Onderzoek legt link tussen hevige regenval Libië en klimaatverandering (NOS Buitenland)

De hevige regenval die Libië deze maand heeft getroffen, is tot vijftig keer waarschijnlijker geworden door klimaatverandering. Dat gecombineerd met de slechte staat waarin dammen verkeerden en andere lokale omstandigheden hebben ertoe geleid dat het extreme weer is uitgelopen op een humanitaire ramp. Dat concludeert de internationale onderzoeksgroep World Weather Attribution (WWA) na een snelle analyse.

Ook bouwwerkzaamheden in overstromingsgevoelige gebieden, ontbossing en het ontbreken van afdoende klimaatbeleid in het instabiele land hebben de verwoesting zo groot gemaakt. De bevolking was dus al bijzonder kwetsbaar voor weersextremen, nog voordat de hevige regen begon. Duizenden mensen zijn omgekomen door de overstromingen en nog eens duizenden zijn vermist. Er stortten honderden gebouwen in en tienduizenden mensen zijn dakloos geraakt.

Niet alleen Libië werd begin deze maand getroffen door storm Daniel. Ook Spanje, Griekenland, Bulgarije en Turkije kregen dagenlang extreem veel regen te verduren. In al die landen vielen doden door de extreme weersomstandigheden.

Hotspot van gevaren

Om het effect van klimaatverandering door de uitstoot van broeikasgassen op de zware regenval te kwantificeren, analyseerden de onderzoekers allerlei klimaatgegevens. Daardoor, en met hulp van computermodellen, is het mogelijk om het huidige, warmere klimaat te vergelijken met dat uit de periode voordat de menselijke uitstoot van broeikasgassen begon, in de tweede helft van de 19de eeuw.

"De Middellandse Zee is een hotspot van gevaren die door klimaatverandering worden veroorzaakt", zegt onderzoeker Frederieke Otto. Na een zomer vol verwoestende hittegolven en bosbranden met een zeer duidelijke vingerafdruk van klimaatverandering, was het volgens haar een grotere uitdaging om uit te zoeken of de mondiale opwarming ook een rol speelt bij de recente overstromingen.

"Maar het lijdt absoluut geen twijfel dat het verminderen van kwetsbaarheid voor alle soorten extreem weer en het vergroten van veerkracht ertegen van cruciaal belang is voor het redden van levens in de toekomst", zegt Otto.

Kwetsbaar voor extreem weer

Maarten van Aalst, directeur van het KNMI, beaamt dat. Hij werkte niet mee aan het onderzoek, maar was wel bij andere studies van de internationale onderzoeksgroep betrokken.

"In een veranderend klimaat, met steeds meer weersextremen, lopen landen of gebieden die daar niet goed op zijn voorbereid, de grootste risico's. Klimaatverandering vergroot de kans dat die meest kwetsbare landen en bevolkingen worden getroffen", zegt Van Aalst.

De onderzoekers wijzen er wel op dat de conclusies grote onzekerheden kennen. De extreme regen viel in relatief kleine gebieden, terwijl veel klimaatmodellen regenval op kleine schaal niet goed weergeven. Helemaal uitsluiten dat klimaatverandering geen enkele rol heeft gespeeld kunnen ze dan ook niet. Maar, schrijven ze: er zijn goede redenen om aan te nemen dat die link hier toch gelegd kan worden.

Hogere temperaturen hebben nou eenmaal in het algemeen zwaardere regenval tot gevolg en verschillende onderzoeken voorspellen dat dat verschijnsel zich ook zal voordoen in de landen rond de Middellandse Zee. Daarnaast laten gegevens van weerstations in die regio een trend naar heviger neerslag zien.

https://nos.nl/l/2491048

Restanten orkaan Lee veroorzaken schade en slachtoffers in VS en Canada (NOS Buitenland)

De restanten van orkaan Lee zijn als een tropische storm aan land gekomen in de buurt van het Canadese Halifax. Het noodweer veroorzaakt overlast in kustprovincies als Nova Scotia en New Brunswick en de staten van New England in het noorden van de VS.

Tienduizenden inwoners van het gebied zitten zonder stroom. De autoriteiten waarschuwen dat het wel eens tot drie dagen kan duren voordat alle elektriciteit is hersteld. Veel wegen zijn onbegaanbaar geworden doordat ze zijn ondergelopen of versperd zijn door omgevallen bomen. Omgevallen bomen zorgde voor schade:

Vanwege de storm zijn ook veel veerboten uit de vaart genomen. Daarnaast schrapte Halifax, het grootste vliegveld in de omgeving, alle vluchten.

