Realistisch zijn over alle klimaatveranderingen en toch dagelijks hoopvol leven als christen, is dat mogelijk? Dat is een spannende vraag. ‘Ik vind Gods dagelijkse trouw aan zijn schepping bijzonder hoopvol.’Kun je in een tijd van een eindeloze serie woekerende bosbranden en vernietigende overstromingen hoopvol zijn en leven? Echt hoopvol leven dus in een tijd waarin steeds duidelijker wordt hoe ontwrichtend klimaatverandering is? Ik zie het niet veel. Milieufilosoof Matthijs Schouten vroeg zijn studenten een aantal jaren of ze nog hoop op een goede toekomst voor deze aarde hebben. Elk jaar gingen er minder vingers omhoog. Recent sprak ik in een kerk een zeer met het milieu begane jonge vrouw, die me vertelde dat ze niet van plan was nog kinderen op deze wereld te zetten. Ze durfde haar kinderen niet meer aan deze aarde toevertrouwen. Dat vond ze niet verantwoord. Ze had de hoop verloren.introKan het: hoopvol zijn en hoopvol leven? En dan niet alleen voor later, maar voor nu, elke dag dat we leven op deze wereld? In de kerk leven we vanuit het evangelie: het goede nieuws van Jezus. Is dat ook van toepassing op klimaatverandering? Is het evangelie goed nieuws voor ijsberen? Voor een wereld die letterlijk in brand staat en tegelijk op tal van plekken overstroomt? Is het evangelie nog goed nieuws voor mensen die geloven dat elke bijdrage aan een schonere wereld een druppel op de gloeiende plaat is?In een recente hagenpreek voor A Rocha Zwolle legde ik deze vraag op tafel. Ik koos Genesis 8 als vertrekpunt, het vervolg op het zondvloedverhaal. Dat Bijbelgedeelte gaat heel realistisch over goed en kwaad en hoe God daarmee omgaat. ‘Nooit weer zal ik de aarde vervloeken vanwege de mens, want alles wat de mens uitdenkt, is nu eenmaal slecht.’ Opvallend! Je zou kunnen zeggen, even heel menselijk gesproken: er is na de zondvloed sprake van veel realiteitszin bij God. Het kwaad is er en het blijft. Het zal blijven misgaan met de mensen, realiseert Hij zich. Dat is een gegeven dat God accepteert.Realiteitszin: het kwaad is er en het blijft.Dus als je ontstelt bent over wat er met de aarde gebeurt, door wat we als mensen kunnen aanrichten, wil ik wijzen op deze tekst: eigenlijk wisten we dat wel, toch? Het verkeerde, het kwaad, kleeft ons aan, we komen er niet vanaf. Bij hoopvol leven hoort ook realisme: accepteren dat dat zo is. Het helpt als Gods realisme ook ons realisme is: wat wij bedenken en doen, is niet vanzelf goed, werkt niet vanzelf goed uit.Tegelijk zegt God: Ik ga daar niet opnieuw consequenties aan verbinden. In tegenstelling tot de zondvloed besluit God nu zijn schepping in stand te houden. Ongeacht wat mensen doen, of ze goed doen of kwaad doen. God houdt ernstig rekening met het laatste, maar hij onthoudt hun zijn zegen van een goede aarde niet. Dat is alvast hoopvol – bijzonder hoopvol. Het is een eenzijdig verbond dat God met heel zijn schepping sluit. Hij verwacht geen antwoord, niet bij voorbaat medewerking. Dit is wat Hij doet. Mensen hoeven Hem zelfs niet aan zijn belofte te houden. God plaatst de regenboog in de wolken als herinnering voor hemzelf. God is zelf de garantie van zijn belofte. Daar ligt de vaste grond van onze hoop. Alleen in God.God laat zijn schepping niet los. Maar mensen kunnen wel degelijk schade aanrichten, de schepping ontwrichten. Door de eeuwen heen is dat gebeurd. Vandaag de dag heeft die aantasting van de schepping wereldwijde proporties gekregen. De klimaatcrisis en de biodiversiteitscrisis liggen niet meer in de toekomst - we zitten er middenin. We overzien de gevolgen nog nauwelijks.God hield en houdt de aarde elke dag