‘Wij roeien een groot deel van de andere bewoners van de aarde uit’ (NPO Radio 1 Natuur & Milieu)

https://www.nporadio1.nl/images/2019/08/30_01641de047_earth-1990298_1920.jpg

De afgelopen maanden pendelde Dolf Jansen tussen verbijstering en woede heen en weer. Dat kwam door de bosbranden over de wereld, de biodiversiteit die achteruit holt en de succesvolle, populistische politici die de boel verergeren. In Vroege Vogels zegt hij dat schrijven en praten niet meer voldoende is: het is tijd voor actie.

{uploadvideo video="r1video_5d68ed462e161" }

Al velen jaren schrijf ik op deze plek, en voordat Vroege Vogels bestond zelfs op andere plekken. Over zaken die te maken hebben met onze leefomgeving, de bedreiging ervan. Het milieu, het klimaat en vooral ook onze kansen en mogelijkheden om een positieve invloed uit te oefenen op al die dingen.

Door ons gedrag, ons consumptiepatroon, door ons aan de sluiten bij een organisatie of politieke beweging, én door erover te praten. Ik ben meer van het gesproken en geschreven woord dan van het feitelijk verzet. Als u mijn lichaamsbouw kent, begrijpt u dat. Als u mijn pacifistische achtergrond kent begrijpt u dat. Als u weet dat er in deze snel pratende artiest een bang mannetje verborgen zit begrijpt u dat.

Pendelen tussen verbijstering en woede

En het zou me ook niets verbazen als velen van u gelijkwaardig in de wereld staan. Kritisch op eigen gedrag en geregeld in gesprek met mensen om uw heen, over waar we zijn met de aarde en waar we heen glijden. En het zou me ook niet verbazen als u net als ik de laatste maanden geregeld tussen verbijstering en woede heen- en weer pendelde.

Wat voor velen een volgende hittegolf was, met wat ongemak die daarbij hoorde, en natuurlijk een foto in de krant, van kinderen, die ergens van een brug in een rivier springen, was voor veel anderen het volgende bewijs van de weg waarop wij en de aarde ons bevinden. Extremer weer, grotere hitte, allerlei gebieden worden binnen een paar jaar onbewoonbaar voor mensen zonder airco en of een continu bad van factor 50.

'Wij roeien een groot deel van de andere aardbewoners uit'

Er staat en stond de afgelopen weken meer bos in brand, Amazone, Siberië, dan we ooit hebben meegemaakt. Alsof moeder aarde een rochelende hoestbui van diep uit haar bronchiën heeft en iemand haar een sigaretje in de mond duwt.

De biodiversiteit holt achteruit, wat een nette manier is van zeggen: wij roeien als mens een groot deel van de andere bewoners van de aarde uit. Met onze vervuiling, onze uitstoot, onze plastics, onze klimaatverandering, onze bosbranden.

En de levende wezens die, we rechtstreeks onder onze hoede hebben in stallen en loodsen en vrachtwagens en slachthuizen vermoorden we op industrieel schaal in een duizelingwekkend tempo. Behalve als de stalbrand er net even eerder bij is.

{articles "Brazilië weigert G7-geld voor Amazone-branden" id="18307" }

Succesvolle, populistische politici

Wat bij mij de woede nog groter maakt dan de wanhoop, die bovenstaande woorden op kan leveren is dat succesvolle, populistische politici de situatie bewust verergeren. Door niks te willen doen tegen klimaatverandering en de vernietiging, die erbij hoort. Denk Poetin, denk Baudet.

Of door het bewust te verergeren. Denk Trump, denk Bolsonaro. Waarbij twee dingen vermengd worden. Economische groei, mijnbouw, landbouw, nieuwe fabrieken, zijn altijd van groter belang dan behoud van landschap, natuur en leefbaarheid. 