Zeker twee doden

In de Amerikaanse staat Maine kwam een automobilist om het leven toen zijn auto op de snelweg werd geraakt door een zware boomtak. Omdat er ook geknapte stroomkabels bij zijn auto waren neergekomen, konden hulpdiensten moeilijk bij hem komen. De 51-jarige man overleed later in het ziekenhuis.

Twee kreeftvissers konden ternauwernood worden gered toen hun 12 meter lange boot verging in de hoge golven. De twee waren de zee op gegaan om kreeftkorven binnen te halen toen hun boot omsloeg. Reddingsdiensten die werden gealarmeerd door een automatisch noodsignaal vonden de twee vastgeklampt aan de romp.

Eerder deze week verdronk al een 15-jarige jongen in Florida. Hij was gaan surfen in de hoge golven die Lee daar veroorzaakte.

Zwaarste categorie

Orkaan Lee ontstond begin deze maand in de buurt van Afrika en groeide in snel tempo uit tot een orkaan van de zwaarste categorie. In zijn tocht naar het noordwesten van de Atlantische Oceaan zwakte hij binnen enkele dagen echter ook al weer af tot een tropische storm. Dat betekent dat de aanhoudende windsnelheden van boven de 270 kilometer per uur waren afgezwakt naar rond de 100.

Het gebeurt niet vaak dat orkanen zo noordelijk aan land komen. Orkaan Sandy is waarschijnlijk het bekendste voorbeeld uit de afgelopen jaren, die verwoestende storm trof in 2012 New York. Ook richtten de restanten van orkaan Fiona vorig jaar nog veel schade aan in Canada.

De Canadese kustregio werd eerder dit jaar getroffen door grote natuurbranden en zware overstromingen. Tot frustratie van de inwoners komt de schade van Lee daar nu nog bij. "We hebben zoveel voor onze kiezen gekregen in korte tijd", verzuchtte een wethouder uit Halifax. "De mensen zijn het zat."

https://nos.nl/l/2490751

Californië sleept oliebedrijven voor de rechter om ‘decennialange misleiding’ (NOS Buitenland)

De Amerikaanse staat Californië gaat bij de rechter de strijd aan met vijf grote olie- en gasconcerns, waaronder Shell en ExxonMobil. De bedrijven hebben zich volgens de openbaar aanklager schuldig gemaakt aan het decennialang bagatelliseren van de risico's van het gebruik fossiele brandstoffen. Ook houdt Californië de concerns verantwoordelijk voor de gevolgen van klimaatverandering, en noemt daarbij overstromingen, extreme hitte en verlies van biodiversiteit.

De bedrijven waar het om gaat zijn Chevron, BP, ConocoPhillips, Shell en ExxonMobil. Ook branchevereniging American Petroleum Institute wordt in San Francisco voor de rechter gesleept. Gouverneur Newsom van Californië zegt dat zijn staat "actie onderneemt om de grote vervuilers verantwoordelijk te houden".

Sinds de jaren 50

Volgens de aanklacht weten de bedrijven sinds de jaren 50 dat het gebruik van fossiele brandstoffen de aarde opwarmt, maar hebben ze ervoor gekozen om dat te ontkennen of te bagatelliseren. "Ze hebben ons leugens en onwaarheden voorgeschoteld om recordwinsten te boeken, ten koste van onze leefomgeving. Genoeg is genoeg", aldus de openbaar aanklager. Zo is er volgens de staat miljarden dollars uitgegeven aan het verspreiden van desinformatie over klimaatverandering.

De oliebedrijven moeten wat de aanklager betreft betalen voor de geleden schade en bijdragen aan een fonds. Daarmee zouden maatregelen moeten worden bekostigd om de gevolgen van klimaatverandering aan te pakken, zoals het beschermen van huizen en infrastructuur tegen de stijgende zeespiegel.

'Greenwashing'

"Al meer dan vijftig jaren liegt Big Oil tegen ons", zegt de Democratische gouverneur Newsom. "De belastingbetalers in Californië zouden niet de rekening gepresenteerd mogen krijgen voor miljarden dollars aan schade: bosbranden die gemeenschappen wegvagen, giftige rook die onze lucht vervuilt, dodelijke hittegolven en droogte waardoor onze waterbronnen opdrogen."

