Elif Isitman: “Ik vind het heel vreemd dat je dat zonder gêne vertelt” (De Mediacast podcast)

Aan tafel zitten Tessel Linders, Elif Isitman en Spraakmaker Sjeng Scheijen.

Het mediamoment van Isitman komt uit NRC van dit weekend. In een serie verbindende dubbelinterviews laat BBB-medeoprichter Henk Vermeer terloops weten dat ChatGPT wordt gebruikt voor het verkiezingsprogramma van de partij. Linders wil graag stilstaan bij het overlijden van Martine Tanghe die 42 jaar lang het gezicht was van het Vlaamse televisie journaal.

Verder hebben we het over de bosbranden op Rhodos en inmiddels ook andere Griekse eilanden die afgelopen weekend het nieuws domineerden. We hebben het ook over Theo Maassen. De cabaretier maakte gisteren zijn debuut als presentator van het programma Zomergasten.

We sluiten het mediaforum af met zomertips van de gaten. Isitman tipt ons 'The Shards', een boek van Bret Easton Ellis. Linders tipt ons een activiteit dat vandaag op de planning staat: 'Daags na de tour'. Volgens Linders zijn de renners ontzettend benaderbaar en het is voor het eerst in 26 jaar dat er weer een gele trui drager aanwezig is. 

https://podcast.npo.nl/file/de-mediacast/93714/elif-isitman-ik-vind-het-heel-vreemd-dat-je-dat-zonder-gene-vertelt.mp3?awCollectionid=feed-114-de-mediacast&awEpisodeid=feed-114-de-mediacast_episode-93714-WO_KN_20071140

Het was de heetste week ooit op Aarde en mogelijk de warmste maand in 120.000 jaar (Welingelichte Kringen)

Het is een droevig record: de week van 3 tot 10 juli was de heetste ooit op onze planeet. En het wordt nog veel erger, waarschuwen meteorologen.

Onbekend terrein
Een scherpe toename van CO2 in de atmosfeer en een ongewoon sterke wind boven de Atlantische Oceaan hebben in delen van de wereld tot gruwelijke hittegolven geleid. Van de Amerikaanse staat Texas tot Griekenland, Spanje en Italië, het was overal veel te heet. Bosbranden woeden in Kroatië, langs de Adriatische kust en in Spanje. Toeristische trekpleisters als de Acropolis zijn gesloten vanwege temperaturen die de 50 graden naderen.

De Aarde heeft dit nog niet meegemaakt sinds het begin van de metingen rond 1850. “We bevinden ons op onbekend terrein en dat is zorgwekkend nieuws voor de planeet”, zegt professor Christopher Hewitt van de WMO, de Wereld Meteorologische Organisatie.

Heetste maand
Onderzoeker op het gebied van atmosferische straling Karsten Haustein van de Leipzig University doet er nog een schepje bovenop in The Guardian: “Er is kans dat juli de heetste maand ooit wordt. En ooit betekent sinds het Eemien, het laatste interglaciaal, zo’n 120.000 jaar geleden.” Niet alleen klimaatverandering speelt daarbij een rol, de opkomende El Niño versterkt dat effect nog eens.

Het leidt tot dood en verderf. Afgelopen zomer overleden er naar schatting al meer dan 61.000 mensen als gevolg van hittegolven. De kans is groot dat er dit jaar en volgend jaar nog veel meer mensen zullen overlijden door de hitte, waarvan vooral de mediterrane landen het meeste last hebben.

Catastrofale situatie
Volgens de baas van de VN, António Guterres is ‘klimaatverandering compleet uit de hand gelopen’. Hij waarschuwde al dat als de wereld maatregelen om de CO2-uitstoot terug te dringen, blijft uitstellen, “de situatie catastrofaal” wordt.

