Om ouderen en kwetsbaren te behoeden voor het coronavirus, moeten zij in een ‘beperkte sociale bubbel’ worden afgeschermd van de buitenwereld. Daarvoor pleiten enkele leden van het Outbreak Management Team (OMT) in het Parool. Volgens hen zijn jongeren onevenredig de dupe van de maatregelen bedoeld om kwetsbare mensen te beschermen en ook lijdt de economie onnodig veel schade.
In de krant zegt de zelf 75-jarige oud-VVD-senator Heleen Dupuis:
Laten wij ouderen thuisblijven als we daar jongere mensen de ruimte mee geven. Zij moeten de maatschappelijke processen op gang houden. Ik vind dat logisch en goed verdedigbaar. Ook voor onze eigen bescherming is het beter als wij zo min mogelijk in de openbare ruimte komen.
Ook kinderarts Károly Illy, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde en lid van het OMT, breekt een lans voor meer vrijheid voor jongeren:
Voor hen is dit echt een verschrikkelijke situatie. Medisch gezien hebben ze nauwelijks last van het virus, maar sociaal worden zij verreweg het hardst getroffen. School, evenementen, sociale activiteiten – alles wat voor jongeren zo belangrijk is om zich te ontwikkelen en contacten op te doen – zijn weggevallen.
Zowel Dupuis als Illy zeggen dat de discussie rond dit onderwerp is vertroebeld door mensen als Jort Kelder en Marianne Zwagerman die respectievelijk spraken over ’80-plussers die te dik zijn en gerookt hebben’ en ‘dor hout’. Door zich op die manier uit te laten over ouderen en kwetsbaren, hebben ze het onderwerp nagenoeg een taboe gemaakt terwijl er volgens Dupuis en Illy wel over gediscussieerd moet worden.
Ze zijn niet de enige OMT-leden die een scheiding van jong en oud voorstaan, mede om een complete lockdown te voorkomen. Cees Hertogh, OMT-lid en hoogleraar Ouderengeneeskunde en Ethiek van de zorg pleit voor een regulering van bezoek in verpleeghuizen, evenals Arend Arends, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriatrie. Hij stelt een systeem van ‘sociale bubbels’ voor om te voorkomen dat net als bij de eerste corona-golf ouderen volledig afgezonderd raken van de buitenwereld:
We moeten ernaar toe dat kwetsbare mensen een beperkt aantal vaste contactpersonen hebben. Als je het virus vergelijkt met een bosbrand zijn sociale bubbels de brandgangen die voorkomen dat het vuur zich verder verspreidt. Binnen zo’n bubbel moeten mensen verantwoordelijkheid voor elkaar nemen. Als iedereen elkaar via-via toch blijft ontmoeten, gaat het weer mis.
Ouderen en mensen met een kwetsbare gezondheid moeten beter worden beschermd, nu het coronavirus voorlopig nog onder ons is. Mensen die sneller overlijden aan de gevolgen van het virus moeten beter worden afgeschermd van de maatschappij. Dit zodat jongeren meer bewegingsruimte kunnen krijgen.
Dat stellen verschillende leden van het Outbreak Management Team (OMT) in het AD.
Sociale bubbels
Vooral in regio’s waar het virus het meest rondwaart moeten ouderen en mensen met een beperking of aandoening op een betere manier worden afgeschermd. Dat stelt Cees Hertogh, OMT-lid en tevens hoogleraar Ouderengeneeskunde en Ethiek van de zorg. Als voorbeelden noemt hij gereguleerde visite in verpleeghuizen en begeleiding van bezoekers.
Terug naar een situatie waarin geen enkel bezoek welkom is in verpleeghuizen moeten we koste wat kost voorkomen, zegt Arend Arends, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriatrie en lid van het OMT. Hij pleit voor een systeem van sociale bubbels. “We moeten ernaar toe dat kwetsbare mensen een beperkt aantal vaste contactpersonen hebben.”
Arends vergelijkt het met een bosbrand: “De sociale bubbels zijn dan de brandgangen die voorkomen dat het vuur zich verder verspreidt. Binnen zo’n bubbel moeten mensen verantwoordelijkheid voor elkaar nemen. Als iedereen elkaar via-via toch blijft ontmoeten, gaat het weer mis.”
