Categorie: radio

https://www.nporadio1.nl/images/2020/01/15_de9b099df9_ANP-404584504.jpg

Verbrande koala's, kangoeroes op de vlucht, hectares aan verwoeste bossen: er lijkt geen einde te komen aan de vuurzee in Australië. Maar er is hoop. Onder de deken van as is ook weer kleurrijk leven te zien. Grassen bloeien en knoppen steken tussen uit verkoolde bomen. Kunstenaar en natuurvorser Jacques Grégoire vertelt hierover in Vroege Vogels.

{audiofragment audio="374240" caption="Australië staat in brand" }

"De bossen die je nu in Australië in de fik ziet staan, zijn eucalyptusbossen. Die zijn al miljoenen jaren met brand in aanraking geweest", legt Grégoire uit. "Voor het grootste gedeelte zijn ze brandbestendig. Ze zijn erop gebouwd, om met brand te leven. Op het moment dat een brand is geweest en hun zaden liggen op de grond, dan klappen die open en vanaf dat moment kunnen die zaden ontkiemen. De zaden overleven altijd de brand."

"Dit gaat al miljoenen jaren zo", vertelt Grégoire. "De as van de bladeren die verbrand zijn, die op de grond ligt, is de voedingsbodem voor de nieuwe boom. Je moet je voorstellen dat een eucalyptusboom drie meter per jaar groeit dus binnen tien jaar heb je dezelfde boom die er nu staat."

Bossen verbrand maar leven nog wel

Er wordt gezegd dat de bossen verwoest zijn, maar dat geldt voor de huizen, zegt Grégoire. "Dat geldt niet voor de bomen, die zijn verbrand, maar vanaf het moment dat de brand voorbij is, begint de boom zich te vernieuwen. Uit de zwarte bast ontspringt allemaal nieuw groen. Dus, als je over twee á drie weken door een gebied gaat waar net de brand is geweest, is het alweer groen aan het worden. De bossen zijn verbrand maar leven nog wel."

{facebook url="https://www.facebook.com/LandlineABC/photos/pcb.2809452535781642/2809451882448374/?type=3&theater" }

Aboriginals hielden natuur in balans

Jarenlang bezocht Grégoire het continent. Hij wandelde er jaren rond, bestudeerde vogels en leefde met Aboriginals. Voordat de 'import-Australiërs' kwamen 300 jaar geleden, beheerden de Aboriginals 40 duizend jaar het bos. "Dat deden ze door in de vochtige periode van het jaar de ondergroei van het bos langzaam per gedeelte af te branden. Daardoor ontstond weer nieuw groen en daar kwamen dieren op af."

"Door overlevering wisten Aboriginals precies in welk seizoen, welk deel van het bos zij in de fik konden steken. Op het moment dat ze dat deden is het ook nog te beheersen. Doe je dat op het verkeerde moment, dan weet je dat het uit de hand loopt. Door die patronen aan te leggen in het bos, blijft het in balans. De nieuwe Australiërs hebben de beheer van het land niet overgenomen."

{articles "Massale sterfte in Australië dwingt ons om naar dieren te luisteren" id="20966" }

{articles "Bosbranden Australië: 'Dit gaat vaker voorkomen'" id="20926" }

Veranderende samenstelling in het bos

De branden zoals ze nu zijn, zijn veel intensiever dan de jaren hiervoor. Grégoire heeft zelf wel eens een bosbrand meegemaakt, "maar dat was altijd in een periode dat het rustiger en koeler was. Dan kon je ernaar kijken en was er niks aan de hand. Wat er nu aan de hand is, is een samenloop van omstandigheden."

{quote caption="De dieren die niet kunnen vluchten zullen verdwijnen en maken plaats voor de dieren die wel kunnen vluchten" author="Jacques Grégoire" }

Insecten en andere organismen die op en rond de bomen leven zijn allemaal weg. "Alles wat niet kon vluchten, alles wat niet holen of gaten in kon gaan, hebben het niet overleefd. In dit geval is dat een enorme slachting."

Doordat de branden zo intensief zijn gaat er dus ook een verandering plaatsvinden in de samenstelling van bos. "De dieren die niet kunnen vluchten zullen verdwijnen en maken plaats voor de dieren die wel kunnen vluchten."

Vroege Vogels: iedere zondagochtend van 07.00 tot 10.00 uur. 

Vroege Vogels is hét programma over natuur en milieu. Op zondagochtend te beluisteren op NPO Radio 1 en vrijdagavond te zien op NPO 2. Like Vroege Vogels op Facebook of volg het programma op Twitter of Instagram.