in stand.Ben je hoopvol? Ik vind Gods dagelijkse trouw aan zijn schepping bijzonder hoopvol. Ik zie zijn genade erin: de aarde blijft, hoe de mensen ook leven. En tegelijk zie ik dat het niet het hele verhaal is. Mensen blijven slechte dingen doen, het onvermogen om goed voor de schepping te zorgen is alom aanwezig. We leven in een tijd waarin we zo duidelijk zien dat dat ons aan alle kanten volstrekt uit de handen loopt. Berust God daar nou in? Nee, naast Gods dagelijkse trouw aan de schepping heeft hij zijn diep ingrijpende reddingsplan opgezet. In Kolossenzen 1 vers 15-20 wordt de omvang van Gods redding in kosmische termen omschreven. Jezus kwam om alles met God te verzoenen, in alle dingen op aarde en in de hemel vrede brengen met zijn bloed aan het kruis. Denk eens na over de reikwijdte van die redding. Alles. Alle dingen. Het goede nieuws is dat God alles heel maakt, alles herstelt wat niet in orde is: ook die kromme relatie die we met de schepping hebben, vol van overexploitatie, achteloosheid en bewuste uitbuiting. God maakt dat goed.Wilt u hoopvol nieuws? Het beste nieuws dat er is in tijden van klimaatverandering en verlies van biodiversiteit? Hier is het. God heeft door alle eeuwen een tweesporenbeleid gevoerd: Hij hield en houdt allereerst de aarde elke dag in stand, zodat goede en kwade mensen kunnen blijven leven. Daar kunnen we van op aan. En Hij zorgt tegelijkertijd voor een diep ingrijpende redding die voor eens en voor altijd genoeg zal zijn. Voor ons en voor de hele schepping.De vraag aan onszelf is: willen we vanuit die hoop leven? Want bijbelse hoop is nooit iets wat je leven niet raakt. Het leven met God raakt alles, je hoofd, je hart en handen. Je leven van elke dag. Als dit het goede nieuws is, dat het weer goedkomt tussen ons en de aarde, dan gaat je leven meebewegen. Dan ontdek je dat er machten zijn die je ongemerkt in de greep kunnen houden: bezit, rijkdom, de ongekende mogelijkheden die we hebben. Dan ontdek je dat God je daarvan wil bevrijden en je opnieuw wil laten ontdekken wat het goede leven met Hem is. Dan kom je in beweging voor natuurherstel, rechten van de armen, liefde voor je naaste, zorg voor de schepping. Dan word je ambassadeur van Gods koninkrijk. Dat is niet leven met een nieuwe serie ecologische wetten en wetjes. Dat is ontspannen en hoopvol leven. Blijf dus niet stilzitten, kom in beweging. Neem af en toe eens een stap. Ga leven vanuit hoop. <...
https://www.nd.nl/nieuws/opinie/1057007/kun-je-realistisch-zijn-over-het-klimaat-en-toch-hoopvol-leven-als-christen-Elk jaar meer vuur (tot de bossen op zijn) (OneWorld)
https://www.oneworld.nl/app/uploads/2020/08/iStock-1189160696-875x583.jpg
Bosbranden zijn van alle tijden en soms zelfs noodzakelijk voor verjonging van de natuur. Maar de branden worden niet alleen steeds talrijker en heviger, ze duren ook langer. Zo lang dat de natuur geen kans meer krijgt zich te herstellen.
Jaar na jaar zijn de bosbranden wereldwijd talrijker en heviger. Zuid-Europa lijdt al weken onder grote natuurbranden. In Griekenland woeden honderden bosbranden die niet onder controle te krijgen zijn, maar ook Italië, Albanië en Turkije voeren een uitputtende strijd tegen het vuur. Vorig jaar kwamen er in Australië 34 mensen en 3 miljard dieren om het leven en maakten branden een gebied dat ruim drie keer zo groot is als Nederland met de grond gelijk. In Californië werd in 2020 eveneens een vuurrecord gebroken. Het jaar daarvoor had het vuur de Amazone in zijn greep, ruim 7 miljoen hectaren land gingen verloren. En 2018 was het jaar waarin meer Europese landen dan ooit kampten met bosbranden.