Veel wetenschappers reageerden droevig maar gelaten op zijn alarmerende berichten: ze waarschuwen al meer dan dertig jaar dat doorgaan met de verbranding van fossiele brandstoffen leidt tot de hittegolven die we nu meemaken.

https://www.welingelichtekringen.nl/natuur-en-milieu/4170638/het-was-de-heetste-week-ooit-op-aarde-en-mogelijk-de-warmste-maand-in-120-000-jaar.html

GP Canada: tijden, standen, circuitinfo, weer (AutoWeek)

https://media.autoweek.nl/m/q8cyygcbyqb1_800.jpg

Tijden GP Canada Wil je komende zondag lekker de hele middag in de zon zitten, daarna nog even barbecueën en dan als toetje nog naar de Formule 1 kijken? Dat kan! Omdat het natuurlijk in een heel andere tijdzone ligt, begint het spektakel in Canada vrij laat op de dag voor ons hier in Nederland. Datum Sessie Tijd (NL) Vrijdag 16 juni Eerste vrije training 19.30 - 20.30 Vrijdag 16 juni Tweede vrije training 23.00 - 0.00 Zaterdag 17 juni Derde vrije training 18.30 - 19.30 Zaterdag 17 juni Kwalificatie 22.00 - 23.00 Zondag 18 juni Grand Prix 20.00   Stand in het kampioenschap Terwijl Max Verstappen aan de horizon verdwijnt op weg naar zijn derde wereldtitel, ontketent zich erachter een spannende strijd om de tweede plek. Sergio Pérez heeft in Spanje de afstand naar Fernando Alonso weer iets weten te vergroten, maar Lewis Hamilton is juist een stapje dichterbij gekomen. Opvallend daarachter is het kleine verschil tussen de twee Ferrari-coureur en de (gezien de derde plaats van Alonso) nog wat teleurstellende achtste stek voor Lance Stroll. Coureur Pt. 1. Max Verstappen - Red Bull 170 2. Sergio Pérez - Red Bull 117 3. Fernando Alonso - Aston Martin 99 4. Lewis Hamilton - Mercedes 87 5. George Russell - Mercedes 65 6. Carlos Sainz - Ferrari 58 7. Charles Leclerc - Ferrari 42 8. Lance Stroll - Aston Martin 35 9. Esteban Ocon - Alpine 25 10. Pierre Gasly - Alpine 15 In het constructeurskampioenschap heeft een belangrijke verschuiving plaatsgevonden. Het team van Mercedes heeft Aston Martin van de tweede plek gestoten. Van een achtervolging van Red Bull is allesbehalve sprake, maar het ziet er wel wat beter uit voor de voormalige kampioenen. Aston Martin verwacht in Canada keihard terug te slaan en Mercedes was ook vorig jaar tijdelijk ineens heel sterk in Barcelona, dus wie weet wisselen ze komend weekend alweer om in de WK-tussenstand. Constructeur Pt. Red Bull 287 Mercedes 152 Aston Martin 134 Ferrari 100 Alpine 40 McLaren 17 Haas 8 Alfa Romeo 8 AlphaTauri 2 Williams 1 Circuit Gilles Villeneuve Met lieden als Lance Stroll en zeker Nicholas Latifi hebben de Canadezen al enige tijd vrij weinig gepresteerd op de baan (behalve dan wat podiumfinishes en een enkele verrassende poleposition voor Stroll), maar dat was vroeger wel anders. Jacques Villeneuve en zijn vader Gilles Villeneuve waren grote namen in hun tijd. Vooral Villeneuve senior, die tragisch het leven liet na een crash in de kwalificatie voor de GP van België in 1982, gold als een megatalent. Naar hem is dan ook vlak na zijn overlijden het Circut op Île Notre-Dame Circuit vernoemd. De oude naam kwam van het eiland waarop de baan ligt, het circuit volgt grofweg de kustlijn van dat eiland. Het Circuit Gilles Villeneuve is een behoorlijk snel circuit met vrij lange rechte stukken en enkele hogesnelheidsbochten. Ter afwisseling zijn er enkele scherpe bochten en chicanes, vooral de scherpe bocht 14 is berucht. Hier willen coureurs nog wel eens met iets te veel enthousiasme in gaan, om vervolgens tegen de 'Wall of Champions ' te klappen. Die kreeg zijn naam omdat hier diverse wereldkampioenen hun race in rook hebben zien opgaan. De snelste raceronde op deze baan is sinds 2019 in handen van Valtteri Bottas, die hier toen in 1:13.078 rondging. Vorig jaar pakte Max Verstappen hier poleposition in de regen met een tijd van 1:21.299 en won de dag erna de race. Weersverwachting Er was even de vrees dat de bosbranden in Canada misschien roet in het eten zouden gooien, maar het lijkt erop dat dit geen rol zal spelen in Montréal. Daar is het overigens ook wat minder droog en kan het komend weekend af en toe een natte bedoening zijn. Helemaal verregend lijkt het niet te worden, maar de teams mogen de buienradar in elk geval scherp in de gaten houden.