'Het is de gekte voorbij'

En, zeker zo belangrijk, alles wat met behoud en strijd tegen klimaatcrisis te maken heeft is links. En deugt dus in elk geval niet. Het is een verwrongen en vervormde politieke strijd, die wordt uitgevochten op de rokende puinhopen, van waar ooit magnifiek oerbos stond. Bolsonaro die natuurbeschermers bestrijdt, die zegt dat de oorspronkelijke bewoners van het Amazonegebied geen millimeter grond mogen behouden, die miljoenen hectaren laat platbranden, voor vee en verbouwen van soja. Inderdaad het voer voor onze agrarische industrie.

Trump, die een grote fabriek van Koninklijke Shell in Pennsylvania opent, waar plastics geproduceerd worden, waar we nu al aan ten onder gaan. Waar het personeel onder milde dwang aanwezig moet zijn om hem aan te horen. Protest of discussie niet toegestaan. Het is de gekte voorbij. Het is een bewuste strijd tegen alles en iedereen, die zich inzet voor overleven op deze planeet.

{articles "10 miljard mensen betekent geen plek meer voor andere soorten: 'Denk daar maar eens over na'" id="18150" }

Kom in verzet

En daarom geloof ik oprecht dat we in verzet moeten komen. Tegen die snelwegverbreding van de A9, en koste van tienduizenden bomen. Meer verkeer, meer uitstoot. Waarbij Rijkswaterstaat zegt dat het geen probleem is, omdat het groene gebied naast de A9 net niet onder Natura 2000 afspraken valt. Tegen uitbreiding van Schiphol en vliegverkeer. Tegen de ruimte die het huidige landbouwbeleid inneemt. Tegen de miljarden subsidies en belastingvoordelen die nog steeds naar big oil, big coal en de agrarische sector gaan.

En tegen vriendelijk glimlachende Nederlandse politici, die ons een blijde boodschap van economische groei komen brengen. Gesteund door bouw en werkgeverslobby, die durven te beweren dat we wellicht wel wat veel natuur hebben in ons land.

In dat verzet is de wereldwijde klimaatstaking van 27 september heel belangrijk, maar ik denk dat het verzet groter, breder en duidelijker moet worden. En dan komt het moment dat ook ik me moet realiseren dat schrijven en praten niet meer voldoende is.

Prettige zondag.

{audiofragment audio="362419" caption="Column Dolf Jansen: Verzet" }

Vroege Vogels: iedere zondagochtend van 07.00 tot 10.00 uur. 

Vroege Vogels is hét programma over natuur en milieu. Op zondagochtend te beluisteren op NPO Radio 1 en vrijdagavond te zien op NPO 2. Like Vroege Vogels op Facebook of volg het programma op Twitter of Instagram.

https://www.nporadio1.nl/natuur-milieu/18380-wij-roeien-een-groot-deel-van-de-andere-bewoners-van-de-aarde-uit

Vergaat de wereld echt als je nu niks doet aan de klimaatcrisis? (FunX)

Besef, sommige mensen zijn zó bang dat de wereld kapot gaat, dat ze bereid zijn hun leven en vrijheid op te offeren om de klimaatcrisis tegen te gaan. En die angsten worden versterkt door hele concrete ernstige gebeurtenissen, zoals de branden in het Amazonegebied, die nog nooit zo heftig zijn geweest. Maar ook door merkbare - en zeldzame - veranderingen dichter bij huis, zoals de derde hittegolf waarmee Nederland onlangs te maken kreeg.

{articles "#PrayforAmazonia gaat viral: "Amazonewoud staat al 3 weken in de fik!"" id="43231" }“Waar mensen eerst dachten: ‘ik hou me er niet mee bezig’, klopt het milieu nu gewoon op de voordeur. Het staat hoger op de agenda dan vroeger. En gebeurtenissen waarvan je je kan voorstellen hoe gevaarlijk het is, zoals de bosbranden in de Amazone, trekken je aandacht sneller. Daarbij komt ook nog de emotie kijken van inheemse stammen wiens leefomgeving verwoest wordt en dan slaat letterlijk en figuurlijk de vlam in de pan”, vertelt klimaatpsycholoog Manu Busschots.