Goede bosbranden
Eerst even dit: bosbranden zijn niet per se slecht. Bepaalde bossen horen zo nu en dan te branden. “Een goed voorbeeld zijn de boreale bossen, waar een brand eens in de honderd tot driehonderd jaar voor verjonging zorgt”, vertelt Guido van der Werf, hoogleraar mondiale koolstofcyclus aan de Vrij Universiteit Amsterdam.” Dan gaat het om bossen in het hoge noorden van Rusland, Scandinavië, Alaska en Canada. Er zijn zelfs boomsoorten die brand nodig hebben voor voortplanting, legt Van der Werf uit. Doordat bijvoorbeeld alleen bij oververhitting de knoppen met zaden openspringen. “Ook op savannes zijn branden noodzakelijk om het gebied open te houden; zonder brand zou het dichtgroeien met minder biodiversiteit tot gevolg.” Dat klinkt misschien tegenstrijdig, maar as zorgt voor vruchtbare grond en in een uitgedund bos kan de zon jonge begroeiing laag bij de grond bereiken.
Vijftien van de twintig meest verwoestende bosbranden in Californië vonden na 2000 plaats
Ook Californië kent bossen die van nature zo nu en dan branden. Denk aan Yosemite National Park en El Dorado National Forest. De daar veel voorkomende dennenbomen hebben er zelfs een natuurlijk afweersysteem voor ontwikkeld: dikke basten beschermen de boom en takken zitten hoog, veilig voor de natuurlijke branden die mede daardoor laag blijven. Gezonde bomen daarom stand, en oude of zieke bomen maken plaats voor nieuwe aanwas.
Toch is het opvallend dat vijftien van de twintig meest verwoestende branden ooit geregistreerd in Californië, na het jaar 2000 plaatsvonden. Tussen 1978 en 2018 vervijfvoudigde bovendien het gebied dat jaarlijks afbrandt. Je kunt dus volgens Van der Werf gerust zeggen dat de bosbranden in Californië inmiddels proporties en frequenties hebben aangenomen die onnatuurlijk en ongewenst zijn.
Slash and burn
“Een ander voorbeeld van ongewenste branden, zijn de branden in tropische bossen; de vegetatie is er niet op berekend”, vertelt Van der Werf. “De branden zijn daar onnatuurlijk en hebben vaak met ontbossing te maken.” Bosbranden zijn namelijk in regenwouden zoals de Amazone van nature bijzonder schaars; zelfs in een droog seizoen is de natuur er te vochtig om op natuurlijke wijze – denk aan blikseminslagen – vlam te vatten. Het overgrote deel van de branden ontstaat dan ook door menselijk toedoen, en is het resultaat van al dan niet illegale ontbossing – vaak voor landbouw. Bomen worden gekapt en te drogen gelegd, waarna de boel in de fik wordt gestoken zodat vruchtbare grond ontstaat. Deze techniek wordt ook wel slash and burn genoemd.
Een uitgedund regenwoud heeft een drogere grond en is een stuk brandgevoeliger
Zo’n aanpak is funest voor een ecosysteem. Een gezond regenwoud zorgt door een een kringloop van veel water opnemen en weer afgeven voor haar eigen regen. Een uitgedunde versie van het woud verliest die functie, heeft drogere grond en is een stuk brandgevoeliger, waardoor de door boeren gestichte brandjes uit de hand kunnen lopen, zoals vorig jaar gebeurde. Van der Werf: “De Amazone had als we naar de afgelopen decennia kijken in 2019 trouwens een vrij ‘gemiddeld’ jaar, maar kreeg enorm veel media-aandacht. Dat kwam ook doordat ontbossing weer is toegenomen, na sterke afnames sinds 2005. En uiteraard is een gemiddeld jaar niet hetzelfde als een goed jaar.”