https://www.autoweek.nl/autonieuws/artikel/gp-canada-tijden-standen-circuitinfo-weer/?utm_source=rss&utm_medium=rssdefault&utm_campaign=rss

Rapport: klimaatverandering kan ernstige gevolgen hebben voor volksgezondheid (NOS Binnenland)

Dat klimaatverandering kan leiden tot bijvoorbeeld bosbranden en overstromingen, weten veel mensen inmiddels wel. Maar hierdoor kunnen mensen aan het eind van deze eeuw ook te maken krijgen met ernstige gezondheidsproblemen, staat in een nieuw rapport van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW).

Als de wereldwijde milieuverandering doorzet, kunnen miljarden mensen te maken krijgen met hittestress, infectieziekten, ondervoeding, overstromingen en psychische problemen, staat in het rapport. Sommige gemeenschappen zullen worden bedreigd in hun voortbestaan, omdat hun omgeving overstroomt of onleefbaar wordt door hitte of droogte. Tientallen miljoenen mensen kunnen als gevolg daarvan overlijden.

Ook nu al hebben milieuveranderingen effect op de volksgezondheid, schrijft de KNAW. Zo sterven meer mensen door hittestress en verspreiden sommige infectieziekten zich naar gebieden waar ze eerder niet voorkwamen. En ernstige droogte veroorzaakt al honger.

Die effecten zullen in de loop van de eeuw steeds sterker worden "en tegen het einde van de eeuw zijn ze potentieel desastreus", zegt Johan Mackenbach, voorzitter van de commissie van de KNAW die hier onderzoek naar deed.

Directe en indirecte gevolgen

Een deel van de gevolgen van klimaatverandering voor de gezondheid zijn heel direct, zegt Mackenbach. "Meer hitte leidt tot meer hittestress. Dat is op grote schaal dodelijk in landen die nu al heel warm zijn, want daar wordt het op een aantal plekken ondraaglijk warm."

Maar klimaatverandering heeft volgens Mackenbach ook indirecte gezondheidseffecten. "Bij hogere temperaturen verspreiden infectieziekten zich makkelijker. Door droogte komt de voedselvoorziening in gevaar." En ondervoeding zal leiden tot conflicten en migratie, wat weer gevolgen zal hebben voor de geestelijke gezondheid, stelt Mackenbach.

'Toch wel een wake-upcall'

Ook de afname van biodiversiteit kan grote gevolgen hebben voor de volksgezondheid. "Als mens zijn we gewoon afhankelijk van de natuur", zegt bioloog Arnold van Vliet van Wageningen University. "Voor onze voedselvoorziening, voor ons leefklimaat. De natuur zuivert ons water, zuivert onze lucht."

Van Vliet dacht toch wel even "oef" toen hij het rapport las. "Ik werk dagelijks aan dit onderwerp, maar als je het op een rijtje ziet, dan is dat toch wel een wake-upcall."

Het rapport onderstreept volgens de bioloog opnieuw "dat we op allerlei manieren anders moeten gaan leven". "Maar ook dat we al moeten inspelen op veranderingen die gaande zijn en die op ons afkomen."

https://nos.nl/l/2477696

Stikken in het stof: tijd voor visualiserende en voorspellende modellen (ICT Health)

We stikken gewoon met zijn allen letterlijk in het stof. De hoogste tijd om dat nu eens goed met behulp van visualiserende en voorspellende e-modellen in kaart te brengen.