Groot deel van de jongeren voelt zich eenzamer
Uit nieuw onderzoek van de Universiteit van Maastricht blijkt dat ongeveer vier op de tien kinderen zich tijdens en na de lockdown eenzamer voelen dan voor de crisis. Volgens de universiteit moet er nu worden ingegrepen om problemen op een later moment te voorkomen.
Ook is de kans groot dat deze groep een studieachterstand op gaat lopen door de uitbraak van het virus. Het percentage vmbo’ers dat denkt te slagen voor het eindexamen daalde in een jaar tijd van 85 naar 75 procent. Ook het aantal vmbo’ers dat verwacht een hbo-diploma te halen zakte van 37 naar 27 procent. Het aantal havisten en vwo’ers dat verwacht een universitaire bachelor af te ronden daalde van 28 naar 23 procent.
Maatschappelijke processen op gang houden
Oud-VVD-senator Heleen Dupuis (75) stelt tegenover AD dat ouderen zoals zij thuis zouden moeten blijven, als jongeren daarmee ruimte krijgen. De jongeren moeten volgens haar de maatschappelijke processen op gang houden.
De kans dat ouderen ernstig ziek worden of zelfs komen te overlijden als ze het coronavirus oplopen, is aanzienlijk groter. AD schrijft dat tachtigers bij besmetting honderden keren zoveel kans lopen om te overlijden als mensen die jonger zijn dan veertig.
Goedemorgen! Joseph DeAngelo, de seriemoordenaar die schuld heeft bekend aan dertien moorden in de staat Californië, hoort zijn straf en in de finale van de Europa League treffen Sevilla en Inter elkaar.
Vanochtend regent het nog in het oosten, terwijl in het westen op steeds meer plekken de zon schijnt. Vanmiddag wordt 't overal zonnig. En warm: 't wordt 24 tot 28 graden.
Ga je vandaag de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. Check hier de aangepaste dienstregeling voor het spoor.
Wat kun je vandaag verwachten?
Voetbalclubs Sevilla en Internazionale spelen tegen elkaar in de finale van de Europa League. Bij Sevilla voetbalt de Nederlandse aanvaller Luuk de Jong, die in de halve finale tegen Manchester United het winnende doelpunt maakte. Stefan de Vrij, ook Oranje-international, is een vaste kracht bij Inter. Danny Makkelie is de scheidsrechter. De rechtbank in Sacramento in de VS legt waarschijnlijk een levenslange celstraf op aan de 'Golden State Killer' Joseph DeAngelo. De 74-jarige oud-agent bekende eind juni schuld aan dertien moorden en circa vijftig verkrachtingen. De delicten vonden plaats in de jaren zeventig en tachtig in de staat Californië. Hij deed zijn bekentenis om de doodstraf te ontlopen. Het kabinet komt bijeen voor de tweede ministerraad sinds het zomerreces. De coronacrisis zal een belangrijk punt van aandacht zijn, nu het aantal besmettingen oploopt. Na afloop geeft premier Rutte een persconferentie.
Wat heb je gemist?
Advocaten Nico Meijering en Leon van Kleef zijn door de politie gevolgd na een tip dat ze de de toen nog voortvluchtige crimineel Ridoun Taghi zouden ontmoeten in Dubai. Dat schrijft het AD. Volgens de krant zijn de twee gevolgd op Schiphol en in Dubai.
Taghi werd niet door Meijerings kantoor vertegenwoordigd. De advocaat bleek in Dubai een van zijn eigen cliënten te ontmoeten: Khalid J., die net als Taghi wordt verdacht van betrokkenheid bij liquidaties in het criminele circuit. De politieoperatie om zo Taghi op te sporen, liep dus op niets uit
De advocaten zijn woedend en geschokt dat ze zijn geschaduwd: "Het is het zoveelste symptoom van een ernstig overspannen rechtsstaat waarin advocaten moeten functioneren en van een losgeslagen opsporings- en vervolgingsapparaat", zegt Nico Meijering in het AD. Ook de beroepsorganisaties voor advocaten keuren de volgactie af. Justitie zegt dat het gewoon mocht.