Nieuwe branden
En hoewel het Wereld Natuur Fonds vorig jaar in een rapport constateerde dat er steeds meer branden zijn, zegt dat nog niet alles. “Wereldwijd zien we juist een afname van verbrand gebied”, gaat Van der Werf verder. Goed nieuws? “Nee, dat komt met name doordat voorheen veel branden op de savannes plaatsvonden. Die savannes horen dan juist weer wel iedere paar jaar te branden, maar worden vooral in Afrika langzaamaan omgezet in landbouwgrond, en dan zijn er minder branden. We zien daarentegen een toename van branden in de bossen in boreale gebieden, in sommige tropische bossen, op de toendra, in de VS en in sommige gebieden met meer gematigde klimaten, zoals delen van Australië.”
Wat was er in Australië vorig jaar aan de hand? De bosbranden die het continent in de greep hielden, waren het gevolg van een buitengewoon droge herfst en winter, gevolgd door een buitengewoon hete zomer. Het overgrote deel van Australië kampte in de herfst en de winter van 2019 met extreem weinig regenval. Voor enkele gebieden werd zelfs de minste regenval sinds 1900 gemeten, meldt het Bureau voor Meteorologie van de Australische overheid. Aansluitend werden er tussen september en november voor grote gebieden bovengemiddelde temperaturen of zelfs de hoogste temperaturen ooit gemeten. En nee, er is geen sprake van een warme uitschieter; de temperaturen in Australië zien we de afgelopen decennia gestaag stijgen.
Global Fire Emissions
Wetenschappers zijn het erover eens: bosbranden zijn heviger en duren langer door een veranderend klimaat, nog eens versterkt door ander menselijk handelen op het vlak van ontbossing en natuurmanagement – het gebeurt soms ook dat brandweerlieden in bepaalde bossen te veel branden blussen, zoals in onderstaande video te zien is, evenals andere voorbeelden van geslaagd en niet-geslaagd natuurmanagement in de VS.
Ruim driehonderd experts kwamen in een rapport in opdracht van de Amerikaanse overheid tot de conclusie: ‘Klimaatverandering vergroot de kwetsbaarheid van veel Amerikaanse bossen door branden, insectenplagen, droogte en uitbraken van ziekte.’ De Australische klimaatwetenschapper Lesley Ann Hughes zei in 2018 tegen The Guardian: ‘Klimaatverandering gaat over ongekende omstandigheden die normaler worden. Wat twintig jaar geleden normaal of gemiddeld was, is nu niet langer normaal of gemiddeld. Die ongekende omstandigheden, dat is waar klimaatwetenschappers voor gewaarschuwd hebben.’
In een opwarmende wereld kunnen bosbranden vaker voorkomen
Ook Van der Werf ziet dat het oude normaal niet meer terugkeert. Hij is een van de wetenschappers achter de Global Fire Emissions Database. De database brengt bosbranden wereldwijd in kaart en bekijkt hun impact op de hoeveelheid CO2 in de lucht. Hij zegt: “In een opwarmende wereld kunnen dit soort branden vaker voorkomen en daarmee zal de tijd tussen twee branden minder worden. Het gevolg is dat er minder tijd is voor aangroei, waardoor er netto koolstof van de biosfeer naar de atmosfeer gaat.” Dat zit zo: bij verbranding van bomen komt door die bomen opgeslagen CO2 vrij, die niet door nieuwe bomen kan worden opgeslagen doordat er te snel een nieuwe brand woedt. “De vegetatie zoals we die nu kennen in bijvoorbeeld het zuidoosten van Australië, kan dan veranderen in een savanne-achtig landschap – meer grasvlakten, minder hoge bebossing – waardoor je vaker branden hebt, maar met een lagere intensiteit.”
De wrange conclusie: hevige bosbranden zullen in de toekomst uiteindelijk minder vaak voorkomen, simpelweg doordat de bossen er dan niet meer zijn.