Verstikkende cijfers

Even wat verstikkende cijfers van het Longfonds: 12.000 mensen overlijden jaarlijks door luchtvervuiling. Er zijn 16.000 spoedopnamen, 80.000 kinderen met astma. 750.000 mensen met longziekten hebben het regelmatig benauwd door slechte lucht.

Ook het RIVM en de Gezondheidsraad leggen een duidelijk verband tussen een slechte luchtkwaliteit en zorgwekkende problemen met de volksgezondheid. Zij hebben ook een landelijk meetnetwerk voor de luchtkwaliteit.

Ecologische achtergrond

Stikstof komt overal voor in de natuur en planten hebben het nodig om goed te groeien. Te veel aan stikstof uitstoten en ophopen (depositie op het land) zorgt echter voor ernstige ecologische en gezondheidsproblemen.

De aandacht bij de natuur en biodiversiteit is volop in beeld. Natura 2000-gebieden sterven uit en/of worden overwoekerd door ongewenste plantensoorten. De grond verzuurt omdat stikstof in ammoniak, nitraat en nitriet wordt omgezet. Dat veroorzaakt op zijn beurt het verlies aan kalk en mineralen (calcium, magnesium en kalium). De bodem raakt verarmd en wordt vergiftigd door het achterblijven van schadelijke mineralen. Bomen verdorren en vallen om. Vogels en andere dieren sterven door kalkgebrek.

Er zijn drie belangrijke gezondheidseffecten: verzuring van het grondwater bedreigt ons drinkwater. Het afsterven van bomen verlaagt het CO2-compenserende en luchtreinigende effecten van bomen (draagt verder bij aan de klimaatcrisis). De achteruitgang van de biodiversiteit vormt de bakermat voor nieuwe infectieziekten en achtergang van de voedselproductie.

Een lage grondwaterstand en droogte maken het allemaal nog erger. De natuurlijke denitrificering van de grond door bacteriën (hebben vocht nodig) neemt aanzienlijk af. De stikstof blijft in de grond zitten in plaats van terug gegeven te worden aan de atmosfeer. Waterschappen, doe daar wat aan!

Fijnstof

Fijnstof, en zeker ultrafijnstof, blijkt hoogst gevaarlijk voor de volksgezondheid te zijn. Hoe kleiner en dieper binnendringend, des te desastreuzer het effect.

Bij fijnstof dnekt men vaak aan deeltjes uitgestoten door autobanden, verbrandingsgassen en industrie. Maar vlak bosbranden en haardvuurtjes niet uit.Stikstof blijkt ook hier weer een grote boosdoener. Met name de verbinding met zuurstof tot stikstofoxiden (NOx). Andere (ultrafijne) deeltjes in de lucht spelen eveneens een rol, doch in veel mindere mate dan de stikstofverbindingen.

De belangrijkste uitstoters van stik- en fijnstof zijn veeteelt, verkeer en industrie. En als belangrijkste maatregelen gelden: verminderen van de omvang van deze ‘sectoren’ en (inderdaad werkende) innovatie.

Meten, visualiseren, interveniëren

Willen wij echt iets aan de slechte luchtkwaliteit gaan doen, dan komt de trias meten, visualiseren en interveniëren in het vizier. Daartoe zijn nodig: de juiste en betaalbare meetapparatuur, apps, GIS (geografisch informatie systeem) en onderbouwd beleid met te nemen maatregelen. Een belangrijk aspect vormt ook de voorspelling. Wat gaat er gebeuren? Wat zijn de gevolgen van veranderingen bij het verkeer, industrie, waterstand en natuurbeheer? Het voorzorgprincipe voorkomt latere blunders.

Meten

De luchtkwaliteit valt van heel eenvoudig tot zeer complex te meten. Het kan al met een smartphone of een meetkastje op de fiets. Landelijk zijn inmiddels vrijwilligers bezig om op de fiets metingen te doen.