Ander nieuws uit de nacht:
Gemeenteraadsleden eisen plaats op in coronaspoedwet: de Tweede Kamer moet de wet zo aanpassen dat gemeenteraadsleden meer te zeggen hebben over coronamaatregelen die een burgemeester of veiligheidregio invoert. Koning Marokko waarschuwt voor nieuwe, strenge lockdown: door het versoepelen van de maatregelen loopt het aantal besmettingen snel op, met ruim 1000 gevallen per dag. Dat kan het zorgstelsel in Marokko niet aan, Spoeddebat Haagse gemeenteraad over onrust Scheveningen en Schilderswijk: "Met een paar stevige ingrepen moet het lukken om het tij te keren", zei burgemeester Van Zanen naar aanleiding van de rellen en onrust de afgelopen week. Nederland moet ondernemers in buitenland mogelijk toch TOZO-uitkering geven: ondernemers in de grensregio betalen wel belasting en sociale premies in Nederland, maar kregen geen speciale uitkering tijdens de coronacrisis. Volgens de Europese Commissie hebben ze daar mogelijk wel recht op.
En dan nog even dit:
De Amerikaanse staat Californië wordt geteisterd door hevige bosbranden. De vuurzeeën zijn het gevolg van extreme droogte, een hittegolf en blikseminslag. De rook van de vele bosbranden is zelfs vanuit het ruimtestation ISS te zien.
Deze wagen van een hulpdienst maakt een hellerit door een van de vele bosbranden:
In de krantenkoppen smelt het poolijs en op tv staan de regenwouden in brand, maar de rest van de dag zijn die problemen maar ver weg. Hoewel? Ook de Nederlandse natuur zucht onder de mensheid. Drie urgente problemen voor de Nederlandse natuur, die ook jou aangaan.
Als ik me een keer uit de stad en in de natuur begeef, zet ik m’n oren wagenwijd open. Ik probeer me te verwijderen van alles wat me aan mensen herinnert tot ik alleen nog vogels hoor, kikkers, het gezoem van insecten. Geen auto’s, geen gillende kinderen, dat moment dat er even geen vliegtuig over dendert. Het zal een vorm van meditatie zijn; ik vind het heerlijk om me op zulke momenten voor te stellen dat er niets aan de hand is. Dat de insecten het niet zwaar hebben, dat de wereld niet opwarmt.
Dit is het droogste voorjaar ooit in Nederland gemeten
Met dat gedachtenexperiment kom ik op het moment helaas niet weg. Waar klimaatverandering vaak redelijk ongrijpbaar blijft, zijn aanhoudende bosbranden in ons eigen kikkerlandje dat zeker niet. En er blijkt veel meer aan de hand, merk ik de laatste weken als ik kranten, websites en mails lees. Wat kunnen natuurexperts me hierover vertellen?
Recorddroogte
Was de ‘intelligente lockdown’ niet een stuk draaglijker door het lieflijke lentezonnetje dat door de ramen scheen? De bossen en parken die daardoor zo uitnodigend waren? Het zal je niet ontgaan zijn: het heeft nauwelijks geregend. Goed mogelijk dat je het woord ‘record’ in de context van het klimaat niet meer kunt horen, maar – het moet gezegd – er was sprake van een recorddroogte. Het droogste voorjaar ooit in Nederland gemeten.
Dat had onder meer tot gevolg dat er deze lente flinke bosbranden woedden. Niet alleen in de Amazone of Australië dus, maar gewoon hier, in eigen land. In het Natura2000-gebied de Deurnese Peel bijvoorbeeld, in Zuidoost-Brabant, maakte een grote brand ruim 800 van de 1000 hectare met de grond gelijk. De brand werd pas vorige week officieel geblust verklaard.1
Kwetsbare waternatuur dreigt te verdwijnen. Ik ben bang dat het nu superhard gaat
Erik de Jonge, boswachter bij Brabants Landschap, vertelt over andere gevolgen: “Ik heb hier een prachtig stuk moeras dat we nog nooit droog hadden zien staan. Drie jaar geleden gebeurde dat aan het eind van de zomer tot onze verbazing voor het eerst. Vorig jaar gebeurde hetzelfde, alleen toen al halverwege de zomer.” En je raadt het al: “Nu stond het in april al droog. Kwetsbare waternatuur dreigt te verdwijnen. Ik ben bang dat het nu superhard gaat.”