{video "https://www.youtube.com/watch?v=KuMvIoazsJ0&t=25s"}

KLIMAATDEPRESSIE

Klimaatpsycholoog ja, want de angsten en het gedrag van mensen die gepaard gaan met de klimaatveranderingen, kunnen vrij ernstig zijn. Zelfs zo ernstig dat er mensen rondlopen met een klimaatdepressie en soms bijvoorbeeld bewust geen kinderen willen uit angst dat de wereld ten onder gaat.

“Een klimaatdepressie is zeker niet het juiste woord voor iedereen die bezorgd en angstig is over het klimaat. Dat zijn twee verschillende dingen. Bij een klimaatdepressie zijn je gevoelens zodanig negatief dat je niet meer kunt functioneren. Het komt veel voor onder activisten en wetenschappers, want hoe meer je weet, hoe meer je schrikt van hoe de wereld eraan toe is. En dat is deprimerend, waardoor een gevoel van machteloosheid ontstaat en het besef dat je in je eentje weinig kan doen.”

SLUIPMOORDENAAR

Een snelgroeiende organisatie waarbij mensen bereid zijn hun leven en vrijheid op te offeren om de klimaatcrisis tegen te gaan, is Extinction Rebellion. Er is bij hen geen sprake van een klimaatdepressie, maar er wordt wel gevreesd voor een climate breakdown als verschillende overheden en grote bedrijven als Shell zo door blijven gaan. Klimaatverandering is een sluipmoordenaar; het gaat geleidelijk. Volgens Egbert, woordvoerder van Extinction Rebellion, kun je niet per se zeggen dat er bijvoorbeeld op 1 januari 2040 een apocalyps is waarop alles misgaat.

“Ik vrees niet zozeer dat de wereld vergaat, maar wel dat de leefbaarheid op aarde enorm achteruitgaat. En dat is beangstigend. Bijvoorbeeld de heftige bosbranden, de gletsjers die sneller dan ooit smelten en in Chili zijn er bijvoorbeeld ook al heel veel meren drooggevallen, waardoor er geen voldoende drinkwater meer is en boeren niet meer in staat zijn om water voor hun vee te kopen. De verwachting is dat de wereldbevolking deze eeuw toeneemt en als we allemaal nog eten en drinken nodig hebben, hebben we door de versnelde opwarming van de aarde straks misschien niet meer genoeg voor iedereen. Dat heeft mogelijk doden tot gevolg. De regering doet alsof we nog tot 2050 de tijd hebben, maar de ellende is nu al begonnen.”

{twitter https://twitter.com/BFNagy/status/1166111459119706112 }

HYPOCRIET?

William (23) is geen activist, maar maakt zich wel zorgen om het klimaat. Hij probeert op kleine schaal zijn bijdrage te leveren door onder andere vegan te eten. Maar ergens voelt hij zichzelf soms ook wel een beetje hypocriet. “Aan de ene kant zit ik wel gewoon in het vliegtuig onderweg naar mijn vakantie in Rome of in een tentje op Lowlands en aan de andere kant heb ik ook wel eens een onderhuids gevoel van: als dit zo doorgaat, hoe gaan we het fixen als mensen niks doen?”

Dat nare gevoel waar William het over heeft, werd afgelopen week versterkt doordat social media volstond met berichten over de heftige branden in het Amazonegebied. “Zelfs als Leonardo DiCaprio 5 miljoen beschikbaar stelt om de Amazone te redden en beschermen, blijft dat nare gevoel. Ik vind het heel vet dat hij dat doet, maar de echte boosdoeners zijn de grote bedrijven en het probleem dat zij veroorzaakt hebben, gaat veel verder dan die 5 miljoen.”