Daarnaast zijn er de vaste meetstations die ook de geografische kaartjes voor omgeving verzorgen. De luchtkwaliteit meten is een must voor elke gemeente en de gezondheidszorg dient er lokaal ook actief op aan te dringen dat zoiets ook echt gebeurt. Dat is heel wat anders dan een Schoon Lucht Akkoord tekenen.

Visualisatie

Inmiddels zijn er diverse meetapps en -mobiele kastjes voor het meten van de luchtkwaliteit. Die maken daar een beeldende infographic of verklarend kaartje van. Een eenvoudige weer-app kan al laten zien hoe het nu en de laatste dagen gesteld is en was met de luchtkwaliteit. Daarnaast zijn er kaartjes en een Geografische Informatie Systeem over de luchtkwaliteit in Nederland.

Gevoelige patiënten kunnen daarmee alvast hun maatregelen nemen of toch maar verhuizen. Interessant is de luchtmeting op snelwegen. Daar wordt de snelheid en/of de verkeerstroom verlaagd als het met de luchtkwaliteit de slechte kant op gaat. De visualisatie van de luchtkwaliteit helpt gemeenten om de lokale situatie adequaat te minitoren.

Interveniëren

De interventies bij stikstof en (ultra-)fjinstof zijn zowel preventief als curatief. Opmerkelijk is dat helaas preventief te weinig wordt gedaan. Onwil, onwetendheid of andere belangen? Het komt regelmatig niet goed van de grond.

Een (snel-)weg verbreden: wat doet dat met de uitstoot en de omgeving? Een betere doorstroming voor economie en industrie maar desastreus voor omwonenden en natuur. We gaan als gemeente of andere overheid het bos eens lekker uitdunnen. Dat is veilig voor als er iemand tegen een boom aanrijdt of een tak op het hoofd krijgt. Wat is echter de ecologische waarde van die die bomen voor de luchtreiniging en klimaatcompensatie in de regio? Leidt het kapbeleid niet tot ongezondheid? Vraag er eens naar en menig ambtenaar en/of college weet dat gewoon niet!

Het bouwen van distributiecentra is goed voor de lokale economie, doch zeker niet voor het landschap, natuur en volksgezondheid. En een lagere grondwaterstand is prettig voor de zware landbouwmachines en geen natte voeten meer. Vernielt echter wel de luchtzuiverende natuur.

Voorspellende modellen

Allemaal voorbeelden van risico’s voor de luchtkwaliteit. Waar het regelmatig aan ontbreekt zijn voorspellende modellen die de effecten van meer auto’s, minder bomen, industrialisatie, grondwaterstand etc. op de (volks-)gezondheid laten zien. Een MER (Milieu Effect Rapportage) alleen is niet genoeg.

Ingrijpen (curatief) op het moment dat het mis gaat is in feite gewoon te laat. Je kunt de uitstoot tijdelijk verminderen, de mensen binnen laten blijven, haardvuurtjes verbieden, het verkeer lamleggen, ambtenaren op de e-bike zetten etc. de schade is dan echter al aangericht.

Samenvattend stikken wij met zijn allen in het stof. De gezondheidsschade is aanmerkelijk groter dan die bij ingrijpen voor de landbouw en industrie. Veel valt echter te voorkomen door het met e-modellen tijdig inzichtelijke maken van de oorzaken en effecten en daarop te anticiperen. Software, hardware en innovatieve technologieën zijn ruimschoots voorhanden. Nu nog het echt beleidsmatig doorpakken en flink stimuleren vanuit de gezondheidszorg met dergelijke modellen. Dat scheelt duizenden levens en zieken!

Lees ook deze blog van Ulco Schuurmans over de aanpak van klimaatproblemen.

Het bericht Stikken in het stof: tijd voor visualiserende en voorspellende modellen verscheen eerst op ICT&health.

https://icthealth.nl/blog/stikken-in-het-stof-tijd-voor-visualiserende-en-voorspellende-modellen/