Dit jaar heeft geen een van de lepelaarkuikens het overleefd
Hij is aangedaan door het gigantische bijenveld – een veld vol bij-vriendelijke bloemen – dat ze dit jaar hadden ingezaaid maar waarvan elke kiem is verschroeid, en niet minder door een vogeleiland dat opeens geen eiland meer is: “Een prachtig vogelparadijs, waar duizenden vogels normaal gesproken in alle rust broeden. Deze lente was de waterstand zo laag dat vossen er op hun dooie gemak heen konden lopen. Vorig jaar hadden we nog de grootste lepelaarskolonie van Nederland met 290 nesten. Dit jaar heeft geen een van de kuikens het overleefd.”
Een week geleden stonden de regenwolken weer aan de hemel, er komt nog altijd water uit de kraan, en je denkt al snel dat het allemaal wel weer goedkomt. Toch is het tij nog niet gekeerd, vertelt Wiebe Borren, hydroloog bij Natuurmonumenten: “Verschillende plant- en diersoorten hebben een enorme klap gekregen. De regen die nu valt verandert bijvoorbeeld niets aan het feit dat de weidevogels een heel mager broedsucces hadden. Als het volgend jaar weer zo is, wordt het al een stuk problematischer – dan mis je twee generaties.” Hetzelfde geldt voor bomen: “De droogte van 2018 hebben veel bomen overleefd, maar het heeft ze wel verzwakt. Daardoor konden veel deze nieuwe klap niet aan.”
Als de natuur in de problemen zit, zitten we dat allemaal
Borren vervolgt: “Als de droogte zich herhaalt en we niets veranderen aan het waterbeheer, dan stapelen de effecten zich op.” Waterbeheer inderdaad, want bovenop de weinige regenval komt slecht watermanagement. De landbouw bijvoorbeeld, vertelt Borren, pompt gigantisch veel water uit de grond voor beregening van gewassen – niet zelden met of zonder vergunning dicht bij kwetsbare natuurgebieden die daardoor letterlijk droog komen te staan.
Vorig jaar zomer draaiden er in Noord-Brabant volgens Natuurmonumenten alleen al veertienduizend grondwaterpompen, die samen anderhalf keer zoveel water oppompten als er in de hele provincie aan drinkwater wordt gewonnen. Het waterbeheer is daarnaast nog altijd te veel gericht op het afvoeren in plaats van vasthouden van water, meent Borren – van oudsher was het issue vooral hoe we een teveel aan water kwijtraakten. Maar nieuwe tijden vragen om nieuwe maatregelen.
Pesticiden in beschermde natuurgebieden
Wat vond boswachter De Jonge van het nieuws dat er landbouwpesticiden tot diep in natuurgebieden zijn aangetroffen? “Dat kwam wel even hard aan”, zegt hij. “Wij dachten dat we het in Brabant wel goed hadden geregeld, omdat we hier op het landschap uiteraard geen pesticiden gebruiken. Nu ben ik bang dat het hier nog vele malen erger zal zijn, want wij zitten hier midden in een intensief landbouwgebied. Onze jaarlijkse vlindertelling laat een neerwaartse lijn zien, zal dat dan toch ook daarmee te maken hebben?”
In Drentse natuurgebieden zijn maar liefst 31 verschillende bestrijdingsmiddelen aangetroffen
Wat is er precies aan de hand? Begin deze maand werd bekend dat in Drentse natuurgebieden maar liefst 31 verschillende bestrijdingsmiddelen zijn aangetroffen. Sterker nog, in alle vegetatiemonsters die door het burgerinitiatief Meten=Weten zijn afgenomen, hoe diep in het gebied ook, werden bestrijdingsmiddelen aangetroffen. Soms tot wel vijftien verschillende soorten per monster, waaronder zelfs enkele middelen die helemaal niet zijn toegestaan in Nederland, maar blijkbaar ‘stiekem’ zijn gebruikt.