{articles "Leonardo DiCaprio trekt 5 miljoen dollar uit voor Amazonegebied" id="43277" }{instagram https://www.instagram.com/p/B1vyb5hgb5x/ }

BEWUST DE WET OVERTREDEN

Het gevoel van machteloosheid dat bij de klimaatcrisis komt kijken, tackelt Extinction Rebellion door grootschalige ludieke acties op te zetten en daarmee de aandacht van de politiek te vragen. “Je kan in je persoonlijke leven wel kleine bijdrages aan het milieu leveren door bijvoorbeeld afval te scheiden, vegan te eten, iets korter te douchen of CO2-uitstoot van je vliegreis te compenseren door extra geld te betalen, maar wij denken dat dat niet genoeg is. Overheidsingrijpen is noodzakelijk. Daarom proberen we met onze acties de politieke druk te verhogen.”

De rebellen - zoals de mensen van Extinction Rebellion zichzelf noemen - voeren actie voor het klimaat door bewust de openbare orde te verstoren. Kort gezegd: ze overtreden de wet en daarbij bestaat ook de kans om gearresteerd te worden. “Op 7 oktober gaan we zorgen voor een geweldloze blokkade op de Museumbrug, vlak voor het Rijksmuseum. Niet voor een paar uurtjes, maar minimaal een week lang. Ook als de politie wil dat we daar weggaan, doen we dat niet, maar laten we ons arresteren. Er worden zeker 1000 mensen verwacht.”

{twitter https://twitter.com/XR_Amsterdam/status/1165164888362278913 }

GROTE STAP

Egbert is twee keer eerder gearresteerd bij klimaatprotesten. Hij is slechts sinds een paar jaar actief als activist en de bewuste keuze maken om zijn vrijheid eventueel op te offeren voor het klimaat, was een grote stap. “Ik vind het belangrijk om te doen. We zijn geen criminelen, maar doen deze acties voor een politiek doel. En juist dan komt er heel wat bij kijken. We trainen mensen ook als het aankomt op omgaan met geweldloze acties en maken de deelnemers ervan bewust welke dingen er mentaal bij komen kijken. Daarin bieden we ondersteuning. Als je op wil komen voor de natuur en niet voor jezelf en elkaar zorgt, dan heeft alles natuurlijk geen zin.”

NIET IN ANGST BLIJVEN HANGEN

Dat je jezelf niet moet verliezen in de angst voor gevolgen van de klimaatverandering, daar is klimaatpsycholoog Manu het helemaal mee eens. “Klimaatpaniek is volledig terecht als je kijkt naar de feiten en de voorspellingen op dit moment. Grondstoffen die opraken, daar word je niet vrolijk van. Maar je moet niet in je angst blijven hangen. Het is vooral fijn als je je zorgen met anderen kan delen en je daar niet alleen in voelt. Daarnaast kan het ook helpen om iets te doen met het gevoel van machteloosheid door in actie te komen, zoals Extinction Rebellion dat bijvoorbeeld doet.”

- In 'FunX Beseft' bespreekt FunX actuele, culturele en lifestyle topics die jouw aandacht verdienen. Een groter bewustzijn voor de generatie van nu -

Hulp nodig?

https://www.funx.nl/news/funx/43335-vergaat-de-wereld-echt-als-je-nu-niks-doet-aan-de-klimaatcrisis

Moeder Natuur is de grote baas (Joop)

https://joop.bnnvara.nl/content/uploads/2019/08/30141459602_dca3a6c8a2_z-370x246.jpg

Cc-foto: Seniju

De klimaatrelativeerder heeft het zwaar deze zomer. De rapporten die de snelle opwarming van de aarde en de menselijke hand daarin bevestigen vliegen je al tijden om de oren. Moeder Natuur toont geen enkele genade. Europa wordt geteisterd door abnormale hitterecords en in Siberië en Alaska heersen extreme bosbranden die er ook nog eens voor zorgden dat er in de maand juli evenveel extra CO2 vrijkwam als een land als Oostenrijk in een jaar produceert. Een voorbeeld van hoe de gevolgen van klimaatverandering diezelfde klimaatverandering kunnen versnellen.

