied in Brazilië kampt met een recordaantal bosbranden. Dit jaar zijn er al meer dan 70.000 geteld, gevreesd wordt dat het aantal verder stijgt. Onder meer op sociale media wordt gewezen op de schaal van de branden; de hashtag #PrayForAmazonas is in veel landen trending, ook in Nederland.

Branden zijn niet ongewoon in het gebied, zeggen kenners. Toch reageren zij bezorgd op de berichten uit het gebied. "Het loopt uit de hand."

De rook zorgt soms ook duizenden kilometers verderop voor overlast:

Ieder jaar kent het Amazonegebied een brandseizoen, vertelt hoogleraar Guido van der Werf van de Vrije Universiteit in Amsterdam. "Dat is in de droogste periode van het jaar. Dat seizoen is nu twee, drie weken bezig."

Dat is te zien aan het aantal bosbranden in het gebied. Sinds afgelopen donderdag telt het Braziliaanse agentschap voor ruimteonderzoek (INPE) ruim 9500 nieuwe brandhaarden in het land. Ook is er volgens INPE een stijging van 83 procent aan bosbranden in vergelijking met vorig jaar. Die bosbranden zijn volgens INPE vooral te vinden in de noordelijke deelstaten Amazonas, met het hart van het Amazone-gebied, en Rondonia, dat grenst aan Bolivia.

Hier zie je satellietbeelden van branden bij Vilhena, in de staat Rondonia. De eerste foto is van 6 augustus, de tweede van 16 augustus. Door het rode balletje te verslepen zie je het verschil in luchtkwaliteit en afgebrand gebied:

(bron: European Union, contains modified Copernicus Sentinel data 2019, processed by Satelligence)

Niet overal is de stijging zichtbaar: in de centraler gelegen staten Mato Grosso en Pará zou het aantal bosbranden zelfs gedaald zijn ten opzichte van vorig jaar. Volgens de NASA ligt het totale aantal bosbranden in Brazilië zelfs iets onder het gemiddelde.

Hoe ontstaan die branden?

Volgens Frans Bongers, hoogleraar bosecologie aan de Universiteit Wageningen, worden de meeste branden aangestoken door mensen. "Je ziet dat aan de buitenkant van het Amazonewoud de meeste branden zijn. Daar wonen de meeste mensen, wordt meer landbouw bedreven en is het klimaat droger. Daardoor is de grondvegetatie daar droger, waardoor de branden zich sneller verspreiden."

Vooral boeren branden bossige gebieden af, om er soja op te verbouwen en er vee te houden. "President Bolsonaro ondersteunt die praktijk, om zo de Braziliaanse economie te bevorderen. Hij reduceert momenteel de controlerende diensten."

Wat zijn de gevolgen?

"Het loopt uit de hand", zegt Bongers. "Niet alleen komt er veel koolstof in de lucht, wat slecht is voor de opwarming van de aarde en voor de luchtwegen. Ook de luchtkwaliteit vermindert door toenemende roet en rook. Maar het vermindert ook de biodiversiteit van het bos, waardoor veel vruchten, planten en dieren verdwijnen en daarmee ook de producten die deze leveren voor de mens."

Daarnaast beïnvloeden de branden de waterhuishouding van het bos. "Bomen houden veel water vast. Als het bos verdwijnt, stroomt het water weg. Daardoor worden droge periodes nog intenser en toekomstige branden nog heviger."

En dat baart de hoogleraar zorgen. "In een droog gebied loopt een brand veel sneller uit de hand. Het vuur verspreidt zich sneller en wordt hoger en intenser. Van een gecontroleerde bosbrand is hier zeker geen sprake meer."

Is er een oplossing?

"De jacht op het bos moet stoppen", denkt Bongers. "Er moeten mensen ingezet worden om het aansteken tegen te gaan. Maar Bolsonaro gaat dat zeker niet doen. Bovendien is de Amazone een gigantisch gebied, dus controleren gaat niet zomaar."

De hoogleraar ziet ook een rol voor importeurs van producten uit het regenwoud. "Sommige landen, zoals Noorwegen en Duitsland, hebben besloten te stoppen met importeren van Brazilië. Nederland zou ook zo'n politiek statement kunnen maken."