De landbouw, met bijbehorende pesticiden, is de nummer 1 oorzaak van het uitsterven van insecten
Meten=Weten en Natuurmonumenten roepen minister Carola Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselveiligheid) dringend op om nader te onderzoeken wat de pesticiden betekenen voor insecten en bodemleven. Over de uitslag van zo’n onderzoek bestaat een donkerbruin vermoeden. De onderzoekers schrijven zelf onheilspellend: ‘Insecticiden […] kunnen leiden tot minder insecten en daarmee het ineenstorten van vogelpopulaties die daarvan afhangen.’
Wereldwijd wordt om precies te zijn 40 procent van alle insecten met uitsterven bedreigd, bleek vorig jaar uit een rapport van de VN-organisatie IPBES. De landbouw, met bijbehorende pesticiden en verandering van leefgebied, werd door IPBES als nummer één oorzaak .
De Nederlandse toxicoloog Henk Tennekes luidde een decennium geleden al de noodklok. Hij meende dat we door bepaald pesticidegebruik afstevenen op ‘een ecologisch armageddon’. Zijn theorie werd onder meer door grote pesticidefabrikanten ontkend en Tennekes werd al ‘activistisch’ terzijde geschoven; zijn bevindingen verdwenen in de doofpot. Jaren later, toen het kwaad al was geschied, kreeg hij alsnog gelijk.
Een paar dagen na het nieuws over de pesticiden stond onze natuur opnieuw in de schijnwerpers. Ditmaal in de vorm van het eindrapport van de Commissie Remkes, die in opdracht van minister Schouten in de stikstofproblematiek is gedoken. De stikstofcrisis legde vorig jaar de bouw grotendeels plat. Boeren mochten daarnaast niet meer uitbreiden en de maximale snelheid op de wegen werd verlaagd naar 100 kilometer per uur. Waarom? De hoogste bestuursrechter van Nederland oordeelde dat ons stikstofbeleid niet voldoet aan de Europese natuurwetgeving – we stoten er te veel van uit en daar lijdt de natuur onder.
Bepaalde planten gaan bij een teveel aan stikstof dood, waar anderen juist gedijen en gaan woekeren. Het gevolg: monocultuur. Minder insecten, dus minder vogels, dus – uiteindelijk – minder grotere roofdieren.
Er worden koolmeeskuikens met gebroken pootjes in nesten gevonden
Nog een ander gevolg, dat je niet direct ziet aankomen: er worden steeds vaker koolmeeskuikens met gebroken pootjes in nesten gevonden. De bodem verzuurt door stikstof en bepaalde mineralen spoelen weg. Wat volgt is een kettingreactie. Als planten te weinig kalk opnemen, krijgen ook insecten er te weinig van binnen waardoor de vogels die hen eten met zwakke botten zitten.
De conclusie van de commissie Remkes: het huidige beleid is nog altijd te vrijblijvend en gaat niet ver genoeg. De overheid wordt op de vingers getikt met haar streven om in 2030 26 procent stikstofreductie waar te maken ten opzichte van 2019 – de commissie zegt dat dit 50 procent moet zijn. Het is de komende tijd aan de minister om met de adviezen tot nieuw beleid te komen.
Financiële risico’s
Het zijn geen makkelijke tijden voor de Nederlandse natuur. En als de natuur in de problemen zit, zitten we dat allemaal. “Even een heel herkenbaar voorbeeld”, begint Borren. “De eikenprocessierups, daar zouden we veel minder last van hebben als de natuur in balans was – als er onder die eikenbomen voldoende gevarieerde vegetatie groeit, waarin insecten gedijen, zodat er meer vogels in de buurt zijn om ons van die rupsen af te helpen.”
Delen van Nederland worden steeds stiller en kleurlozer: geen gefluit en gezoem meer van vogels en insecten
Kijken we naar het grotere plaatje, dan heeft een verlies aan biodiversiteit ook impact op de economie, stelden de Nederlandsche Bank (DNB) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) vorige week. Nederlandse banken, verzekeraars en pensioenfondsen hebben wereldwijd zo’n 510 miljard euro gestoken in bedrijven die ‘zeer afhankelijk’ zijn van ‘ecosysteemdiensten’.