De beste wetenschap die we nu voor handen hebben laat zien dat wij mensen een enorm probleem hebben dat snel uit de hand loopt. Daar is inmiddels 99 procent van de klimaatwetenschappers het over eens. En daar hoef je de mensen in die gebieden in Afrika en Azië die nu al bijna onbewoonbaar worden door extreme droogtes niet van te overtuigen.

Vorige week nog verscheen er weer een rapport van het klimaatpanel van de Verenigde Naties dat zegt dat vanaf 2050 een voedseltekort dreigt door klimaatverandering. Wat we al wisten wordt bevestigd: klimaatverandering en landgebruik versterken elkaar. We zullen rigoureus anders moeten produceren en consumeren en snel. En dat begint met minder vlees eten.

Verslaafd
Ondertussen wordt de onmacht van de moderne mens genadeloos blootgelegd. We zijn verslaafd geraakt aan onze manier van consumeren die steeds verder af is komen te staan van de natuur. We weten niet beter dan dat kapitalisme en commercie voor de oplossingen zorgen. Van Google tot nieuwe medicijnen en elektrische auto’s: innovatie en marktwerking zorgen voor voorspoed en gemak. Maar het is dit keer niet voldoende. Projecten van bedrijven onder de noemer “maatschappelijk verantwoord ondernemen” gaan ons niet redden. Zolang Shell niet uiteindelijk minder fossiele brandstoffen uit de grond gaat halen is hun actie om voor 1 cent extra aan de pomp ergens een boom te laten planten leuk, maar bovenal een gotspe. Overheden zullen die bedrijven keihard grenzen moeten stellen.

En daar gaat het wringen voor ons moderne burgers. We hebben immers een houding ontwikkeld waarbij we veel eisen van onze overheid maar weinig bemoeienis dulden. We willen vrij zijn, maar de verantwoordelijkheid die daarbij hoort niet altijd op ons nemen. En we zijn dat ook normaal gaan vinden voor bedrijven. Je ziet het ook aan de reacties op het onlangs gesloten klimaatakkoord: ook mensen die je als intelligent en verantwoordelijk mag beschouwen zijn er als de kippen bij om tegen de overheid te roepen: wie ben jij om mij te zeggen dat ik op een gegeven moment van het gas af moet? Maar ze komen vervolgens niet met alternatieven voor hoe het dan wel moet en ze bespreken ook niet openlijk hoe zij dan als consument hun eigen afwegingen maken. Hoe zij met die vrijheid omgaan.

Dwingen
Als klimaatverandering zich in dit tempo blijft voltrekken zal Moeder Natuur ons snel gaan dwingen om anders naar de verhouding burger, bedrijfsleven en overheid te kijken. Overheden zullen een veel dominantere rol spelen, bedrijven zullen de kosten voor mens en milieu moeten meenemen in hun bedrijfsmodel en als de burger zelf niet zijn consumptiepatroon aanpast zullen wetten hem daartoe dwingen. Dat onze overheid zich moet laten gelden om de markt te beteugelen zie je breder in de maatschappij. Juist om de vrijheid en kansen op ontplooiing van mensen te bewaken.

Maar waar we met de woningmarkt, arbeidsmarkt en bijvoorbeeld een gigantisch probleem als obesitas voorlopig nog de andere kant opkijken, is dat met het klimaat onmogelijk. Er mag dan de laatste decennia steeds meer afstand tussen ons zijn ontstaan, maar Moeder Natuur zal ons eraan herinneren dat zij de grote baas is. En laat dat dan het lichtpuntje zijn in dit verhaal; dat we weliswaar door haar gedwongen worden, maar dat wij mensen wel weer zelf de teugels in handen kunnen nemen om ons leven en onze maatschappij zo in te richten dat we recht doen aan de aarde en onszelf. Die vrijheid hebben we.

https://joop.bnnvara.nl/opinies/moeder-natuur-is-de-grote-baas