Elk jaar een recordjaar
Uit een rapport van het Wereld Natuur Fonds (WNF) uit 2020 blijkt dat het aantal natuurbranden niet alleen toeneemt, de branden zijn ook heviger en duren langer. Ook zijn er elk jaar meer bosbranden dan het jaar ervoor. 75 procent van alle natuurbranden wordt bovendien veroorzaakt door de mens. De gemiddelde duur van het bosbrandenseizoen is door steeds extremere temperaturen en weersomstandigheden de afgelopen 35 jaar met 19 procent gestegen. Daardoor heeft de natuur te weinig tijd om te herstellen en komen vooral jonge dieren in de problemen, omdat er onvoldoende voedsel overblijft.
Een eerdere versie van dit artikel verscheen op OneWorld.nl in augustus 2020.
En de branden in Centraal-Afrika dan?
Voor Bolsonaro zijn boeren belangrijker dan bomen
Channa Brunt
Het bericht Elk jaar meer vuur (tot de bossen op zijn) verscheen eerst op OneWorld.
https://www.oneworld.nl/lezen/klimaat/zijn-ook-verwoestende-bosbranden-het-nieuwe-normaal/GeldBlog – Verzuipen in schulden (GeenStijl)
Het ene gat vullen met het andere kan lang goed gaan, maar het is uiteindelijk altijd een onhoudbare strategie
https://image.gscdn.nl/image/6d3f15247e_1GELD.jpg?h=True&w=880&s=dbb28bbfacd605fdc3ad3c8f6f40969f
In 2008 kreeg de wereld de rekening gepresenteerd voor de enorme schuldenopbouw. Een groot gedeelte van de schulden had niet geleid tot voldoende extra inkomen, waardoor wanbetaling steeds vaker voorkwam. Omdat de financiële wereld met haar producten enorm verweven is, viel de ene na de andere dominosteen. Een systeemcrisis (gehele financiële en economische systeem stort in) dreigde zich te voltrekken. De centrale banken konden op dat punt maar één ding doen: verruimen. Echter, dit betrof puur symptoombestrijding, waarna er flink gesaneerd zou moeten worden. Dat laatste heeft niet plaatsgevonden waardoor de 2008 rekening niet is voldaan; sterker nog, deze is flink opgelopen.
Centrale banken konden in de periode 2008-2012 maar weinig anders doen gezien het kwaad al was geschied, maar zij waren wel degelijk medeverantwoordelijk voor het ontstaan van de crisis. Toen in 2000 de Dotcom bubbel barstte, werd de financieel-economische catharsis die zou volgen te groot geacht. Alan Greenspan, toenmalig hoofd van de Fed, beloofde er alles aan te doen om de economie en de financiële wereld er weer bovenop te helpen (de Greenspan put). Door flinke renteverlagingen en wat andere maatregelen zorgde Greenspan ervoor dat Wall Street uiteindelijk weer de weg omhoog kon vinden. De Amerikaanse economie, andere beurzen en economieën volgden (overigens met grote onderlinge verschillen).
Maar het beleid van de Fed en de andere centrale banken heeft schulden aangaan en schulden herfinancieren goedkoper gemaakt, waardoor bedrijven en consumenten die eigenlijk failliet hoorden te gaan, konden overleven. Steeds meer van deze bedrijven en consumenten kunnen onder de zombiecategorie geschaard worden; door steun waggelen ze nog wat rond, maar eigenlijk zijn ze ten dode opgeschreven.