VU-hoogleraar Van der Werf benadrukt wel dat er meer tijd nodig is om de grootte van het probleem echt in te schatten. "Zeker, sommige regio's hebben meer branden dan normaal en iedere brand is er eentje te veel." Hij denkt dat de gevolgen van de branden over een maand pas echt goed in te schatten zijn. "Het brandseizoen is immers pas twee weken bezig."

http://feeds.feedburner.com/~r/nosnieuwsbuitenland/~4/VdoRbIVmNRk

http://feeds.nos.nl/~r/nosjournaal/~3/VdoRbIVmNRk/2298422
Geplaatst op

De Amazone staat in brand (Greenpeace)

En dat komt Bolsonaro goed uit….

De afgelopen dagen hebben bosbranden het Braziliaanse Amazonegebied verwoest. Het aantal branduitbraken dat in 2019 in de Amazone is geregistreerd, is een van de grootste in de afgelopen jaren. Tussen januari en 20 augustus is het aantal branden met 145% toegenomen in vergelijking met dezelfde periode in 2018.

https://storage.googleapis.com/planet4-netherlands-stateless/2019/08/ca08a417-gp0stsk0f_web_size-300x200.jpg

Foto bosbranden Rondônia 2018

Deze bosbranden zijn onderdeel van het structurele probleem van ontbossing in de Amazone. Het in de brand steken van bos is een veel gebruikte manier om te ontbossen. Ontbossing draagt rechtstreeks bij aan een verandering in de regenpatronen in de getroffen regio. Hierdoor wordt het droge seizoen langer en worden de bossen, biodiversiteit, landbouw en volksgezondheid verder aangetast.

Data van DETER satellietbeelden laten zien dat er de afgelopen maanden een alarmerende toename is in ontbossing. In juni was er een toename van 88% ten opzichte van vorig jaar. Eerder deze maand ontsloeg President Jair Bolsonaro het hoofd van ruimtevaartorganisatie INPE – Galvão – omdat Bolsonaro de wetenschappelijke bevindingen over ontbossing in zijn land “leugens” vindt. 

https://storage.googleapis.com/planet4-netherlands-stateless/2019/08/cce90c25-rondonia-2019-08-14-300x232.png

Satellietbeelden bosbranden – Rondônia 2019

Sinds de inauguratie van Bolsonaro, ontmantelt zijn regering systematisch de wetten en instituties die de Amazone moeten beschermen. De relatief nieuwe President gooit de Amazone open voor buitenlandse bedrijven, landbouw, mijnbouw, infrastructuur en veeteelt. 

Niet alleen het Amazonewoud is de dupe van het huidige anti-milieubeleid van regering-Bolsonaro. Ook de inheemse bewoners, de beste bosbeschermers ter wereld, staan onder druk door een toename van invasies, illegale houtkap, mijnbouw en landroof. In juli is de leider van de Wajãpi-gemeenschap vermoord na een invasie van gewapende mijnwerkers. 

https://storage.googleapis.com/planet4-netherlands-stateless/2019/08/7f1bccfd-763-300x200.jpeg

Rutte ziet kansen voor de Nederlandse handel in Bolsonaro’s ambities om Brazilië meer open te stellen voor buitenlandse bedrijven – Davos 2019

Maar wat doet Nederland?  Minister-President Rutte ziet in onze relatie met Brazilië vooral kansen voor de handel. Zo is hij is een groot voorstander van de EU-Mercosur deal die onlangs werd gesloten: het vrijhandelsverdrag tussen Europa met Brazilië en enkele andere Zuid-Amerikaanse landen, waardoor ons aandeel in ontbossing door toenemende vleesimporten feitelijk nog sterker zal worden. 