Insecten worden genoemd als voorbeeld van een leverancier van zo’n dienst: als bestuivende insecten in de problemen komen, is de landbouwsector een van de eersten die dat zal voelen. Maar de landbouw is niet de enige: ook bedrijven in de visserij of de bouw kunnen in de problemen komen door verstoorde ecosystemen.
“Wat ik vooral zie is dat delen van Nederland steeds stiller en kleurlozer worden”, besluit Borren. “Geen gefluit van vogels, gezoem van insecten. Het gaat sluipenderwijs en we hebben het in eerste instantie misschien niet eens door…” Maar over een paar jaar kijken we terug en denken we, ‘hadden we dat nou maar iets anders gedaan’.
De Jonge doet wat hij kan: “Ik heb hier stiekem wat sloten afgedamd zodat het water niet weg kan lopen. Het waterschap zal er niet blij mee zijn, maar ik ga niet hulpeloos toekijken.”
Kiran (27) volgt een tweejarige master civiele techniek in Sydney. Als gevolg van de pandemie verloor ze haar baan als schoonmaker in een hotel, waar ze net was gepromoveerd tot leidinggevende. "Ik hield zelfs geld over om naar mijn ouders in India te sturen. Maar de afgelopen maanden werd ik maar drie keer ingeroosterd."
De ouders van Kiran kunnen haar niet financieel helpen nu ze werkloos is. "Zij hebben een lening afgesloten in India om mijn studie hier in Australië te bekostigen." Haar stem is zacht en haar ogen waterig. "Ik hoop dat de grenzen snel open gaan en het toerisme op gang komt zodat ik weer kan werken."
Kiran komt al een tijdje niet meer in de supermarkt, ze leeft van voedselpakketten. En ze is niet de enige. Australische hulporganisaties kregen sinds het begin van de lockdown duizenden nieuwe inschrijvingen van internationale studenten in financiële nood.
Duizend studenten
"Nooit eerder moesten we koken voor internationale studenten", vertelt Amar Singh, voorzitter van hulporganisatie Turbans 4 Australia. Normaalgesproken zet deze sikh-gemeenschap zich in na natuurrampen, zoals bosbranden of overstromingen. "Maar nu hebben internationale studenten onze hulp nodig. Ze hebben geen geld voor eten dus verzorgen wij voedselpakketten en verse maaltijden."
Het ruikt naar linzensoep in de gaarkeuken van de hulporganisatie, gevestigd in een buitenwijk van Sydney. In de aangrenzende opslagruimte staan de kartonnen dozen met lang houdbaar voedsel opgestapeld. Ongeveer duizend studenten kunnen elke week rekenen op onze hulp, vertelt Singh.
Door de pandemie en daaropvolgende isolatie-maatregelen groeide de werkloosheid in Australië tot zeven procent. Voor het eerst in dertig jaar tijd raakte Australië in een recessie, de verwachting is dat de economie vijf procent krimpt dit jaar.
Internationale studenten verloren als eerste hun bijbaan, omdat ze op basis van tijdelijke contracten werken. En ze komen niet in aanmerking voor overheidssteun met een tijdelijke verblijfsvergunning. De financiële overheidssteun is er alleen voor staatsburgers of inwoners met een permanent visum.
"Het is niet eerlijk dat wij er alleen voor staan", reageert Jashandup (23). Hij arriveerde vorig jaar vanuit India in Sydney en studeert hotelmanagement aan de University of New South Wales. "Wij betalen net zo veel belasting als mensen met een permanente verblijfsvergunning. En daarnaast pompen wij enorme bedragen in de economie door hier te studeren."
Vorig jaar verdiende Australië bijna 23 miljard euro aan internationale studenten. Daarmee behoort het tot de top 3 grootste exportproducten van het land. "Mijn studie kost ongeveer 25.000 euro", zegt Jashandup. "Wij betalen drie keer meer collegegeld dan Australische studenten."
Jashandup houdt voorlopig geen rekening met het scenario dat hij zijn studie niet kan afmaken en terug moet keren naar India. "Ik voel me in de steek gelaten door de Australische regering. Maar voorlopig gaat het nog. Ik hoop dat de maatregelen snel minder streng worden."