In een economie heeft een crisis een functie en dat is de boel te resetten door alles wat economisch/financieel niet levensvatbaar is te vernietigen. Hierdoor worden schulden afgeschreven en bedrijven, goodwill (denk aan klantbestanden, merknamen, etc.), vastgoed, goederen en zo verder per opbod verkocht aan ondernemers die wel genoeg rendement uit deze bezittingen kunnen halen. De schuldeisers krijgen iets van hun geld terug en de meeste aandeelhouders raken hun gehele investering kwijt. Deze dure les zorgt er weer voor dat zij ultra kritisch zullen zijn met toekomstige investeringen waardoor alleen de beste ideeën gefinancierd zullen worden. Dit zorgt voor de meeste winst per geïnvesteerde euro (risicogewogen); het kapitaal wordt op de best mogelijke manier ingezet. Hierdoor herstelt de economie zich en kan er aan de volgende cyclus gewerkt worden. Het proces is zoals een bosbrand; de brand ziet eruit als een ramp, maar deze is uiteindelijk van levensbelang voor het bos (doordat kreupelhout, jonge boompjes, etc. verbranden, ontstaat er letterlijk levensruimte en ontstaat er een gezondere biodiversiteit waar het bos door gedijt).
De centrale banken (en overheden) hebben de bosbranden van 2000 en 2008-2012 juist met veel moeite onderdrukt. Hierdoor ligt er meer brandhout en is het bos nog ongezonder geworden. Als er nu een bosbrand zou uitbreken, dan gaat het blussen vele malen moeilijker zijn en wellicht zelfs onmogelijk. De analogie is dus dat er nu meer schulden zijn dan in begin 2008. De wereld heeft dus de schuldencrisis “opgelost” met meer schulden.
Het ene gat vullen met het andere kan lang goed gaan, maar het is uiteindelijk altijd een onhoudbare strategie. Nu zit de wereld nog in de goede fase; schulden zijn weliswaar flink gestegen, maar de rentelasten zijn in veel gevallen flink lager. Met dank dus aan de centrale banken die de rente kunstmatig laag houden. Ook de bezittingen zien er goed uit want deze zijn flink in waarde toegenomen. Kunst, aandelen, crypto, aandelen, obligaties en vastgoed zijn allemaal flink gestegen in prijs. Hierdoor zien de balansen van veel bedrijven en consumenten er solide uit (de waarde van onderpand neemt toe ten opzichte van de schulden). Alles ziet er goed uit, totdat ergens een tandwieltje van de as vliegt en de motor in de soep loopt, net als in 2000, net als in 2008. Gaan we dan een Bretton Woods moment krijgen zoals Ray Dalio voorspelt, of weten de centrale banken weer een nieuw konijn uit de hoed te toveren om de rekening weer verder naar de toekomst te verschuiven? Hoe dan ook, we leven in geleende tijd…
https://www.geenstijl.nl/5160484/geldblog-verzuipen-in-schulden/Groene gevel is aantrekkelijker en duurzamer (De Stad Gorinchem)
[GORINCHEM] De klimaatverandering laat de laatste zich goed zien; dat uit zich bijvoorbeeld in hitte, waardoor bosbranden kunnen ontstaan, maar ook door de enorme regenbuien waar wateroverlast door kan ontstaan. Stenen bedrijventerreinen zijn hiervoor erg kwetsbaar, omdat bijvoorbeeld het water niet goed weg kan. In Nederland zijn ruim 3000 bedrijventerreinen, maar veelal zijn het grijze, versteende gebieden met weinig groen en water. Maar dit kan ook anders; aantrekkelijker en duurzamer. Een mooi voorbeeld in Gorinchem is deze groene gevel aan de Spijksedijk 28. Groene bedrijventerreinen zijn goed voor het klimaat, biodiversiteit, werkplezier en de productiviteit. Een echte win-win dus.
https://www.destadgorinchem.nl/lokaal/natuur-en-milieu/699027/groene-gevel-is-aantrekkelijker-en-duurzamer“Er zijn zoveel dieren levend verbrand”� Bosbranden veroorzaken massale sterfte onder dieren en geven de biodiversiteit een ve… (tweets 2e Kamer PvdD)
“Er zijn zoveel dieren levend verbrand”� Bosbranden veroorzaken massale sterfte onder dieren en geven de biodiversiteit een verwoestende klap. Het is een klimaat- en biodiversiteitscrisis die we in samenhang aanpakken. https://nos.nl/l/2391719
https://twitter.com/Ct_teunissen/status/1421221479178506248