Dit is niet het moment om Bolsonaro deals te geven, als een kroon op zijn ingeslagen verwoestende pad. Nederland en de rest van Europa moeten een stop zetten op de EU-Mercosur deal en de import en verkoop van producten uit dit soort ontbossingsgebieden juist een halt toeroepen. En pleit voor een Europese bossenwet.

https://www.greenpeace.org/nl/natuur/22160/de-amazone-staat-in-brand-veel-gebruikt-instrument-in-ontbossing/
Geplaatst op

Direct kappen met boskap is van levensbelang om klimaatcrisis aan te pakken (Greenpeace)

Genève, Zwitserland, 8 augustus 2019 – Bescherming en herstel van bossen en een drastische verandering van ons voedselsysteem is noodzakelijk om de klimaatcrisis het hoofd te bieden en voedselzekerheid te kunnen garanderen. Dat stelt het wetenschappelijke klimaatpanel van de Verenigde Naties, IPCC, in hun vandaag gepubliceerd rapport. Het beperken van de opwarming van de aarde tot 1,5 graad is onmogelijk zonder herstel van bossen en andere natuurgebieden, zoals dras- en graslanden, waarschuwt IPCC. Deze ecosystemen slaan enorme hoeveelheden CO2 op en dragen bij aan de stabiliteit van het klimaat. Het IPCC-panel roept landen op om de CO2-uitstoot door ontbossing een halt toe te roepen en tegelijkertijd de opname van koolstof te vergroten door bossen en andere ecosystemen te herstellen. 

Kappen met kappen

Circa 80% van de ontbossing komt door landbouw en met name voor vijf producten: vee, palmolie, soja, cacao en pulp/papier. De bedrijven die dit produceren en verhandelen hebben in 2010 de belofte gedaan [1] de ontbossing die plaatsvindt voor het maken van hun producten voor 2020 te beëindigen. Uit recent onderzoek [2] van Greenpeace International blijkt dat deze bedrijven, waaronder Ahold Delhaize, FrieslandCampina en Unilever, nog steeds ontbossen en hun afspraak niet nakomen. 

Charlotte van der Tak, campagneleider bossen, Greenpeace Nederland: “Nederland, als belangrijke importeur van sojavoer, palmolie en cacao, is nu aan zet om te pleiten voor Europese wetgeving. Een bossenwet die er voor zorgt dat geen enkel product dat een bedrijf op de Europese markt verkoopt, gelinkt is aan ontbossing.” De oproep tot een bossenwet is onderdeel van de lopende Greenpeace campagne om de impact van de Europese handel en consumptie op de wereldwijde bossen te verminderen.

Ecologisch voedselsysteem 

Het IPCC-rapport toont aan dat het voedselsysteem flink op de schop moet. Het huidige systeem is tot 37% verantwoordelijk voor de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen. In dit percentage is ook de uitstoot opgenomen die gepaard gaat met het veranderende landgebruik. 

Bossen en andere natuurlijke gebieden verdwijnen in rap tempo voor de productie van veevoer en begrazing door vee. Samen met de uitstoot van broeikasgassen via mest en de dieren zelf onderstreept dit de noodzaak voor een wereldwijde halvering van de vlees- en zuivelproductie en consumptie. De intensieve landbouw, gebaseerd op het verbouwen van eentonige gewassen met gebruik van kunstmest en chemische bestrijdingsmiddelen, put daarnaast de bodem uit en tast de biodiversiteit aan. Ook is intensieve landbouw slecht bestand tegen het veranderende klimaat, waarin vaker droogte, stormen en insectenplagen voorkomen. Het risico op mislukte oogsten neemt daardoor toe. Juist op natuur gebaseerde oplossingen als herbebossing en duurzame landbouw, kunnen helpen klimaatverandering te bestrijden en bijdragen aan voedselzekerheid. 

Andere bevindingen in het IPCC-rapport:

  • 23% van de uitstoot van broeikasgassen afkomstig van menselijk handelen, komt voort uit ontbossing, bosbranden en landbouw, terwijl land juist kan fungeren als een grote koolstofopslag.
  • Uitstoot van het voedselsysteem als geheel, inclusief productie en consumptie, vertegenwoordigt tot 37% van de totale door de mens veroorzaakte broeikasgasuitstoot.
  • IPCC stelt dat bio-energie, met of zonder koolstofafvang en -opslag (CCS), als antwoord op de klimaatcrisis mogelijk leidt tot landdegradatie en risico’s voor de voedselzekerheid.  
  • Het rapport laat zien dat het aanbod van vlees per hoofd van de bevolking in de afgelopen 60 jaar meer dan verdubbeld is.
  • Wereldwijd zijn er ongeveer 2 miljard volwassenen met overgewicht of obesitas. Tegelijkertijd zijn 821 miljoen mensen nog steeds ondervoed. Dit onderstreept de noodzaak om het huidige voedselsysteem te hervormen.
  • De klimaatcrisis wordt niet opgelost met alleen maatregelen tegen boskap en intensieve landbouw. Zolang het gebruik van fossiele brandstoffen niet fors vermindert en de focus niet verschuift naar een andere kijk op landgebruik, zal de druk op onze voedselvoorziening en het risico op gevaarlijke klimaateffecten alleen nog maar groter worden.