Newsom zegt verder dat de bedrijven nog altijd bezig zijn met greenwashing, bijvoorbeeld door bepaalde soorten brandstof als milieuvriendelijk aan te prijzen.

Branchevereniging American Petroleum Institute zegt tegen persbureau Reuters dat het aan het Amerikaanse Congres is om te beslissen over klimaatbeleid, en niet aan de rechter. Shell komt met een soortgelijke reactie. "Wij geloven niet dat de rechtszaal de juiste plek is om klimaatverandering aan te pakken", aldus het olie- en gasconcern.

https://nos.nl/l/2490725

Dodental door overstromingen in Griekenland, Turkije en Bulgarije loopt op (NOS Buitenland)

Het dodental door het noodweer in delen van Griekenland, Bulgarije en Turkije is opgelopen naar veertien. De landen hebben deze week te maken met hevige regenval en overstromingen. Er worden nog mensen vermist.

Storm Daniel, zoals Griekse meteorologen het noodweer noemen, heeft een spoor van vernieling achtergelaten. Op verschillende plekken zijn straten en huizen onder water gelopen en zijn wegen en bruggen ingestort. Ook vandaag wordt nog regen verwacht.

In het westen van Turkije kwamen vijf kampeerders om het leven toen ze werden verrast door overstromingen. In Istanbul kostte het noodweer aan twee mensen het leven. In de grootste stad van het land zijn honderden huizen en bedrijven beschadigd geraakt door het water.

In Bulgarije kwamen zeker vier mensen om. Aan de kust met de Zwarte Zee hebben ook toeristen veel last van het weer. In de badplaats Tsarevo staan hotels en campings onder water. Volgens het ministerie van Toerisme zijn er zeker 4000 mensen geraakt door het noodweer.

Regen volgt op natuurbranden

De storm heeft in Griekenland aan zeker drie mensen het leven gekost. In de regio Volos, ten noorden van Athene, valt al dagen extreem veel regen. Dinsdag viel er de hoeveelheid die normaal in een paar maanden tijd valt. Voor veel gebieden geldt code rood.

De hevige regenval volgt op een droge periode met grote natuurbranden. Delen van het land werden wekenlang geteisterd door de branden, die natuurgebieden in de as legden en aan zeker 21 mensen het leven kostten.

https://nos.nl/l/2489537

Doden door noodweer in Griekenland, Bulgarije en Turkije (NOS Buitenland)

Griekenland, Bulgarije en Turkije hebben te maken met hevige regenval en overstromingen. Het noodweer heeft aan zeker negen mensen het leven gekost.

In Turkije zijn drie kampeerders om het leven gekomen toen zij werden verrast door overstromingen. Ook in Istanbul, waar delen van de stad onder water staan, kwamen twee mensen om het leven door het noodweer. Door onweersbuien en overstromingen in de stad kwamen tientallen mensen in een bibliotheek vast te zitten.

In buurland Bulgarije zijn twee mensen omgekomen in de kustregio. In de badplaats Tsarevo staan huizen, campings en hotels onder water. Auto's werden meegesleurd en bruggen stortten in. De storm die over de landen raast heeft de naam Daniel gekregen en laat een spoor van vernieling achter.

In de Griekse regio Pilion spreken Grieken van ongeëvenaarde regenval:

Griekenland kampt sinds maandag met de gevolgen van storm Daniel. Na een periode van hevige bosbranden hebben delen van het land te maken met overstromingen. Gisteren kwam er een man om het leven toen een muur instortte. De Griekse brandweer heeft vandaag nog een lichaam van een oudere vrouw gevonden onder een stapel hout.

Ook vandaag houdt het slechte weer nog aan. Het nationale meteorologisch instituut van Griekenland verwacht dat er in de regio Pilion, ten noorden van Athene, in totaal deze dagen zo'n 650 tot 700 millimeter regen valt. Dat is meer dan er normaal gesproken in een heel jaar valt in Athene (zo'n 400 millimeter).

De hevige regenval komt voort uit weerfenomeen El Niño, daarbij warmt het water in de oceaan op. Een warmere oceaan leidt weer tot meer regen, omdat er meer water verdampt.

Volgens de Bulgaarse minister Popov van Klimaat is de infrastructuur in zijn land niet berekend op het extreme weer. "Klimaatverandering betekent een groter risico op extreme gebeurtenissen. We kunnen in de toekomst ernstige en frequente regenval verwachten", zei hij tegen de de Bulgaarse omroep Nova Televizia.

https://nos.nl/l/2489427