[1] Consumer Goods Forum

[2] Greenpeace International report “Countdown to Extinction”

Noot voor de redactie:

Het rapport van het IPCC kunt u hier teruglezen.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Geeke van der Sluis, persvoorlichter Greenpeace Nederland. Email: geeke.van.der.sluis@greenpeace.org Telefoon: 06-25031013

https://www.greenpeace.org/nl/natuur/21597/direct-kappen-met-boskap-is-van-levensbelang-om-klimaatcrisis-aan-te-pakken/
Geplaatst op

Die hittegolf kan mij niet lang genoeg duren! (HP/De Tijd)

Messiaans masochisme?! Ja, omdat het moet, als ultimum remedium om de klimaatverandering en het verlies aan biodiversiteit een halt toe te roepen. Aflaat Ik kom erop vanwege de uitspraak van de Raad van State van eind mei. De hoogste bestuursrechter haalde een streep door de zogenoemde Projectaanpak Stikstof (PAS),  een programma dat de overheid tijdens de crisis in staat stelde bouw- en uitbreidingsvergunningen uit te blijven delen aan bedrijven en particulieren op basis van ‘toekomstige besparingen’ op stikstof. Een soort moderne aflaat dus. Deze truc was volgens het kabinet nodig omdat de Europese stikstofnormen voor veel natuurgebieden dreigden te worden overschreden, en teveel stikstof is fnuikend voor de biodiversiteit. De gevolgen van dit vonnis zijn ingrijpend. Honderden projecten, waaronder Lelystad Airport, de uitbreiding van de A27 en de A12 en van tal van stallen, dreigen te sneven of te worden vertraagd. Het kabinet zit er stevig mee in zijn maag. Oud-minister Johan Remkes is vanaf zijn tropische privé-resort aan de oostkust van Thailand ingevlogen om de stikstofcrisis in twee maanden tot een goed eind te leiden. Desnoods wederom met een ‘list’, aldus  Cora van Nieuwenhuizen, minister van Infrastructuur en Waterstaat. Zij houdt tijdens het reces wekelijks overleg met de andere meest betrokken ministers – Schouten (LNV), Ollongren (BZK) – over de voortgang in dit dossier. Noodwetten, geitenpaadjes en andere juridische sluipwegen: dit kabinet is er inmiddels behoorlijk bedreven in geraakt – de ministers Van Nieuwenhuizen en Schouten voorop Die ‘list’ gaat er komen – let op mijn woorden. Noodwetten, geitenpaadjes en andere juridische sluipwegen: dit kabinet is er inmiddels behoorlijk bedreven in geraakt – de ministers Van Nieuwenhuizen en Schouten voorop. De groei van Schiphol, Lelystad Airport, het fosfaatbeleid: zodra (Europese) rechters of regels economische groei in de weg dreigen te staan, huurt Den Haag een bataljon dure Zuidas-advocaten in om ervoor te zorgen dat het schip van de vooruitgang niet strandt. Antropocentrisch Dat is niet nieuw. De homo sapiens staat boven de natuur. ‘De mens is de maatstaf van alle dingen’, schreef de Griekse filosoof Protagoras al in de vijfde eeuw voor Christus. Zelfs tijdens de Verlichting domineerde de antropocentrische gedachte dat de mens het middelpunt is van het bestaan. Pas sinds de jaren zestig van de vorige eeuw, toen biologe Rachel Carson met haar wereldberoemde boek Silent Spring waarschuwde voor de gevaren van bestrijdingsmiddelen, begon dit beeld langzaam te kenteren. Een moderne filosoof als de Brit Timothy Morton wijst er bijvoorbeeld op dat de natuur niet bestaat. Wat hij daarmee bedoelt: mensen spreken over natuur alsof zij daarbuiten staan. Dat laatste is volgens hem een illusie. Als we de natuur onherstelbaar beschadigen, brengen we daarmee op den duur ons eigen bestaan in gevaar. Existentieel betekent voor dit kabinet verdere groei – méér luchtvaart, méér verkeer, méér landbouw. In Den Haag is dit besef nog onvoldoende doorgedrongen. Existentieel betekent voor dit kabinet verdere groei – méér luchtvaart, méér verkeer, méér landbouw. U vraagt, wij draaien. Terwijl: écht existentieel is een goed klimaat en voldoende biodiversiteit. Dat vraagt meer dan een mager Klimaatakkoord. Dat vraagt een soeverein landsbestuur, een kabinet dat durf te kijken naar de toekomst in het algemeen belang in plaats van naar de kortetermijnbelangen van mokkende burgers en bedrijven met sterke lobbyclubs. Plus een parlement dat het kabinet op de vingers tikt, wanneer dit algemeen belang met voeten wordt getreden. Of, zoals Thom de Graaf, de nieuwe vicevoorzitter van der Raad van State, onlangs zei: ‘Het is cruciaal dat de wetgever, ook in een veranderende samenleving, zelf de belangrijkste keuzen maakt in de wet’. Als een kabinet alleen maar reageert in plaats van te regeren en het parlement zich vooral bezondigt aan cliëntelisme, rest de natuur maar een ding: geweld – overstromingen, bosbranden, windhozen en hittegolven. Totdat de wal het schip keert.

The post Die hittegolf kan mij niet lang genoeg duren! appeared first on HP/De Tijd.

https://www.hpdetijd.nl/2019-07-24/die-hittegolf-kan-mij-niet-lang-genoeg-duren/?utm_source=rss&utm_medium=rss&utm_campaign=die-hittegolf-kan-mij-niet-lang-genoeg-duren
Geplaatst op

Een op de tien Europese vlinders bedreigd (De Vlinderstichting)

Uit de studie, uitgevoerd door wetenschappers uit heel Europa onder leiding van de Nederlandse Vlinderstichting, blijkt dat bijna een derde (31%) van de 435 Europese dagvlinders achteruitgaat, waarvan bijna 10% procent acuut met uitsterven wordt bedreigd. Met het Madeira groot koolwitje (Pieris wollastoni) is het misschien zelfs al zover. De afgelopen twintig jaar is deze vlinder helemaal niet meer gezien. “Als we het hebben over uitgestorven dieren dan denken de meeste mensen aan tijgers, panda’s en andere grote dieren. We moeten niet vergeten dat de kleine dieren op deze aarde buitengewoon belangrijk zijn en dus ook beschermd moeten worden”, zegt Jane Smart, de directeur van de IUCN Biodiversity Conservation Group.

De belangrijkste oorzaak van de achteruitgang van vlinders is het verlies aan leefgebied. Met name door veranderend agrarisch gebruik hebben veel soorten het moeilijk. Meer dan de helft van alle Europese dagvlinders is afhankelijk van bloemrijke graslandgebieden die worden begraasd door kleine kuddes of waar af en toe wordt gemaaid. Deze graslanden worden steeds zeldzamer omdat de kleine boeren de concurrentie met de intensieve landbouw niet aankunnen. De bloemrijke graslanden worden verlaten en verruigen of ze worden zo intensief gebruikt dat de bloemen en de vlinders er verdwijnen. Andere bedreigingen zijn het veranderende klimaat, het vaker optreden van bosbranden en het toenemende toerisme.

Het behoud van het leefgebied en het zorgen voor goede verbindingen tussen de natuurgebieden is voor veel soorten van belang. Daarnaast moet het Europese landbouwbeleid nadrukkelijk het toenemende verlies aan biodiversiteit bestrijden. Met gerichte beschermingsplannen kunnen ook positieve resultaten worden geboekt, zoals de succesvolle terugkeer van het tijmblauwtje in Engeland en het pimpernelblauwtje in Nederland laten zien.

https://www.vlinderstichting.nl/actueel/nieuws/nieuwsbericht/?bericht=1316